Caput 26

CAP. XXVI. Tractat opinionem tricesimamtertiam Famosiorem caeteris, quae affir¬ mat quod aliquid semper fuit futurum, & adhuc est futurum, non est tamen necessarium vllo modo illud vnquam fuisse, aut nunc esse futurum, & quod aliquid nunquam fuit futurum nec nunc est futurum, & possibile possibilitate omni necessitati opposita est illud semper fuisse, & nunc esse futurum, & de praescientia Dei correspondenter omnino. De omni tamen praeterito vel praesenti dicit, quod necesse est illud fuisse, & quod necesse est Deum semper praesciuisse illud fuisse futurum, vel scire illud, esse nunc praesens, quod etiam necesse est Deum scire illud esse praeteritum ac fuisse. & corripit eum super insufficientia responsionis, eo quod non sufficienter difficultatem euacuat.

PRaeter has autem est & tricesima tertia opinio, quae affirmat quod aliquid semper fuit futurum, & adhuc est futurum, non est tamen necessarium vllo modo illud vnquam fuisse, aut nunc esse futurum; & quod aliquid nunquam fuit futurum, nec nunc est futurum, & possibile possibilitate omni necessitati opposita est illud semper fuisse, & nunc esse futurum; & de praescientia Dei correspondenter omnino. De omni tamen praeterito vel praesenti dicit, quod necesse est illud fuisse vel esse, & quod necesse est Deum semper praesciuisse illud fuisse futurum, vel sci¬ re illud esse nunc praesens, quod etiam necesse est Deum scire illud esse praeteritum ac fuisse, Et haec est communior & famosior apud moderniores Philosophos, atque Theologos, & praecipue apud Nostrates, & quasi sola ab eis concorditer approbata. Quorum ante omnia flexis genibus cordis mei imploro humiliter benignam patientiam charitatis cquae sua non quaerit in praeiudicium veritatis, nec irritatur si quis elucidare studuerit veritatem, sed congaudet elucidatae a quolibet veritati, omnia vera credens, & sustinens vniuersa) quatenus si non ego, sed in me & per me spiritus veritatis aliquam veritatem proferre dignetur huic opinioni forsitan repugnantem, nullatenus aemulentur, nullatenus irritentur, nullatenus indignentur, ne fortassis non mihi, sed spiritui sancto magis resistere conuincantur. Nam quicquid verum a quocunque dicitur, a sancto spiritu dicitur, sicut vicesimum secundi a beato Ambrosio recitauit, sed vt veri filij // charitatis congaudeant, credant, & sustineant veritatem, Non enim est mediocre periculum in scientia veritatis nolle deserere pristinam licet agnitam falsitatem, sola superbia prohibente. Vnde Apostolus 2. ad Thessal. 2. Charitatem veritae tis non receperunt, vt salui fierent, & ideo mirtet illis Deus operationem erroris, vt credant mendacio, & vt iudicentur omnes qui non crediderunt veritati, sed consenserunt iniquitati, Nos autem non ita, sed secundum eiusdem Apostoli salubre confilium deponentes secunt dum pristinam conuersationem veterem hominem, qui corrumpitur secundum desideriam erroris, renouemur spiritu mentis nostrae, & induamus nonum hominem, qui secundum Deum creatus est in iustitia & sanctitate veritatis, propter quod deponentes mendacium, loquamur per omnia veritatem, cantando cum Propheta, Aperite portas, & ingrediatur gens iusta custodiens veritatem: vetus error abijt & recessit; credo tamen veraciter me nihil noui penitus asserturum, quod non veterum ratio & autoritas confirmabit. Placeat igitur huius opinionis rationabili charitati non obaudire, sed exaudire benigne aliquas rationes. Primo autem videtur quod responsio huius opinionis nequaquam sufficiat; secundo, quod eius hypothesis non subsistat: data namque opinionis hypothesi, non sufficienter soluitur difficultas. Difficultas etenim quaestionis propter hoc maxime mordet omnes & stimulat, quia in suis actibus liberis, nulli necessitati superiori & priori vellent esse subiecti, sed simpliciter Domini, & liberi penitus absolute respectu suorum actuum liberorum, habereque eos in sua simpliciter libera potestate. Sed ista responsio non vitat omnimodam necessitatem, nec saluat omnimodam libertatem: Licet enim illud quod est futurum posset non esse futurum, & e contra, & illud quod est praescitum a Deo, posset esse non praescitum, & e contra; hoc tamen non est antecedenter & sufficienter in potestate nostra, nec omnium causarum inferiorum, sicut septimum, octauum, & nonum huius ostendunt. Causa enim superior, puta Deus: non sequitur quaestionis modo, sciendo aut volendo causas inferiores aliquas nec omnes. sicut decimum quintum & vicesimum primi cum suis sequentibus, ac tricesimum secundi ostendunt; sed e contra ipsae omnes, & singulae in omnibus suis motibus ac cessationibus vniuersis voluntatem ipsius necessario consequuntur, sicut tricesimum & tricesimum secundum secundi, ac secundum tertij cum decimo primi docent. Cum igitur per corollarium noni primi omnia futura euenient a voluntate diuina, quae est causa prima & summa, per tricesimum secundi, & nullo modo frustrabilis, sed efficax omniquaque per decimum primi, nec antecedenter aut sufficienter in potestate nostra, nec causarum inferiorum aliquarum aut omnium, per octauum & nonum huius, Nullum futurum est simpliciter, scilicet sufficienter & antecedenter in nostra positum potestate, nec habemus respectu alicuius futuri omnimodam simpliciter libertatem, sed in omnibus necessario subdimur, & seruimus necessitati naturaliter praecedenti, diuinae scilicet voluntati, sicut quintum & sextum cum sequentibus huius docent.