Titulus 6

De Judaeis, Sarracenis, & eorum servis. VI. Rub

SUMMARIA IIudaei qui dicantur. Et unde dicantur. 2. Et in quibus tolerentur 3. Et in quibus graventur, 4 Ecclesia an peccet, dum sinit Iudaeos ritus suos observar. 6 Blasphemus Christi an possit exercere vim potestatis in homine Christiano. 7 ludaei an cogantur solvere decimas de terris suis, & oblation 8 Poena, quae imponatur non servantibus privilegia Iudaeorum

DE his qui Spiritum sanctum per simoniam blasphemant, exposui mus supra nunc dicamus de his, qui Deun male colendo inhonorant: & sic de Judaei: &c & quia haec rubrica tripartita est: prim dicamus de Judaeis, secundo de Sarracenis, tertio de servi eorum videamus: Qui dicantur Judaei, Et unde dicantur In quib is tolerentur, Et in quibus graventur, Quae poen¬ imponatur ipsorum privilegia non servantibus uit dicantur. Judaei.. Hi qui ad literam Mosaicam legem tenent, id est, cir cuncidendo: & ad alia legalia ad literam faciendo, ide hi qui nimis adhaerent literae, judaizare dicuntur: ut sup de sac. unct. §. pen. quod Christiani facere non debent: ut dit § 1. & 6. dist. §. paen supr. de cele mis cum Marthae, §, caeterun & de consti translato

Et unde dicantur. A nomine dignioribus trib. scilicet a tribu Juda, quae inter alias bellico sior extitit: & in bellis primam aciem, & Regni privilegiun obtinuit, scilicet ut de ea sola rex crearetur: sicut ex trib¬ Levi sacerdotes accipiebantur. Dicuntur etiam Hebrae¬ ab Heber. cujus familia cultum tenuit unius Dei: caetero idololatria foedat, secundum Da.

In quibus tolerentur. Et certe, ut habeant vetere synagogas, & eos reficiant secundun pristinam formam. si corruerint, vel altius, non latius ref ciant, non praeciosius: pro magno enim debent habere quod in veteribus synagogis, & suis observantiis tolerar tur, ut inf. eod. Iudaei. &c. consuluit, & C.eo. I.ult §. illud, & in eam vetantur Christiani irruere, ut C. eo. in synagoga. sic no quod aliud est reficere, aliud de novo facere, ut f. de ope ni nun. l. §. opus novum, & §. qui ad aedificium, & de iti actuque pri va. unde § reficere, est in contrarium, arg ff. de mor inferen.! §. aedificare. Item permittitur eis matrimonia contraher inter se. l. 1. Sed addit I. quod hoc facere debent secundun legem Rom. non juxta ritus suos: sed cavere debent, ne cum Christianis contrahant, ut C. eo. Inemo. & l. nequis, se dec. permittit, quod juxta ritum suum contrahant, ut sun de consang. de infidelib. & dixi in summa de divor. §. quot modi ver. non solum, & de consang §. usque ad quotum gradum, ver. si ve ro inf. hos gradus Item permittitur eis agere, & conveniria pud judices nostros ordinarios, non apud seniores eorum sed arbitrium possunt eligere etiam Judaeum, cujus sen tentiam ordinarius exequetur, quod est mirabile, ut C. e¬ Judaei Romano. Sed nec in sabbatis suis trahi debent ad ju dicium, nec ipsi alios trahent, quia festivitates suas ab ei permittimus celebrari. & sibi laudabiles quas habuerint attentius consuetudines conservantur, nec debent caedi nec percuti, vel occidi, seu in suis festivitatibus perturbi ri, nec pecunia, vel aliae res auferri sine judicio potestati terrae, nec sepulchra eorum effodi, obtentu alicujus pecu niae, ut C. eo. die sabbato, & infr. eo sicut Iudaei, §.1. & 2. Permitti tur etiam eis sua, prout melius possunt, vel poterunt ven dere, sicut Christiano, quia nullum est cuique sua commis tere, ut C. de Iudae nemo exterus, nec debent Christiani in eo saevire. & si sceleribus teneantur, ideo enim judicialis vigo in medio positus est, ne quisquam audeat sumere ultione ut C eo. nullus. Quid ergo si judicialis vigor in medio posi tus non sit? Dicit Plac vacare hic, argu. a contrario sensu Sed Az. contra admittens, quod tunc possumus nobis di cere jus in causa tuitionis, vel nostrum recuperandi, ve nobis debitum, non ut ultio sumatur vulnerando, vel oc cidendo. arg, sup de decu generali. lib. i0. & in auth. ut judi. sin quoquo suffra § si quis autem, col. 2. & C. quando liceat sine judic vindictam sumere I i ff. ad l. Aquil. itaque quemadinodum si quis & ad leg. Iul. de adul. marito. si ergo judex non sit in medio ad arma & rixas, poterit perveniri. nam dicitur, cur & ar¬ ma & rixas, &c. f. de ususr. aequissimum. & parum est, juri esse in civitate, &c. ffdeorig jur. l. 2§. postoriginem nec refert utrum judex non habeatur, vel inutilis habeatur. supra d transla. epis. inter corporalia. §. sed neque & ff. quod cu jusque univer si. I.aff. qui satis cos quoties, quod dic, ut non sup de treu. & pa 6 quid sit justum bellum & sup de restit spol § quis spoliatus, sub s intell gendum, & ver seq & sup. de senten & re jud sub tubricad sen §. quis sententiam debet, per fallit hoc forte, & seque Licet pro pria culpa Judaeos servituti subjecerit: ipsos tamen tole rat pietas Christiana: sed ipsi ingrati pro gratia reddun¬ contumeliam, pro familiaritate contemptum: impenden tes nobis illam retributionem, quam juxta vulgare pro verbium, Mus in pera: serpens in gremio: ignis in sinu suis consueverunt hospitibus exhibere, 13. q. 2. his ita nam sunm quidam, qui quod nephandum est dicere, nutrices Chri¬ stianas habentes non permittunt lactare filios, cum cor pus Christi sumpserunt, nisi primo triduum lac effuderint in latrinam quasi intelligunt, quod corpus Christi incor poretur, & ad secessum descendat. Sed falsum est, ut d¬ consec. dist. 2. trib gradibus. &c credere. & alia inaudita commit. tunt, & detestabilia, quae a fidelibus sunt minime toleran da, ne si haec negligant, quae inducunt confusionem fidel indignationem divinam incurrant: quia facientes & con¬ sentientes: & sup. de off. dele. c.i. inf. de sent. excom. quanto. hae¬ habentur inf. eod & si Iudaeos resp 1. §. 1. Sed nonne pecca ecclesia dum sinit Iudaeos ritus suos observare, ut sup. di¬ ctum est? non: quia non approbat, sed permittit: quod aui¬ tem permittimus, nolentes percipimus, id est, concedimus quia malas hominum voluntates ad plenum prohibere non possumus, 31. q.1. hac ratione. Item si ecclesia eos non tolera ret, videretur eos ad fidem praecise velle cogere: quod fier non debet. ut no. inf. eo §. seq. ver hanc autem

