Titulus 16

Vt lite pendente nihil debeat inno¬ vari. Rub. XVI.

SVMMARIA 1 Lis qualiter dicatur penderi 2 Monachus lite pendente, a monasterio non est ejiciendus 3 Lite pendente an aliquid innovari possi¬

QVoniam agens reali actione positis in possessionem caus rei servandae, post annun efficitur verus po sessor, licet contumax de proprietate ager possit, ut patet supratit. pron. c.I. Ideo dicamus quod est con modum possessionis: est autem cominodum in hoc quo lite pendente nihil innovetur, ut dicit rubrica quae jus fi facit, ut not infra de benesic eccle, sine distinctione confer. vel sic dictum est supr. qualiter status rerum absentis per contu maciam immutatur: nam possessio rei, de qua agitur, in praesentem transfertur. Sed nonne crederet aliquis, quoc eodem modo posset aliquid immutari circa statum cau sae, lite pendente, ideo subjicitur haec rubrica, secundun Goffre. videamus igitur, Qualiter dicatur lis pendere, S qualter haec rubrica intelligatur

Qualiter dicatur lis pendere. Et quidem per appel. nam suspensa sunt om¬ nia, secundum Goff. donec ad superiorem negotium trann mittatur, unde executio interim dicitur esse in suspenso supra de offic. delega pastoralis §. praeterea. & sic sententia d citur esse suspensa. infr. de app. saepe contingit. infr. de seni & jud c.i C de reb. cred. & jurejur. si quis jusjur & l. generaliuor. ( de appell praecipimus. § huic. Item per recusationem, qui pendente recusatione, silet officium recusati. infra de ap secundo requiris &tc. cum specialis. Item per consultationen seu relationem: nam ea pendente, nihil innovari debe per referentem. 2. quaesti. nomen. 3. qu. 6. multum. C. derelatio ne. l. 2. imo ex illo tempore, ex quo judex dicit se relaturum suspenditur negotium. C. de app. ex illo quia debet referen expectare responsum superioris. 6. qu. 3. denique & hoc ne dum in causis, sed & in aliis negotiis obtinet. jupra de offi¬ deleg. licet & de post. praelbonae. 2§. nec noterat. Per hos modo & consimiles ideo suspenditur jurisdictio, quia in eo, it quo ad superiorem recurritur, recurrens a jurisdiction inferioris eximitur. infra de appellat. directe. &c. pastorali secundum Goffr. Bene exemplificatum est, qualiter pro cossus inferioris suspendatur, & nedum per praedictos mo dos: sed etiam per dilationem datam suspenditur. infra d appel significan. C. de dila. sive pars. & de praedictis modis, multis aliis, in quibus non solum suspendi, sed diffiniri di citur jurisdictio, invenies satis notatum supra de offic. dele §. & qualiter fiiatur. Sed quia in hoc tit. de alio etiam Mar tino tractatur, scil. qualiter lite pendente a partibus nihi est innovandum, ideo dic quod nedum supradictis modi dicitur lis pendere, in quo, & ex quo aliquis moverit lit contra aliquem pendere dicitur, sive lis contesta sit ant sententiam diffinitivam. inf. eod. ecclesia. & c. ult. sive etiam lis contesta. non sit, sed solus vocatus sit quis ad judicium ut inf. eod. a memoria. & c. laudabilem. &c. fin. sup. de jud.c.i.in fra de despon. impub. ad dissolvendum. §. ne vero quisquam. in fiu nam ex quo negotium incoeptum est, pendet. supr. de acc. o lm. in 5. & penult. Quinimo ex quo aliquis scit rescriptun contra se impetratum, non debet aliud innovare in prae judicium impetrantis. infr. de accu. suggestum sup de ali quo mu. causa facta c. I. Idem videtur ex quo scit, quod adversa rius ad sedem Apostolicam misit nuncium pro negotio de quo quaeritur. §. de offic. delega cum causa. §. fin. Nec obsta infr. de verb. sign. ex parte. I. ubi videtur, quod non dicatur li pendere, ubi demum lis contest. Sed dic, quod aliud est li mota, ut ibi: & aliud lis pendens, ut hîc. vel melius dic quod ibi quaerebatur de actu habito extra judicium, sci. di lapilli jactu, & de actu habito in judicio, sci. de lite cont. 8 ideo Papa consideratis verbis sententiae interpretatur. su pra de temp. lit. contest. est intelligendum id quod ibi