Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Summa Aurea super titulis Decretalium

Prooemium

Liber 1

Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica

Titulus 2 : De constitutionibus

Titulus 3 : De rescriptis

Titulus 4 : De consuetudine

Titulus 5 : De postulatione praelatorum

Titulus 6 : De electione et electi potestate

Titulus 7 : De translatione episcopi

Titulus 8 : De auctoritate et usu pallii

Titulus 9 : De renunciatione

Titulus 10 : De supplenda negligentia praelatorum

Titulus 11 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum

Titulus 12 : De scrutinio in ordine faciendo

Titulus 13 : De ordinatis ab episcopo qui renunciauit episcopatui

Titulus 14 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum

Titulus 15 : De sacra unctione

Titulus 16 : De sacramentis non iterandis

Titulus 17 : De filiis presbyterorum ordinandis vel non

Titulus 18 : De servis non ordinandis et eorum manumissione

Titulus 19 : De obligatis ad ratiocinia ordinandis, vel non

Titulus 20 : De corpore vitiatis ordinandis vel non

Titulus 21 : De bigamis

Titulus 22 : De clericis peregrinis

Titulus 23 : De officio archidiaconi

Titulus 24 : De officio archipresbyteri

Titulus 25 : De officio primicerii

Titulus 26 : De officio sacristae

Titulus 27 : De officio custodis

Titulus 28 : De officio vicarii

Titulus 29 : De officio et potestate iudicis delegati

Titulus 30 : De officio legati

Titulus 31 : De officio judicis ordinarii

Titulus 32 : De officio judicis

Titulus 33 : De majoritate et obedientia

Titulus 34 : De treuga et pace

Titulus 35 : De pactis

Titulus 36 : De transactionibus

Titulus 37 : De postulando

Titulus 38 : De procuratoribus

Titulus 39 : De syndico

Titulus 40 : De his, quae vi metusve causa fiunt

Titulus 41 : De in integrum restitutione

Titulus 42 : De arbitris

Titulus 43 : De alienatione judicii mutandi causa facta

Titulus 44 : De cessione actionum

Liber 2

Titulus 1 : De judiciis

Titulus 2 : De foro competenti

Titulus 3 : De libelli oblatione

Titulus 4 : De mutuis petitionibus

Titulus 5 : De litis contestatione

Titulus 6 : Ut lite non contestata non procedatur ad testium receptionem vel ad sententiam diffinitivam