Et in quibus graventur Et cerre olim antequam crucifigerentur Dominum nostrum Jesum Christum, non grava bantur in aliquo, imo multis gaudebant privilegiis, & po pulus peculiaris, sive specialis Domini dicebantur. Se¬ hoc suo delicto perdiderunt: sic intellige, C eod jussio. nan illud privilegium, de quo ibi loquitur, sua culpa perdide runt in morte preciosa Domini nostri Jesu Christi: quii psos servos, nos autem liberos fecit, ut infeo. & si Iudaeol. 1. spon.. § f. Hanc autem servitutem, & gravamina sequenti vitant, si sponte voluerint baptizari, quod possunt sine ci tradictione cujusquam: sed non coguntur. Nam Christis dem habere non creditur, qui ad fidem Christi cogitur pra cise venire, ut infreo sicut Iudaei. respon. 1. Sunt igitur indi cendi ad fidem suscipiendam authoritatibus & rationil blandimentis potius, quam asperitatibus quia coacta se¬ vitia non placent Deo. 65. dist qui syncera. inducantur erg¬ beneficientiae consolatione, vel informatione doctrina ad colendum Deum. 23. 4 4. c. in. nec timeant amissionen patrimonii: quia eis reddi praecipimus in integrum. nan si in Judaismo ipsum retinet quis, multo fortius Christi¬ nus, & ad hoc seculares potestates per excommunicatio nem cogi possunt, ut inf eo. Iudaei. 2. quod intellige, nisi sin domus, vel fundi de usuris comparati, ad quarum restiti tionem tenentur, ut no. inf. eo. ver coguntur, m si. & ideo ven di debent, & reddi, ut inf de usur, cum tu quamvis autem n¬ cogantur praecise fidem suscipere: tamen si semel ad fiden pervenerint, id est, baptizati fuerint, etiam per jocum co guntur praecise fidem servare. sic intellige sup. de bapti ma jores. §. ult & 45 dist. de Iudaeis, & de hoc non sup. de conver. in §. qualiter converti possint. & de bap. majores, §. quis sit ejus effi¬ ctus. ver. effectus autem. Si vero fidem recipere renuunt, gra vantur ipsi Judaei in multis. Primo, quia universitati Ju daeorum legari non potest. C. eo. tit. i.li. Sed nunquid singu lis? Forte sic, secundum Azo. argu ff. de reb dub. cum senatu nulli tamen clerico hoc facere licet, etsi sudaeus frater suu sit: alias post mortem ejus dicitur anathema, ut inf. eo. tit.i si quis episcopus, &c. in eos. 24. quaem 2 sane profertur licet tamer pascere eos, arg. 86. dist. pasce. quia adhuc possint ad fiden pervenire cum de nemine sit desperandum: c de pae. dist nemo, 32q. 2.ancillam, 13. dist. quiescamus, ii qui. quoniam multo Secundo gravantur, quia ad dignitates eligi prohibentur ut C. eo. I. ul nisi alicui indulgeatur speciali privilegio prin cipis: & sic solvitur, ff.de decu generaliter. §. ult. vel dic, quo¬ ibi non erat Iudaeus: sed superstitione Iudaica laborabat vel corrigitur, quia ad nullam dignitatem, a ad nullun officium, vel ministerium admittuntur, ita quod Christi¬ nos, & maxime clericos, seu ecclesias gravare possint: a his enim abstinere debent. alias per provinciale consilium quod singulis an tenere praecipitur: ut sup. de ac sicul olin monitione praemissa, & districtione, qua convenit com pescendum: nam Christianus princeps, nisi hoc corrigat vel corrigi faciat, excommunicandus est. Christiani om nes a participatione Judaei in mercimoniis, & aliis compe scendi, quousque Judaeis satisfaciat: ita videlicet, ut quicqui¬ occasione hujus officii adeptus fuerit in pauperes Chri stianos, juxta providentiam episcopi erogando officium quod irreverenter assumpsit, cum rubore dimittat: ut in eo, cum sit. & in concilio Tole. de quo eadem Dec. mention facit: quod concilio Tol. habes, 54. dist. nulla. 17q. 4. constitui & ar. inf. eo. ad liberandum ante fi. ibi nisi per totum, quod e commercio. &c. Possint tamen principes reditus suos Ju daeis vendere, deputato Christiano custode, ecclesii ve clericis non suspecto, per quem Judaei, sive Saraceni, siv Christi injuria jura regalia consequantur, ut inf eod ex speciali.

