Caput 38

CAP. XXXVIII. Contra quosdam Pelagianos dicentes quod Deus praeuenit hominem in gratiae collatione pulsando, & homo ipsam acceptionem gratiae aperiendo & consentiendo, ex se tamen pulsanti, & sic ipsam quodammodo promerendo.

ADhuc autem sunt alij tam validis testimonijs non audentes resistere; ideoque dant Deo primitias extrinsecas gratiae & fidei, ac bonorum similium, sed hominibus gratiam ipsam & fidem cum caeteris bonis huiusmodi: Dicunt enim Deum semper praeuenire pulsando & excitando ad gratiam, fidem, & ad bona similia, & hominem subsequi aperiendo, & consentiendo, & hoc ex propriis viribus per seipsum, iuxta illud Apoc. 3. Ecce sto ad ostium, & pullo: Si quis audierit vocem meam, & aperuerit mihi ianuam, introibo ad illum, & coenabo cum illo, & ipse mecum. Hi autem faciunt Deum suae gratiae publicum venditorem, hominesque emptores. Dicunt enim eum sicut mercatorem pauperculum clamare, & pulsare ad ianuas, & ad ostia singulorum; aperienti vero pro sua apertione gratiam suam dare, quod tamen verius commutare, seu vendere diceretur. Faciunt quoque Deum scriptorem pauperculum & conductitium suam operam publicantem, & pro precio paruulo, pro apertione & coena, aperientium nomina in libro vitae scribentem, sicque gratia ex praecedentibus operibus nostris erit, contra 3gum huius, cuius & omnia redeunt argumenta. Pro quo & dicit Augustinus de verbis Apostoli, vt allegat Lumbardus in Glossa super illud ad Eph. 2. Gratia saluati estis, &c. non ex operibus, Ne putes te promerendo accepisse, qui nihil promereris nisi accepisses; gratia praecessit meritum tuum; non gratia ex merito, sed meritum ex gratia: Nam si gratia ex merito, emisti eam, non gratis accepisti. Item homo non potest aperire, nec consentire in talibus ex seipso, sed ex voluntate diuina, vt capitulum nonum docet, quod & probant Autoritates superius allegatae, Nemo potest venire ad me, nisi Pater meus traxerit illum. Secundum istos tamen, homo licet pulsatus a Deo, non habens adhuc Patrem, aperiendo pulsanti, verius traheret ad se Patrem; &, Sine me nihil potestis facere, ergo nec aperire, nec sufficientes sumus cogitare aliquid a nobis quasi ex nobis, ergo nec aperire credendo: Minus est enim cogitare quam credere. Quod licet satis appareat, ecce testis idoneus Augustinus de praedestinatione Sanctorum 2. sic dicens, Credere nihil est aliud, quam cum assensione cogitare; Non enim qui cogitat, credit; cum ideo cogitant plerique ne credant; sed cogitat omnis qui credit, Quod ergo ad religionem pertinet atque pietatem, si non sumus idonei cogitare aliquid quast ex nobismet ipsis, sed sufficientia nostra ex Deo est; profecto non sumus idonei credere aliquid quali ex nobismet ipsis, quod sine cogitatione non possumus, sed sufficientia nostra qua credere incipiamus ex Deo est. Quocirca, sicut nemo sibi sufficit, ad incipiendum vel perficiendum // quodcunque opus bonum, vnde & in omni opere bono & incipiendo & perficiendo sufficientia nostra ex Deo est; Ita nemo sufficit ad incipiendam & perficiendam fidem, quoniam fides, si nec cogitatur, nulla est; & non sumus idonei cogitare aliquid, quasi ex nobismet ipsis, sed sufficientia nostra ex Deo est. Quomodo etiam verum est, Non volentis, neque currentis, sed miserentis est Dei; & Gratia saluati estis per fidem; & hoc non ex vobis, donum enim Dei est, non ex operibus? Et, Quid habes, quod non accepisti, si autem accepisti, quid gloriaris quasi non acceperis? quod humiliter sapiens, & veraciter profitens ille Doctor egregius, & Martyr gloriosissimus Cyprianus Epistola sua vndecima, quae intitua latur De, disciplina Christianae religionis ad Quirinum capite quarto dicit; In nullo nobis gloriandum, quia nostrum nihil est; quod probat quia in Euangelio secundum Iohannem scribitur Nemo potest quicquam, accipere nisi datum illi fuerit de Coelo: Item in