Quaestio 2

ARTICVLVS I. An proprietates ponant aliquid realiter in personis.

AD primum sic proceditur. Ita simplex est persona sicut essentia: sed proprietates essentiae vt aeternitas, omnipotentia, & huiusmodi non ponunt res aliquas in ipsa, nisi secundum modum loquendi: ergo nec proprietates personales in persona.

2. Propter simplicitatem suam essentia Diuina seipsa distinguitur ab omni essentia: ergo propter aequalem simplicitatem persona Diuina seipsa distinguitur ab omni persona.

3. Essentialior est comparatio personae ad personam, quam creaturae ad Deum; sed propter essentialem comparationem, creatura ad Deum seipsa refertur, alioquin esset abire in infinitum: ergo multo magis persona ad personam seipsa refertur.

4. Maior est simplicitas in personis Diuinis quam in aliquibus creaturis: si ergo aliquae creaturae propter suam simplicitatem seipsis adinuicem distinguntur, vt duae vnitates numeri nu¬ merantis; vel referuntur, vt materia & forma: multo magis personae Diuinae.

5. Boetius lib de Trinit. Dicit quod relationes quibus referuntur Pater ad Filium & e conuerso, sunt similes relationibus quibus idem refertur ad seipsum: sed illae mibil ponunt nisisecundum modum intelligendi in relato: ergo nec istae.

8. Omne quod alicui aduenit vel recedit ex habitudine sola alterius ad ipsum, sine sui mutatione, nihil ponit in ipso: sed tales sunt reiationes secundum Boentium lib. de Trinit. ergo nihil ponunt in relato: ergo cum proprietates Diuinae sint relationes personarum, nihil pomunt in eis,

7 Si ponunt aliquid, aut essentiam solam, aut aliud; si essentiam, ergo non distinguntur: si aliud, ergo componunt.

8. Hylarius lib. de Trinit. Pater, & Filius, & Spiritus sanctus solum nominibus differunt, ergo proprietates distinctiuae in eis nullae sunt,

9. Damascenus. Trium personarum conuenientia re consideratur, differentia ratione: ergo solo intellectu differunt: ergo proprietate distinctiue personarum nihil sunt in re, sed in solo intellectu.

Contra. 1. Hieronymus. Non tantum nomina, sed & proprietates confitemur.

2. Gregorius. Et in personis proprietas, & in essentia vnitas, & in majestate adoretur aequalitas: quod vero adorandum aliquid est: ergo &c.

3. Personae diuinae aut realiter distinguntur: aut non: si non ergo confusio Sabelliana est in personis: si sic, ergo principium quo distinguntur res aliqua est: sed haec est proprietas: ergo &c.

4. Aut est idem modus quo se habet Pater ad Filium & ad Spiritum sanctum, aut alius; si idem, ergo ad Spiritum sanctum se habet vt genitor: si alius, aut re differunt aut solo intelectu: si solo intellectu, ergo intellectus facit distinctionem in personis, vt dixit Sabellius: si re, ergo modus ille differens res aliqua est; aut ergo essentia aut persona, aut notio: non essentia, quia illa non distinguit: non persona, quia persona Patris vna & eadem est: ergo notio.

Respondeo. Circa hoc communis Catholicorum sententia est quod proprietates sunt, aliquid in Diuinis: quomodo autem sunt, diuersae extiterunt sententiae diuersorum.

Quidam enim vt Gilbertus Porretanus cum sequacibus suis dixerunt quod proprietates nihil ponunt in essentia, nec intrinsecus in personis sed sunt quasi extrinsecus assistentes eis ex mutua comparatione vel habitudine vnius personae ad alteram. Contra hanc positionem est, quia sita esset, proprietates realiter different ab essentia & personis, nec essent Deus cum essent extra Deum.

