Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Summa theologiae

Pars 1

Prologus

Quaestio 1 : de sacra doctrina, qualis sit, et ad quae se extendat in decem articulos divisa

Quaestio 2 : de deo, an deus sit

Quaestio 3 : de dei simplicitate

Quaestio 4 : de dei pfererciione

Quaestio 5 : de bono in communi

Quaestio 6 : de bonitate dei

Quaestio 7 : de infinitate dei

Quaestio 8 : de existentia dei in rebus

Quaestio 9 : de dei immutabilitate

Quaestio 10 : de dei aeternitate

Quaestio 11 : de unitate dei

Quaestio 12 : quomodo deus a nobis cognoscatur

Quaestio 13 : de nominibus dei

Quaestio 14 : de scientia dei

Quaestio 15 : de ideis

Quaestio 16 : de veritate

Quaestio 17 : de falsitate

Quaestio 18 : de vita dei

Quaestio 19 : de voluntate dei

Quaestio 20 : de amore dei

Quaestio 21 : de iustitia et misericordia dei

Quaestio 22 : de providentia dei

Quaestio 23 : de praedestinatione

Quaestio 24 : de libro vitae

Quaestio 25 : de divina potentia

Quaestio 26 : de divina beatitudine

Quaestio 27 : de processione divinarum personarum

Quaestio 28 : de relationibus divinis

Quaestio 29 : de personis divinis

Quaestio 30 : de pluralitate personarum in divinis

Quaestio 31 : de his quae ad unitatem vel pluralitatem pertinent in divinis

Quaestio 32 : de divinarum personarum cognitione

Quaestio 33 : de persona patris

Quaestio 34 : de persona filii

Quaestio 35 : de imagine

Quaestio 36 : de persona spiritus sancti

Quaestio 37 : de nomine spiritus sancti quod est amor

Quaestio 38 : de nomine spiritus sancti quod est donum

Quaestio 39 : de personis ad essentiam relatis

Quaestio 40 : de personis in comparatione ad relationes sive proprietates

Quaestio 41 : de personis in comparatione ad actus notionales

Quaestio 42 : de aequalitate et similitudine divinarum personarum ad invicem

Quaestio 43 : de missione divinarum personarum

Quaestio 44 : de processione creaturarum a deo, et de omnium entium prima causa

Quaestio 45 : de modo emanationis rerum a primo principio

Quaestio 46 : de principio durationis rerum creatarum

Quaestio 47 : de distinctione rerum in communi

Quaestio 48 : de distinctione rerum in speciali

Quaestio 49 : de causa mali

Quaestio 50

Quaestio 51

Quaestio 52

Quaestio 53

Quaestio 54

Quaestio 55

Quaestio 56

Quaestio 57

Quaestio 58

Quaestio 59

Quaestio 60

Quaestio 61

Quaestio 62

Quaestio 63

Quaestio 64

Quaestio 65

Quaestio 66

Quaestio 67

Quaestio 68

Quaestio 69

Quaestio 70

Quaestio 71

Quaestio 72

Quaestio 73

Quaestio 74

Quaestio 75

Quaestio 76

Quaestio 77

Quaestio 78

Quaestio 79

Quaestio 80

Quaestio 81

Quaestio 82

Quaestio 83

Quaestio 84

Quaestio 85

Quaestio 86

Quaestio 87

Quaestio 88

Quaestio 89

Quaestio 90

Quaestio 91

Quaestio 92

Quaestio 93

Quaestio 94

Quaestio 95

Quaestio 96

Quaestio 97

Quaestio 98

Quaestio 99

Quaestio 100

Quaestio 101

Quaestio 102

Quaestio 103

Quaestio 104

Quaestio 105

Quaestio 106

Quaestio 107

Quaestio 108

Quaestio 109

Quaestio 110

Quaestio 111

Quaestio 112

Quaestio 113

Quaestio 114

Quaestio 115

Quaestio 116

Quaestio 117

Quaestio 118

Quaestio 119

Pars 2

Pars 1

Prologus

Quaestio 1 : de ultimo fine hominis

Quaestio 2 : de his in quibus hominis beatitudo consistit

Quaestio 3 : quid sit beatitudo

Quaestio 4 : de his quae ad beatitudinem exiguntur

Quaestio 5 : de adeptione beatitudinis

Quaestio 6 : de voluntario et involuntario

Quaestio 7 : de circumstantiis humanorum actuum

Quaestio 8 : de voluntate, quorum sit ut volitorum

Quaestio 9 : de motivo voluntatis

Quaestio 10 : de modo quo voluntas movetur

Quaestio 11 : de fruitione, quae est actus voluntatis

Quaestio 12 : de intentione

Quaestio 13 : de electione, quae est actus voluntatis respectu eorum quae sunt ad finem

Quaestio 14 : de consilio, quod electionem praecedit

Quaestio 15 : de consensu, qui est actus voluntatis in comparatione ad ea quae sunt ad finem

