Quaestio 5

Articvlvs I. Quomodo memoria, intelligentia & voluntas se habeant, & distinguantur inter se.

AD primum sic proceditur. Quaeritur enim Aprimo, an memoria, intelligentia & voluntas sint partes imaginis. Secundo vtrum vna originetur ex alia. Tertio an sint vna substantialiter potentia vel diuersae.

Ad 1. Quaest. sic proceditur. Omnis potentia quae respicit differentiam temporis, pertinet ad partem sensibilem, non ad rationalem, quia illa abstrahit a tempore: memoria respicit diffcrentiam temporis, quia vt ait Augustinus lib. Confess. praesens de praeteritis est memoria. Ergo pertinet ad partem sensibilem, vnde communis est nobis, & brutis; & Auicenna, & Aristoteles & omnes Philosophi diuidentes potentias animae numerant eam inter partes animae sensibilis.

2. Duplex est intelligentia, scilicet intellectus agens, quo est omnia facere; & possibilis, quo est omnia fieri: primus non est pars imaginis, cum non oriatur a mente sed ipsam educat in actu secundus similiter non est pars imaginis, cum secundum Aristotelem sit sicut tabula rasa, in qua nil depictum est, & cum in Deo nulla sit possibilitas. Ergo videtur, quod intelligentia non sit pars imaginis.

3. Voluntas est principium operatiuum, cum sit motor animae vniuersalis: imago vero naturae in parte contemplatiua est, vnde dicit August. quod mens imaginem habet in potentia cognoscendi: ergo voluntas non est pars imaginis.

Contra 1. In his tribus assignat Augustinus rationem imaginis.

Ad 2. Quaest. proceditur sic 1. Quaecumque simul insunt, & ab eodem agente, vnum non causatur ab altero: potentiae omnes animae simur insunt, quia a creatore, & ab eodem agente. scilicet Deo; ergo vna non causatur ab altera.

2. Omne accidens habet causam, & ortum a subjecto suo: vna vero potentia non est subjectum alterius: ergo &c.

Contra. Secundum Philosophum. 2. De. mima; potentiae cognoscuntur per actus: sed actus vnus horum originatur ab altero, quem de necessitate praesupponit: ergo & potentia vna ab altera.

Ad: Quest. sic proceditur 1. Simplicior est Trinitas increata, quam creata: sed ibi vna persona differt ab altera ita quod haec non est illa: ergo multa fortius potentia differt a potentia in Trinitate creata. 2. Quaelibet res, & forma terminata habet vnum actum terminatum; hi ergo tres actus meminisse, intelligere, velle, cum sint diuersi, non sunt ab vna, & eadem potentia.

Contra 1. Simplicior est anima quolibet corpore: sed sollicet corporeus diuersa facit unica potentia, scilicet lucendo: ergo multo magis hoc facere potest anima.

2. Potentiae distinguitur per actus, & actus perobjecta: sed objectum est vnum: ergo & potentiae: quia quicquid capit vna capit altera.

Respondeo ad 1. quaest. imago in anima hic assignatur penes potentias naturales: accipitur autem hic large naturalis potentia quaelibet naturalis animae proprietas, vel officium, siue virtus, siue in concipiendo aliquid, siue in conferuando, sine in operando. Notandum ergo quod cum potentia intellectiua sit immaterialis, sensitiuae vero alligatae sint organo materiali, oportet quod species immateriales, sicut vniuersalium & huiusinodi, suscipiantur & conferuentur in parte intellectiua: vnde secundum Philosophum lib. de anima. Anima est locus specierum, non tamen tota, sed intellectus: quia vero intellectus iminaterialis est, reffectitur supra speciem receptam, & sic oritur inteiligentia: huiusmodi vero reffexionem consequitur voluntas, quae est respectu finis: & ideo illa proprietas, secundum quam conferuat species intelligibiles, appellaur hic memoria, illa secundum qua conuertitur super illas, intellectiua; illa, secundum quam afficitur ad rem intellecta, appellatur voluntas: & sic patent tres partes imaginis, & ordo partium.