Titulus 7 : De juramento calumniae

Titulus 8 : De dilationibus

Titulus 9 : De feriis

Titulus 10 : De ordine cognitionum

Titulus 11 : De plus petitionibus

Titulus 12 : De causa possessionis et proprietatis

Titulus 13 : De restitutione spoliatorum

Titulus 14 : De dolo et contumacia

Titulus 15 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae

Titulus 16 : Ut lite pendente nihil innovetur

Titulus 17 : De sequestratione possessionum et fructuum

Titulus 18 : De confessis

Titulus 19 : De probationibus

Titulus 20 : De testibus et attestationibus

Titulus 21 : De testibus cogendis vel non

Titulus 22 : De fide instrumentorum

Titulus 23 : De praesumptionibus

Titulus 24 : De jurejurando

Titulus 25 : De exceptionibus

Titulus 26 : De praescriptionibus

Titulus 27 : Sententia et re iudicata

Titulus 28 : De appellationibus, recusationibus, et relationibus

Titulus 29 : De clericis peregrinantibus

Titulus 30 : De confirmatione utili vel inutili

Liber 3

Titulus 1 : De vita et honestate clericorum

Titulus 2 : De cohabitatione clericorum et mulierum

Titulus 3 : De clericis conjugatis

Titulus 4 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda

Titulus 5 : De praebendis et dignitatibus

Titulus 6 : De clerico aegrotante vel debilitato

Titulus 7 : De institutionibus

Titulus 8 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis

Titulus 9 : Ne sede vacante aliquid innovetur

Titulus 10 : De his, quae fiunt a praelato sine consensu capituli

Titulus 11 : De his, quae fiunt a maiori parte capituli

Titulus 12 : Ut ecclesiastica beneficia sine diminutione conferantur

Titulus 13 : De rebus ecclesiae alienandis vel non

Titulus 14 : De precariis

Titulus 15 : De commodato

Titulus 16 : De deposito

Titulus 17 : De emptione et venditione

Titulus 18 : De locato et conducto

Titulus 19 : De rerum permutatione

Titulus 20 : De feudis

Titulus 21 : De pignoribus et aliis cautionibus

Titulus 22 : De fidejussoribus

Titulus 23 : De solutionibus

Titulus 24 : De donationibus

Titulus 25 : De peculio clericorum

Titulus 26 : De testamentis et ultimis voluntatibus

Titulus 27 : De successionibus ab intestato

Titulus 28 : De sepulturis

Titulus 29 : De parochis, et alienis parochianis

Titulus 30 : De decimis, primitiis et oblationibus

Titulus 31 : De regularibus et transeuntibus ad religionem

Titulus 32 : De conversione conjugatorum

Titulus 33 : De conversione infidelium

Titulus 34 : De voto et voti redemptione

Titulus 35 : De statu monachorum et canonicorum regularium

Titulus 36 : De religiosis domibus, ut episcopo sint subiectae

Titulus 37 : De capellis monachorum et aliorum religiosorum

Titulus 38 : De jure patronatus

Titulus 39 : De censibus, exactionibus et procurationibus

Titulus 40 : De consecratione ecclesiae vel altaris

Titulus 41 : De celebratione missarum, et sacramento eucharistiae et divinis officiis

Titulus 42 : De baptismo, et eius effectu

Titulus 43 : De presbytero non baptizato

Titulus 44 : De custodia eucharistiae, chrismatis et aliorum sacramentorum

Titulus 45 : De reliquiis et veneratione sanctorum.

Titulus 46 : De observatione jejuniorum

Titulus 47 : De purificatione post partum

Titulus 48 : De ecclesiis aedificandis vel reparandis

Titulus 49 : De immunitate ecclesiarum, coemiterii, et rerum, ad eas pertinentium

Titulus 50 : Ne clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant

Liber 4

Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis

Titulus 2 : De desponsatione impuberum

Titulus 3 : De clandestina desponsatione

Titulus 4 : De sponsa duorum

Titulus 5 : De conditionibus appositis in desponsatione vel in aliis contractibus

Titulus 6 : Qui clerici vel voventes matrimonium contrahere possunt

Titulus 7 : De eo, qui duxit in matrimonium quam polluit per adulterium

Titulus 8 : De conjugio leprosorum

Titulus 9 : De conjugio servorum

Titulus 10 : De natis ex libero ventre

Titulus 11 : De cognatione spirituali

Titulus 12 : De cognatione legali

Titulus 13 : De eo, qui cognovit consanguineam uxoris suae vel sponsae

Titulus 14 : De consanguinitate et affinitate

Titulus 15 : De frigidis et maleficiatis, et impotentia coeundi

Titulus 16 : De matrimonio contracto contra interdictum ecclesiae

Titulus 17 : Qui filii sint legitimi

Titulus 18 : Qui matrimonium accusare possunt, vel contra illud testari

Titulus 19 : De divortiis

Titulus 20 : De donationibus inter virum et uxorem et de dote post divortium restituenda

Titulus 21 : De secundis nuptiis

Liber 5

Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus

Titulus 2 : De calumniatoribus

Titulus 3 : De simonia, et ne aliquid pro spiritualibus exigatur vel promittatur

Titulus 4 : Ne praelati vices suas vel ecclesias sub annuo censu concedant

Titulus 5 : De magistris, et ne aliquid exigatur pro licentia docendi

Titulus 6 : De judaeis, sarracenis, et eorum servis

Titulus 7 : De haereticis

Titulus 8 : De schismaticis et ordinatis ab eis

Titulus 9 : De apostatis et reiterantibus baptisma

Titulus 10 : De his, qui filios occiderunt

Titulus 11 : De infantibus et languidis expositis

Titulus 12 : De homicidio voluntario vel casuali

Titulus 13 : De torneamentis

Titulus 14 : De clericis pugnantibus in duello

Titulus 15 : De sagittariis

Titulus 16 : De adulteriis et stupro

Titulus 17 : De raptoribus, incendiariis et violatoribus ecclesiarum

Titulus 18 : De furtis

Titulus 19 : De usuris

Titulus 20 : De crimine falsi

Titulus 21 : De sortilegiis

Titulus 22 : De collusione detegenda

Titulus 23 : De delictis puerorum

Titulus 24 : De clerico venatore

Titulus 25 : De clerico venatore

Titulus 26 : De maledicis

Titulus 27 : De clerico excommunicato, deposito vel interdicto ministrante

Titulus 28 : De clerico non ordinato ministrant

Titulus 29 : De clerico per saltum promoto

Titulus 30 : De eo, qui furtive ordinem suscepit

Titulus 31 : De excessibus praelatorum et subditorum

Titulus 32 : De novi operis nunciatione

Titulus 33 : De privilegiis et excessibus privilegiatorum

Titulus 34 : De purgatione canonica

Titulus 35 : De purgatione vulgari

Titulus 36 : De iniuriis et damno dato

Titulus 37 : De poenis

Titulus 38 : De poenitentiis et remissionibus

Titulus 39 : De sententia excommunicationis

Titulus 40 : De verborum significatione

Titulus 41 : De regulis juris

Prev

How to Cite

Next

Titulus 5

De magistris, et ne aliquid exigatur pro licentia docendi
1

De Magistris, & ne aliquid exigatur pro licentia docendi. V Rub.