Quaestio 16 : de usu, qui est actus voluntatis in comparatione ad ea quae sunt ad finem

Quaestio 17 : de actibus imperatis a voluntate

Quaestio 18 : de bonitate et malitia humanorum actuum in generali

Quaestio 19 : de bonitate et malitia actus interioris voluntatis

Quaestio 20 : de bonitate et malitia exteriorum actuum humanorum

Quaestio 21 : de iis quae consequuntur actus humanos ratione bonitatis et malitiae

Quaestio 22 : de subiecto passionum animae

Quaestio 23

Quaestio 24 : de bono et malo in animae passionibus

Quaestio 25 : de ordine passionum ad invicem

Quaestio 26 : de passionibus animae in speciali. et primo, de amore

Quaestio 27 : de causa amoris

Quaestio 28 : de effectibus amoris

Quaestio 29 : de odio

Quaestio 30 : de concupiscentia

Quaestio 31 : de delectatione secundum se

Quaestio 32 : de causa delectationis

Quaestio 33 : de effectibus delectationis

Quaestio 34 : de bonitate et malitia delectationum

Quaestio 35 : de dolore, seu tristitia, secundum se

Quaestio 36 : de causis tristitiae seu doloris

Quaestio 37 : de effectibus doloris vel tristitiae

Quaestio 38 : de remediis tristitiae, seu doloris

Quaestio 39 : de bonitate et malitia tristitiae seu doloris

Quaestio 40 : de passionibus irascibilis et primo, de spe et desperatione

Quaestio 41 : de timore secundum se

Quaestio 42 : de obiecto timoris

Quaestio 43 : de causa timoris

Quaestio 44 : de effectibus timoris

Quaestio 45 : de audacia

Quaestio 46 : de ira secundum se

Quaestio 47 : de causa effectiva irae, et de remediis eius

Quaestio 48 : de effectibus irae

Quaestio 49 : de habitibus in generali, quoad eorum substantiam

Quaestio 50 : de subiecto habituum

Quaestio 51 : de causa habituum oqouantum ad generationem ipsorum

Quaestio 52 : de augmento habituum

Quaestio 53 : de corruptione et diminutione habituum

Quaestio 54 : de distinctione habituum

Quaestio 55 : de virtutibus, quantum ad suas essentias

Quaestio 56 : de subiecto virtutis

Quaestio 57 : de distinctione virtutum intellectualium

Quaestio 58 : de distinctione virtutum moralium ab intellectualibus

Quaestio 59 : de comparatione virtutis moralis ad passionem

Quaestio 60 : de distinctione virtutum moralium ad invicem

Quaestio 61 : de virtutibus cardinalibus

Quaestio 62 : de virtutibus theologicis

Quaestio 63 : de causa virtutum

Quaestio 64 : de medio virtutum

Quaestio 65 : de connexione virtutum

Quaestio 66 : de aequalitate virtutum

Quaestio 67 : de duratione virtutum post hanc vitam

Quaestio 68 : de donis

Quaestio 69 : de beatitudinibus

Quaestio 70 : de fructibus spiritus sancti

Quaestio 71 : De vitiis et peccatis secundum se

Quaestio 72 : De distinctione peccatorum

Quaestio 73 : De comparatione peccatorum ad invicem

Quaestio 74 : De subiecto peccatorum

Quaestio 75 : De causis peccatorum in generali

Quaestio 76 : De causis peccati in speciali

Quaestio 77 : De causa peccati ex parte appetitus sensitivi

Quaestio 78 : De causa peccati quae est malitia

Quaestio 79 : De causis exterioribus peccati et primo, ex parte dei

Quaestio 80 : De causa peccati ex parte diaboli

Quaestio 81 : De causa peccati ex parte hominis

Quaestio 82 : De originali peccato quantum ad suam essentiam

Quaestio 83 : De subiecto originalis peccati

Quaestio 84 : De causa peccati secundum quod unum peccatum alterius peccati causa est

Quaestio 85 : De effectibus peccati. et primo, de corruptione boni naturae

Quaestio 86 : De macula peccati

Quaestio 87 : De reatu poenae

Quaestio 88 : De peccato veniali et mortali

Quaestio 89 : De peccato veniali secundum se

Quaestio 90 : De essentia legis

Quaestio 91 : De legum diversitate

Quaestio 92 : De effectibus legis

Quaestio 93 : De lege aeterna

Quaestio 94 : De lege naturali

Quaestio 95 : De lege humana

Quaestio 96 : De potestate legis humanae

Quaestio 97 : De mutatione legum

Quaestio 98 : De lege veteri

Quaestio 99 : De praeceptis veteris legis

Quaestio 100 : De praeceptis moralibus veteris legis

Quaestio 101 : De praeceptis caeremonialibus secundum se

Quaestio 102 : De caeremonialium praeceptorum causis

Quaestio 103 : De duratione praeceptorum caeremonialium

Quaestio 104 : De praeceptis iudicialibus

Quaestio 105 : De ratione iudicialium praeceptorum

Quaestio 106 : De lege evangelica, quae dicitur lex nova, secundum se

Quaestio 107 : De comparatione legis nova ad veterem.