Ad 1. De memoria. Respondeo memoria dupliciter accipitur: vno modo virtus conferuatiua specierum sensibilium, quae recipiuntur in potentia organo alligata; altero modo conferuatiua specierum intelligibilium, & haec duobus modis dicitur; vel prout est conseruatiua specierum acquisitarum quae recipiuntur in ipsa parre intellectiua, vel specierum innatarum, scilicet, naturalis similitudinis veri & boni, quae concreatae sunt in anima: prima sequitur tempus, & continet tempus determinatum, quia praesens de praeteritis est memoria: secunda sequitur, sed non continet, vnde dicit Augustinus lib. de Trinit. quod memoria non tantum est praeteritorum, sed praesentium, & futurorum: tertia nec sequitur, nec continet: prima non est pars imaginis; secunda aliquo modo est pars imaginis; tertia proprie est pars imaginis; de prima loquuntur Philosophi, per qua recipiuntur species in ipso organo corporali, vel in potentia organo alligata.

Sed si memoria alia est partis intellectiuae quomodo Philosophi non tractauerunt de ipsa:

Respondeo. Huius ratio duplex reddi potest, vna secundum Auicennam qui ponit quod nullus thesaurus specierum est in parte intellectiua, nec sunt in illa vllae species intelligibiles nisi secundum quod actu intelligit, sed thesaurus specierum intelligibilium est ipsa fantasia: sed secundum hoc nulla cognitio maneret in anima separata, quod falsum est. AItera ratio potest reddi secundum Philosophos, qui ponunt species intelligibiles recipi & conferuari in parte, intellectiua dicentes, quod recipere & conferuare quamuis sit in natura sensibili duplex potentia tamenin natura intellectuali vna tantum est habens. duo haec officia: vnde secundum hoc, sicut ratio superior & inferior, sic memoria & intelligentia, geminantur tantum penes officium.

A2. De intelligentia. Resp. Intelligentia potest hic appellari intellectus possibilis, secundum quod in actum reductus est per intellectum agentem, & speciem in anima, vel concreatam vel iam receptam: sic enim iam actu est, non in potentia: vnde potest esse Dei imago.

Ad 3. De voluntate. Resp. Voluntas est principium operatiuum primum, sed non immediatum, seu proximum: est enim potentia motiua imperans motus exteriores, non exequens: habet enim obiectum bonum, bonum vero ratione finis dicit, finis vero rationem mouentis: hinc est quod habet mouere se, & alia: in quantum mou et se affectiua est; inquantum alia. operatiua; inquantum vero est affectiua terminus, & complementum est contemplationis & sic pertinet ad imaginem, non inquantum operatiua. Imago vero dicitur esse in cognoscitiua large, prout ad cognoscitiuam pertinet actus memoriae disponens ad cognitionem, & intelligentiae faciens cognitionem, & voluntatis perficiens cognitionem.

Ad 2. Quaest. de origine. Resp. Differunt causa agens voluntarie & agens naturaliter, quia illa est indeterminata ad vnum, haec vero determinata: vnde omnis multitudo, quae exit a causa naturaliter agente, ordinate exit vno mediante Hinc est, quod potentiarum praedictarum vna exit a natura animae mediante altera: vnde vna dicitur originari ab altera, cum tamen vtraque originetur ab eadem animae natura: sicut omne accidens originatur, a subjecto, & tamen vnum inest mediante altero, sicut adebo corpori inest mediante superficie: vnde & dicitur esse in superficie, vt in subjecto, non quia vere sublectum eius sit superficies, sed quia inest sub jecto eidem cui superficies, sed mediante supersicie

Ad 1. Omnes potentiae insunt simul. Resp. Simul tempore, non natura: vna enim praesupponit alteram, & habet definiri per illam, & actus per actus.

Ad 2. De accidente. Resp. Quamuis non habeat accidens virtutem producendi aliud accidens ex seipso; tamen vnum potest procedere ab eodem subjecto mediante altero, & sic dispositiue quasi originatur ab illo, non effectiue.

Ad 3. Quaest. Resp. Cum natura determinata sit ad vnu, omnis potentia naturalis oportet quod habeat vnum actum determinatum secundum speciem: hinc est, quod oportet esse differentes potentias actuum diuersorum naturalium: differunt autem actus, conferuandi, intuendi, appetendi, vnde sunt diuersarum potentiarum: sed actus intuendi & conferuandi, cum vterque sit cognoscitius, non habent tantam differentiam sicur intuendi, & volendi; vnde possunt esse potentiae, quae est secundum essentiam vna, sed duae per officium: quia vero potentiae hae coordinatae sunt, ideo actus earum feruntur super idem obiectum: secundum rationes diuersas coordinatas, scilicet verum, & bonum.