Est autem ratio hujus jus prohibitionis, quia absurdum visum est concilio generali, ut blasphemus Christ vim potestatis exerceat in homines Christianos, ut inf. eoc cum sit, & c.i. in fi. debent ergo cavere Judaei ab injuriis Chri stianorum. nam si in eos sevierint, maxime illos, qui de no vo Christianati sunt, scilicet neophytos, comburentur, se cundum Iut C. eo. l. 2. Sed secundum can. coguntur satis fa cere passo injuriam. Quid si Judaeus episcopi subditus, cle ricum percusserit? debet eum episcopus mulcta necunia ria punire ad arbitrium, vel alia, quae magis videbuntur ex pedire, puta fustigationem citra sanguinis effusionem, in de rap. in archiepiscopatu. & laeso faciet satisfieri, alas si J. daeus non est de suo, sed de alieno dominio, dominum suusi moveat, subaudi & compellat, arg inf eo ludaet. 2. in si & in de male. c fi. ut ecclesiae dominae clerici, scilic. quae per ipsi videtur passa injuriam, ut arg 3 4..nulli, in fi. 2. qu. 7. accusatio & sup. de fo comp. c. 2 & injuriam passo faciat satisfieri com petenter ad quod Judaeus per subtractionem participa tionis Christianorum in mercimoniis, & aliis compesce tur, sic intellige inf.eo postulasti. Et si licet dictet authoritas nihil ad nos, de his, qui foris sunt. .a.multi. a5. dist qui syn tera. & sup de divor, gaudemus resp. i illud intelligi debet, quo ad religionis eis invitis regulas canonicas imponendas, ve ipsos directe spiritualiter puniendos: tam en multum ac nos, ut ipsos nobiscum, sive sub nobis habitatos in praemis sis compescamus, & in seque ut & apparet in his quae no, ut eo. § ver hanc autem, e & seq. Tertio, ut ipsi a communione Christianorum assidua abstineant, ne simplices ab eis cor rumpantur. 28. q. 1. saepe, inf eo. ad hoc Quarto, ut ab actis legi timis repellantur. 2q7. alieni. unde non ferunt testimoni um contra Christianum. (ut sup. de test Iudaei. quod dicut no. in summa. eo. tit. §. quis possit esse testis. ver fides. Quinto, u Christiana mancipia non habeant: quod dic ut no. infrsu rub de ser. Iudae per canones. & seq. Sexto, ut in diebus lamen tationum, & Dominicae passionis in publicum minim prodeant ut inscod in nonnullis. § 1. & ut in die parasceve hostia & fenestras clausas teneant. ut infr. eod quia. & ne i contumeliam fidei nostrae aliquid dieant, alias licita ami tunt, si se ab illicitis non temperaverint: ut C. e. Iudaeos. qui privilegium meretur amittere, qui permissa sibi abutitu potestate. 11quaest3. pripilegium Septimo, ut tam mascul quam foeminae liquod signum apertum deferant in on ni Christianorum provincia, & omni tempore, ut sic a Chri stianis populis qualitate habitus discernantur. Marsilis deferunt toram serica ante pectus, ad modum stellae, mulieres oralia in capite & haec signa praecepit fieri dom nus Jo archiepiscopus Vienen. tunc Apostolicae sedis! gatus. in concilio Manuaschae. sic & habitus novitiorun discerni praecipitur ab habitu professorum supra dereg, ju statuimus. Sic in qualitate vestis discerni debet meretrix matrona. f. de injer. l.I. §. si quis virgines & miles a privato. u ff de lo & condu. si ignorans. & mulier a masculo per longun crinem discernitur. quod est contra provinciales. 30. dist. qua foemina. Haec differentia est inter Judaeos & Christia nos, ideo facienda, quia in quibusdam partibus tanta cor fusio inolevit, quod propter ignorantiam contingit ipsos al & quando carnaliter adinvicem commisceri, g quae conmixtio, seu conjunctio, merito condemnatur, & ne sub ho velamine velint aliqui errore suum palliare: ideo est qui litas habitus discernenda: ut inf e in nonnullus. resp. 1. & iden de Sarracenis, ut ibi. nam si Christanus Sarracenam, vi Judaeam cognoverit ignoranter, non tenetur de judaismo vel paganatu: argu. 34. 4 2. in lectu inf de cle. exc. Apostolicae. tallum igitur commixtione est omnino abstinendum. 25 q. 1. care. Octavo, ut quantumcunque boni medici sint h ni hil lucrentur cum Christianis, quia nec ipsos vocare de bent in suis infirmitatibus, nec ab eis recipere medicinan nec cum eis in eisdem balneis balneare. 28 9.1. nulbus, &c.a mnes Nono, ut nec Christiani cum eis comedant, quod di¬ ut no. inf. sub rub de Surracenis §. qualiter. ver ticet auctm Chr stiani. Cum autem Judaeus Christianum blasphemans, ve in eum saeviens puniatur, multo fortius si Deum blasphe¬ maverit: est per potestatem secularem poena legitima fi riendus: nec enim debemus dissimulare ejus opprobri¬ qui probra nostra delevit, ut infra eo. in nonnullis § ult. Sec quae est poena haec? Dicunt quidam, quod pecuniaria, u inf. eo postulasti. & est hoc matrimonium in foro ecclesiast co. Sed in seculari hoc non credo verum: imo legali, qua est decapitatio etiam in Christiano, ut dicam inf. ac ialed § qualiter quod libet genus puniatur. versic. blasphemantes auten super verbo, conunenti, cui etiam si renuerit recipere ac per agrare, &c. & seq & legitur mauth ut non luxu. contra nati ram § ult col e hoc notat Papa, quando dixit per potest¬ tem iecularem condignae animadversionis adjectione. si infra de falsis. ad falsariorum §1 & supra de jud cum non ab ho mine & infraut ia dabolendam §. 1. animadversio enim mi rum imperium denotat, unde in hoc casu animadverter est, animam a corpore vertere. ut ff.dejuris. om. iud l. 3. ne excusabit se aliquis me Judicem causa judi. quis enim It dos appellat, ex quibus crimina oriuntur ut constitutio ne. ff veteris. § illud vero sane. nam ludus noxius in culpa es ff. ad leg. Aquil. nam ludus. ad hoc supra de praesump. ci. & C. a rel & sum fune & alea & luso. I. Graeca. quam quidam haben & incipit, alearum ludus. Quid enim de Judaeo. qui coran me reddebat computum alicui in capella sancti Nutrii, de minae comitissae provinciae, & iratus levavit manus sua versus crucem, & dixit: Potius vellem esse suspensus, sicu ille fuit, qui illic pendet, quam unquam magis vellem re¬ dere computum coram vobis. dicebat enim se intellexiss hoc de quodam homine, qui pendebat in patibulo extr civitatem. & ex parte septentrionis stabat tam crucifixus quam suspensus. merito quicquid intelligeret, saltem u alii terreantur, fuit in quingentis solidis regalibus cond¬ natus. arg. inf eo ad liberam in fi. & de reg. ju. estote. nam sun aliqua, quae mala sunt in se: nec possint bono animo fier ut patet supra de jurejur. eisi Christus §. quidam. Sed & de mi lo verbo, & malo homine non debet praesumi nisi malun sup. de ele Osius. & de cle non resi c. 1 Puniuntur etiam & alii poenis Judaei, sicut & haeretici, de quibus dicemus infrati 6. poena & §.1. ver. & qui novam. & praeced.