Quaestio 108 : De his quae continentur in lege nova

Quaestio 109 : De necessitate gratiae

Quaestio 110 : De gratia dei quantum ad eius essentiam

Quaestio 111 : De divisione gratiae

Quaestio 112 : De causa gratiae

Quaestio 113 : De effectibus gratiae. et primo, de iustificatione impii

Quaestio 114 : De merito

Pars 2

Prologus

Quaestio 1 : De obiecto fidei

Quaestio 2 : De actu interiori fidei

Quaestio 3

Quaestio 4 : De ipsa fidei virtute

Quaestio 5 : De habentibus fidem

Quaestio 6 : De causa fidei

Quaestio 7 : De effectibus fidei

Quaestio 8 : De dono intellectus

Quaestio 9 : De dono scientiae

Quaestio 10 : De infidelitate in communi

Quaestio 11 : De haeresi

Quaestio 12 : De apostasia

Quaestio 13

Quaestio 14 : De blasphemia in spiritum sanctum

Quaestio 15 : De caecitate mentis et hebetudine sensus

Quaestio 16 : De praeceptis fidei, scientiae et intellectus

Quaestio 17 : De spe

Quaestio 18 : De subiecto spei

Quaestio 19 : De dono timoris

Quaestio 20 : De desperatione

Quaestio 21 : De praesumptione

Quaestio 22 : De praeceptis pertinentibus ad spem et timorem

Quaestio 23 : De caritate secundum se

Quaestio 24 : De caritatis subiecto

Quaestio 25 : De obiecto caritatis

Quaestio 26 : De ordine caritatis

Quaestio 27 : De principali actu caritatis, qui est dilectio In octo articulos divisa

Quaestio 28 : De gaudio

Quaestio 29 : De pace

Quaestio 30 : De misericordia

Quaestio 31 : De beneficentia

Quaestio 32 : De eleemosyna

Quaestio 33 : De correctione fraterna

Quaestio 34 : De odio

Quaestio 35 : De acedia

Quaestio 36 : De invidia

Quaestio 37 : De discordia

Quaestio 38 : De contentione

Quaestio 39 : De schismate

Quaestio 40 : De bello

Quaestio 41 : De rixa

Quaestio 42 : De seditione

Quaestio 43 : De scandalo

Quaestio 44 : De praeceptis caritatis

Quaestio 45 : De dono sapientiae

Quaestio 46 : De stultitia

Quaestio 47 : De prudentia secundum se

Quaestio 48 : De partibus prudentiae

Quaestio 49 : Utrum convenienter assignentur partes prudentiae

Quaestio 50 : De partibus subiectivis prudentiae

Quaestio 51 : De partibus potentialibus prudentiae

Quaestio 52 : De dono consilii

Quaestio 53 : De imprudentia

Quaestio 54 : De negligentia

Quaestio 55 : De vitiis oppositis prudentiae quae habent Similitudinem cum ipsa .