Ad 1. In contrarium de sole. Resp. Non est simile, quia ibi est differentia effectum a parte materiae, non actuum secundum se: haec vero est differentia actuum ipsorum secundum se, non ex parte materiae solius: vnde est differentia potentiarum simpliciter

Ad 2. Objectum est vnum & idem. Resp. Idem est subjecto, differens ratione, & forma: sicut visibile, tangibile, gustabile, aliquando idem est subjecto, sed differens forma.

Articvlvs II. vtrum istae potentiae sint ipsa anima.

AD secundum sic proceditur. Videtur quod potentiae sit ipsa anima. 1. Dicit enim Augustinus de spiritu & anima: Non minus, nec aliud est ratio in substantia, quam anima; sed vna eadem substantia secundum diuersas potentias diuersa fortitur vocabula: anima & dum vegetat; sensus, dum sentit; animus, dum sapit, dum intelligit, mens; dum discurrit, ratio; memoria, dum meminit; voluntas, dum appetit,

2. Bern. Super Cant. In anima tria intueor, me moriam, intelligentiam, & voluntatem & haec tria ipsam esse animam.

3. Augustinus dicit hic quod sunt vna mens, vna vita.

4. Sicut se habet potentia passiua ad materiam, sic actiua ad formam; sed potentia, passiua idem est cum materia: nam potentia primae materiae est idem cum ipsa, alias non esset simplex, sed coposita ex materia & forma. Ergo potentia actiua erit idem cum forma: anima vero est vltima forma naturalis: ergo potentiae eius sunt idem cum ipsa.

5. Omne illud, quod non est de essentia rei, est eius accidens: sed sensus, & ratio non sunt accidentia animae, cum sint principia differentiarum. substantialium, quae sunt sensibile, & rationale: ergo sunt de animae essentia: essentia vero animae simplex est: ergo sunt idem, quod ipsa.

6. Idem est principium essendi, & operandi: sed essentia animae cum sit forma communis naturalis, est principium essendi in homine: ergo & principium operandi: hoc autem appellatur potentia: ergo &c.

7. Nobilior est forma substantialis, quam accidentalis: sed forma accidentalis facit suas operationes non mediante alia forma: ergo multo. magis forma substantialis.

8. Cum tres personae sint vna essentia, non erunt hae potentiae imago Trinitatis, nisi sint, & ipsae vna essentia.

Contra 1. Quaecumque vni & eidem sunt eadem, inter se sunt eadem: ergo si potentiae omne animae essent idem cum animae essentia, omnes potentiae essent, eadem potentia.

2. Sicut se habet esse ad posse, sic essentia ad potentiam: sed in solo Deo idem est esse, & posse: ergo essentia & potentia.

3. Quae differunt genere, differunt essentia: Anima est in genere substantiae, cum sit forma substantialis; potentia vero naturalis est in secunda specie qualitatis: ergo differunt genere, & per consequens essedtia

4. Dicit hic Augustinus quod sunt naturales proprietates mentis: nihil vero est proprietas sua.

5. August. Ista similitudo ad Deum in hoc propinquius se habent ad rationem mentis, quam vitae, vel essentiae, ideo minus improprie dicitur vna mens quam vna vita, & vna vita quam vna essentia. Tertio modo alia accidentia eius possunt dici idem, cum ipsa anima, scilicet subjecto.

Ad 1. & 2. & 3. ex Aug. & Bern. Resp. Impropria est locutio, altero trium modorum, vel quia emphatice propter maiorem expressionem sumitur abstractum pro concreto, id est memosia pro substantia memorante, & sic de alijs: vel quia ratione iuhaerentiae essentialis & infeparabilis dix citur idem, sicut amicus meus dicitur alter ego: vel quia ratione originis dicuntur vna essentia praedicatione per causam, non per essentiam, sicut dies est sol.

Ad 4. De potentia materiae &c. Resp. Si potentia materiae dicitur relatio ad formam, sic non est ipsa: sed si dicitur id quod est principium essendi, sicut ex potentia & actu dicitur fieri id quod sit, sic est ipsa sua potentia susceptiua, sicut primum agens est sua potentia actiua: omnia vero media composita sunt ex actu & potentia, vnde non sunt sua potentia: non est ergo similitudo primae materiae ad quamlibet forma, sed ad primam formam diuinam. Vel dicendum, quod non est simile de potentia passiua, quae dicit ens incompletum, & de actiua quae dicit ens actu: nec de materia prima quae est incompletum, & inima quae est completum.

Ad 5. Sensus, & ratio sunt principia differentiarum &c. Resp. Sensus & ratio, secundum quod nominant potentiam, non sunt principia lifferentiarum, sed prout nominant naturam siue aptitudinem naturalem ad haec

Ad 6. Idem est principium essendi &c. Resp. Loquendo de primo principio operandi, verum est, sed non de immediato.

