Titulus 7

De Institutionibus VII. Rubrica

SUMMARIA. I. Institutio quid fi 2. Investitura quid sit 3. Instituere quis possiu 4. Institur quis possu 5. Institutio qualiter facienda fi Instituto quod jus acquiratur Instituentis injuste quae sit pona

QVia traebende, de quibus diximus per institutionem acquiruntur, dicamus de institutionibus dentes. Quid sit institutio. Quid sit invest tura. Quis possit instituere, Quis institui Qualiter facienda sit Quod jus acquiratur instituto, Quae paena male instituentis

Quid sit, institutio Fecleiae velecelesiasi¬ ci beneficii collatio. secu dum Da.

Qui sit, investitura. Incorporalem possessionem, vel quas inductio, sive traditio, secundum Da. & Ala. Goffre. ide¬ autem dicitur, quasi secundum ipsum, quia plerunque fi per annulum, vel per librum supra de sent. & rejud cum olin infra de conces praebend. proposuit, infra de his quae f. a major par capit. exore, sicut & deportatio signum est intronizationi supra de electio. ecclesia.i. & clavium traditio signum est tra ditionis rei, & quaedam alia, de quibus notat. de caus. pol §i. versic risu, & sequent Sed certe hoc non patitur significa tio verbi, nam institutio dicitur quasi intus statio, & aliu¬ est donare, aliud intus stare, donatio enim vel quod hi betur pro donatione, sicut repraesentatio institutionen praecedere debet, ad hoc infra de jure pat. consultationibu & cap. nobis fuit. Si. & in gloss. infra de concess. praebend post el ctionem, super illo verbo ordinatione, unde institutio po tius debet describi, sicut descripserunt investituram, & hoc notat ordo rubricarum, primo enim tractavit de pri bendis conferendis, nunc de clericis in eis instituendis quia parem prodesset conferre, nisi intus poneretur: in vestitura vero idem sonat: sed haec est differentia, quia i stitui dicitur proprie praesentialiter investiri in absenti¬ Supradicti vero dixerunt, quod his verbis promiscue ute- bamur, & est verum: sed proprietatem verborum dixi, pro majori parte invenies, quod in hac significatione acci piuntur, ut in destitutione potest videri per totum ti. hum & infra titu.i. ex parte, & investitura patet infra eodem titul proposuit, ubi clericus fuit investitus in absentia per anulum & infra de his quae p. a ma, par capit. ex ore, supra de sentent, & judic. cum olm. ergo proprie dicitur ille investiri, cui trad tur baculus, vel festuca, vel annulus loco institutionis.i posititionis in possess. sicut fit in feudi assignatione, ut ir Fra de dona per tuas, ubi dicit, quod fuit investitus, ut mori est. qu.d. Perbaculum, & ideo incontinenti sequitur, quo fuit ad mensuram feudum asssignatum. qui. d. quod corporali possessio non interveniat. sed investitura tantum, dicit ta men constitutio feudorum, quod investitura dicitur pre prie possessio, sed abusive dicitur investitura, secundun quod proprie pono, ut in constitu. quid sit investitura, in prin. & sic abusio in proprietatem vertitur, secundum quo notat. supra quod satis videtur absurdum, sed non debe quis esse sapiens apud seipsum, ut supra de constitut. ne inn taris, loquamur ergo ut plures, sentiamus ut pauci, ne f¬ ciamus vim in verbis, dummodo de mente constet. C. con deleg. leg. 2. m sin supra de pros petiuo, & junge quod notat. su pra de cau. posses. §. versic. quid ergo, & infra de feud. circa prin cipium