Quaestio 56 : De praeceptis ad prudentiam pertinentibus

Quaestio 57

Quaestio 58

Quaestio 59

Quaestio 60

Quaestio 61

Quaestio 62

Quaestio 63

Quaestio 64

Quaestio 65

Quaestio 66

Quaestio 67

Quaestio 68

Quaestio 69

Quaestio 70

Quaestio 71

Quaestio 72

Quaestio 73

Quaestio 74

Quaestio 75

Quaestio 76

Quaestio 77

Quaestio 78

Quaestio 79

Quaestio 80

Quaestio 81

Quaestio 82

Quaestio 83

Quaestio 84

Quaestio 85

Quaestio 86

Quaestio 87

Quaestio 88

Quaestio 89

Quaestio 90

Quaestio 91

Quaestio 92

Quaestio 93

Quaestio 94

Quaestio 95

Quaestio 96

Quaestio 97

Quaestio 98

Quaestio 99

Quaestio 100

Quaestio 101

Quaestio 102

Quaestio 103

Quaestio 104

Quaestio 105

Quaestio 106

Quaestio 107

Quaestio 108

Quaestio 109

Quaestio 110

Quaestio 111

Quaestio 112

Quaestio 113

Quaestio 114

Quaestio 115

Quaestio 116

Quaestio 117

Quaestio 118

Quaestio 119

Quaestio 120

Quaestio 121

Quaestio 122

Quaestio 123

Quaestio 124

Quaestio 125

Quaestio 126

Quaestio 127

Quaestio 128

Quaestio 129

Quaestio 130

Quaestio 131

Quaestio 132

Quaestio 133

Quaestio 134

Quaestio 135

Quaestio 136

Quaestio 137

Quaestio 138

Quaestio 139

Quaestio 140

Quaestio 141

Quaestio 142

Quaestio 143

Quaestio 144

Quaestio 145

Quaestio 146

Quaestio 147

Quaestio 148

Quaestio 149

Quaestio 150

Quaestio 151

Quaestio 152

Quaestio 153

Quaestio 154

Quaestio 155

Quaestio 156

Quaestio 157

Quaestio 158

Quaestio 159

Quaestio 160

Quaestio 161

Quaestio 162

Quaestio 163

Quaestio 164

Quaestio 165

Quaestio 166

Quaestio 167

Quaestio 168

Quaestio 169

Quaestio 170

Quaestio 171

Quaestio 172

Quaestio 173

Quaestio 174

Quaestio 175

Quaestio 176

Quaestio 177

Quaestio 178

Quaestio 179

Quaestio 180

Quaestio 181

Quaestio 182

Quaestio 183

Quaestio 184

Quaestio 185

Quaestio 186

Quaestio 187

Quaestio 188

Quaestio 189

Pars 3

Quaestio 1

Quaestio 2

Quaestio 3

Quaestio 4

Quaestio 5

Quaestio 6

Quaestio 7

Quaestio 8

Quaestio 9

Quaestio 10

Quaestio 11

Quaestio 12

Quaestio 13

Quaestio 14

Quaestio 15

Quaestio 16

Quaestio 17

Quaestio 18

Quaestio 19

Quaestio 20

Quaestio 21

Quaestio 22

Quaestio 23

Quaestio 24

Quaestio 25

Quaestio 26

Quaestio 27

Quaestio 28

Quaestio 29

Quaestio 30

Quaestio 31

Quaestio 32

Quaestio 33

Quaestio 34

Quaestio 35

Quaestio 36

Quaestio 37

Quaestio 38

Quaestio 39

Quaestio 40

Quaestio 41

Quaestio 42

Quaestio 43

Quaestio 44

Quaestio 45

Quaestio 46

Quaestio 47

Quaestio 48

Quaestio 49

Quaestio 50

Quaestio 51

Quaestio 52

Quaestio 53

Quaestio 54

Quaestio 55

Quaestio 56

Quaestio 57

Quaestio 58

Quaestio 59

Quaestio 60

Quaestio 61

Quaestio 62

Quaestio 63

Quaestio 64

Quaestio 65

Quaestio 66

Quaestio 67

Quaestio 68

Quaestio 69

Quaestio 70

Quaestio 71

Quaestio 72

Quaestio 73

Quaestio 74

Quaestio 75

Quaestio 76

Quaestio 77

Quaestio 78

Quaestio 79

Quaestio 80

Quaestio 81

Quaestio 82

Quaestio 83

Quaestio 84

Quaestio 85

Quaestio 86

Quaestio 87

Quaestio 88

Quaestio 89

Quaestio 90

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 106

De lege evangelica, quae dicitur lex nova, secundum se
1

QUAESTIO CENTESIMASEXTA DE LEGE EVANGELICA, QUAE DICITUR LEX NOVA, SECUNDUM SE IN QUATUOR ARTICULOS DIVISA

2

CONSEQUENTER considerandum est de lege Evangelii, quod dicitur lex nova. Et primo, de ipsa secundum se; secundo, de ipsa per comparationem ad legem veterem; tertio, de his quae in lege nova continentur.

3

Circa primum quaeruntur quatuor. Primo: qualis sit, utrum scilicet? scripta vel indita. Secundo: de virtute eius, utrum iustificet. Tertio: de principio eius, utrum debuerit dari a principio mundi. Quarto: de termino eius, utrum scilicet sit duratura usque ad finem, an debeat ei alia lex succedere. i

Articulus 1

Utrum lex nova sit lex scripta
4

ARTICULUS PRIMUS UTRUM LEX NOVA SIT LEX SCRIPTA

5

AD PRIMUM SIC PROCEDITUR. Videtur quod lex nova sit lex scripta. Lex enim nova est ipsum Evangelium. Sed Evangelium est descriptum: Ioan. xx, Haec autem scripta sunt ut credatis. Ergo lex nova est lex scripta.

6

2. PRAETEREA, lex indita est lex naturae; secundum illud Rom. nu: Naturaliter ea quae legis sunt faciunt, qui habent opus legis scriptum in cordibus suis. Si igitur lex Evangelii esset lex indita, non differret a lege naturae.

7

3. PRAETEREA, lex Evangelii propria est eorum qui sunt in statu novi testamenti. Sed lex indita communis est et eis qui sunt in novo testamento, et eis qui sunt in veteri testamento: dicitur enim Sap. vii, quod divina sapientia per nationes in animas sanctas se transfert, amicos Dei et prophelas constituit. Ergo lex nova non est lex indita.