Alij, vt Praepositiuus, dixerunt quod proprietates nihil sunt aliud nisi ipsae personae quae seipsis distinguntur, vnde paternitas nihil aliud est quam Pater: significatur tamen abstracte secundum modum emphaticae locutionis, sicut dicitur, rogo benignitatem tuam, id est, te benignum. Contra hanc positionem est, quod secundum hoc vna proprietas Patris de altera praedicaretur, id est paternitas de innascibilitate, sicut Pater de innascibili, quod falsum est, nam vt dicit Augustinus 5. de Trinit. non ideo dicitur Pater quia ingenitus, ideoque alia est notio qua intelligitur genitor, alia qua ingenitus

Alij communiter & vere dicunt, quod proprietates in personis sunt secundum rem, non tantum secundum intellectum nostrum, & al inuicem realiter differunt: quia alius est modus quo se habet Pater ad Filium, alius quo ad Spiritum sanctum: & alius quo se habet Filius ad Patrem & quo ad Spiritum sanctum: & alius in Spiritu sancto quo se habet ad vtrumque: sed tamen incomparatione ad personas realiter non differunt a personis, sed ipsae personae sunt. In relatione enim sicut in caeteris accidentibus duo est considerare, scilicet esse accidentis, secundum quod ad subjectum comparatur, & in ipse aliquid ponit; & rationem sui generis, secundum quam ad aliquid refertur: & ex hac ratione in subjecto suo non semper aliquid ponit, propte quod dixerunt aliqui Philosophi quod genurelationis nihil est in rerum natura, sed est tantum quidam respectus in omnibus entibus, qui non habet esse nisi in anima conferente vnum en alteri: sed hoc est faisum quia nihil quod tantum est in anima collocatur in genere determinato Notandum ergo quod quaedam sunt relationes quae quid sunt a parte rei supra quam fundantur. quaedam quae non: verbi gratia dextrum. & sinistrum dicta de partibus animalis, habent naturalem positionem & virtutes partium de terminatarum super quibus fundantur: sec dicta de duobus animalibus ad inuicem, non sic habent. Quae primo modo se habent, aliquid po nunt in re: quae secundo modo, non, sed dicuntur relationes rationis, & hae contingunt qua tuor modis. Vnus modus est quando a parte alterius extremi non habent aliquid super quod fundentur, vt relatio Dei ad creaturam, vel re latio dextri ad accedentem sinistrum, quae ex parte vnius extremi habet motum quendam super quo fundatur, ex parte alterius nihil, & ideo ex parte vnius res est, ex parte alterius ratio tantum. Alius modus, quando non habet diuersa, sed idem extremum, vt est relatio eiusde ad seipsum quae non est nisi ratio solum. Tertius modus est quando alterum extremum est ens tantum, sicut quando ens refertur ad non ens, vt praesens ad futurum: haec enim relatio non est res, quia exigeret extrema actu, sed ratio tantum. Quartus modus est quando relatio est relationis ex tremum, vt scio me scire, intelligo me intelli gere: si enim esset res, esset abire in infinitum vnde non est nisi ratio solum. quia ergo proprietates relatiuae in personis habent aliquid super quod fundantur, scilicet actum quo natura communicatur, vel communicationem naturae, ideo dicendum quod relationes in iuinis res sunt, & quia penes diuersos modos se habendi accipiuntur ideo ad inuicem realiter differunt: & quia persona in qua sunt omnino simplex est ideo ab ipsa realiter non differunt.

Ad 1. De simplicitate aequali essentiae & personae. Resp. Non est simile, quia distinctio personalium proprietatum, cum sint relatiuae, non repugnat simplicitati personae.