dicitu de mota lite quid juris: quomodo enim potuisset inter pretari, quod hoc intelligeretur de lapilli jactu, cum ad huc lis mota coram judice non fuisset: verum si fuisset quae situm de citatione facta authoritate judicis, nisi mens ser tentiae contradiceret, posset contrarium responderi nec ob stat ff. rem ratam haberi. amplius. quia licet non videatur pe titum, quousque lis con sit, quoad poenam committendam ut ibi, & ff. de in jus voc. quis. tamen potest dici petitum vider quo ad hoc, ut citatione facta nihil in partis praejudicium in novetur: ut arg. inf. de mat,. contr contra interdictum eccl.ca.§. infra de peregr.c. unico. supra de rescrip. significavit. inf. co .c. sin. in de privi. dudum. & patet in juribus superius allegatis: & es hoc satis expressum. inf. de accu olim. JV. & P. ibi, post inco ptum negotium. & ibi, negotio pendente nec enim potes dici lis cont. fuisse, cum ibi agitur in modum inquisitioni: & tamen dicit omnia innovata retractari debere: sed 8 quamvis proprie loquendo non dicatur lis pendere, ant litem cont quia nec lis est sine contestatione. arg. inf. dever bor. sign. forus §. lis est tamen quasi lis, vel saltem negotiun motum est sine causa: quia dum proponitur, causa est ffd verb. sign. forus. §. i. ergo quoad hoc, de quo hic quaeritur, ne que negotio, neque causa pend. id est, coram judice propo iita, nec dum diffinitiva debet quicquam in partis praeju dicium innovari: nec debet quis possessione sua vel quas privari. sup. de restit. in integ, cum venissent. im sin. 8. q. 4. nonne. E patet in his quae not. iuf. eo. §., seque vers. & generaliter. & ve patet. & per tot. 164. 4. nolumus, ut dicitur quaestio mota, li cet lis non fuerit contestata, sicut & sup. de const. cum M. Fer in fin. unde & quo ad hoc, de quo hic quaeritur, nedum tem pus lit. cont. sed etiam tempus motae discordiae spectandi est, ut ibi probatur, & sup. de rest. spol. Pisanis. respo. 1. & §. po¬ ro & arg. inf. de jur. pat. ex literis §. mandamus. ibi, vel antequi de jure pat. inter abbatissam & militem controversia esse suborta, que. d. quod post subortam, cum lis pendere intell¬ gatur, non licuit praesentare. ad idem. infra de jure parr, con sultationib. tamen est illa litera exponenda, & junge quo¬ not. infr. de app. §. quis sit effectus sub §. unum tamen. veri. & s quis, & inf de appell sub rubr. de relationib. & §. quis sit effectu vers. effectus etiam is est. & de peregrinantib. §. & quo privilegi versic. 12. &

Et qualiter haec regula intelligatur. Et quidem, v sonat, scil. ut ex quo aliquis vocatus es ad judicium, nihil omnino innovetur in praejudicium vo cati: ergo non debet ei prohiberi quo minus utatur privi legio suo, quo uti consuevit. infr. c. i. Item privilegium vel rescriptum lite pende. impetratum, non valet, nisi de hoc faciat mentionem. inf. eod .c. ult & de testib. causam quae. Scri¬ psit tamen unicum mf. eo .c. sin. quod ideo non valuit ibi, in dulgentia impetrata: quia super re litigiosa fuit obtenta sed hoc non placuit Goffr. quia ibi agebatur de jure deci marum, & de re incorporali, in qua & si secundum veter¬ jura locum haberet vitium litigiosi, hodie tamen corrigitur per auth. de lit. §. I. col. 8. quod dic ut not. supra de alic. qu mui causa facta. §. qualiter competat haec actio. vers. plus dico. und non fuit illa ratio. Sed quia monachi praeventi fuerunt pe conventionem, & ideo indulgentia eos non adjuvat. ff. d. jud si quis postea. sup de for. comp. proposuisti ff.de exec. tu. tuto petitus. & quia lite pende. fuit indulgentia impetrata se cundum Goffr. Quia generaliter lite pend nihil est inno vandum. C. ut lite pend. nulli liceat. hoc tamen fallit in casi¬ bus quos not. infra eod. vers. in casibus. Nec monachus lite pendente dejiciendus est a ministerio, vel excommuni candus, vel suspendendus injuste, a praelato suo, contr¬ quem inquisitionem impetravit, vel quia praesumitur quod malo zelo hoc faciat. Verum nec praelato est debit. obedientia subtrahenda. Sed si accusatus aliquod impedi mentum praestiterit actori, ut non possit probare quoc intendit, totum erit relaxandum. infra de accu, cum dilectus §. I. & c. olim. J. V. P. infra de test. tam literis §. 