8

SED coNTRA EsT quod lex nova est lex novi testamenti. Sed lex novi testamenti est indita in corde. Apostolus enim, ad Heb. vm, dicit, inducens auctoritatem quae habetur lerem. xxxi: Ecce dies venient, dicit Dominus, et consummabo super domum Israel et super domum Iuda testamentum novum: et exponens quid ? sit hoc testamentum, dicit: Quia hoc est testamentum quod disponam domui Israel: dando leges meas in mentem eorum, et in corde eorum superscribam eas. Ergo lex nova est lex indita.

9

RESPONDEO DICENDUM quod unaquaeque res illud videtur esse quod in ea est potissimum, ut Philosophus dicit, in IX Ethic. Id autem quod est potissimum in lege novi testamenti, et in quo tota virtus eius consistit, est gratia Spiritus Sancti, quae datur per fidem Christi. Et ideo principaliter lex nova est ipsa gratia Spiritus Sancti, quae datur Christi fidelibus. Et hoc manifeste apparet per Apostolum, qui, ad Rom. um, dicit: Ubi est ves »;. ergo gloriatio tua? Exclusa est. Per quam legem? Factorum? Non: sed per legem fidei: ipsam enim fidei gratiam /egem appellat. Et expressius ad Rom. vin. dicitur: Lex Spiritus vitae in Christo ves... lesu liberavit me a lege peccati et mortis. Unde et Augustinus dicit, in libro de Spiritu et Littera, quod sicut lex factorum scripta fuit in tabulis lapideis, ita lex fidei scripta est in cordibus fidelium. Et alibi dicit in eodem libro: Qwuae sunt Cop. xx leges Dei ab ipso Deo scriptae in cordibus, nisi ipsa praesentia Spiritus Sancti?

10

Habet tamen lex nova quaedam sicut dispositiva ad gratiam Spiritus Sancti, et ad usum huius gratiae pertinentia; quae sunt quasi secundaria in lege nova, de quibus oportuit instrui fideles Christi et verbis et scriptis, tam circa credenda quam circa agenda. Et ideo dicendum est quod principaliter nova lex est lex indita, secundario autem est lex scripta.

11

AD PRIMUM ERGO DICENDUM quod in scriptura Evangelii non continentur nisi ea quae pertinent ad gratiam Spiritus Sancti vel sicut dispositiva, vel sicut ordinativa ad. usum huius gratiae. Sicut dispositiva quidem quantum ad intellectum per fidem, per quam datur Spiritus Sancti gratia, continentur in Evangelio ea quae pertinent ad manifestandam divinitatem vel humanitatem Christi. Secundum affectum vero, continentur in Evangelio ea quae pertinent ad contemptum mundi, per quem homo fit capax gratiae Spiritus Sancti ': mundus enim, idest amatores mundi, non potest capere Spiritum Sanctum, ut habetur Ioan. xiv. Usus vero spiritualis gratiae est in operibus virtutum, ad quae multipliciter scriptura Novi Testamenti homines exhortatur.

12

AD SECUNDUM DICENDUM quod dupliciter est aliquid inditum homini. Uno modo, pertinens ad naturam humanam: et sic lex naturalis est lex indita homini. Alio modo est aliquid inditum homini quasi naturae superadditum per gratiae donum. Et hoc modo lex nova est indita homini, non solum indicans quid sit faciendum, sed etiam adiuvans ad implendum.

13

AD TERTIUM DICENDUM quod nullus unquam habuit gratiam Spiritus Sancti nisi per fidem Christi explicitam vel implicitam. Per fidem autem Christi pertinet homo ad novum testamentum. Unde quibuscumque fuit lex gratiae indita, secundum hoc ad novum testamentum pertinebant.

Articulus 2

Utrum lex nova iustificet
14

ARTICULUS SECUNDUS UTRUM LEX NOVA IUSTIFICET

15

AD SECUNDUM SIC PROCEDITUR. Videtur quod lex nova non iustificet. Nullus enim iustificatur nisi legi Dei obediat; secunNum illud ad. Heb. v: Factus est, scilicet Christus, omnibus obtemperantibus sibi causa salutis aeternae. Sed Evangelium non semper hoc operatur quod homines ei obediant: dicitur enim Rom. x: Non omnes obediunt Evangelio. Ergo lex nova non iustificat.

16

2. PRAETEREA, Apostolus probat, ad Rom., quod lex vetus non iustificabat, quia ea adveniente praevaricatio crevit: habetur enim ad Rom. 1v: Lex iram operatur: ubi enim non est lex, nec praevaricatio. Sed multo magis lex nova praevaricationem addidit: maiori enim poena est dignus qui post legem. novam datam adhuc peccat; secundum illud eb. x: Irritam quis faciens legem Moysi, sine ulla miseratione, duobus vel tribus testibus, moritur. Quanto magis putatis deteriora. mereri supplicia, qui Filium Dei conculcaverit, etc.? Ergo lex nova non iustificat, sicut nec vetus.

17

3. PRAETEREA, iustificare est proprius effectus Dei; secundum illud ad Rom. viu: Deus qui ? iustificat. Sed lex vetus fuit a Deo, sicut et lex nova. Ergo lex nova non magis iustificat quam lex. vetus.