Ad 7. Forma substantialis nobilior est &c. Resp. Forma substantialis operationem suam primam. & propriam, sicut accidentales, facit immediate, quae est dare esse; consequentes veronon oportet, sicut nec formae accidentales: Vel dicendum melius, quod hoc non est in forma accidentali nobilitatis, quia agit immediate non vt agens principale, sed vt instrumentale, scilicet virtute formae substantialis per qua habet esse & agere.

Ad vltimum de tribus potentijs. Resp. Tres potentiae sunt imago Trinitatis, non tamen per omnia sunt similes, imo: ex: maiori parte dissimiles; & ideo no oportet: quod sint vna essentia, sed in vna. Alij vero dicunt, quod potentias est considerare dupliciter, vel secundum id quod sunr iscilicet in radice, sic omnes, sunt, idem quod ipsa animae substantia & essentia: vel ratione qua potentiae sunt, id est, in comparatione ad actum: sic officio vel ratione differunt, & ab inuicem, & ab anima: sicut in puncto finem & principium: lincacum. est considerare dupliciter, vel secundum, ad: quod sunt, scilicet in radice, seu subjecto, & sic essentialiter idem sunt: vel subi ratione qua. finis & principium sunt, sic ad inuicem & a substantia puncti diffennt ratione. Alij simpliciter concedunt, quod potentiae sunt accidentia essentialia animae, nec sunt ipsa natura, noc animae substantia, mec animae: essentia, nec animae essentialis seu. substantialis. forma, qua est, Qduidam ergo dicunt quodpotentiae animae idem dissimilis est, quia tria haec, memoria, intellectus voluntas animae insunt; non eadem tria est anima. Illa vero Trinitas no inest Deo, sed ipsa est Deus,

6. Si intelligentia esset essentia, ergo intelligere esse: sed hoc falsum est, dicit enim Augustinus, in Deo non est aliud intelligere, aliud esse in anima vero quia est, etiam dum non intelligit, aliud est quo est, aliud quo intelligit.

7. Solum agens primum secundum Auicennam est agens per essentiam: omne vero aliud ages agit per aliquid essentiae suae additum: ergo &c.

8. Cum perfectio & perfectibile sint proportionata, oportet diuersorum perfectibilium, inquatum sunt diuersa, esse diuersas perfectiones: cum ergo anima sit perfectio diuerforum organorum corporis inquantum sunt specie secundum diuersas mixtiones diuersa, oportet quod in anima perficiente sit diuersitas illi proportionata: sed non est diu ersitas in essentia, sic enim est perfectio totius corporis vna: ergo est in potentijs.

Respondeo. Differunt ratio substantiae, esSentiae, & subjecti: quia essentia dicitur, quo res est substantia, quo substat suis proprietatibus naturalibus; subjectum, quo substat accidentibus: sicut aliqua cum altero possunt dici eadem tripliciter; essentia, quae sunt de rei essentia; substantia, quae concurrunt ad esse completum rei, vt naturales potentiae; subjecto, quae consequuntur esse completum: essentia enim dicit esse absolutum in se, substantia esse concretum naturalibus proprietatibus; subjectum esse concretum accidentibus: sic est considerare animam tripliciter vt est quaedam essentia simplex in se; vel vt est quaedam substantia habens diuersas potentias quibus perficitur, & sic est totum potentiale; vel vt subjectum est quoddam quod substat accidentibus. Dicunt ergo quidam, quod primo modo, scilicet essentia, potentiae non sunt idem cum inima, quia sunt accidentia eius, non quod fluat, a principijs animae huius vel illius, sed naturae communis: vnde sunt conuaturalia: cum enim actio animae sit accidens, & effectui debeat causa vnica proportionari, proximum principium eius est accidentalis forma. Cuius ratio alia poni potest, quia omnis forma naturalis cum sit creata, determinata est ad vnum proprium & immediatumactum secundum speciem, vnde. cu esse & operari differant secundum speciem, imo forte secundum genus substantiae & accidentis, non, potest esse vtrumque ab eadem forma, vt actus eius proprius & immediatus. Nec obstat quod Augustinus dicit, quod haec tria, sunt vna essentia, accipit enim large essentiam pros substantia. 1. vel locutio est impropria, vt dicetur. Secundo modo prout est totm, potentiule, sic sunt idemiscilicet cum ipsasubstantia, quia perfeciunt eam in illo esse, & illa, cum sit simplex, tota adest sab qualibet potentia. Notandum ergo, quod triplex est totum secundum Bcetium lib. diuisionum, totum scilicet, vniuersale, quodi adest cuilibet parti suae secuns dum essentiam, & virtutem: & totum integrale; quod non adest alicui parti sedumhim essentiam nac virtutem: & totum, potentiale, quod: adest cuilibet parti secundum essentiam; non secundum virtutem; & ideo dicuntur omnes potentiae vnum, non tamqupraedicatione assentiali, sed causalt, quia sunt constitutiua gunius in esse totius potentialis pensed: 1& iquia: potentiae imaginis sunt cum anima, subjecto solum, non substantia, vel essentia; aliqui quod in substantia, sed non in essentia. Alij vero quod in essentia.