2

SUMMARIA Magister quis dicatur. Qualis debeat esse. 2. Quam scientia docere debet. 4. Et qualiter. 6. Et an a scholaribus collectan facere, vel lerare possit.7 Religiosus, & maxime monachus an possit in magistrum as sumi 5 Mathematica quid sit 8 Exigens aliquid pro licentia docendi, quaa poena puniatur 9 Clericas insistens studio, an debeat percipere fructus benefici sui m Scholares quo privilegio gaudeant

3

QVia scientia donum Dei est: ut io¬ revertimini & not. supr in proemio in I. col vers. de ipsius igitur & infr¬ §. utrum a scholaribus. vers. tales, & versic. quid magistri. & ideo tanquam spiritualis vend non debet: ideo post tractatum de simonia, subjicitur hae rubrica in qua videndum. Quis dicatur magister, Quali debeat esse, Quam scientiam docere debeat, Et qualite debeat docere, Utrum a scholaribus collectam levar possit, Quid juris, si aliquid exigatur, vel promittatur pr¬ licentia docendi. An clericus studio insistens debeat per cipere fructum beneficii sui

4

Quis dicatur magister. Is, qui alicujus rei sv negocii prae caeteris curam gerit. un de & magistratus vocantur per derivationem a magistre veniendo: & praeceptor cujuslibet disciplinae magister vo cari potest: a monendo, sive monstrando, ut ff dererb sig¬ quibus ergo & magister vocatur, quia regimen habet pra caeteris, ut ff. de extraor. act. I. § magistrum & generaliter qui cunque alium instruit, vel regit, ab eo merito magister vo catur. unde hoc nomen competit carpentariis, & quasic mnibus consimilibus quare doctores legum dedignatu magistri vocari. & male qui sic vocantur in prooemio ff. pen. dicit tamen Placentinus, quod si dico Petrus magiste venit, intelligi debet de carpentario, vel simili. Sed si dico magister Petrus: tunc intelligit de magistro literarum, si¬ ut & quando dicitur, bonus homo est. intelligit de sanct & honesto. Si vero dicatur, homo bonus est, intelligitu de virili & probo

5

Qualis debeat esse Et quidem idoneus. scil honestus, & discretus in scientia quam docere intendit, ut infc1 2 &3. magister e nim primum moribus demum facundia illos, quos doce praecellere debet, ut C. de profess. & me. l. magistros lib io impe ritus ergo matheseos risui patebit: ut 37 dist. qui de mens. nam qui alios docere debet, non debet quaerere ab aliis doceri, ut in auth. de sanct. episc. §. damus. ideo Neophytus a hoc onus assumi no debet, quamvis ingeniosis sit. Sed his qui scientiam a majoribus suis traditam sibi servat eo mo do, quo audivit, docet. ut 37. dist relatum, & sup. de elect cun in magistrum, quod de Theologia potissime intelligendun est & servandum, quia ibi contra dicta sanctorum patrun non est dicendum. nisi authoritate Papae fieret in quibus dam, quia & si Papa contra fidem scribete vellet, non cre derem ei. in aliis autem scientiis possumus dicere contr majores. quod dic, ut not, supr an proem. respons.i.versic. qui¬ ergo diversa scripta

6

Trum autem sufficiens sit magister, vel non, de facil deprehendi potest in lectionibus, & disputationibus insufficientia enim magistri nulla potest tergiversationi celari, supra de aeta, & qualc.pen. & ultim a quolibet tamer debemus addiscere sine indignatione: ut notatur. supr in procem respon.i.versi. nec dignetur.

