Caput 14

Si polus magnetis, puta, australis in pulverem ferreum immittatur, fit ille polus veluti barbatus, cui si admoveatur alterius magnetis pariter pars australis, repelluntur veluti contrario vento, & iuhorrescunt pili, odmoota Septentrionali advocantur, & comuntur. Cap. XIV.

Sit magnes A. B. cuius polus A. si immittatur in ferreum pulverem, adhaerescet illi pulvis, & veluti pilis inhorrescet, & dum pulveris grana inter se recta iunguntur, formabit veluti obelos ferreos, iam si sumas alterum magnetem C. D. cuius polus C. pariter sit ille, qui in Septentrionem dirigitur, sicuti dirigitur A. & obvertas polum C. contra barbam illam ferream, videbis illam difijci ac dissipari perinde, ac si contrario quodam vento repelleretur. sic ad ipsum magnetem A. B. reflectuntur pili. Quod si partem magnetis D. quam dirigitur in Austrum obvertas ferreo illi capillitio, videbis statim quasi benè compta barbam demitti, & dirigi extrema ad D. partem magnetis, quam illi fit obvia, ut illi, qua possunt, ratione pili coniungantur. Duo igitur hic dnr, Primum est si immittatur polus magnetis in pulverem ferreum, adhaerescere pulverem illi ita, ut ve¬ luti pilos seu obelos formet, Deinde à simili facie, quasi à contrario vento, depelli, à contraria vero facie adduci: quod non tam verum esse ostendendum est, quam ratio facilis, & expedita depromenda. 900522-34375840-r6

Quod spectat ad primum, res adeo vera est, ut hac ipsa ratione possis com mode polos magnetis invenire, ut alibi dictum est: si enim in ferreo pulvere sepelias totum aliquem magnetem; deinde extrahas, videbis non aequali ratione in singulis partibus pulverem illi adhęrescere: in aliquibus enim partibus eriguntur veluti hastati milites ferro rigentes, imo ferrei; in alijs adiacet pulvis supra lapidem stratus; in medio autem illarum partium magnetis, ubi ramenta eriguntur, ibi polus est. Cur autem non omnes magnetis partes aequaliter consperso pulvere contegantur, ratio ex directionibus magneticis sumenda est: sicut enim, si versorium circa lapidem circumducas, non in quocunque magnetis puncto eodem modo conformatur, sed aliquibus in locis erigitur perpendiculariter ad centrum lapidis, in alijs adiacet, in quibusdam medio modo se habet, ita & conformatur conspersus pulvis. Quia tamen fortasse al quis peculiarem quaeret rationem, cui sic polus inhorrescat pilis, & pulvis efformetur in ferreos obelos, & non potius lapidi adiaceat perinde, ac si esset ferrea lamina in ferreum vas efformata. Sic enim convenientius fieri debere contenderet aliquis, qui sibi cum Democrito oculos erueret, ut rerum causas sibi liberius fingeret, non certius indagaret, Cur enim, dicet aliquis, illae partes, quae ad extremitates sunt pilorum, non relinquunt illam extremitatem? & cum pili ab invicem discedant, non accurrunt ad illud spatium medium, quod relinquitur inter pilum, & pilum? sic enim propius ad magnetem accederent ramenta omnia. Certè omnes pulveris partes magneti, quantum possunt, adhaerere contendunt, sed hoc melius praestabunt, si ad modum laminę magnetem vestiant, quam si in pilos efformen tur. ergo sic debent conformari, & tamen si iterum novum inijcias pulverem, non implet illas cavitates, sed adhęrescit pilorum extremitatibus, & fiunt pili longiores.