1. &c. constitutus & de testi. cogen. pervenit. Item si contingat matrimo. accusa¬ ri ob causam consanguinitatis, non est privandus alter conjugum jure suo, quousque consanguinitas probata fue rit. infr. eod. laudabilem. sed contra. infra de matr. contract. con tra interdict. eccl. c. ult. sed non obstat, loquitur enim quandc prohibitum fuit per ecclesiam ne contraheret, & ipsi ex certa scientia venerunt contra, ideoque propter contuma ciam suam separantur, quousque de causa constiterit, ai vera sit, vel falsa; secundum laudabilem loquitur, quand acquisivit jus alter in alterum in facie ecclesiae, vel salten ecclesia non contradicente, hoc jus non debet admittere nisi causa probata, sed jus acquisitum contra praeceptum praelati suspenditur: ergo aliud in contrahendo, aliud ir contracto, ut patet infra ae testib. super eo & de eo qui cog, con san. uxor. suae super eo. & c. de illo & de consang. & affin, cum su per eo. & de spon. praetere. 2. Sic ergo neuter privandus est iu re suo quod acquisivit, si simul voluerint commisceri. alia si alter renuat, & habeat probationes in continenti para tas, interdicitur copula maxime in gradibus divina lege prohibitis supra de rest. spol. literas. §. praeterca. & §. seq. de ho dic, ut not. sup. de rest spol. §. quoniam sub §. sed & ubi. alias pe judicem non est interdicendum commerciun. Sed con scientia probabilis aliquando interdicit, quando propul sat alterum: debet enim potius sententiam excommuni cationis humiliter tolerare, quam contra conscientiam ve nire, ne aedificet ad gehennam: scrupulosam autem con scientiam ad consilium praelati deponere potest, ut dict¬ dec. literas §. i. & §. porro. infra de sim. per tuas. 2. & de sent excom inquisitionem. supra de scru. in ord. fa.c.i. & de aetat. & qualita a aures. & adde quod not. infra de cland. despon. §. qualiter pro hibeantur. Item si lite pendente cum prima contrahatur cum secunda separatur ad tempus. infra de sent & re jud te nor. Et generaliter nihil aliud innovandum est. 8. quaest. 3 nonne. supra de offic. deleg. causam. infra de dirort. porro supr. de restit. spol. ex chiquestione 16 q. Ihinc etiam. & q. 4. volumus i5. qu. ult.c.ult. & supra de restitu in integr. cum renissent. C. de re vend. Iult. supra de const. cum M. Fer in fin. nedum autem lit pendente prohibita est innovatio: b sed etiam app. pend C. de app. l 3. ff de appel. non reci. sciendum. supra de elect consi¬ derarimus. ff ut app. pend. nihil inno. in rubro & nigro infra de app bonae memoriae, &c.dilectae. &c. ut nostrum. 2qu. 6. anterio rum. §. ad hoc & c. de caetero. &c. qui se scit. & c. arguta. &c. quo ties. de appell. dilectis. §. quia vero. Hoc tamen sallit in casibum secundum Goffred. Primo, quia si possessio appellanti turbata fuerit eo, super quo appellatio est interposita praetermisso, poterit per ordinarium reformari. infradi appell. cum teneamur. Secundo, quia si ordinarius ignore appellatum; probabiliter excommunicare poterit appel lantem. infra de appell. si duobus. Tertio, quia ordinarium punire potest appellantem notorie delinquentem. infra de appell. cum sit Romana. Quarto, quia per eundem potes moderari tempus appellationis, si forte appellans nimi prolixum duxerit assignandum. infra de appel. cum sit Ro mana. c. consuluit. §. illos autem. Nee praetermittendum est quod etiam ordinarius, a quo appel. in alia causa, tanqui suspectus poterit recusari: excipitur tamen crimen grav & manifestum infr de appell ad hoc. &c. proposuit. nec obstar quod judex offensus non est, unde ab eo appellari non po test. ff. apud eum a quo appell. I. unica: quia nec injuria vide tur fieri judici, si appelletur ab eo. C. de appell. & in majoril quia licet secundum legem ordinarius non reculetur, u ut in auth. ut differ. jud. §. si vero, coll 9. & C. de jad auth. si con tingit. Tamen secundum ea recusatur, ut probatum est. probatur;. quaest. 