Ad 2. De distinctione creaturae a Deo. Resp. Non est sola simplicitas essentiae in Deo tota ra¬ tio quare ab alijs seipsa distinguitur, sed quia aliae essentiae cum ea in nullo vno conueniunt, vnde totaliter differunt: sed personae inuicem in essentia conueniunt, ergo oportet quod aliquid habeant in se praeter essentiam, quo inuicem differant, hoc autem non potest esse aliquid absolutum, oportet ergo quod sit relatio aliqua

Ad 3. Essentialior est comparatio personae &c. Resp. Non propter essentialem comparationem creatura seipsa refertur ad Deum, sed quia differt in essentia ab eo, ideo essentia ipsa ad eum refertur: persona vero Diuina conuenit in essentia cum alia.

Ad 4. De vnitatibus, & de materia & forma Resp. Causa tota quod haec se ipsis distinguntur, vel referuntur, non est simplicitas: sed tota causa est quia haec essentialiter differunt; & ideo cum sint essentiae simplices, seipsis referuntur & distinguntur: sed personae essentialiter idem sunt, vnde oportet aliquid in eis esse praeter essentialia quo distinguantur.

Ad 5. Quod relationes Patris & Filij sunt similes relationibus eiusdem ad seipsum. Resp. Quoad quid sunt similes, scilicet quoad causam quae est communicatio eiusdem essentia, sed non quoad subjectum,

Ad 6. Omne quod alicui aduenit &c. Resp. Falsum est, nam destructo aliquo de essentialibus principijs alicuius rei ipsa res destruitur, vt destructo rationali destruitur homo non tamen ipsum est tota rei essentia: sic dico quod de essentialibus principijs relationis duo sunt, vnum ex parte subjecti scilicet illud super quod fundatur; alterum ex parte objecti, scilicet eius habitudo vel comparatio ad objectum relationis: quolibet ergo horum destructo ipsa relatio destruitur: vnde destructa quantitate vel a parte subjecti vel a parte obiecti, relatio aequalitatis destruitur: nec tamen ex hoc sequitur quod relatio nihil ponat in eo quod aequale dicitur: simimiliter mortuo filio, pateinitas in patre destruitur, nihilominus tame aliquid ponit in patre

Ad 7. Aut ponunt essentiam &c. Resp. Ponunt aliquid aliud ab essentia secundum rationem non secundum:em, & ideo non faciunt compositionem.

Ad 8. De Hylario. Resp. Nomina vocat non voces significantes, sed vocum significationes.

Ad 9. De Damasceno. Resp. Rationem vocat relationem, non quia esse relationis sit in sola ratione conferente, sed in habitudine & collatione vnius ad alterum extremum.

Articvlvs II. Quid significent proprietates in personis.

AD secundum articulum sic proceditur. 1. Sicut essentia Diuina est Dei magnitudo ita Dei pateruitas: ergo sicut magnitudo Dei, significat essentiam, ita paternitas,

2. Dicit August. quod Deus est sine quantitas te magnus, sine qualitate bonus &c. ergo a simili sine relatione Pater

3. Relatio inter omnia genera maiorem importat dependentiam, & minorem entitatem: ergo minus conuenit enti perfectissimo: ergo si res caeterorum generum propter suam imperfectionem dictae de Deo mutantur in substantiam vt alt Boetius & Augustinus, ergo multo magis res de genere relationis.

4. Si natura relationis in Deo manet, aut per comparationem ad subjectum, scilicet inquantum est accidens, & ita facit personam compositam: aut per comparationem ad obiectum tantum, & ita nihil ponit in subjecto in quo est, sed solum extra: ergo non est Deus: sed hoc falsum; ergo non manet, ergo mutatur insubstantiam sicut caetera praedicamenta.

5. Aut nihil ponit nisi secundum intellectum, & ita solo intellectu distinguntur personae: aut aliquid ponit secundum rem; aut ergo aliud? substintia, & ita componit, aut nihil aliud, & ita mutatur in substantiam.

Contra. 1. In Diuinis quod secundum substantiam dicitur commune est tribus: sed proprietatum nomina non sunt communia tribus: ergo non significant substantiam

2. Omne quod significat substantiam, significat esse absolutum: sed proprietatis nomen in Deo non significat essea bsolutue: ergo nec significat substantiam.