7

Sed nunquid religi sus, & maxime monachus potest & debet in magistrum assu mi? Non videtur: quia secundum Joan. non docentis, sec plangentis habet officium: nec debet pascere, sed pasci. u 16. quae. I. monachus, & multis c. ibi seq Item quia secundum Gre. nemo potest ecclesiasticis officiis simul & monacha li regulae deservire, 169.1 nemo. multo minus monachali & magistrali. & sicut dicitur in concil. Hispal. in uno & eo dem officio non debet esse dispar profestio, & cohaerer. & conjungi non possunt, quibus vota & studia sunt di versa. 16. quaestio 7. in nova igitur non videtur, quod cleri ci seculares & regulares, quo ad officium docendi .s. mu conjungi possunt quia, secundum Hugo. bonus mona chus vixbonum clericum faciet, 164. 1 legi. Sed si non faci bonum clericum: ergo nec bonum magistrum tales igi tur repelli debent ab officio inagistrali: quia in talibu: ma le concordaret cithara cum psalterio. argu. sup. de cle conju diversis, &c. quod a te. Sed contra, quia secundum Jo. ad Ru sticum monachum: multo tempore debet discere mona chus, quae postea doceat. Sed caveat, ne tyro usurpet: nie prius sit magister, quam discipulus, 1691 sicrire & csi ele ricatus. Item si monachus idoneus est prae caeteris: quia e minentis scientiae est, & vitae sanctissimae: nunquid est me lius talem ponere in cathedram, quam inhonestum, vel no tam honestum clericum secularem? Sic secundum lo. Chiy sost. argum. 40. dist multi sacerdotes, & Ambr. 16 qu. i doctos, & c sequenti. maxime cum gratis doceant, & sic in hoc eccle siae cathedrales valeant relevari, unde non sunt prohiben di secundum Lateranense & generale concil inf.eo. ca. 1 pen nec enim sunt prohibendi idonei, ins. equando, idoneu autem dicitur, qui moribus & facundia alios antecellit, sic ut no sup eo §. Secundo autem talis ingerit se, & sic est re pellendus, ut in primis concor. aut a superiore suo mitti tur. & ab illo ad quem pertinet, licentiatur. & sic est admit tendus, ut io quid i moderamine. &c. sunt nonnulli, & ca siclerica tus, & c inonachas &tc.nos autem, & c. in parochia, & c. seque dun a scientiis prohibitis abstineat. de hoc dic, ut no. suprne cle vel mon § qua pena cum enim spiritualiter prohibeatur re ligiosis de quib scientiis, ut sup. ne cle. relmo. non magno di aliis hoc concessum videtur. sup depraesum non ne. maxime de Theologia, ad quam indisti. admittendi sunt tam secula res, quam regulares, quia generaliter & indist. Hono II) hoc inducit, infra eod super specula. Haec etiam requirit sa lus animarum, & publica utilitas, ut apparet fupra necle¬ vel monach super specula. quae praeferenda est privatae supr. de renun nisi cum pridem, §. nec putes igitur in hoc potissimi obedire debet abbati monachus, eum non solum utilita proprii monasterii, sed generalis ecclesiae hoc exposcal argument. 16 quaest.i. monachi, §. de posth. ex parte, & supra di postu. prael.bonae. 1. §. nos igitur, & de cle. non resi ad audientiam & junge, quod notat. supra de sta. mon. §. uirum populum, & infra de haered § si rersicu. liquet ex praemis. & sequ. Non obst quod monachus non docentis habet officium, quia illuc verum est, nisi ad aliud officium eligatur: nec illud Gre nemo potest, &c. quia illud verum est, simul & eodem momen to, sed diversis horis potest exercere utranque vitam, sicul & plerique faciunt clerici seculares, nec Hisp. concil. qui¬ verum est, quod sub uno & eodem tecto non debent esse diversae professionis homines, sc. contrariae. ut ibi. Sed cer¬ tum est. quod sub una & eadem diversitate diversorum corpo rum hominum genera sunt diversa. Sed nec quo ad offi¬ cium magisterii pertinet, clericorum secularium, & regula rium studia diversa sunt, quia utrique student, utrique docent eandem doctrinam, scilicet grammatici grammaticum dialectici dialecticum, & sic de singulis. porro si univers tas magistrorum, & scholarium consideretur, certum es quod singularium scientiarum modi & studia sunt dive¬ ia, & tamen unum corpus faciunt, & insimul cohaerent, 8 insimul conjunguntur. nec obst illud Augusti. quod bo nus monachus vix facit bonum clericum, quia & si fiat ix tamen fit, sic, ff. de jud vix certis ex causis