Coguntur etiam Judaei decimas solvere de terris suis, & oblationibu baudi quae a fidelibus pro anniversario super domo: 1i qua relinquuntur, sed domus postea ad eos transit cun onere suo, alias offerre non tenentur. & sic intellige. sup¬ de deci. de terris & infra de us quanto. vel dic, ut no. sup. de p¬ roch. § in quibus sub §. 1. ver. vel nisi ratione consuetudini eodem modo coguntur ad usuras restituendas. inf. deusus post miserabilem, alias Christiani Judaeos gravere non deben inf eod. sicut forte circa pensionum exactiones, ut per ho compellantur ad rectitudinem festinare. 23. 96 jam vero

Quae poena imponatur ipsorum privilegia non fer¬ vantibus. Et certe Judaeo non contento suis fin bus non est privilegium servandum, ut C. eo. Iudaeos iuseo & si Indaeos. 11. 43 privilegium. Sed si Judaei quiete degant. aliquis eis res suas auferre convictus sit, in duplum rest tuere cogitur. quod sijudex dissimulaverit, eandem ro nam patitur. & idem in pagano. ut C. de sac. paga & templ¬ Christianis. hoc secundum leg. sed secundum cano quicus que venerit contra ea quae not supr. eod. §. in quib. tolerentus ver. sed nec in sabbatis honoris, & officii sui periculum pi tietur aut excommunicationi subdetur nisi praesumptic nem suam digna correxerit satisfactione, ut mira cod sici Iudaei. in fi. Sed & si Judaei delinquant in supradictis, vel liis veniendo contra canonicas sanctiones, puniunti quandoque in personis inf e in nonnullis. 27. dist saepe quar doque pecuniariter. infr. cod, cum sit. in si & non sup. cohB quib. ver. quid si ludeus & seq quandoque per poenam spir tualem indirecte quia excommunicantur fideles eis par ticipantes. inf eo & i Iudaeos. in si. supra de decim dererris, unf¬ de usur. quanto

De Sarracenis. Rubrica.