Ratio igitur cur sic efformetur pulvis, illa est, quia postquam iam prima pulveris conspersio totam magnetis superficiem polarem contexuit, novus qui supervenit, pulvis debet prioribus partibus adhaerere, & consequen ter verticitatem concipere continuato ductu, cum illis primis partibus & sic tertius, ut ita dicam, pulvis debet secundo adhaerere, & tertio quartus. ex quo sit, ut si sumatur totus ille continuatus pulvis ab extremo remoto à lapide procedendo magnetem versus integret, veluti unum corpus magneticum, quod in illa extremitate, quae à magnete remotior est, unam habeat faciem, in alia, quae magneti contigua est, oppositam. ergo in extremitatibus omnibus, seu in toto pulvere remotiore à magnete sunt omnes facies similes, sicuti in contactu magnetis sunt pariter facies similes iuxta modum agendi magneticum; quia autem facies similes, ut supra dictum est, quantum pos sunt, ab invicem discedunt, ideo illae extremitates pulveris, quia sunt corpuscula separata ab invicem, & prioribus adhaerent, ex quibus verticitatem concipiunt, discedunt à sibi vicinis, quae pariter à contactu illorum, quae lapidi propiora sunt, similem habent verticitatem, & per hoc formantur illi quasi pili, quia in partibus lateralibus non est ratio adhaerendi proximis imo est ratio discedendi, est autem ratio adhaerendi propioribus lapidi, quia ab illis verticitatem concipiunt: & quamvis aliquando ita hoc ferreum capillitium circa polos magnetis concinnetur, ut omnino non totus magnes densissime contegatur, sed relinquantur minutissimae particulae lapidis detectae inter pilos, hoc ex eo provenit, quia, ut dicam alibi, si ferrum ex magnete pendeat, & novum adicias ferri frustum, ac haerebit secundum prioti, potius quam ipsi magneti. cum ergo secundus advenit ferreus pulvis, si offendat priores pulveris partes iam ferro adhaerentes, facilius illis coniungetur, quam ad magnetem rapiatur: cuius rei causa alibi ponitur hinc tamen non nova quaerenda est ratio, cur efformentur pili ferrei ex asperso pulvere.

Ex hoc iam ferè secundi ratio constabit clarissima. Dum enim parti australi unius magnetis pattem pariter australem alterius obijcio, utraque consequenter habebit eundem operandi modum, & ita pariter una contra alteram qualitatem in contrario situ producet. qualitas igitur per medium diffusa à secundo magnente occurret illis pilis in contrario situ, atque sit qualitas, quae producitur à magnete, cui adhaerent: cum enim ex illo magnete A. in parte remotiore à se protendat partem Australem, in propinquiore sibi partem habeat Septentrionalem, secundus verò magnes in parte sibi propin quiore partem producat Septentrionalem, in remotiore Australem, pater ab stis produci invicem qualitatem in conntrario situ, ergo dum pili sentiunt illam qualitatem sic contraria ratione contra se effusam, refugiunt ab illa; ut non patiantur illam alterationem sibi contrariam, & retrahunt se, quantum possunt. ideo videntur quasi contrario vento dissipari, quia verè contraria qualitate, seu potius contrario modo producta impetuntur, deflectunt autem, & adhaerennt magneti A. B. quia sic conformantur etiam qualitati à secundo magnete productae quantum possunt; nam radij quidem qui ex A, directe proficiscuntur progrediuntur modo dicto; at vero illi, qui ex eodem A. refringuntur ad latera in parte proximiore ipsi A. quae etiam proximior est ipsi C. partem habent Septentrionalem; in remotiore autem ab ipso A. quae pariter removetur à C. faciem habent Australem; ac proinde satis convenienti ratione accommodantur ad qualitatem diffusam à magnete D. C. dum se accommodant pili ad stos radios adiacentes ipsi A. B. Et haec est propria ratio à priori, cur sic reflectant se pili ex adventu secundi magnetis illa positione.

Quodsi convertatur magnes D. & C. & facies Septentrionalis D. illi australi obvertatur, iam comuntur pili, & amice accurrunt: quia tunc qualitas per medium diffusa ab illo secundo magnete prorsus in eodem situ propagatur, atque sit illa, quam iam habent pili: Quod vel ex eo patet, quia ex priori magnete una cum illis pilis, & ex isto posteriore, si simul sumantur, fit unum quasi corpus magneticum totum, cuius una facies extrema est Septentrionalis, opposita Australis. quia igitur ab illo secundo pili iuvantur alteratione perfectiva, ideo accurrunt, & quantum possunt ad radium directum se conformant, ut certius acquirant qualitatem. Sicut enim plures versoriorum cuspides, quamvis habeant similes facies, tamen simul coniunguntur ad tangendum eundem polum ex supra dictis; ita & illae pilorum extremitates, quamvis habeant similes facies, & consequenter ab invicem discedant, si secundum se spectentur, tamen, si obijciatur illis magnes convenienter ita, ut, ossint ab obiecto polo omnes iuvari, simul uniuntur, & ad illum polum inclinant: cessat enim ratio discedendi ab invicem, quia efficacius iuvantur à magnete, quam laedantur ab invicem.