18

SED coNTRA EST quod Apostolus dicit, ad Rom.1: Non erubesco Evangelium: virtus enim Dei est in salutem omni credenti. Non autem est salus nisi iustificatis. Ergo lex Evangelii iustificat.

19

RxEsPONDEO DICENDUM quod, sicut dictum est, ad legem Evangelii duo pertinent. Unum quidem principaliter: scilicet ipsa gratia Spiritus Sancti interius data. Et quantum ad hoc, nova lex iusuficat. Unde Augustinus dicit, in libro de Spiritu et Littera: Ibi,scilicet in veteri testamento, lex extrinsecus posila est, qua iniusti terrerentur: hic, scilicet in. novo testamento, intrinsecus data est, qua iustificarentur. -. Aliud pertinet ad. legem Evangelii secundario: scilicet ? documenta fidei, et praecepta ordinantia affectum humanum et humanos actus, Et quantum ad hoc, lex nova non iustificat. Unde Apostolus dicit, II ad Cor. m: Littera occidit, spiritus autem vivificat. Et Augustinus exponit, in libro de Spiritu et Littera, quod per litteram intelligitur quaelibet scriptura extra homines existens, etiam moralium praec ptorum qualia continentur in Evangelio. Un etiam littera Evangelii occideret, nisi adesset i terius gratia fidei sanans. asl Tes OP NS AD PRIMUM ERGO DICENDUM quod. illa obiectioprocedit de lege nova non quantum ad id quod est principale in ipsa, sed quantum ad id quod est secundarium in ipsa: scilicet quantum ad do^ ^ cumenta et praecepta exterius homini proposita; vel verbo vel scripto.

20

AD SECUNDUM DICENDUM quod gratia novi testa-' menti. etsi adiuvet hominem ad non peccandum, non tamen ita confirmat in bono ut homo pec-: care non possit: hoc enim pertinet ad statum. gloriae. Et ideo si quis post acceptam gratiam. novi testamenti peccaverit, maiori poena est dis — -— gnus, tanquam maioribus beneficiis ingratus, et. auxilio sibi dato non utens. Nec tamen propter hoc dicitur quod lex nova iram operatur: quia: quantum est de se, sufficiens auxilium dat ad non peccandum.

21

AD TERTIUM DICENDUM. quod legem novam et veterem unus Deus dedit, sed aliter et aliter. Nam legem veterem dedit scriptam in tabulis lapideis: legem autem novam dedit scriptam zn tabulis cordis carnalibus, ut Apostolus dicit, II ad Cor. III; Proinde sicut Augustinus dicit, in libro de Spiritu: et. Littera, litteram istam extra. hominem scriplam, et ministrationem mortis et ministrationem: — damnationis Apostolus appellat. Hanc. autem, scilicet novi testamenti legem, ministrationem spirilus et. ministrationem iustitiae. dicit: quia: per donum. Spiritus operamur iustitiam, et a; praevaricationis damnatione liberamur.

Articulus 3

Utrum lex nova debuerit dari a principio mundi
22

ARTICULUS TERTIUS UTRUM LEX NOVA DEBUERIT DARI A PRINCIPIO MUNDI

23

AD TERTIUM SIC PROCEDITUR. Videtur quod lex nova debuerit dari a principio mundi. Non enim est personarum acceptio apud Deum, ut dicitur ad Rom.. Sed omnes homines. peccaverunt, et egent gloria Dei, ut dicitur ad Rom. um. Ergo a principio mundi lex Evangelii dari debuit, ut omnibus per eam subveniretur.

24

2. PRAETEREA, sicut in diversis locis sunt diversi homines; ita etiam in diversis temporibus. Sed Deus, qui vult omnes homines salvos fieri, ut dicitur I ad Tím. II, mandavit Evangelium praedicari in omnibus locis; ut patet Matth. ult., et Marc. ult. Ergo omnibus temporibus debuit adesse lex Evangelii, ita quod a principio mundi daretur.

25

3. PRAETEREA, magis est necessaria homini salus spiritualis, quae est aeterna, quam salus corporalis, quae est temporalis. Sed Deus ab initio mundi providit homini ea quae sunt necessaria ad salutem corporalem, tradens eius potestati omnia quae erant propter hominem creata, ut patet Gen. 1: Ergo etiam lex nova, quae maxime est necessaria ad salutem spiritualem, debuit hominibus a principio mundi dari.

26

SEp coNTRA EsT quod Apostolus dicit, I ad Cor. xv: Non prius quod spirituale est, sed quod animale. Sed lex nova est maxime spiritualis. Ergo lex nova non debuit dari a principio mundi f.