SUMMARIA 1 Sarraceni qui dicantur. Et unde dicantur. 3 Christiani qualiter se debeant habere erga Sarracenos 4 Portantes aliquid ad Sarracenos, qua poena puniantur

EX quo vidimus de Judaeis, videamus de Sarracenis. Qui sunt Sarraceni, Et unde dicantur, Qualiter erga ipsos Christiani se debeant habere

Qui sunt Sarraceni. Hi qui deos innumeros deasque immo demones colunt. & adorant, nec novum Testamentum, nec vetus recipiunt, quibu¬ interdicitur, ne sub nobis degentes faciant sacrificia, ve inspecto jecore animalis, vel extis, id est, interiorib. pro mittant vel divinent aliquid futurum, ut C. de paga. l. 2. Eo rum etiam templa claudi praecipiuntur sub poena mor tis, & amissionis bonorum, ut C. de paga.li. sicque nemo a periat delubra, id est, templa sic dicta, quia deluduntur daemonibus nemo dicat, aperiat animo venerantis, vel ad orantis, multo magis prohibetur infandis, id est, nefancdi simulacris, vel imaginibus honorem reddi, vel impios po stes templorum redimi, id est. ornari sertis, id est, coronis vel prophanos ignes accendi aris, id est, altarib. vel adoler¬ id est. cremari in eis thura, vel victimas caedi, vel pateris, ic est, scyphis libari vina. id est, gustari. sicque prohibet sacri legium religionem reputari, ut C. de paga.I2 & Ipen. & ul tima. festos autem conventus civium. omni tamen sacrisi cio & superstitione explosis, non prohibet. C. de pag¬ prophanos. Omnia autem templa Sarracenorum applicantu reip. ut Imperator ubicunque velit, possit donare, sicut se cit Caesar Phoca, qui dedit Beato Bonifacio templum quo¬ vocabatur Phantheon. ad hoc C. de paga. omnia. Quod si pa gani aliquod rescriptum impetraverint pro eversione o namentorum publicorum operum; quae servanda sun sicut sacrificia prohibentur, abjectae hujus chartae de ma nibus timentium ad principem referantur, ut C. de pag. si ut sacrificia. hi etiam poenas patiuntur maximorum haer¬ ticorum, nam & haeretici dicuntur, ut dicam. inf.tit.i. §.i.d qui novem. & praecedenti. & § & qua poena. versicu. Item dicit Ie seq & ver. quo autem ad poenas. ubi loquitur de Samaritani? qui Sarraceni sunt. no, inf. eo. §. seque versi quidam. Item nor debent tenerem publica officia, sicut dictum est de Judaeis sup.tit. 1, & in quib. graventur. ver.a & seq.

Et unde dicantur A Sara, uxore Abrahae, voluerunt nuncupari: & ta men ab ea nati non sunt, nec originem habuerunt, imo a Agar ancilla Sarae. quasi Agareni, vel Agarieni deberen potius nuncupari. de hoc 32. qu. 4. recurratur. &c.dixit Sara a Abraham. unde competentius dicimur filii Sarae, quae fui legitima, quia in Sara firmata est ecclesia, & ideo Paran vel Judaei, non debent sub se Christianos habere, ne filii! berae, id est. Sarae, hoc est Christiani filiis, scilicet extraf dem catholicam positis famulentur, ancillae, scil. Agar, u inf. eo. & si Iudaeos. §. pen. Quidam tamen ex his quinquel bros Moysi receperunt. Sed prophetas respuerunt, qui Sa maritani a Samaria civitate dicuntur. & ideo in Evange lio dicitur, non coutuntur Judaei Samaritanis. hi auten ad fidem suscipiendam inducuntur, sicut diximus supr. d Iudae §. & in quibus. ver hanc autem