Epistola Pauli ad Corinth. Quid habes quod non accepisti? si autem accepisti, quid gloriaris, quasi non acceperis? Quod & Beatus Augustinus frequenter allegat ab eo, De correptione & gratia, decimque nono; De bono perseuerantiae 43. De praedestinatione Sanctorum 3. Item licet Deus, sic pulset, non per hoc nos eligit, quoniam pulsat similiter non electos, sed nos aperientes eligimus eum, contra ipsummet dicentem, Non vos me elegistis, sed ego elegi vos. Vnde Augustinus de praedestinatione Sanctorum 23. Si propterea electi erant, quia crediderant, ipsi enim prius vtique cdegerant, credendo in eum vt esisi mererentur: Aufert autem hoc omnino qui dicit, Non vos me elegistis, sed ego elegi vos; electi & ipsi proculdubio elegerunt eum, quando crediderunt in eum; vnde non ob aliud dicit, Non vos me elegistis, sed ego elegi vos, nisi quia non eligerunt eum vt eligeret eos; sed vt eligerent eum, elegit eos, quia misericordia eius praeuenit eos secundum gratiam, non secundum debitum. Et licet sic pulset, nihil dat nobis, sed nos aperientes damus sibi consensum, contra illud Apostoli. Quis prior dedit illi, & retribuetur ei? quoniam ex ipso, & per ipsum, & in ipso sunt omnia. Item secundum quod superius est argutum, haec positio tribuit nobis quod melius est & maius, Deo vero quod deterius est & minus: Quis enim dubitauerit aperire melius & vtilius nobis esse quam pulsare, cum pulsare sine apertione non prosit, sed obsit. Item si homo potest ex proprijs viribus aperire pulsanti, & consentire excitanti, cum infidelis adultus, qui satis audiuit loqui de fide Christi, & retinuit in habitu seu memoria quae audiuit, potest eadem ratione secundum sententiam Philosophi 2. de Anima exire de actu primo ad actum secundum, & intelligere, & cogitare actualiter talia quando voluerit, & potest ex se consentire; Ergo ex se sine Deo potest acquirere sibi gratiam & fidem, & omnia requisita contra iam praemissa. Item quando Deus sic pulsat, quid intendit? Vel intendit, quod pulsatus aperiat, vel quod non aperiat, vel medio modo; Neutrum intendit: Si intendat quod aperiat, per capitulum decimum omnis pulsatus aperit, quod non est verum; multi enim frequenter resistunt Spiritui Sancto Dei: Si intendat quod non aperiat, per indem decimum aperire non potest: Si neutrum intendit, per Capitulum nonum non poterit aperire; Et etiam si aperiret, illa apertio esset casualis respectu Dei, quia praeter eius intentum, nec sub prouidentia diuina contenta, sed fieret a Deo tantummodo permissiue, contra Capitulum 27. 28. 29. 30. 31. 32. & 33. manifeste: Hoc etiam est contra 22. istius. Item sic aperire pulsanti est meritorium, ergo per prius naturaliter procedit a gratia, quam a voluntate humana, sicut allegatum est prius; Non ergo prima gratia sequitur illam apertionem vt praemium meritum cui debetur. Item iste fuit error Pelagij, vt patet per Augustinum de Praedestinatione sanctorum 25. dicentem; Ipsi Pelagiani putant acceptis praeceptis iam per nos ipsos fieri liberae voluntatis arbitrio sanctos & immaculatos; sed recte hoc testimonio Pelagianus error arguitur, vbi dicit Apostolus, Ideo nos electos in Christo, & praedestinatos ante constitutionem mundi, vt essemus sancti & immaculati. Cum ergo nos praedestinauit, opus suum praedestinauit, quo nos sanctos & immaculatos facit. Hoc quoque errore ipse etiam Augustinus aliquando errauit, ipsomet testante supra, eodem 4. Cum, inquit, similiter errarem vt Pelagius, putans fidem, qua in Deum credimus, non esse donum Dei, sed a nobis esse in nobis, & per illam nos impetrare Dei dona, illo praecipue testimonio Apostoli. Quid habes, quod non accepisti, &c. ictus ipse conuictus sum. Neque enim fidem putabam gratia praeueniri, nisi quia credere non possemus, si non praecederet praeconium veritatis; vt autem praedicato nobis Euangelio consentiremus, nostrum esse