27

RESPONDEO DICENDUM quod triplex ratio potest assignari quare lex nova non debuit dari a prineipio mundi. Quarum prima est quia lex nova, sicut dictum est, principaliter est gratia Spiritus Sancti; quae abundanter dari non debuit antequam impedimentum peccati ab humano genere tolleretur, consummata redemptione per Christum; unde dicitur loan. vii: Nondum erat Spiritus datus, quia lesus nondum erat glorificatus. Et hanc rationem manifeste assignat Apostolus ad Rom. vm, ubi, postquam praemiserat de lege Spiritus vitae, subiungit: Deus, Filium suum mit- tens in similitudinem carnis peccati, de peccato damnavit peccatum in carne, ut iustificatio legis impleretur in nobis.

28

Secunda ratio potest assignari ex perfectione legis novae. Non enim aliquid ad perfectum adducitur statim a principio, sed quodam temporali successionis ordine: sicut aliquis prius fit puer, et postmodum vir. Et hanc rationem assignat Apostolus ad Gal. III: Lex paedagogus noster fuit in Christo, ut ex fide iustificemur. At ubi venit fides, iam non sumus sub paedagogo.

29

Tertia ratio sumitur ex hoc quod lex nova est lex gratiae: et ideo primo oportuit quod homo relinqueretur sibi in statu veteris legis, ut, in peccatum cadendo, suam infirmitatem cognoscens, recognosceret se gratia indigere. Et hanc rationem assignat Apostolus ad Rom. v, dicens: Lex subintravit ut abundaret delictum: ubi autem abundavit delictum, superabundavit et gratia.

30

AD PRIMUM ERGO DICENDUM quod humanum genus propter peccatum primi parentis meruit privari auxilio gratiae. Et ideo quibuscumque non datur, hoc est ex iustitia: quibuscumque autem datur, hoc est ex gratia, ut Augustinus dicit, in libro de Perfect. lustit. Unde non est acceptio personarum apud Deum ex hoc quod non omnibus a principio mundi legem gratiae proposuit, quae erat debito ordine proponenda, ut dictum est.

31

AD SECUNDUM DICENDUM quod diversitas locorum non variat diversum statum humani generis, qui variatur per temporis successionem. Et ideo omnibus locis proponitur lex nova, non autem omnibus temporibus: licet omni tempore fuerint aliqui ad novum testamentum pertinentes, ut supra dictum est.

32

AD TERTIUM DICENDUM quod ea quae pertinent ad salutem corporalem, deserviunt homini quantum ad naturam, quae non tollitur per peccatum. Sed ea quae pertinent ad spiritualem salutem, ordinantur ad gratiam, quae amittitur per peccatum. Et ideo non est similis ratio de utrisque.

Articulus 4

Utrum lex nova sit duratura usque ad finem mundi
33

ARTICULUS QUARTUS UTRUM LEX NOVA SIT DURATURA USQUE AD FINEM MUNDI

34

AD QUARTUM SIC PROCEDITUR. Videtur quod lex nova non sit duratura usque ad finem mundi. Quia ut Apostolus dicit, I ad Cor. xui, cum venerit quod. perfectum est, evacuabitur quod ex parte est. Sed lex nova ex parte est: dicit enim Apostolus ibidem: Ex parte cognoscimus, et ex parie prophetamus. Ergo lex nova evacuanda est, alio perfectiori statu succedente.

35

2. PRAETEREA, Dominus, Ioan. xvi, promisit discipulis suis in adventu Spiritus Sancti Paracleti cognitionem 0ornnis veritatis. Sed nondum Ecclesia omnem veritatem cognoscit, in statu novi testamenti. Ergo expectandus est alius status, in quo per Spiritum Sanctum omnis veritas manifestetur.

36

3. PRAETEREA, sicut Pater est alius a.-Filio et Filius a Patre, ita Spiritus Sanctus a Patre et Filio. Sed fuit quidam status conveniens personae Patris: scilicet status veteris legis, in quo homines? generationi intendebant. Similiter etiam est alius status conveniens personae Filii: scilicet status novae legis, in quo clerici, intendentes sapientiae, quae appropriatur Filio, principantur. Ergo erit status tertius Spiritus Sancti, in quo spicitanies viri principabuntur.

37

4. PRAETEREA, Dominus dicit, Matth. xxiv: Praedicabitur. hoc Evangelium regni in universo orbe, et tunc veniet consummatio. Sed. Evangelium Christi iamdiu est praedicatum in universo orbe; nec tamen adhuc venit consummatio. Ergo Evangelium Christi non est Evangelium regni, sed futurum est aliud Evangelium Spiritus Sancti, quasi alia lex.

38

SED coNTRA EsT quod Dominus dicit, Matth. xxiv: Dico vobis quia non praeteribit generatio haec donec omnia fiant: quod Chrysostomus exponit de generatione fidelium Christi. Ergo status fidelium Christi manebit usque ad consummationem saeculi.