Qualiter erga ipso Christiani debeant se habere. Et quidem degente sub imperio, non debent impugnare, nec in eos saevire, lias puniuntur, ut not. supra de Iudae. § ult. alii autem, qu dominium Romanae ecclesiae non recognoscunt, sive in perii Romani, impugnandi sunt, ut no. supra detreug. & p. quid sit justum bellum. & de voto. §. in quo casu, & a quo cru debeat praedicari. & infra de haeret. §. qualuer devitetur, uis ecclesia. & praeced. & sequent. non ergo sunt fovendi a Chr stianis. nam proditioni proximum est barbaros instruere qualiter validiores reddantur contra catholicos, quar nullus eis quamvis tanquam legati ad partes istas acce dant, debet vendere ferrum factum, vel infectum, non scu ta, non arcus, non sagittas, non cujuscunque generis a ma. alias secundum legem decapitabitur Christianus, b¬ nis publicatis, ut C. quae res expor. non debent. l. 2. Sed secur dum concilium Lateranense tales excommunicati sun ipso jure, & fiunt servi capientium, & bonorum omnium amissione mulctantur, quibus junguntur, & hi, qui in g¬ leis Piraticis, sive navibus Saracenorum, regimen & gi bernationis curam exercent, & haec sententia crebra 8 solennis debet per ecclesias maritimarum urbium proferr & solenniter publicari, ut inf eo. ita quorundam. Sed & Con cilium generale huic poenae subjicit illos, qui eis vend un lignamina galearum, vel naves: c vel galeas, vel in mach nis, vel in quibusvis aliis, subaudi similibus consilium ve auxilium Saracenis impendunt in dispendium terrae Si ctae. & licet bona sua sine spe recuperationis amittant,? servi capientium fiant, non tamen absolvi merentur, nis lucrum quod perceperint ex commercio tam damnato tantundem de suo transmiserint in subsidium terrae Sar ctae, & si solutum non fuerit, id in poenam aliam commi tatur. vel dic, quod illud quod dixi de poena servitutis, S amissionis bonorum, locum habet, quando etiam invitu captus est. Sed si voluntarius redit ad ecclesiae gremiun vitat poenam servitutis, & amissionis bonorum, & mer tur absolutionem, si quid lucratus est, & tantundem de suo &c. nam hanc poenam intelligere non potes de servo facte quia postea de suo nihil solvere posset, quod verius credo sic intelligo inf. eo. ad liberandam. Nedum autem prohiben tur Christiani praedicta Sarracenis vendere, immo & vi num & oleum, & quodlibet aliud liquaman: nam haec a¬ eos deferenda non sunt etiam causa gustus quasi dica ita parum, quod inde gustare possunt: ut C. quae res expo d bent l.i. Quid ergo de aridis? lex non prohibet, & sic vide tur permisum. arg ff.dererum permutat. ad quaestiones, & a officio archipresbyt. cap. 2. & ff. de probat. ab ea parte. secundun Azo. Sed Placent. dixit, quod ratio liquidorum etiam a¬ aridos fructus transit, & bene, ut apparet ex sequent: ta men in his non imponit lex certam poenam, & sic arbitra rie puniri potest, qui talia eis vendit. argument. infra eod postulasti. & supra de officio delega. de causis. Sed decretalis ta les excommunicat, qui jam amplius cum Satracenis mei cimonium habuerint per se, vel per alios aliquo ingenio aliqua subsidia, mercimonia, consimilia, vel alia transmi serint; quandiu inter nos & ipsos guerra duraverit. ut in fra eodem quod olim Et? quod dicit in princ. Sane licet, hoc fuerit in Lateranens. concilio districte prohibitum scilicet ne quis lignamina, ferrum, ut dictum est supra nos tamen illos omnes, qui nedum ea, sed quaevis alia ac Sarracenos deportaverint, excommunicamus, &c. ut in nuunt sequentia, nec hanc excommunicationem vitabi is qui tempore treugae ad ipsos talia deportat, nec perju rium, si hoc juraverat, quia aliud est pax, aliud treuga, u notat. supra de treug & pa. §. quid sit treug. & §. quid sit pax. sec talia licet deportare causa captivorum redimendorum non tamen arma, & quod ea non deferant, debent coram judice, antequam iter arripiant, firmare proprio jura mento; ut infra eod significavit. respon.i.& §. ultimo. Illud ta men videtur quod tempore treugae possint Christian cum commercio adire Alexandriam, dummodo cavean in nercibus prohibitis. de quibus supra diximus. ut infeo significavit. §. 1. Licet autem Christiani non debeant man ducare cum Judaeis, subaudi: sub nobis degentibus. ut 28 qu.i nullus. & ca. omnes cum Sarracenis. tamen scilicet nobi iubditis possumus comedere: ut ii. qu 3. ad mensam. ratio di versitatis haec est: quia Judaei propter abusionem scriptu rarum, & contemptum ciborum nostrorum magis viden tur fidem nostram impugnare. ad hoc 23. 4. 4 infideles. Cum aliis autem Sarracenis scilicet hostibus comedere non die bemus; nisi praedicatores simus, quibus hoc indulgetu speciali privilagio: & potest quilibet, habita praelati licentia, eis praedicare. Sed tamen debent abstinere a carnibu diebus prohibitis: ut inf. eo. quam sit. argu. infr. de sententia ex communicationis cum voluntate. §. I. & sic intellige ii quae. 3. a. mensam dum tamen id quod apponitur non idolis immo latum sit, quia tunc sanctius esset mori fame, quam tali ci bo vesci 32. quae. 4. sicut sanctius. Quod quidam intelliguni quando fieret ad venerationem idoli: alias in summa ne cessitate famis cum horrore & execratione posset indi quis ad sustentationem naturae sumere, quia necessita non habet legem. de consecratio. distin.i. sicut inf. de regu ju¬ quod non est. & necessitas contraria est voluntati ff. quod me causa li & nullum est peccatum, nisi voluntarium i5 4 ic.i & c. illa excusat ergo necessitas ab esu idolothyti, sicut & rapina. de consecratio dist. 5. discipillos & a furto: infra defurt si quis ab hoini. infra de homi. interfecisti. & a violatione qua dragesimalis observantiae supra de observa jejunii, consilium § f. secundum Joan. Vel dic, quod cum Sarracem hodi discernant cibaria nostra, non licet, cum his comedere, si ve subditis, sive hostibus, nisi alicui concedatur special privilegio, ut infra eod quam sit. vel nisi in summa necessi tate, ut dictum est & sic corriguntur superiora capitula quae hoc concedebant: vel intelliguntur de praedicatori bus vel privilegiatis: ut no. sup. & sic intellexerunt Laui & Joan. quia quamvis verba aliorum, quae de Judaeis tan tum loquuntur, deficiant, mens tamen & ratio durat. ac hoc ut supra de constit. iransla. ff. de petit. haered item veniunt, ait senatus

SUMMARIA i Iudaei & Sarraceni an possinthabere mancipis 2 Servi haereticorum impune possunt dominos suos relinquere, & ad ecclestam confuger. 3 Christianum nullus potest habere in servun 4 Christianae non debent Iudaeis intra domum servire, nec filio eorum nutriri 5 Servus baptizatus an remaneat servus, sicut prius