5. quia suspecti & infra de appell cum special Item quamvis judici a quo appellatur non fit tanta iniv ria, ex qua agi posset, fit tamen ei aliqua injuria. argu. fd arbi. litigatores. nam & injuriam facit synodo, qui ab ea si mel judicata & deposita, iterum revolvere, & disputar contendit. C. de sum. ri.l. 3. & ideo timendum est, ne provo catus obesset. sup. de offi deleg suspicionis & argum f. de bo li qui cum majo. § si libertus. licet moveri non debeat, ut no infra de appell §. quando persic. quod autem. vel dic, quod faci lius recusatur secundum cano quam secundum leges, si¬ ut & facilius appellatur, secundum Goffr. 1. de appell. si vi ro. quod dic. ut not. ius. de appell sub rubrica de recusa §.. Iten sede vacante c nihil est innovandum, quod dic, ut not inf ne sede vacante. Item in causa restitutionis pendente nihi innovandum est. C. de in integr. restitu, postu. ne quid novi fiat. unica

Patet, quod lite pendente non est aliud innovandum per judicem, qui cognovi Vel per adversarium: hoc tamen fallit aliquando, quo a¬ expensas praestandas parti litiganti egenti: sicut patet i his quae non infra de appel. §. quis potest accusare, sub §. admi tuntur. versicu. hoc autem. & seq. certe nec aliud innovar dum est, lite pendente. quia nemo spoliandus est posse sione sua injusse, neque per adversarium. supra. de rest. p¬ Item cum quis. neque per judicem, sup. de rest. spol, conquerent alias restituendum est ante litis ingressum, ut ibi dixi. V detur igitur titulus iste superfluus: quia ex quo prohibiti est, etiam lite non pendente, ut supra muito fortius lit penden. Respondeo, imo aliud hic, & aliud ibi cum enin lite non pendente spoliatur quis, non fit restitutio, nisi ob lato libello & lite cont. ut patet in his quae non supt. de resti spo. §. 1. sub §. intelligen lum. versic Item no. & seq. & §. a quo per possit. versic. quid si quis absens. & praece. quamvis adver sarius absens sit per contumaciam. sup. de offi. deleg. consu¬ tationibus. secundum T. Sed si lite pend. spoliatur quis, sic ut spoliatus est, ordine judiciario non servato, sic restitui dus erit, juris ordine non servato, dummodo de his duol fidem faciat, scilicet quod immutata sit, & quod facta si immutatio, lite pendente: ut patet inf. c. I. non ergo porri getur libellus, sed de plano intentabitur officio judici quod dic. ut non sup. de off. jud. §. utrum desideret. versic. iten aliquando de plano. Sicut autem prohibetur judici & ac versario, quod nihil debeat innovari lite pendente teme ritate propria: sic & prohibetur; quod nec authoritat principis hoc faciant: ut patet sup. §. 1. resp. 1. versi. item pri vi. ideo prohibent leges, ut lite penden. vel post provoca tionem, id est, appellationem, aut post diffi sententian nulli liceat Imperatori supplicare, ut C. ut lite pend. in rubi & nigro. de lite & appellatione, patet exemplum supr. eoc §. versic. nedum. & sub § respon 1. De diffinitiva sententia ha bes exemplum. sup. de rest. spol. audita quia nunquam vul Papa authoritate iui rescripti retractare id, quod juste fa ctum est, vel sententiarum, ut patet ibi. & sup de fil presb. e¬ tua. quia privileg. concedere in praejudicium alterius nor est moris sui. C. ac emanc. li. nec apus. sup. de rescr. cz. & c. ad au res. & de off. dele. super eod. & de off. ordin. licet, & demajo. ( obed per tuas. &c. dum inferior. infra de censi. prohibemus. & a statu monac. in singulis. §. porro, & de telig. domi, cap. 2. In ca sibus tamen admittitur supplicatio ante litem contesta scilicet pro excutione juris communis, vel pro justitis communi; si tamen judex loci primo aditus fuerit, si ne gligens extitit, cum circa jus commune partes suas ad ple num potuisset