propositum & nobis ex nobis esse arbitrabar, quem errorem non. I nulla opuscula mea satis indicant. Hunc autem errorem indicare videtur liber suus de Spiritu & litera; In cuius Capitulo 26. quaerit, An fides sit in potestate nostra? Et magna disputatione praemissa, capitulo 3I. per quandam distinctionem respondet, scilicet quod partim enim est diuino muneri tribuenda, partimque nobis; Est diuino muneri tribuenda propter duo; Primo quia fides de libero existit arbitrio, quod a Deo cum creamur accepimus; Secundo, quia visorum suasionibus agit Deus vt velimus, & vt credamus, siue extrinsecus per Angelicas ex hortationes, siue per mandata legis, siue intrinsecus, vbi nemo habet in potestate quid ei veniat in mentem; & addit, Sed consentire vel dissentire propriae voluntatis est. His ergo modis quando Deus agit cum anima rationali vt ei credat, (neque enim credere potest quodlibet libero arbitrio, si nulla sit suasio, vel vocatio cui credat) profecto & ipsum velle credere Deus operatur in homine, & in omnibus misericordia eius praeuenit nos; Consentire autem vocationi Dei vel dissentire ab ea, sicut dixi, propriae voluntatis est, quae res non solum non infirmat quod dictum est, Quid habes quod non accepisti, verum etiam confirmat. Accipere quippe & habere anima non potest dona de quibus hoc audit, nisi consentiendo, ac per hoc quid habeat, & quid accipiat, Dei est; accipere autem & habere vtique accipientis & habentis est. Cuius erroris retractationem ex primo Retract. suarum 23. recitat Augustinus de Praedestinatione Sanctorum 4. Dixit enim exponendo quasdam propositiones Epistolae ad Romanos, Quod credimus, nostrum est, quod bonum operamur, illius est, qui credentibus dat Spiritum Sanctum; Et retractando, dicit; Quod profecto non dicerem, si iam scirem ipsam fidem inter Dei munera reperiri, quae dantur in eodem SpirituVtrumque ergo nostrum est propter arbitrium voluntatis, & vtrumque tamen datum est propter spiritum fidei & charitatis. Et quod paulo prius dixi, nostrum est credere & velle, illius autem dare credentibus facultatem bene operandi; verum est quidem, sed eadem reguIa, & vtrumque ipsius est, quia ipse praeparat voluntatem, & vtrumque nostrum, quia non fit nisi volentibus nobis. Ad hoc etiam facit quod ex decimo tertio capitulo de praedestinatione Sanctorum, tricesimum quintum huius allegat. Videtur tamen quod Augustinus de spiritu & litera, responsionem praedictam non dixerit determinando sinaliter, sed potius dubitando, & disputatorie inquirendo. Illo namque capitulo tricesimo primo dicit; Haec disputatio si quaestioni illi soluendae sufficit, sufficiat: Et infra; Cui responsio ista displicet, quaerat doctiores. Item tunc secundum istos, non esset nisi vna vocatio, scilicet pulsans & excitans, non aperiens, & inducens, & faciens consentire, quod est plane contra Augustinum de praedestinatione Sanctorum, vicesimo secundo distinguentem duplicem vocationem, Vnam, quam dictum est; Multi sunt vocati; Et aliam vnde agit, qua vocantur electi & fiunt, de qua dicit Apostolus; Sine poenitentia sun: dona Dei & vocatio. id est, sine mutatione stabiliter fixa. Ad hanc vocationem qui pertinent, omnes sunt docibiles Dei: Nec potest eorum quisquam dicere; Credidi vt sic vocarer; praeuenit eum quippe misericordia Dei, qua sic vocatus est vt crederet. Hanc etiam vocationem capitulo vicesimo tertio dicit; Vocationem secundum propositum Dei, secundum illud Apostoli ad Rom. 8. Diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum, his qui secundum propositum vocati sunt sancti, secundum propositum scilice voluntatis diuinae, non suae, Vnde & capitulo vicesimo sexto, magna disputatione contra Pe lagianos praehabita, sic concludit; Ergo Deus operatur in cordibus hominum vocatione illa secundum propositum suum, de qua multum loquuti sumus, non vt inaniter audiant