QVia Judaei? & Sarraceni, de quibu praemisimus. plerunque emunt mancipia, an eis habere liceat, vide amus. & certe sic prohibitum est in legibu E ne Christianum mancipium, vel haereticus vel paganus, vel Judaeus habeat, vel possideat, vel circun cidat, alias ad libertatem pervenit ipsum mancipium, et Christianum erat, antequam ab eis possideretur, sive poste Christianatum fuit. Sed hoc intellige, quando emit ipsun causa serviendi sibi, ut apparet ex sequentibus: haeretic¬ etiam imponitur capitalis poena hoc ipso quod habuit ve circuncidit. Sed si pagani vel Judaei mancipium non Chri stianum circunciderint, capite puniuntur propter circum cisionem. quod non fieret propter solam possessionem, u C. ne Christianum mancipium. in ipsa rub. & lunica, & de episce pis. & cle. I.ul ponitur autem poena capitalis pro poena exi Ili, ut C. de ludaeis, Iudaei, Canones autemm prohibent quo nullus Judaeus baptizatum, vel baptizari volentem in su¬ servitio audeat retinere, ut infra eo. c. ult in princ. Sed dis Utrum sit vernaculus, id est, ex propria ancilla natus, 8 domi nutritus. & talis si velit fieri Christianus, statim er pitur in libertatem: nullo pretio dato, C. de episcopis & cle Deo nobis. §. is ita & arg 54. dist fraternitatem. Vel empticius & tunc subdist utrum Judaeus emat Christianum, & tun eripitur in libertatem: ut inf. eo multorum. in princ. & 54. dis a mancipia.

Similiter servi haereticorum impune possun dominos suos relinquere, & ad ecclesiam confugere. C.d haere. & Manichaeis. Vel paganum, & tunc si emit causa se viendi, quam cito baptizari desiderat, audiendus est, & ir libertatem eripitur, & baptizatur sine cujusque calumni¬ quam cito voluntas ipsius fuerit patefacta, & sic intellig 54. dist fraternitatem. C. de episc. & cle. Iult inf eod sicut. & inf er c. I.in fi. Sed & si mancipium Christianum emptum fueri causa mercimonii: & ipsum intra tres menses venalem ex ponat: nec per ipsum steterit quo minus vendiderit, quam docunque desideraverit fieri Christianus, sive intra tre menses, sive post: potest quilibet ipsum redimere dati duodecim solidis & Christianus, qui ipsum emit, potes eum libertati donare, vel baptizatum suo servitio retine re. sic intellige inf. eo. c. 1. §. datis. Quod si intra tres menses i psum venalem non exposuerit. praesumitur emptus caus se viendi, & ideo si vult baptizari, in libertatem eripitur ita quod Judaeus non audebit vendere, nec alius comp¬ rare: sequitur igitur ex praemissis, quod si baptizari renue rit, potest ipsum in perpetuum possidere. est ergo inducti in favorem fidei Christianae: ut patet inf eod c.ult. & 54. dis fraternitatem.

Sequitur etiam ex praemissis, quod nullus a potest habere Christianum in servum: a nam si nemo v detur Dominus membrorum suorum: b ff. ad l. Aquil. I ber homo, 1. multo minus extraneorum: & multo minu¬ ecclesiae. sup. de re. permu. mancipia. Sed omnes Christian sunt membra ecclesiae igitur Christiano nemo poterit de minari, sed tamen contrarium verum est, quia Christianus ut patet in his quae no. sup. de ser. non ord & infrx eo versic. se quid si Christianus. & se. non ob. opinio supra dicta, quia ae quivocatur in domino & membris. Item nemo dominu est membrorum suorum: verum est, quo ad mutilandum vel eis abutendum, sic nec extraneorum. Sed bene est do minus, quo ad nutriendum, & eis bene utendum, sic & ex traneorum, & junge quod no. inf. eod. ver. sed nunquid servi baptizatus. & supra eo. ver sed & mancipium. in fi. Quid si aliu emit ipsum emptum causa serviendi, vel post tres menses intra quos ipsum non exposuerit venalem? Respondeo Si scienter emit, imputabit sibi, quia nihilominus erit li ber. Sed si ignorabat. agat contra Judaeum ad interesse, qu ipsum decepit. arg ff. de contrah empt. liberi hominis. Sed cu jus monetae intelliguntur duodecim solidi supradicti? R. spondeo de consueta hoc intelligunt quidam. inf. de male di stat uimus § fi respectu religionis ar ff. de leg. 1. si servus plu ruι. § sinumerus & de leg3. nummis. & de contrah. emp. Impi rotores 4 dist. eritautem lex. Alii, quos sequitur Goff. dicun quo d erunt aurei, & sic exponunt. 12. solidos. id est. 12. aureos. GC Instit de pama uemere litigan § S C. de spor. ommibus. C. de fa mo, si quis nummos. nam & in simili casu I. dicit viginti soli dos dandos, ne libertas revocetur. f.de manumis. testam cun ex falsis. alia dicit 20. aureorum de inoff. testam. Pap. §. fin. da buntur autem hi solidi a quocunque Christiano empto re. 54. dist. fraternitatem. Quid si plures emptores simui oc currant intra tres menses? locus erit gratificationi. argu supra de ele. venerabilem. §. objectioni & de jure parr, cum autem & f. ad Syl. sena, con si quis in gravi §. si cum omnes ff. de relig. sum fun. I. sin. & hoc intelligas, ubi pares sunt qui occur runt: alias episcopus debet eligere magis idoneum. argu mentum. ff. de accusat. si plures. f.de popula actio. si plures. Se¬ nunquid redemptus fiet servus redimentis in easu isto Non: sed restituet ei pretium, vel serviet ei tempore, u notatur. infra eodem versiculo sequen. Quid si nullus est em ptor, nisi forte pretium datum fuit causa pietatis, non a nimo repetendi. argumen ff.de ne, gest. Nesennius ff. de religio & sum. fu. & si quis. §. prohibente. Quod si nullus emptor ap pareat, nihilominus erit liber: & quaeret pretium ostia tim. ff. de manumis. I.4. §. servus. vel si habet pretium solvat Institutio de noxa. actio. §. dominus. vel si nullo modo potes habere, serviat ei per quinquennium: argument: C. de ca( postli rever Lultima 36 quaestio.I. de raptoribus. Sic favor fide privat aliquem servo: ut dictum est. Item privat ali quem filio suo: ut supra de conversansi cap. ultimo. Item pri vat aliquem uxore sua: ut 28. quaestio. 1. si fidelis. supra d divor. quanto. & capit. gaudemus. Patet, quod nullum Chri stianum mancipium Judaeo servire debet: ut mfra eodem capit. i. in principi multo minus liberi Christiani Judaei servire debent: ideo Christianos vel Christianas non li cet Judaeo habere intra domum assidue serviendi cau sa, neque tanquam nutrices, neque tanquam obstetri ces: alias Christiani ipsi cum eis habitantes excommuni cantur, si discedere nolint. & idem intelligas de Sarrace nis, ut infra eodem ludaei. 2. & capit. ad hoc. & si Judaei ipso Christianos volentes divertere non dimittant, sub ex¬ communicatione inhibetur omnibus Christianis, ne cum eis commercium aliquod audeant exercere: ut infra es dem, & si Iudaeos. in fine.