8

Quam scientiam docere debeat Et quidem quar libet, quae ad instructionem animae, vel corpe ris, vel rerum faciat non improbatam, ergo Grammatica Dialectica, Rhetorica, Musica, Geometria, Arithmetica Astronomia, doceri possunt, & prae omnibus Theologi ut 37. dist. si quis Grammaticam, & per totum. Quid auten doceant artes istae, his versibus comprehende "Grammatica. Quicquid agantartes, ego septem praedico parie Dialectica. Me sine doctores, frustra coluere sorores Rhetorica. Est mihi dicendi, ratio cum flore loquendi Trivium Musica Invenere locum, per me modulamina vocum Geometria. Rerum mensuras, & earum signo figuras Arithmetica. Explico per numerum, quae sit proportiorerum Astronomia. Astra vias que poli, vendico mihi sol" Quadrivium. Ars etiam mathematica ad instructionen doceri potest, non ad exercitium, ut 7. dist legimus, & cqu de mensa. Sed mathematica, quo ad utrunque legi potest Mathesis enim cum aspiratione significat quadrivium & est penult syllaba brevis. Sed matesis sine aspiration est scientia divinandi, unde versus "Scire facit mathesis, sed d vinare matesis" Inde Matematici, qui capitali poena plecti debent, ut C de malesi. nemo. & de hac dicitur, quod culpa similis est, tan prohibita discere, quam docere C. de malesi culpa. Divinan autem tales matematici, vel qui circa somnia, vel garr tum, vel volatum avium, & observant dies, calendas hora lunam, puncta & tempora. quod prohibitum est, ut 26. 91 ult ab illoc. non licet, usque in fi. & dicam infra de sortile. §. quo sint ejus species, & sequent. Tales secundum legem ad limer altaris accedere non debent: alias concremantur, nec al quis debet eos recipere, seu consulere, alias deportantui & bona omnia publicantur: & divinator gladio ultore fe riri debet: ut C. de malesic nullus, & Inemo, & l. culpa. Et quis tali arte mulierem ad luxuriam provocaverit, bestii subjicitur, ut C. de malesic. multi. Item forte si aliquem ven¬ no extinxerit: quia hoc plus est, quam gladio perimere ut C. de malesi I1. Sed hi omnes lege Cornelia teneri viden tur tantum, fi ad leg Cornel. de falsis. l. 1. §. 1. Quilibet auten admittitur ad accusationem talium, sicut in crimine laes¬ majestat. qui & divinam majestatem offendunt: & si qui per testes convictus fuerit: eculeo deditus, ungulisque su cantibus latera perferet poenas. C. de malesic. & si except. Maleficium autem nullus propria temeritate perimat quia praesumitur. quod haec faciat, ne facinoris reos socio publicaret: vel sub hoc praetextu inimicum occidat, ut a malesic. I. ult. Sed hi, qui hoc faciunt, ne labores hominun ventorum grandinisque lapidatione sternantur, non po na, sed praemio sunt digni. ut C. de malesic. eorum. Haec ar scilicet matematica prohibita est, quia iniqua & illicit est, quo ad exercitium, ut dictum est. Sed est quaedam alia quae quamvis licita sit, quantum in se est: tamen illicitar putatur respectu quarundam personarum, quibus aud tus prohibetur. quod dic, ut notatur. supra ne cler. vel mo § quae poaena

9

Et qualiter debeat docere. Primo ponendo casum, sive dicendo sensum literae. Seci do, legendo literam, & exponendo, & etiam construen do, si difficilis appareat. Tertio, inducendo similia. Quar to, inducendo contraria, & solvendo, & distinguende Quinto, quaestiones faciendo, & determinando. Sexto, d cendo notabilia, ad quae, & qualiter induci debeat decre talis: non tamen haec omnia semper per ordinem serva possunt, vel quia oblivioni traditur, vel quia non plen providetur. Sunt etiam qui glo legunt sicut tex. quod idic tis placet: & moventur ex eo, quia corrigunt apparatum & sic curant de verbis tantum. Sed certe quo ad intelligen dam mentem, & retinendam, neque magistro expedit, ne que scholari. Magister non debet parcere in cathedra sibi nec aliis, quo minus veritatem dicat, secundum quod di dicit & credit verum esse: ut 37. dist. relatum, quia si veni ret contra conscientiam, ad gehennam aedificat: & graviu peccaret, quam etiam advocatus, I1. q. 3. praecipue. dictum enim advocati non sequitur, sed potius impugnatur. Sec ad discentem credere oportet: ideo si magister male do ceat faciat delinquere scholares. supra de vo & vo. redem magnae. Si vis scire, an unus magister possit locare schol¬ alii contiguas. vide quod not. supra defer. §. ultim. ver. qui¬ si magister