Quis possit instituere. De jure commun episcopus. Quod di ut no. supra de quf ordi. quid pertinet, sub§ sunt autem quaeda versic. ad legem juri sdictionis supra de elect. Squis possit eliger versic quid de praebend. & sequent ad idem supra de offic. archi epis. cum satis. 6. q 7. nullus, & qu. 2.visis, nisi de consuetudi ne, vel donatione episcopi hoc alias competat, ut arg eo.c venissent, quod dic ut sup. ae offic. arch §quod sit ejus officium. tem capitulum, vacante sede, e secundum quosdam, arg infi de haered. ad abolendam supra de majori, & obed his quae, & cal cum olim, sed falsum est. si tamen accipiatur instituere, pr conferre, ut infra ne sede vacant. illa. Item abbates, sed ad ho sciendum est, quod capellae fiunt monachorum duobu modis, ut notat. supra de offi. ord Squid pertinet, sub § sunt ai tem quaedam, & versicul sequenti. Item is qui habet hoc e delegatione episcopi, ut infra eodem ex frequentibus potes etiam instituere quicunque hoc habeat, & ex consuetud ne, ut infra eodem cum venissent, dummodo clericus sit: nan laico hoc jus competere non potest, ut supra de elect. qui quis quantumcunque tamen instituatur quis ab illo, qui ho habet de consuetudine id est quantumcunque sibi benefic um conferatur, nunquam tamen administrare debet, ne adipisci possessionem ecclesiae, nisi de consensu dioeces¬ ni, & ejus authoritate, ut patet infra eodem ex frequentib. su pra de renun. admonet, nec in hoc consuetudo, quae in ha parte corruptela potius potest dici, ut supra de consuetu. inter nos, & oe. distinctio. nulla ratione, ideoque talis removen dus est, nisi dioecesanus ipsum de gratia ibidem duxeri relinquendum: ut supra de cleric. pereg, cap sin. quod intelliga quo ad prioratus conventuales & ecclesias curam anima rum habentes: nam quo ad capellas sine cura & alia simpli cia beneficia, quae tamen quo ad tempor alia spectant ple ne ad monachos, sufficit abbatis authoritas, & sic intellig 16 quaestio. 2.visis, nisi aliud utriusque de jure competat spec ali, ut in authent. dictionum extra, de priv. volentes, Sultim & expone jure speciali, id est privilegio Apostolico tan tum, quo ad abbates pertinet vel consuetudine respecti episcoporum, cum pro ipsis faciat jus commune & rati¬ naturalis, 1697. nullus autem seipsum instituere potest ut infra eodem cap. ult. & de excess prael. ad aures, nec repraese tare infra de jure patro per nostra.