Articvlvs III. An potentia ista sint semper coniunctae suis. actibus.

AD tertium sic proceditur. Videtur quod potentie istae semper sint coniunctae suis actibus. 1. Dicit enim Augustinus, quod mens semper sui & Dei meminit, semper se intelligit, semper se diligit.

2. Dicit hic Augustinus, quod haec tria naturalia sunt, & aequalia: ergo semper insunt & semper se totaliter capiunt.

3. Vult Philosophus, quod intellectus agens semper intelligit, aliter enim non exiret de potentia in actum, & indigeret altero agente: ergo eadem ratione semper sui meminit, & semper se diligit.

Contra. Dicit Augustinus lib. de Trinit. 14. quod mens semper se nouit, sed non semper se cogitat, & ponit exemplum de Grammatice & Musico, qui vtramque scientiam nouit, non tamen semper de vtraque cogitat: aut ergo accipit cogitare in habitu, & sic non differt a meminisse: vnde sequitur quod non semper se anima meminit, aut in actu, & sic non differt ab intelligere, & sequitur quod non semper se intelligit.

2. Mens aliquando notitiam sui quaerit: ergo non semper se intelligit: ergo eadem ratione nec diligit.

3. Vult Philosophus lib. de sensu& sensato, quod vna potentia existente in actu, altera impeditur & abstrahitur ab actu suo: sed istae tres diuersae potentiae sunt: ergo non possunt esse simul in actu suo.

4. Dicit Philosophus quod contingit simul plura scire, sed non plura simul intelligere: ergo quando anima intelligit, vel diligit alia, non intelligit vel diligit actu se

5. Ad hoc, quod anima intelligat requiritur secundum Augustinum, species rei in memoria, & intellectus, & intentio voluntatis coniungens: sed quaelibet anima per intentionem aliqua rem intelligit, & intelligit se intelligere, sed non semper intelligit se intelligere Deum & seipsam: ergo non semper intelligit se: ergo eadem ratione non meminit, aut diligit,

Respondeo. Respectu specierum innatarum, vel rerum animae per essentia praesentium, semper sunt hae potentiae in actu suo, scilicet memoria in actu retinendi, intelligentia in actu intuendi. voluntas in actu diligendi: loquor de actibus earum naturalibus, non deliberatis: respecti vero spocierum acquisitarum, non semper. Notandum tamen, quod differunc intellgere, cogitare, discernere: nam intelligere dicit simplitem intuitum speciei, vel rei praesentis: cogitare quasi coagitare, discussionem eius per proprietates suas in seipsa: discernere, consideratio. nem eius per differentias quibus diffent in comparntione ad res alias. Dico ergo, quod mens semper se, & Deum intelligit, siue intuetur in lumine intellectus agentis; non tamen semper cogitat, vel discerpit: quia non semper vt ob¬ jectum se, & Deum sub ratione propraerespicit, sed vt medium, in quo caetera cognoscit, & sine quo nihil intelligit; nec semper discernit, quia non semper ab alijs distinguit. Sicut aliquando videt homo lucem videndo coloratum, sed se videre non cogitat, vel discernit, quia illam, vtobiectum visus sub ratione propria non respscit: aliquando naturam eius in se cogitat, cum ex intentione ad ipsam vt ab obiectum visum dirigit: aliquando discernit, cum ipsam ab alijs vilibilibus distinguit: Ex hoc vero confuso intellectu quidam amor generalis & identificatus rei sic inResp. tellectae procedit.

Ad 1. In contrarium. Non semper cogitat. Tamen semper se intelligit.

Ad 2. Mens se intelligere quaerit. Resp. Quaerit se intelligere perfecte & distincte, quod facere non posset, id est, se quaerere, nisi aliquatenus se intelligeret, vt ait Augustinus.