10

Vtrum a scholaribus collectam facere vel levare possit: distin gunt doctores, & dicunt indistincte quod sic si non perci piat salarium de publico: non enim tenetur proprue sin pendiis militare, ut not supra de sim. §. qualiter committar versi. in casibus. & seq arg. 1 2q. 2. quicunque, & c. ecclesiasii. is. a.i iam nunc, in fin. sicut & jure peritus potest vendeie cen silium justum. 13.q. 5. non sane, u qu. 3. non licet, & arg sup de & ho. cle cum ab omni, & 4. qu. 3. versi. item venturus. ideo statu tum est, quod in omnibus locis in quibus suppetunt e clesiae facultates: sive sit cathedralis ecclesia, live alia, po natur magister in Grammaticam: cui competens benefi cium assignetur, seu percipiat fructus unius prabenda non tamen, quod propter hoc canonicus efficiatur, inf eo quia nonnullis, §. I. quod antiquitus de omnibus locis, pe Alex. de ecclesia cathedrali tantum statutum fuit, inf eod c. 1. & 37. dist. de quibusdam. Quid si eo pacto recipiatur in canonicum aliquis magister, ut scholas teneat? dicun hoc simoniacum: quia omnis pactio cessare debet: vacar te tamen praebenda, potest illudonus ei annecti, ut supr de praeb. significatum. Sed & videtur, quod tali pacto recip posset, quasi intelligatur fieri permutatio de spirituali a spirituale, ut supra de rer perim. ad quaestiones, ut patet in hi quae not. supra eod in princip. in continuatione rub. & infr¬ cod vers. tales, & versi quid si magistri. Et nunquid currit tem pus 6. mensium canonicis, qui assignaverunt praebendan magistro. ut not. supra eo. §. resp. 1. si non eligant, non autho ritate concilii generalis, infra eod. quia nonnullis, licet cui reret, si fructus retinuissent ad tempus, argument suprau benesi eccles. ut nostrum, & i.qu. 3. si quis objecerit. si quis praeben dain. Quid si nulla vacat praebenda? Expectetur quousqui vacet, argum supra de praebend. dilectus. 2. vel quilibet de e¬ clesia det tantum de suo: quod unam praebendam facit, ai gument, supra de his, quae fi. a ma par, ca.c si & supra de ecclaed c. de his. nec obst. supra de praebend. c. antepen. quia illa intelli gatur, quando aliquis privatus volebat recipi, petens quo¬ sibi assignaretur praebenda, quae defalcaretur de praeben dis aliorum, ergo in divisione illa versatur privata utilitas Hic autem publica, quae privatae praeferenda est, ut sup. d postu prael. bonae. 1. §.i. supra de renun nisi cum pridem, § porro. i1 Metropolitana autem ecclesia Theologus ponatur, 8 grammaticus, nisi de duobus nimis gravata foret, in qui casu debet provideri Theologo in Metropoli, & per alian ecclesiam civitatis, vel dioecesis Grammatico. Et tales ma gistriclericos ejusdem ecclesiae, & etiam pauperes excra neos gratis docere debent, sed ab aliis, scilicet extraneis di vitibus possunt collectam levare. sic intelligunt, infra eod cI. &c. quia nonnullis. Sed contra, quia scientia Dei donun est, 16. q. 1 revertimini circa fi. unde vendi non debet, 1. quae. 3 non solum. imo gratis est gratia conferenda, ut ibi. & sup. d sim. in tantum, §. 1. & infra eo prohibeas, & vere philosophan tes pecuniam contemnunt, ut 12 quae 2 gloria episcopi. alia incipit, Socrates, & ff. de jur. imm. in honoribus. §. philosophis Item doctores philosophantes, inter quos sunt juris civi lis professores, ff. dejusti. & jur. I. 1. si pecuniam exegerint contra professionem suam faciunt. C. demun. Sori. I. pro fessio. li. 10. Dico si magister pauper sit, vel obligatus, sivv percipiat salarium, sive non licite recipit collectam, sicu de episcopo dicitur, qui quamvis non possit exactiones vel tallias in sacerdotes facere, permittitur tamen, ut s manifesta causa & rationabilis extiterit, possit cum cha ritate moderatum ab eis auxilium postulare, ut de cens cum Apostolus, §. inhibemus, & de offic. ord conquerente, in fin si & scholares magistro suo subvenire debent: quia cum qui libet in necessitatis articulo astringatur, ut patet in his quae non. supra de postu §. ult. ver. item omnes, & ver, sed nunqui potest, & per. quid si clericus. multo fortius magistro. ideo di cit I. quod cum Sabinus non haberet amplissimas facult¬ tes, ab auditoribus suis plurimum sustentatus, ut f. deori jul2§. & ut obiter. ult. col est ergo docentis necessitas reve landa, ut infra eod. quia nonnullis. est ei dandum, inspect scientia, facundia, & labore, arg. f. de var & extraord. cogni i. § in honorariis, supra de praebend. de mulcta, & inspecta di gnitate & facultatibus scholaris, ut ff. de administ. tu, cu plures. §. curator. Idem videtur, si in urbe Romana docea nam talis immunitatem habet, sive percipiat salarium, si ve non percipiat salarium, ut ff. de excusa. tutorum.l.i. Graec si duas, § amplius, ad idem argument. in his, quae not. supli iversi in sumina, versi secundum legem autem. nam & qui pra stat obsequium, debet consequi beneficium, 12. quae 2 ch¬ ritatem, supra de praebend. cum secundum Apostolum, & cap. ex tirpandae, §. cum igitur. & scholares magistros ditare de bent suis munificentiis, fi de donat. Aquilius, & utiliterf unt expensae in mercedibus magistrorum, C. de neg gest. patrono. & sacerdotes, qui in templo erant; aliqua recipi¬ bant pro sumptu. i. quaest. duces, vel judices, ad fidelem, ff. de os praesi. plebiscito, f.de of. procons. solent, §. fin. in tali enim art culo constituto intelligo haec jura, & similia. Sivero m¬ gistro nulla necessitas immineat: & habet salarium, quoc sufficit ad victum & vestitum, nihil debere exigere. Iden dico si percipiat beneficium, de quo debeat sustentari, & possit: poterit tamen gratis oblatum recipere, ut supr¬ de si non dilectus filius. infin. 10 quaestio.3. priscis. 12. quaestio. i.e. clesiasticarum 18. distinctio. de eulgI. quaest.i. quicquid invisib lis. & cap. placuit. & sic accedit quod dici consuevit, quo quaedam sunt, quae licet inhoneste petantur, honeste t¬ men recipiuntur, ut ff.devari. & extraor. cog. l.i. versi est qu dem res sanctissima. Si vero non habet salarium, neque bene ficium, vel habet; sed non sufficit, vel non percipit in scho lis quatenus de est, exigere potest, ut dixi supra versi u dico & eod § i. sed in nullo casu debet aliquid exigere a paupe re, cum ipsius paupertati debeat potius subvenire: ut suj de censi licet. Et hoc intelligas in magistro, qui aptus est, e idoneus ad docendum. Caeterum si quis tempus praev niat: & cathedram nimis immature ascenderit magistralem intendens magis addiscere, quam docere: suum negociun gerit, non alienum, ff. de neg gest si pupilli, §3. & tali, & si su non sufficiant, non est providendum ex debito in exper sis: sed sibi imputet: quia suam imperitiam non advertit, ad le. Aquil idem ju. secundum Goffred. Quid si magistr quibus provisum est competenter, nihilominus a clerici ecclesiarum, in quibus beneficiati sunt, & aliis pauperibu tallias exigunt, nunquid simoniam committunt? Dica quod sic. nam in templo vendentes sunt, qui hoc quodd jure quibusdam competit, ad praemium largiuntur. 1. 9 vendentes. Item non solum venditores columbarum bsunt & domum Dei domum negociationis faciunt, qui sacro ordines largiendo, precium pecuniae vel laudis, vel ho noris inquirunt: verum illi quoque qui gradum, vel gra tiam in ecclesia spiritualem, quam Domino largiente perceperunt, non simplici intentione, sed cujuslibet hu manae retributionis causa exercent, ut i qu 3. non solum. si cundum Goff.