3. Penes relationem non penes substantiam sit distinctio personarum: ergo cum per proprietates siat distinctio personarum, non significant su bstantiaoa, sed relationem solum. Respondeo. Rerum immaterialium omnis distinctio sit performam: sed duplex est forma, absoluta & relatiua: additio formae absolutae & distinguentis facit compositionem: additio vero formae relatiuae non, nam puer crescendo, vt ait Auicenna, multis sit aequalis & similis, non tamen ex hoc magis compositus. Quia ergo in Diuinis est omnis moda simplicitas, oportet quod siat ibi distinctio per formam relatiuam, non absolutam. Huiusmodi vero forma relatiua potest considerati dupliciter vel secundum naturam generis, inquantum est accidens, sic non manet in Deo sed est idem cum suo subjecto in quo est: vel secundum naturam differentiae inquantum refert ad alterum, & hoc in duplici habitudine: vel in habitudine dependentiae ab illo, sic non est in Deo,] quia non est ibi dependentia vnius extremi ab altero,i aut in habitudine oppositionis sei distinctionis, sic manet in Deo. Proprietates ergo diuinae significant non substantiam sed relationem, non inquantum est accidens, aut inquantum dependens a suo correlatiuo, sed inquantum est oppositionis seu distinctionis principium.

Ad 1. Sicut essentia Dei est magnitudo &c. Resp. Quamuis essentia Dei sit vtrumque, tamen magnitudo non retinet in Deo modum sui generis, sicut paternitas, quia illa dicit quid absolus tum, haec vero quid relatiuum, ideo illa compositionem faceret, ista non¬

Ad 2. De alijs praedicamentis. Resp. Non est. simile, quia cum alia dicant quid absolutum, facerent in Deo compositionem si manerent in eo secundum modum sui generis; sed relatio non.

Ad 3. Relatio maiorem habet dependentiam &c. Resp. Quamuis simpliciter minus nobile genus sit relatio caeteris entibus, tamen quoad hoc plus nobilitatis habet inquantum sine compositione distinguit subjectum: secundum hoc vero solum in Deo manet; secundum alias conditiones non, imo idem estcum subjecto suo, & ideo habet esse verissimum & perfectissimum: non sic autem relatio creaturarum.

Ad 4. Aut manet per comparationem ad subjectum &c. Resp. dico quod vtroque modo manet: sed per comparationem ad subjectum manet, non inquantum natura relationis (sicut caeterorum accidentium) est in esse, sed secundum actum distinguendi solum per ratione oppositionis.

Ad 5. Aut nihil ponit &c. Resp. dico quod ponit aliquid differens ab essentia ratione, sed non re, quod licet in Deo sit vt indifferens a substantia, habet tamen vere relationis modum & actum secundum id quod perfectionis inuenitur in genere illo.

Articvlvs III. An personae proprietatibus distinguantur, & qualiter

AD tertium articulum proceditur sic. 1. Esse personale est esse perfectissimum: esse relationis est esse imperfectissimum: ergo esse personale non constituitur per esse relatiuum.

2. Esse personae est esse substantiale: relatio vero substantiam consequitur, quod autem m consequitur aliquid, non est ei essendi vel distinguendi principium: ergo relatio non est principium distinctionis personarum.

3. Prius est esse absolutum quam esse relatum ad alterum, vnde secundum Augustinum esse relatum est etiam aliquid praeter relationem, sed non e conuerso, vt atrha vel pretium: ergo cum posterius non sit causa prioris, relatio non est causa existentiae personarum: ergo nec distinctionis earum.

4. Ordo distinguentium debet respondere ordini distinctionum: cum ergo distinctio personarum sit prima distinctio, debet fieri per ens primum: ergo per substantiam.