Ex hoc etiam quod dixi, quod¬ intra domum non debent Christianae Judaeis servire vel filios suos nutrire, videtur concessum a contrari¬ quod extra domum liceat. unde Judaeis licet habere, escri pticios colonos, originarios Christianos: quia ex quo tale colendis terris diutius adhaeserunt, conditionem loci se quantur, & ideo in possessionibus Judaeorum remaneni ad rura colenda, & pensiones consuetas eis reddent: 8 cuncta quae de colonis vel originariis jura praecipiunt peragent, & nihil eis oneris extra hoc indicetur. quia ta les districtione legum liberi judicantur. quod si Judaeui talem ad alium transferre voluerit, vel ad aliud obse quium deputare jus colonarium, & ius dominii sibi ju ris severitate damnavit, id est, ipso facto sibi abstulit, ui infra eodem multorum. §. 1. & 2. Et est argument. quod s quis mutat pedagium de loco ad locum, vel plus consue¬ to exigit, privilegium pedagii amittit, sicut curia Impe rialis tenet: & bene, quia privilegium pedagii meretur &c. ii quaestio. 8. privilegium. & notatur supra de Iudaeis. 6 & in quibus graventur. versiculo. 6. Qui autem dicantur ad scripticii coloni a vel originarii, dic ut plene notatur a supra de natis ex liber. ven. sub §. sic fecimus. & persicul. seq Liquet ex praemissis. quod non obst. authoritas Aposto li dicentis Subditi estote dominis vestris, non tantum bonis & modestis, sed etiam discolis: quia intelligi debet de his, qui in gleba serviunt, non domi. sic supra decem omnis. Sed quid si Christianus a Christiano mancipium merit sive causa mercimonii, sive causa serviendi, nur quid potest ipsum servum & in suo servitio retinere? sic ut Instit. de jure persona §. servitus, & de contrahen. empt. § quo si fugerit servus, qui venit. & a contrario sensu. infra eod c pitulo, & capitulo sfinali. & argument. infra eodem, & si Judae Judaeum tamen secum in sua familia non habebit. 28 qua stione prima sequenti penultim & capitul. nullus. Quid si tali servus emptus baptizari voluerit? Respondeo, non debe prohiberi: quia ubi Spiritus, ibi libertas, 19. quaestio. 2. du¬ sunt de renunciat. nisi cum pridem. §. sed dices. Quid si dom nus non permittat, dicens quod hoc non facit servus e charitate, sed ne sic, sicut prius verberetur, vel male tract¬ tur? nihiloninus compellendus est dominus: quia in di bio tutius eligendum. infra de regul. jur. estote. sic etiam pe test intelligi, mfra cod sicut Judaet. ubi absque calumnia, nan & alias talia sunt superioris arbitrio committenda. supr de regula licet. §. talis ergo. & S. quo circa.? Sed nunquid se vus baptizatus manebit servus, sicut prius? Sic: nam? servitus de jure divino. est introducta. 36. distin. 6 & con firmata de jure gentium..distinct ius gentium. & de jure ci nonico approbata. 11.9. 1. ab illo capitalo si quis de servis usqu ad ca eccleuarum servos. puto tamen, quod non est ita des¬ viendum in eum, sicut prius, imo est inter alios servosn Christianos, tractandus leniter & benigne: argum. supr de majorit. & obed. per tuas. nam nec in servum aliquem es nimis acriter saeviendum. Instit. de his qui sui juris vel alien sunt. §. dominorum. & junge quod not. supra tod. versiculs¬ quitur.