11

Quid iuris sialiquid exigatur vel promitatu pro licentia docendi. Et certe exacti restituitur, & promissum remittitur: ut inf. eo. prohibeas, ri Pon. i sic sup. de ju.do ex adninistrationis, & infra de usur. pi tuas ff.quod me. causa. metum. § sed & praetor. debet enim cu libet idoneo gratis concedi docendi licentia ab eo, qui ham potestatem habet, de consuetudine, vel de privilegio, vt de jure, puta cancellario Parisiensi & archidiaconoBono niense magistro scholarum, vel sacrista, vel praecentore, ve episcopo: ed si consuetudo non appareat, ad episcopum & capitulum simul pertinere videtur, ut inf eod quia. §. v rum. Et si quis idoneum volentem docere impedierit, ve ab eo aliquid exegerit, officiis & dignitatibus spoliari pr cipitur. dignum est enim ut nullum fructum ab ecclesia ha beat: qui cupiditate animi. dum vendit docendi licentiam profectum ecclesiasticum nititur impedire, ut haec proba tur, inf. co. c. 1 § pen. & ul & cquanto. Sed & si quis in locis com gruis magistros ponere distulerit, superior inferioris ne gligentiam supplebit, ut infic prohibeas. Sed nunquid si is ad quem de privilegio, vel consuetudine, vel de jure per tinet dare licentiam docendi, propter hoc pecuniam exe gerit, simoniam committit? Non: neque enim venditur, ve emitur spirituale spirituali annexum, sed committitur cri men concussionis, cum praetextu officii per impressio nem exigitur quod non debet, ut patet in his, quae no. sup de sim. § n. versic si. & ideo qui exigit, est dignitate & offici¬ spoliandus, inf. eo.ct&c. quanto in si secundum Goff. est t? men contra arg. in his, quae no. sup.tit.i.versic prima ratio( seq. Et licet ex parte dantis, & recipientis videatur turpitu do versari, & sic videatur potior conditio possidentis, qui repetentis, f de cond ob turp. causam. I 3 & 14 quaest. 5 non sane tamen in hoc casu, & promittenti succurritur, & solventi inf eod provideas. non in favorem promittentis, & solventis sed in odium exigentis. vel dic, quod non versatur hae¬ turpitudo ex parte solventis: ex quo enim idoneus est idoneum & justum est, quod requiritur, infeod, cal. ergos impeditur, vel non permittitur facere, quod a jure appro batur, licet ei vexationem suam redimere, supra de simoni dilectus, secundum Goffred. Quid si is, qui habet potesta tem concedendi licentiam docendi, vult in propria perso na regere: nunquid potest alii licentiam denegare? argum quod sic, 93. dist. Sed contra credo, etiamsi valde idoneu sit: arg sup de offi. archipresb. e pen. nam adhuc impedit docem tem addiscere & discentem: talis enim audiret forsan alium qui non audiet ipsum, & amor magistri, & modus docen di, & loquentiae multum in hujusmodi operantur