commodare. in auth. de mand. prin. §. sit tib. toll 3. & ut dissi judic. in princip. & §. si quis, colum 5. Sed & s privilegium impetratum sit, valet, quamvis judex aditu non fuerit: quia non potuit esse sufficiens in privilegio dai do: sed post litem contestatam, nullo modo tenet. C. ut! ri pendente. I. ult hoc secundum leges nam secundum cano nes, idem est post citationem. argu. in his quae no. su pra d alie jud. mu. causa factac. fin §. qualiter competat. versicu. plu dico. & patet supra § qualiuer ver seq. ltem etiam post lizei contestatam, admittitur supplicatio in casibus scil. ut acti edantur. Vel sententiae editio fiat. C. ut lite pendente. I. 2v. de si. instrum. G. perpetuus vicarius. & de hoc not. infrae de pro bat. § quid debet. versic. item licet, vel ut alius associetur ju¬ dex. supra de of deleg. causam. & cap. coram dilecto. Vel mu tet, quia necessarium est testimonium suum. infrae de resti dilecto. Vel ut terminetur causa, vel ut citius finiatur, ut in auth. in medio litis non profer. sacras jus § super hoc colka Item simoniaco, in ordine vel publice infamato interdi citur executio ordinis lite pendente. iunfra de finon. accu satum & cap. quoties. Et breviter secundum canones indi stin licet rescriptum vel privilegium impetrare, etiam li te pendente: dommodo ex certa scientia principis im petretur, ut patet supra in Summa, de rescrip. §. quod cu¬ praejudicet. f nequid in loco publico.I.i. 6. si quis a prmeipe. & S merito. infra cod, cap. ultim. Sed secundum leges lit. contesta nullo modo potest privilegium impetrari super his qua in litem deducta sunt, sed super aliis licet: si tamen fiat si ne magno incommodo aliorum, scilicet ut detur privile gium ducendi aquam ex flumine publico, vel aedificand in publico, ut in proximo. §. vel petatur ad tempus quoc certum est deberi, & in similib. C. de precibus Imperatori offi¬ rendis, quoties. Quid si judex mutaverit aliquid lite pen dente, corrigat discrete agit, ne inde nascantur inju riae, unde jura nascuntur. infra de accu squaliter. i. magnaee nim prudentiae erit hoc. 22. quaest. 4. magnae. 33. quaest. 9. quo quis. nam & sententia Paepae corrigi potest, ut eacausa. & sententiam. & cap. vemam. supra de in integr. reftitut. tum ex liti ris. §. 1. nec Imperator verecundatur revocare erroren suum: imo potius vult ipsum corrigere, quam quod successoribus corrigatur, ut in auth. de nuptiis. respon icol. 4 ad idem supra de usu pal. nisi specialis tamen judex debet in venire aliquam occasionem, ut quam cautius potuerit re vocet quod injuste egit, ut in prox.c. ne ipsius vilescat au thoritas, vel differat negotium; & subsistat: quia si princi pium ordinatum non fuerit, nihil ordinabiliter potest se qui. mfra de accu. qualiter primo. Igitur quicquid fit lite pen dente in pristinum statum reducendum est, ut patet ms¬ cap. 1. & in superioribus antequam procedatur amplius ir litem. quod enim contra legem sit, per legem dissolvi mi retur. 10. distinct. vide imo nec firmitatem habet. mfradeti sti. In nomine Domni. nec valet quod sequitur ex eo, vel ol id, ut C. de legib. non dubium. supra de elect. qualiter post obitum infra de rerum perinut c.ult. De vitio litigiosi, de quo fit men tio infra eod ecclesia.i.dic ut nont. inf. de alie iud mut, cau. fact.5 qualiter competat. & not. quod ex quo superior ad se nego tium aliquod revocaverit, non est aliquid ab inferiore at tentandum: quod si fiat; totum revocabitur. infra eod et clesia. 2. infra cod. c. i. §. ult. quod dic, ut not. supra de ord. cog! sin autem reus. vers brevius. in regula quae ibi exponitur, di qua re. In summa notatur, quod is qui lite pendente ali quid immutat, in expensis condemnandus est. supra dedi lo & contum. c. 2. infratit. I. c. I. in princ. & in siae. quinimo se cundum I dicta poena, scilicet de condemnatione expen iarum locum habet, & desiderium suum effectu caret, & infamis efficitur. C.cod.I.pen. & ult