Euangelium, sed eo audito, conuertantur, & credant. Item hoc est contra Apostolum, primo ad Corinthios, tertio, sic scribentem; Neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat, sed qui incrementum dat Deus, quia secundum Glossam, isti non dant aliquid ex se, sed solus Deus qui dat intrinsecus incrementum. Item Augustinus de Fide ad Petrum, 64. Firmissime tene, & nullatenus dubites, posse quidem hominem, quem nulla aduersitas prohibet, verba sanctae. Legis & Euangelij legere & audire, sed diuinis mandatis obedire neminem posse, nisi quem Deus gratia sua praeuenerit, vt quod audit corpore, corde etiam percipiat, & accepta diuinitus bona voluntate mandata Dei facere velit & possit. Neque enim qui plantat est aliquid, neque qui rigat, sed qui incrementum dat Deus, qui etiam operatur in nobis, & velle & perficere pro bona voluntate, scilicet sua, non nostra, secundum glossam ad Philippenses, secundo: Item primo ad Thessalonicenses secundo; Gratias agimus Deo sine intermissione quia cum accepistis a nobis verbum auditus Dei, accepistis illud, non vt verbum hominum, sed sicut est, verbum Dei, qui operatur in nobis qui creditis in id ipsum. Si tamen Deus non aliter operaretur in pulsando & vocando aperientes & credentes, quam alios, non diceret Apostolus; Qui operatur in vobis qui creditis: Imo satis videtur exprimere, quid Deus in eis specialiter operatur, cum dicit in id ipsum, scilicet idipsum quod creditis. Vnde Augustinus tractans hoc verbum de praedestinatione Sanctorum, vicesimo sexto, dicit; Quid est quod hine gratias Deo agit? nempe vanum est atque inane, si cui gratias agit, hoc ipse non fecit; sed quia hoc vanum & inane non est, profecto Deus, cui de hoc opere gratias agit, ipse fecit, cum percipissent ab Apostolo verbum auditus Dei, cum exciperent illud non vt verbum hominum, sed sicut est, verbum Dei. Igitur Deus operatur in cordibus hominum non vt inaniter audiant Euangelium, sed eo audito conuertantur & credant. Nonne & hoc est quod veritas ipsa dicit; Nemo potest venire ad me, nisi Pater, qui misit me, traxerit illum? Scriptum est in Prophetis; Et erunt omnes docibiles Dei: Omnis qui audiuit a Patre, & di dicit, venit ad me, Ioh: sexto. Super quod Augustinus, prima parte super Iohannem homilia vicesima sexta, dicit; Omnes regni illius homines docibiles Dei erunt, non ab hominibus audient, & si ab hominibus audiunt, tamen quod intelligunt, intus datur, intus coruscat, intus reuelatur; quid faciunt homines forinsecus annuntiantes? Quid facio ego modo cum loquor? strepitum verborum ingero auribus vestris. Nisi ergo reuelet ille qui intus est, quid dico? aut quid loquor? exterior cultor arboris, interior est creator; qui plantat & qui rigat extrinsecus operatur, hoc facimus nos, sed neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat, sed qui incrementum dat Deus, hoc est, Erunt omnes docibiles Dei. Qui omnes? omnis qui audiuit a Patre & didicit, venit ad me. Videte quomodo trahit Pater. Idem decimo quinto de Ciuitate Dei, sexto loquens de multiplici correctione hominum facta per homines Hoc, inquit, modo curantur eiues ciuitatis Dei, in hac terra peregrinantes, & pacem supernae patriae suspirantes; Spiritus autem sanctus operatur intrinsecus, vt valeat aliquid medicina que adhibetur extrinsecus; alioquin etiam si Deus ipse vtens creatura sibi subdita in aliqua specie hu¬ mana sensus alloquatur humanos, siue istos corporis, siue illos quos istis simillimos habemus in somnis, nec interiore gratia mentem regat atque agat, nihil prodest homini omnis praedicatio veritatis. Facit autem hoc Deus, a vasis misericordiae irae vasa discernens, dispensatione qua ipse nouit multum occulta, sed tamen iusta. Venerabilis quoque Beda 2. super Luc. 4. tractans illud Luc. 5. Praeceptor, per totam noctem laborantes nihil coepimus, in verbo autem tuo laxabo rete, sic ait: Nisi Dominus aedificauerit domum, in vanum laborauerunt, qui aedificant eam; nisi Dominus cor illustrauerit auditorum, Doctor in nocte laborat; nisi in verbo gratiae supernae relaxata fuerint instrumenta disputationum, frustra vocis suae praedicator iaculum mittit, quia fides populorum non in sapientia verbi compositi, sed diuinae vocationis munere prouenit. Gregorius etiam II. Moral. 