Quis institui. Persona idonea, ergo clericus laicus autem in seculo remanens instituendus non est, nec computandus inter canonicos ut infra eodem t2. secus de converso, secundum Laur. ar. in fraco. decorem, secundum literam, vel alios idoneos, quoe. d. no litetatos infra de deci quamvis sit grave, talis .nclericus intel ligitur destinatione 23.qu. 1 paratus, & qui emit jus, talis si moniam committit, 193. salvator, arg. supra de constit eccl. in fra de rebus ecel. non alien, cum laicis, 31. qu. 7 in nova, quod dic u notat supra de praeben. §cui, versicul. sed nunqid pueris, & seq quod intelligas, quo ad praebendas: secus, quo ad rectori as, quod dicut notat infra ne praelati vices suas, versicu sed ju ra. Instituendus est autem tam nobilis, quam ignobilis: quis non genus nobilitat hominem, sed virtutes, nec obstat ali qua consuetudo contraria, ut supra de praeb. vinerabilis: nan quantum ad Dei cultum, non est masculus, neque faemina neque servus, omnes enim in Christo eandem merceden accipiemus, ut in authent. de monac. §hinc autem, collatio.i. er go non habetur acceptio personarum: imo undecunqui sint instituendi sunt, dummodo honeste vivant, ut infra eo dem ad decorem, 40. disnos qui. 56.di. undecunque, &tc. nunquan supra dejudic. cum deputati, & hoc verum est, quando not sunt, vel probabile testimonium habent praelatorum, u supra de praebend in Lateran. in fin. secus de ignotis, & sic sol vitur contra 98. distin Aphros, ff. de redhi. act. quod si nolit, §qu mancip. quod dic ut supra de cler pereg. Conditio autem ser vilis, & legalitas matrimonii bene considerantur, quod di¬ ut notat. supra de fil. presbyt. & de serr. non erdin. & vide quoc notat. supra de rescripi. §quae possunt objici. tersic. quod si quae ras, sub illo versicul. pauper. Item nec est instituendus ex traneus sine licentia proprii praelati, ut notat supra de prae bend. §fin. sub § sed & secundum Goffred. versicul. nonne ergo, e praeceden. Potest autem quis per se institui, potest & pe¬ alium, ut supra de praebend. accedent, & ca. dilecto infra de con cess praebend. constitutus. Sed nunquid eo ipso quod aliqui investitus est nomine meo, videor acquisivisse benefici um, de hoc nihil dicit litera: sed tamen dicit, quod invest ri possunt. Ego dist utrum habeat mandatum, vel non ha beat. Si habet mandatum, & conferens, vel recipiens no mine meo, gerit in animo quod mihi acquiratur, acquire tur, ut f.de don qui mihi, & de acque re dom. si procurator. Si neu ter hoc intendit, non acquiritur mihi donec nactus sin possessionem corporalem, ut ff deacque re dom. res ex manda to, secundum hoc intelligitur supra de rescript ex parte, scil personae. Sed contra, ff. de acque haer per procur. sed aliud in tem porali haereditate, quae non acquiritur, per procuratorem ut ibi, & est ratio, quia non est, ut ff.deacqu haer. pro haerede, 8& quia onerosa, nisi fecerit inventarium, C. de jure deli scimus Aliud in spirituali, quia ex quo renunciatum est, non es quis astrictus ad onera, ut supra decleric. conjug. diversis, & quod a te. Sed certe ita scil. spiritualis est magis animi, qui temporalis, quia nunquam praecise cogetur invitus ean adire, 74. distinct. gesta. Sed in temporali cogitur praecis quandoque: ut Institut. de haered. qua & differ §1. Item est ma gis onerosa, cum hic vertatur periculum animae, ibi peri¬ culum pecuniae tantum, arg. C de sacrosan. eccle sancimus, i Ideoque dicas, neutra acquiratur per generalem procura torem, sed per specialem bene, ut ff. de acqui. haered siquis mih bono. §jussum, & se. & Isiquis alicui, & in hoc potest salvar opinio Roge. non ob ff pro socio actio § renunciare, & de ad mini. tut si duo. in fin. ubi dicit, quod tantum facit generali¬ mandatum, quo ad omnia: quantum speciale, quo ad quae dam, fallit enim hic propter rationem praemissam, quia ne que clericus renunciare posset praelato invito, ut supra di tenun. admonet, & sic caperetur ignorans, quod esset absur dum. Si vero sit negotiorum gestor, nec speciale mandati habens. non acquiritur mihi, nisi & ego habeam ratum, & sic intelligas supra de praebend accedens, & ff. de neg. gest. si¬ go, & de acquir poss. communis serrui, §. procura. Quod erge si medio tempore alii praesenti & recipienti conferatur, an¬ tequam absens ratam habuerit donationem sibi per pro curatorem factam, videtur quod secundus potior sit, arg. C de rei ven quoti. & arg sup. de praeben. dilect. 2. & de jur pat quo autem, ff. de leg. 2. leg. ulti § sin. ff. de usufr. leg. I Sticho, ut tamer praelatus qui hoc fecit in fraudem primi teneatur prime in consimili beneficio providere, si primus ratam habue rit donationem sibi factam, arg. supra de praeben inter caetera infra de jur pat pastoralis Sed contra, quia videtur quod pr mus potior sit, ex quo ratum habet, arg f.de tonditio. & d monstra. I legat. Sol. electio, sive publicatio scrutinii, & re praesentatio, & donatio per praelatum vel patronum eccle siasticum facta, aequiparari videntur, sive is qui eligitur prae sens fuerit, sive absens, ergo tali electione, repraesentatio ne, vel donatione facta pendente non debet alia attentari & debet, si attentata fuerit, irritari: secus in repraesentati¬ ne facta per laicum. Item secus, si patronus ecclesiasticu consentiat in aliquem repraesentandum; sed non reprae sentet, quia talis praesentatio laici, seu consensus nudus pa troni, cierici poterit praeveniri, & quae sit ratio, no. supr. d spon duorum, §quae quib. ver quae est ergo ratio, & seq & praece¬ ubi invenies jura, per quae haec solutio comprobatur. Iten instituendus est clericus secularis in seculari ecclesia, ri gularis in regulari, quia homines disparis professioniss mul non possunt esse. 16. qu. 7. inno. sup. de vita & honest. cler. caj & notat. supra de vita & honestate cleric. S & in quibus. Se¬ videtur quod monachi & omnes regulares possunt hab tare simul argum. supra de vita & hon. cler. Deus qui, & sic est arg. pro Hugo qui dicit, quod regularis canonicus potes fieri monachus, & econtrario: non. n.sunt nisi duo gener hominum, clericorum & laicorum. 22. qua.duo sunt, und videtur, quod non sunt nisi duo habitus, clericalis & laici lis, & ideo monachus conformando se in aliquo habitu,I cet monachiale schema paulisper excedat, a monachali ta men habitu non videtur recedere, arg. C. de his qui sponsa, su munera, qui publici, lib 10. & ad hoc. 58. dis. cap.i. & 2. & 74. d quorundam, & potest esse praelatus, dum tamen habeat al batis vel episcopi consensum. 16. quaestio. 1. cum pro utilitat. &c. dectos, de hoc dic ut notat. infra de stat monach, § & utrum & de relig do. § & utrum, & sequent. nec obstat. quod supr dictum est de duobus generib. quia est & tertium genus ut notat. supra in prooemi. §. unde habuit originem, subS ex pra missis, & versicul. sequent. & supra de vit. & hon. cleric. §. & i quibus versicul. item consistit in tonsura. Regularis tamen po test fieri episcopus. 8 qu. I. cap. 1. & absolvitur a jugo regul. ri, ut ibi id est a subjectione praelati: non tamen quantun ad victum & habitum, ne contradicant, supra de vita & hon cleric. clerici 2. 16 quaestio.i. de monachis, secundum Bern. Ali dicunt, quod absolvitur quantum ad omnia, quod forte car nes comedere potest, quia canones non excipiunt aliqu casum, ut i8 quaestio. i. cap. unico. 16 quaestio. 1 neimo. nec obsta cap. de monachis, quia non loquitur de episcopo, est enin differentia, ut in eadem quaestio. §his omnibus, sed habitu excipitur in favorem religionis, ut dict. decret tlerici. in fiu Olim tamen non poterat monachus praefici in secular ecclesia nisi ex dispensatione. 55 distinct. priscis, hodie potes utilitatis causa. 16. qu. I. cum pro utilitate. supra de aetat. & qua tuam, sed debet habere socios monachos ejusdem relig onis, infra de stat. imonac. inonachi, &c. quod Dei timorem, mu to magis potest ergo monachus praeferri regularib. nan etiam eremita potest fieri abbas monachorum, supra de¬ lectio, cum monasterium. Alii dicunt, quod monachus era & quod dicit in eremo, est proprium nomen monasterii quod est in Tuscia. nam aliter non eligeretur, ut supra d electio, cum causam, ad nostram, officii, cum in magistrum, ere mita enim proprium habet, ut 19. quaest. 2§. ccontrario Pau lus, quod non licet habere monacho, infra destat. non. cun ad monasterium, in fin. & dicit lex, quod in minoris religio nis, abbatem non potest quis eligi, ut in novell juxta illud Et ambulabunt de virtute in virtutem, nec debet quis d¬ scendere 9u. di. legimus, in fin. supra de transl. licet, utff.de muni ho, ut gradatim, sed certe abscendere dicitur, non descendi re, quae eligitur ad praelaturam, secundum Guliel. Na. d co quod in illa, cum ad monasterium facta fuit postulatio non electio, ut litera dici