39

RESPONDEO DICENDUM quod status mundi variari potest dupliciter. Uno modo, secundum diversitatem legis. Et sic huic statui novae legis nullus alius status succedet. Successit enim status novae legis statui veteris legis tanquam perfectior imperfectiori. Nullus autem status praesentis vitae potest esse perfectior quam status novae legis. Nihil enim potest esse propinquius fini ultimo quam quod immediate in finem ultimum introducit. Hoc autem facit nova lex: unde Apostolus dicit, ad Heb. x:.-Habentes itaque, fratres, fiduciam in introitu sanctorum in sanguine Christi, quam initiavit nobis viam novam, accedamus ad eum. Unde non potest esse aliquis perfectior status praesentis vitae quam status novae legis: quia tanto. est unumquodque perfectius, E ultimo fini propinquius.

40

Alio modo status hominum variari. potest. secundum quod homines diversimode se habent ad eandem legem, vel perfectius vel minus perfecte; Et sic status veteris legis frequenter fuit mutatus: cum quandoque leges optime custodirentur, quandoque ? omnino praetermitterentur. Sic etiam status novae legis diversificatur, secundum diversa loca et tempora et personas, inquantum gratia Spiritus Sancti perfectius vel minus perfecte. ab aliquibus habetur. Non est tamen. expectandum quod sit aliquis status futurus in quo perfectius gratia Spiritus Sancti habeatur quam hactenus habita fuerit, maxime ab Apostolis, qui primitias Spiritus acceperunt, idest e£ tempore prius et ceteris abundantius, ut Glossa dicit om. vu.

41

AD PRIMUM ERGO DICENDUM quod, sicut Dionysius dicit, in Eccl. Hier., triplex est hominum status: primus quidem veteris legis; secundus. novae legis; tertius status succedit non in hac vita, sed in patria. Sed sicut primus status est figuralis et imperfectus respectu status evangelici ^, ita hic status est figuralis et imperfectus respectu status patriae; quo veniente, iste status evacuatur, sicut ibi dicitur: Videmus nunc per speculum "e aenigmate, tunc autem facie ad faciem.

42

AD SECUNDUM DICENDUM quod, sicut rebos dicit in libro Contra Faustum, Montanus et Priscilla posuerunt quod promissio Domini de Spiritu Sancto dando non fuit completa in Apostolis, sed in eis. Et similiter Manichaei posuerunt quod - fuit completa in Manichaeo, quem dicebant esse. Spiritum Paracletum. Et ideo utrique non recipiebant Actus Apostolorum, in quibus. manifeste ostenditur quod illa promissio fuit in Apostolis completa: sicut Dominus iterato eis promisit, Act. 1. Baptizabimini in Spiritu Sancto non post multos hos dies; quod impletum legitur. Act. II. Sed istae vanitates excluduntur per hoc quod dicitur loan. vii: Nondum erat. Spiritus datus, quia lesus nondum erat glorificatus: ex quo datur intelligi quod statim glorificato Christo in resurrectione et ascensione, fuit Spiritus Sanctus datus. Et per hoc etiam excluditur quorumcumque vanitas qui dicerent esse expectandum aliud tempus Spiritus Sancti.

43

Docuit autem Spiritus Sanctus Apostolos omnem veritatem de his quae pertinent ad neces- sitatem salutis: scilicet de credendis et agendis. Non tamen docuit eos de omnibus: futuris eventibus: hoc enim ad eos non pertinebat, secundum illud Ac. 1: Non est. vestrum nosse tempora vel momenta, quae Pater posuit in sua. potestate.

44

AD TERTIUM DICENDUM quod lex vetus non solum fuit Patris, sed etiam Filii: quia Christus in veteri lege figurabatur. Unde Dominus dicit, Ioan. v: Si crederetis Moysi, crederetis forsitan et mihi: de me enim ille scripsit. Similiter etiam lex nova non solum est Christi, sed etiam Spiritus Sancti; secundum illud Rom. vii: Lex Spiritus vitae in Christo Iesu, etc. Unde non est expectanda alia lex, quae sit Spiritus Sancti.

45

AD QUARTUM DICENDUM quod, cum Christus statim in principio Evangelicae praedicationis dixe- rit, Appropinquavit regnum caelorum, stultissimum est dicere quod Evangelium Christi non sit. Evangelium- regni. Sed praedicatio Evangelii Christi potest intelligi dupliciter. Uno modo, quantum ad divulgationem notitiae Christi: et sic praedicatum fuit Evangelium in universo orbe etiam tempore Apostolorum, ut Chrysostomus dicit. Et secundum hoc, quod additur, E! tunc erit consummatio, intelligitur ? de destructione lerusalem, de qua tunc ad litteram loquebatur. - Alio modo potest intelligi praedicatio Evangelii in universo orbe cum pleno effectu, ita scilicet quod in qualibet gente fundetur Ecclesia. Et ita, sicut dicit Augustinus, in Epistola ad Hesych., nondum est praedicatum Evangelium in universo orbe: sed, hoc facto, veniet consummatio mundi.

PrevBack to TopNext