5. super illud Iob12. Si destruxerit, nemo est qui aedificet, ita scribit, Omnipotens Deus humanum cor destruit cum relinquit, aedificat cum replet. Vnde plerumque sit vt cum audientis cor, exigentibus culpis, omnipotentis Dei gratia non repletur, incassum exterius a praedicatore moueatur, quia mutum est os omne quod loquitur, si ille interius in corde non clamet, qui aspirat verba quae audiuntur. Hinc Propheta ait, Nisi Dominus aedificauerit, &c. Hinc Salomon dicit, Considera opera Dei, quod nemo possit corrigere quem ille despexerit. Nec mirum si a corde reprobo praedicator minime audiatur, dum nonnunquam ipse quoque Dominus, in his quae loquitur, resistentium moribus impugnatur. Hinc est enim quod Cain, etiam diuina voce admoneri potuit, & mutari non potuit, quia exigente culpa malitiae, iam intus Deus cor reliquerat, cui foris ad testimonium verba faciebat. Qui & homilia 30. super Euangelium exponens illud Ioan. 14. Ille vos docebit omnia, ita scribit; Quia nisi isdem spiritus cordi assit audientis, otiosus est sermo Doctoris. Nemo ergo docenti homini tribuat quod ex ore docentis intelligat, quia nisi virtus intus sit, quam doceat, Doctoris lingua exterius in vanum laborat. Ecce vnam loquentis vocem omnes pariter auditis, nec tamen pariter sensum auditae vocis percipitis. Cum ergo vox dispar non sit, cur in cordibus vestris dispar est vocis intelligentia, nisi quia per hoc quod vox loquentis communiter admonet, est magister interior, qui de vocis intelligentia quosdam specialiter docet? De hac vnctione spiritus rursus per Ioannem dicitur, Sicut vnctio eius nos docet de omnibus. Per vocem ergo non instruitur, quando mens per spiritum non vngitur. Sed cur ista de doctrina hominum loquimur, quando & ipse conditor non ad eruditionem hominis loquitur, si eidem homini per vnctionem spiritus non loquatur. Certe Cain priusquam fratricidium opere perpetraret, audiuit, Peccasti, quiesce; sed quia culpis suis exigentibus, voceest admonitus, non vnctione spiritus, audire verba potuit, sed seruare contempsit. Glossa quoque super illud Ierem. 36. Ex ore suo loquebatur, &c. & ego scribebam, sic ait; Etiam auditoribus necessaria est gratia Spiritus Sancti: Nisi enim assit spiritus, sermo Doctoris est otiosus; vnam loquentis vocem omnes pariter in Ecclesia audimus, sed non omnes pariter intelligimus, sed sicut vnctio Dei docet nos de omnibus. Ipse quoque conditor non ad eruditionem homini loquitur, si per vnctionem spiritus non loquatur. Dictum est enim ad Cam, Peccasti, quiesce; sed quia culpis prohibentibus non est vnctus, verba Dei audire potuit, sed non seruare. Sic Ioachim &e serui eius verba Dei audire poterant aure corporis, sed non cordis, Cui & concordat Aug. de Correptione & gratia 10. ita dicens, Tunc salubris est correptio quando supernus medicus? respicit: Non enim aliquid proficit, nisi cum facit, vt quantumcunque peccati sui poeniteat; & quis hoc facit, nisi qui respexit Petrum Apost. negantem, & fecit flentem? & istam sententiam per totum librum ostendit. Amplius autem si homo ex se tantumodo aperiret Deo sic pulsanti, vocanti, & gratiam offerenti, videtur quod quidam obstinati, vel alij, ex causis varijs nullatenus aperirent, quod falsum est, quoniam quicunque iuxta sententiam Apost. secundum propositum Dei vocati sunt sancti, necessario veniunt sine mora; Nam alias frustraretur diuinae propositum voluntatis, quod capitulum Ioum, non permittit; ideoque