12

An clericius studio insistens debeat percipere fru¬ ctum beneficum sui Et certe in studio Theologico sic, dummodo licentiam habeat a praelato qui si malitiose licentiam differat, a superiori potest peti arg, sup. de jure pat. nullus, sine licentia autem praelati pro prii, nullus debet adire studium: de cler. non resi. relatum, 8 notat supra de ele. non resid. § 2. quamvis studens dicatur ab sens, ex causa probabili, ut ibi. & ff. ex quibus causis majores nec non, & est ratio, quia non debet dari licentia etiam in Theologia, nisi homini bonae indolis, sive docili. alii ete nim melius facerent, si se inanibus sumptibus non vexa rent, argum ff. de inoffic. Festa.l.i.Sed dociles etiam mittend sunt, & ad studium Theologicum invitandi: & hoc casu scilicet quando invitantur & mittuntur, debet mittens ei providere in necessariis, ut infra eo. super specula. respon i A lias autem in propria voluntate docentibus in Theologia sive studentibus, non subvenitur ab ecclesia sua inon ni bus necessariis, possunt tamen tales per quinque ann in tegros percipere fructus praebendarum suarum, authori tate Sedis Apostolicae suffulti, quam habent a constitu tione super specula. non obstante contraria consuetudine vel statuto, cum denario fraudari non debeant in vine¬ Domini operantes, ut inf. eo super specula. §i. In alis ergi scientiis nihil percipient ex debito a contrario sensu; nis gratiam ei faciat, vel hoc habeat ecclesia de consuetudini¬ speciali, sed nec studens in Theologia quotid ianas distri butiones percipiet, ut supra de praebend licet, sed ubi haben omnia in communi, secundum decr. supra de vi. & hon cle ricorum, quoniam, nisi speciali privilegio impetretur, ut in fra de verborum significat. olim. Vel dic, quod in ecclesiis, it quibus sunt diversae praebendae, non percipiat quotidia nas distributiones: ut in cap. licet. Sed ubi habent omni in communi, secundum decret. supra de vita, & honestat. clericorum, quoniam, aestimabitur quantum posset expen dere, si praesens esset, vel saltem quolibet die dabitur pro curatori suo, id quod perciperet, si praeses esset, &t etian quotidianae distributiones, quae dantur praesentibus, lice non intersint horis canonicis: & sic intellige, infra de rer borum, significat. olim. alias in ecclesiis illis, in quibus haben

13

ADDITIONES. b Venditores columbarum. Adde texi. in cap. docet, de immu eccl. Lb. 6 e Debeat percipere fructum beneficii] Adde Ioan. And inc & ibi Dom. de priv lib. 6.c. super si ecula & ibi doc. de magist. Ioa d Imo. in cauae, de cli non resio omnia communia, hoc privilegium frustratorium esse in nullo autem casu quotidianas distributiones, quae tar tum dantur his, qui intersunt horis canonicis, percipiet nisi sit forsan talis ecclesia, in qua nihil percipit qui¬ quam, nisi intersit horis canonicis, vel nisi hoc impetre privilegio, scilicet speciali, & vide, quod non supra de cleri¬ non resi circa prin. Sed & si cui indultum fuerit, ut in studi¬ fructus suarum percipiat praebendarum, destudio gen¬ rali intelligendum est, non de studio speciali alicujus ca stri, vel villae, cum hoc in fraudem fiat, ut supra decler. no resi tuae quod dic, ut ibi no. In sum. no. omnes scholare ad quemcunque locum veniant causa addiscendi, hoc In periali privilegio gaudent, quod nullus judex eis injuri am inferre praesumat: nec damnum sustineant etiam ol alterius hominis ejusdem provinciae delictum: quod al quando ex quorundam perversa consuetudine factun tuisse reperitur. Temeratoribus autem hujus legis piissi mae, & judicibus seu Rectoribus illius temporis, qui ho vendicare neglexerint, ipso jure infamia irrogatur, ab c mnibus his, res oblatae in quadruplum exiguntur: & di¬ gnitate, si qua potiebantur, in perpetuum carent. Quid contra scholarem litem movere voluerit? Datur scholar electio, utrum malit coram domino suo, vel magistro, siv loci episcopo conveniri. Si quis autem ipsum, ad aliun judice trahere attentaverit, pro tali conamine a causa su cadet, etiamsi justissima moveretur: ut inconsti feu. de scho larib. & eorum privilegiis. I. Federici quae incipit, habita. quo qualiter intelligatur, quo ad electionem judicis pertine plene not. supra de foro comp. §. quibus ex causis, versic. Item r. tione privilegii, & se¬

PrevBack to TopNext

On this page

Titulus 5