ITem instituendus est is, qui nullum beneficium habei dic ut supra de praebend. Sultim. & hoc notat. quod in cas bus potest quis habere plures ecclesias parochiales, vel e iam personatus. Primus est, ubi dependet una ab altera ut supra de electdudum. Greg. S ult. & deaetat. & qual eam te. 8 de praeb. extirpandae, §1. &c. exposuisti. Secundus est, quan do habet unam intitulatam, & aliam commendatam, ut d decret. dudum, 21. q. I. qui plures, sed in hoc casu videtur, quo commendata possit auferri, quandocunque videtur pr lato, nisi forte adcertum tempus esset commendata, arae infra de com.c.unico. Tertius, ubi tenues sunt in reditibus 10. quaestio. 3. capit. unico, & dictisc. eam te exposuisti, ibi dicit quod si praebendae tenues sunt, potest fieri statutum de e¬ ciesiis perpetuo annectendis. Quartus, ubi clerici dign raro inveniuntur. 21 qu. 1. & 61. quia indignis conferenda non sunt, ut infra eodem § quae poena instituentis injuste. Quir tus, ubi dispe ensatur per sed. Apost. ut dict decret. dudum Snos igitur, & de praebend. de mulcta in fin. Sextus, ubi disper iatio episcopi intervenerit, utilitate vel necessitate eccl siae exigente, & sic ex causa justa, secundum Joan. sic inte ligitur. infra de conces. praebend. cum nostris, in fin. Idem Vin & pro his supra de electio. in causis, in sin. I. quaestio. 5. prae sent um. 50. distinctio priscis, & notat. supra de aetat. & qual. §aet. secundum T. & sequaces. cortra ego cum Jo. & Vinc. a gumentum I. quaestio 7 §nisi. & ca.tali, & per totum, & ho intelligas, quando dispensatur propter utilitatem, vel ne¬ cessitatem ecclesiae, vel personarum, ut supra de praeben exposuisti, infra de rerum permut. quaesitum, 7. quaestio. 1. sc as, secus, si propter praerogativam meritorum, quia tun¬ solus Papa dispensat, sic intelligas, supra de praeben. de mu cta. in fin. & hoc plane sonant jura, & ad hoc supra pe elec mnotuit, in fin & junge quod notat. supradeatat. & qual.