Marc. 3. dicitur, vocauit ad se quos voluit, & venerunt ad eu. Nec potest dici, quod Deus vocando electos non proponit, nec vult quod veniant, sed hoc eorum relinquit arbitrio; Nam per cap. 22um, vel vult illud, vel eius oppositum; & non eius oppositum, quia tunc per cap. ioum, non venirent, nec etiam Apost. & Aug. tunc eos specialiter nominarent vocatos secundum propositum, scilicet Dei vocantis, vt patet ad Rom. 8. & per Aug. de praedestinatione Sanctorum superius allegatum: & si cap. illud // 22um, non esset, non deceret, quod Deus pulsaret indeterminatus quid faceret, & determinaretur ab alio, sicut superius est argutum; & quia tunc haberet volutiones nouellas, & aliqualiter mutaretur contra capitulum 23. & 5. nec deceret etiam vllo modo, quod aliqui casualiter aut fortuito respectu Dei, fierent sancti filij Dei & haeredes regni, propter capitulum 27. & alia quae sequuntur. Non ergo videtur quod aliquis qualiscunque quantumlibet obstinatus secundum propositum Dei vocatus, resistat. Vnde Augustinus de prae¬ destinatione Sanctorum 9. loquens de gratia huius vocationis sic dicit; Haec itaque gratia quae occulte humanis cordibus diuina largitate tribuitur, a nullo duro corde respuitur: ideo quippe tribuitur, vt cordis duritia primitus auferatur. Quando ergo Pater intus auditur & docet, aufert cor lapideum, & creat corcarneum, sicut Propheta praedicente promisit. Item Iohan. 6. Omne quod dat mihi Pater, ad me veniet; id est, omnis praedestinatus & electus: si tamen hoc dependeret originaliter ab illorum libera voluntate, non Dei, aliqui ipsorum forsitan non venirent. Ideo dicit ibi Beda, Hi autem sunt quos Pater dat filio, quos per occultam inspirationem facit credere in filium. Cui consentit Augustinus de praedestinatione Sanctorum 9. sic dicens; Omne quod dat mihi Pater, &c. Quid est, ad me veniet, nisi cre det in me? sed vt fiat, Pater dat. Videtur etiam quod si ipsi crederent per seipsos: magis ipsimet darent se filio, quam Pater tantum pulsans: Per solum namque pulsare, nequaquam de forte filij sunt effecti, sed per credere fidem eius. Ad idem facit, quod infra dicitur, eoB dem, Omnis qui audit a Patre & didicit, venit ad me; ergo Pater docet eos & facit eos cre¬ dere in filium. Vnde cum immediate praemisit, Nemo potest venire ad me, nisi Pater traxerit illum, quasi exponendo illum modum trahendi, subiungit, Scriptum est in Prophetis, & erunt omnes docibiles Dei; Omnis qui audiuit a Patre & didicit, venit ad me, quasi diceret, Pater trahit ad me sic docendo. Hoc etiam satis exprimit Augustinus de praedestinatione Sanctorum; vbi prius, Quid est, inquiens, Omnis qui audiuit a Patre, &c. nisi nullus est qui audiat a Patre, & discat, & non veniat ad me? Si enim omnis qui audiuit a Patre & didicit, venit; profecto omnis qui non venit, non audiuit a Patre nec didicit. Valde remota est a carnis sensibus schola haec, in qua Pater auditur, & docet vt veniat ad filium; ibi est & ipse filius, quia ipse est verbum eius per quod sic docet, nec agit hoc cum carnis aure sed cordis. Simul est & spiritus Patris & Filij; neque enim ipse non docet, aut separatim docet; Inseparabilia enim sunt opera Trinitatis. Item si peccator posset per se credere praedicanti, & peccata dimittere, posset se per se discernere & separare ab alijs peccatoribus, audientibus, nec facientibus modo dicto, contra Apostolum 1. ad Corinth. 