Ad 3. De abstractione ab actu. Resp. Quando actus potentiarum coordinatarum simpliciter sunt diuersa opera, tunc se impediunt: quan do coordinantur ad vnum, non impediunt, sed potius iuuant: sicut praesentia rei in sensu iuuat imaginationem de eadem, sed imaginationem alterius impediret.

Ad 4. Non contingit simul plura intelligere. Resp. Loquitur de actu perfecte & distincte intelligendi.

Ad 5. De intentione. Resp. Vbi est intentio intelligendi aliquid distincte non generaliter, ibi anima intelligit se intelligere. Vel dicendum, quod intentio requiritur ad actum intelligendi deliberatum, non adinaturalem, quo semper est intellectus in actu suo, sicut lux corporalis in suo.

ARTICVLVS IV Respectu quorum obiectorum attendatur in his potentijs imago Trinitatis.

AD quartum sic proceditur. Videtur quod respectu omnium. 1. Quia potentia de se non per habitus determinata se habet indifferenter respectu quorumlibet objectorum: hic vero imago penes potentias assignatur, non penes habitus. Ergo respectu quorumlibet obiectorum.

2. August. hic assignat aequalitatum horum triom respectu quorumlibet obiectorum: ergo imago attenditur in ipsis respectu quorumlibet obiectorum.

Contra videtur, quod respectu solius animae 1. Nam vt ait Augustinus de Trinit. Cum mens intelligit inferiora, non aequatur cognos cens cognoscibili, nec cum intelligit supediora; sed solum cum se cognoscit: ergo aequalitas non est, nisi in cognitione sui: ergo, nec imago, quia aequalitas est do ratione imaginis.

2. Respectu altemus obiecti non gigintur notitia ex sola veritate, nec dilectio ex vtroque solum, sed ex re cognita: hoc autem sit solum, quando se intelligit: ergo runc solum habet rationem imaginis.

Contra videtur quod respectu solius Dei. 2. Augustinus de Trinit. dicit, mens non quia meminit sui, intelligit sae, diligit seimago Dei est dicenda, sed quia potest meminisse, intelligere, diligere illum, aquo facta est

2. Secundum August. mens eo est imago Dei. quo capax eius ost: ergo secundum conuorsio¬ nem sui ad Deum, non ad alia; sic enim informatur diuina similitudine: ergo &c. Respondeo. Imago est similitudo expressa: hec vero consideratur in tribus praecipue, quae sunt, signa consequentia speciem in corporibus; in ordinata partiuin distinctione, in debita lineaaentorum figuratione, & in congrua coloris viuacitate; hoc est in positione, & nigura, & colore: secundum haec imago Trinitatis in his tribus maxime perficitur, id est, in ordinata potentiarum distinctione, secundum ordinem originis vnius ab altera: in debita partium aequalitate, quae attenditur secundum operationem potentiarum adinuicem propinquarum, & earum. ad objecta secundario: & m congrua representatione seu assimilatione per informationem receptae speciei: & quia hoc est vltimum, ideo in hoc attenditur maxime expressio imaginis. Quia ergo hoc habet anima, maxime secundum quod in Deum conuertitur, sic enim per speciem conceptam Deo assimilatur, ideo simpliciter verius, & maxime proprie dicitur imago in hac consideratione. Nihilominus tamen quoad ordinem potentiarum & aequalitatem carum inter se, non ad obiecta, potest dici imago respectu quorumlibet objectorum: quoad modum vero distinctionis, qui est in origine vnius ab vno & duorum ab vno, in aequalitate potentiarum inter se, & per comparationem ad objecta, sic imagis potest dici imago in sui consideratione. Proprijssime ergo, cum ratio imaginis sit connaturalis, imago attenditur respectu objecti innati, quod est Deus praecipue, minus proprie vero respectu objecti inuati, quod est ipsa anima, Iar ge vero & communiter respectu quorumlibet objectorum.

Ad 1. Imago attenditur penes potentias. Resp. Verum est, sed tame incomparatione ad actum, & obiectum. Unde vere quidem est imago secundum comparationem ad quodlibet obiectum;

verius secundum comparationem ad seipsam quae est Dei imago, & maxime quando considerat se inquantum imago; verius vero in comparatione ad obiectum altissimum, cuius dicitur imago, quod est obiectum & finis. Unde ad illud praecipue ordinatur.

Ad alia patet responsio: quia concludunt, quoad aliquid, non simpliciter.