Qualiter facienda, sit. Juste & canoni ce, scilicet authoritate episcopi. infra eodem ex frequentibus, de cleri. peregr. c.) supra de renunc. admonet, infra de concess. praebend. ad aures, & quod fiat tempore congruo, non ergo alio vivente, ut in fratitul. I capit. 1. & ab illo qui hoc de jure potest. non ergi ab episcopo post o. menses: ut supra de sup. neg praelat. cap. p. & ultim & personae idoneae, supra hoc vide supra de praeb. cui de aet. & qualit. & quod nihil interveniat simoniacae pri vitatis, quod dic, ut infra de simo. ad hoc infra ut benesic. eccl? 1. Ergo beneficium ex justa institutione acquiritur, no¬ ex salarii perceptione, vel longa possessione, ut f. de deci sola, alias incipit, Herennius, supra de praebend. dilect. non ei go acquiritur ex transactione, vel arbitrio, vel successio ne supra de praebend. cap. 1. & de pact.c. ult. & de transact.c. ulti & de arb. non sine, & de renunc super eodem & de in integ restitu c penultim. in fin. Et hoc quod dixi de compositione, inte ligas, si sit juri contraria, alias toleratur: sed si fiat authori tate judicis, realis est, sive personalis, quod dicut notat, si pra de transact§& in quibus cesset, versi item quaeritur, si supe ecclesia, arg. ad hoc infra de jure patron. cura. C.de eman. leg. & 2qu1. legum, supra de appellatio. personas. Cave tamen tu bi, quia, licet quis injuste institutus sit, si tamen agit posse lorio, bene tuetur ipsum possessio, & salarii perceptio, si pra de electio. in Genesi. sed in petitorio ista non prosunt, v supra de praebend dilect. responsio. 1. salvo quod notat. infra a restitut. spol. § quando, sub 9 in casibus, versicul. 12. & sequent. ver sicul. quid ergo, & infratitul. IS utrum versicul, sed quod dixi. tem quod dixide 6. mensibus locum habet in personatil & ecclesiis. Item in praebendis, ubi certus numerus canc nicorum habetur, ut infra titul. I. & c. 2. & cap. ex parte Aster nam si certus numerus non esset statutus, intelligeretu quoddam jus de novo creari, ut supra de praebend. di lect§ versic praeterea, quod dic utnotat. infra ut benesic. eccl. Itemt liter facienda est institutio, quod ecclesiae no gravarentur quia non sunt ponendi, nisi tot quot sustentari possunt, i infra cap. 1. &c. authoritate & in authent. ut determinatus sit ni merus cler. collatio. I. quae constitutio specialis est in ecclesi Constantinopolitana & in ecclesiis adjacentibus, sed gi neralis habetur in authen. quomodo oport episcopose sed neque e fusas, collat. I. & econtra tot ponendi sunt, quo possunt su stentari, ut 7. qu. i praecipimus, & argument. 16. qu. 7. omnes bas licae, supra de constcum M. Ferr. § ult. quia cultus divinus po tius debet augmentari, quam minui, ut supra de constitut e parte. sed propter modicum incrementum, neque plus nequ minus, arg. C. de allu.I. penultim. & ult licitum est tamen cl¬ ricis huic juri renunciare, ut supra de praebend. pro illorum & a contrario sensu, infra eodem authoritate, ubi dicit, it vitis, & imputent sibi, quia tot receperunt & quaerunt sil victum manibus, exemplo Apostoli, ut 9i. distinct. clericus vi ctum.

Quod jus acquiratur instituto. Et qui¬ dem si instituatu in canonicum, acquiritur jus canoniae, quod in quo cons stat. not. sup. de praeb. §1. Si in praelatum jus praelaturae acqui ritur. Sed non possessio, quousque possessionem nactus fu erit corporalem. sup. de ele, cum in cunctis, § cum vero 21.q. 3. quis jam translatus, arg ff de acque poss. cum haeredes in auth. ut or praef, coll. s ff. de bo. pos. ex mi. I. sin. unde nec prius desinit qui habere titulum in priori ecelesia, quousque possessioner adeptus fuerit in secunda. 92. distin. siqui episcopi. Suprad cta intelligas, quando praesens institutus est: secus, si absens ut patet in his quae no sup. eo § quis institui, per quid ergo, praecem. & seq. Item quando de licentia praelati, quem relinqui facta est, alias contra, ut no sup. de praeb. §sin. subs sed secunaum Gof. ver pe. & fi. Item quando alias canonice facta est, secum dum ea quae not supra eodem § proxi

Quae poena instituentis. injuste. Dic sup. de electio quampenam, ubi invenies, quod indigno non es dandum beneficium