4. Quis enim te discernit? scilicet a perditis, vel perdendis, quasi dicat, solus Deus; quod textus sequens ostendit, cum dicit, Quid enim habes, quod non accepisti? &c. quem intellectum testatur Augustinus de correptione & gratia, & allegatur ibi in Glossa, Lumbardi, sic dicens; Quis enim te discernit a massa perditorum? Nullus, nisi Deus: solus ipse separat te a perditis: Sed quia homo inflatus posset respondere voce vel cogitatione & dicere, discernit me fides mea, iustitia mea, & oratio mea, occurrit Apostolus dicens, Quid enim habes quod non accepisti? Idem de praedestinatione Sanctorum 6. sic dicit, Natura in qua nobis data est possibilitas habendi fidem non discernit ab homine hominem; ipsa vero fides discernit ab infideli fidelem; ac per hoc, vbi dicitur, Quis enim te discernit? quid habes quod non accepisti? quisquam audet dicere, habeo fidem ex meipso, non ergo accepi; profecto contradicit Oapertissime veritati; non quia credere vel non credere non est in arbitrio voluntatis huma¬ nae, sed in electis praeparatur voluntas a Domino, ideo ad ipsam quoque fidem, quae in voluntate est, pertinet. Quis enim te discernit? quid habes quod non accepisti? & sequitur capitulo septimo; Multi audiunt verbum veritatis, sed alij credunt, alij contradicunt; volunt ergo isti credere, nolunt illi, quis hoc ignoret? sed cum in alijs praeparatur, in alijs non praeparatur voluntas a Domino; discernendum quid eueniat de misericordia eius, quid de iudicio. Idem de gratia & libero arbitrio 16. Dicunt Pelagiani vitam aeternam meritis nostris reddi; etsi merita nostra sic intelligerent. vt etiam dona Dei ipsa // agnoscerent, non esset re probanda ista sententia: quoniam vero merita humana sic praedicant, vt ea ex semetipso habere hominem dicant, rectissime respondet Apostolus, Quis enim te discernit? quid habes quod non accepisti? si autem acceperis, quid gloriaris, quasi non acceperis? prorsus talia cogitasti. Verissime dicitur, dona sua coronat Deus, non merita tua, si tibi a teipso, non ab E illo sunt merita tua; Haec enim si talia sunt, mala sunt, quae non coronat Deus; si autem bona sunt, Dei dona sunt, quia sicut dicit Iacobus, Omne datum optimum &c. dicit, & Iohannes praecursor Domini, Non potest homo accipere quicquam, nisi fuerit ei datum desuper; vtique de coelo in terram venit Spiritus Sanctus, quando Iesus ascendit in altum captiuam duxit captiuitatem, dedit dona hominibus; & sequitur capitulo decimo septimo. Si ergo Dei dona sunt bona merita tua, non Deus coronat merita tua, tanquam merita tua, sed tanquam dona sua. Istam quoque sententiam diffuse persequitur consequenter; Qui & super illud Psalmi 118. Retribue seruo tuo &c. Nusquam, inquit, se extollat humana superbia: donis suis Deus retribuit bona praemia, sed iste qui iam orat, & dicit, Retribuc seruo tuo, viuam, si penitus iam esset mortuus, non orare, sed ab illo accepit initium bonae concupiscentiae, a quo vitam poscit obedientiae. Idem ad Sixtum Presbyterum, recitante Petro 3. Sentent. dist. 27. Cum, inquit, Deus coronat merita nostra, nihil aliud coronat quam munera sua; vnde vita aeterna quae a Deo in fine praecedentibus meritis redditur, quia & eadem merita, quibus redditur, non a nobis sunt, sed in nobis facta sunt per gratiam, & ipsa recte gratia nuncupatur, quia gratis datur, nec ideo gratis quia non meritis datur, sed quia data sunt per gratiam & ipsa merita quibus datur. Amplius autem sicut ex 2. capitulo poterit apparere, in genere aperientium est aliquod primum aperiens principale, in cuius virtute aperiunt aperientia caetera, veluti instrumenta cetera; vt haec sint quasi claues possibiles, ipsum vero potentia vtens claue: Ipsum enim est ille sanctus & verus, qui habet clauem Dauid, qui aperit & nemo claudit, qui claudit, & nemo aperit Apocalipsis tertio sicut praedictum erat Esaiae 22. Dabo clauem domus Dauidis super humerum eius, & aperiet, & nemo erit qui claudat, & claudet & nemo erit qui aperiat. Ideoque tota deuote orat Ecclesiae cum Psalmista, Domine, Labia mea aperies, & cum Machabaeis, Adaperiat Dominus cor vestrum in lege sua, & in praeceptis suis. Ipse igitur Dominus aperit corda nostra, & vniuersaliter quaslibet vires nostras, quod in apertione aurium surdi, & solutione vinculi linguae eiusdem muti, geminato miraculo ostendere dignabatur, dum digitos suae potentise in auriculas eius misit, & sputo suae clemetiae tetigit linguam eius, & suspiciens in coelum ingemiscendo sic ait, Effata, quod est adaperire. Marc.7. qui surdus & mutus secundum Bedam, in quadam homilia, significat genus humanum, quod, postquam contempto diuino mandato suasioni serpentis obediuit, & lignum vetitum degustauit, surdum & mutum spiritualiter est effectum. Et secundum eundem recitat ibi Glossa, Suspexit in coelum, vt inde mutis loquelam, inde auditum surdis, inde cunctis infirmitatibus medelam doceret esse quaerendam. Item Act. 14. Aperuit Deus gentibus ostium fidei. Huius etiam apertionis diuinae testis est illa // Lydia purpuraria, cui Dominus aperuit cor intendere his quae dicebantur a Paulo, Act. 16. Quod & contestatur Apostolus ad Coloss. 4. dicens, Orationi instate, vt Deus aperiat vobis ostium sermonis, & multa similia occurrunt saepissime in Scriptura. Super hoc autem verbum Apostoli dicit Augustinus de praedestinatione sanctorum 27. per hunc modum, Quomodo aperitur ostium verbi, nisi cum sensus aperitur audientis vt credat, & initio fidei facto, ea quae ad aedificandam salubrem doctrinam praedicantur, & disputantur admittat, ne per infidelitatem corde clauso ea quae dicuntur improbet ac repellat? Vnde & ad Corinth. ait. Ostium mihi apertum est magnum & euidens, & aduersarij multi. Quid hic aliud potest intelligi, nisi praedicato ibi per eum primitus Euangelio credidisse multos, & multos fidei eiusdem aduersarios extitisse, secundum illud Domini, Nemo venit ad me, nisi cui fuerit datum a Patre meo: Et vobis datum est nosse mysterium regni, illis autem non est datum. Ostium ergo apertum est in eis quibus datum est, aduersarij autem multi ex eis quibus non est datum. Dicitque idem Apostolus; Cum venissem Troadem in Euangelium Christi, & ostium mihi apertum esset in Domino, &c. valefaciens illis, exij in Macedoniam. Quibus vale fecit nisi eis qui crediderant, in quorum scilicet cordibus Euangelizanti apertum est ostium? & facta parua digressione subiungit; Verum redeamus ad apertionem ostij, quasi initium fidei audientium significat Apostolus: Quid est, orantes simul, vt Deus aperiat vobis ostium verbi, nisi apertissima demonstratio, etiam ipsum initium fidei esse donum Dei? Non enim orando peteretur ab eo, nisi ab eo fieri crederetur. Hoc donum coelestis gratiae in illam purpurariam descenderat, cui sicut Scriptura dicit in actibus Apostolorum; Deus aperuerat sensum, & intendebat in ea quae a Paulo dicebantur: Sic enim vocabatur vt crederet. Agit quippe Deus quod vult in cordibus hominum, vel adiuuando, vel iudicando, vt etiam per eos impleatur, quod manus eius & consilium praedestinauit fieri. Melius igitur mihi videtur & tutius, totum regimen ostiorum nostrorum ostiario tali commirtere, qui nunquam sopore deprimitur, nulla illusione decipitur, nulla corruptione allicitur, nec vlla vincitur potestate, qui aperiendo vel claudendo nunquam errare potest in minimo: quam E totum nobis, vel partem sibi, & partem nobis impotentibus, fatuis, & corruptis, qui vix vnquam aperimus vel claudimus non errantes: Non tamen vt nos somnolentiae vacemus & otio, sed vt sub eius foelici regimine, non supra, nec secus, semper operibus gratia vigilantissime insistamus. Vnde Augustinus de bono perseuerantiae, 9. Tutiores viuimus, si totum Deo damus, non nos illi ex parte, & nobis ex parte committimus. Ipsi ergo me totum tota deuotione committo, ac eius gratissimae gratiae totaliter me submitto. Et si obijciant illud Apoc. 3. Si quis aperuerit &c. Et illud dilecti pulsantis, Aperi mihi foror mea Cantic. 5. dicendum; sicut ad similia 35. cap. dicebatur, quod per huiusmodi liberum arbitrium excitatur, nec ex hoc sequitur; quod possit solis proprijs viribus aperire, sicut nec implere omnia alia diuina mandata, quae similiter imperantur.