5. In ad aliquid non est motus: ergo emanatio relationis consequitur emanationem alterius rei: ergo relatio non est primum distinguens sed consequitur esse alterius distinctum.

Contra. 1. Omne absolutum commune est tribus: ergo quod distinguit oportet esse relatiuum.

2. Vt ait Auicenna, oppositio relationis nihil facit compositum, nam quod est simplicissimum potest referri ad multa, vt prius ad posterioravt causa ad causata: cum ergo omnis distinctio per rationem oppositionis fiat, opertet ens in quo nulla est compositio distingui per oppositionem relationum.

3. Minima differentia debet fieri per id quod minime facit differre: minima differentia ast. personarum diuinarum; id quod minime differre facit relatio est, vnde potest esse & eiusdem ad seipsum: ergo oportet quod per relationem fiat distinctio niuinarum personarum.

Respondeo. Circa hoc dixerunt quidam quod proprietates non sunt indiuinis principium distinguendi, sed distinctionem notificandi: sicut enim decem genera entium prima differunt seipsis sic secundum eos hypostases differunt seipsis. Alij vero communiter, & vere dicunt quod proprietates sunt in personis Liuinis principium distinguendi, in quantum referunt ad alterum, & tiam principium existendi inquantum dicut principium originis. Nam cum in diuinis, secundum Boentium, tantum sint duo praedicamenta, nec possit fieri distinctio penes substantiam, oportet ergo quod penes relationes: harum vero sim pliciores sunt quae immediatius se habent ad substantiam, vt sunt relationes originis oportet er go quod per relationes originis oppositas siat distinctio personarum, omnis enim distinctio fiper naturam oppositionis. In omnibus vero alijs oppositionibus alterum extremum perfectum est alterum imperfectum, vt patet in affirmatione & negatione, in habitu & priuatione. Nam secundum Philosophum lib. Metaph. alterum cotrariorum se habet vt species alterum vt priuatio Nigrum enim in respectu albi quasi priuatio est. Sed in oppositione relationis non sic est vtriusque enim esse est ad alterum: hinc est quod per caeteras oppositiones non potest fieri distinetio in Diuinis, sed penes oppositionem relationum

Ad 1. Esse relationis est imperfectissimum. Resp. Quamuis esse relationis simpliciter imperfectissimum sit, tamen esse Diuinae relationis perfectissimum est, ipsum enim est esse substantiale, sed retinet modum relationis secundum id quod nobilitatis habet super caetera entia, inquantum distinguit, ita quod non facit compositum

Ad 2. Relatio consequitur substantiam. Resp. Aliter se habet relatio in creaturis, aliter in Diuinis: nam in creaturis relatio est accidens, vnde consequitur substantiam: sed in Diuinis qua si modum tenet formae substantialis seu differentiae completiuae, inquantum esse personale tribuit & distinguit

Ad 3. Prius est esse absolutum. Resp. Hoc locum habet in creaturis vbi relatio non est modus communicationis fubstantiae, sed consequens actum communicationis in Diuinis vero non.

Ad 4. De ordine distinguentium. Resp. Ordo distinctionum potest conniderati dupliciter ve secundum quantitatem; vel secundum dignita tem: primo modo distinctio personarum Diuinarum est minima: secundo modo maxima, ideo habet fieri per ens relatiuum, quod inquantum relatio est minimum habet de ratione entis, sed inquantum Diuina piurimum.

Ad 5. In ad aliquid non est motus &c. Resp. Diuina emanatio non est motus, sed modus existendi vnius ab altero.

Articvlvs IV. De numero notionum. relationum, & proprietatum, & qualiter ista differunt.

AD vltimum articulum proceditur sic. 1 Proprietates seu notiones suor respectus quibus Deus inuotescit nobis: sed hi respectus sunt infiniti: ergo & notiones.

2. In Deo sunt ratiores ideales omnium rerum. ergo relationes seu respectus secundum numetum ipfarum: ergo &c.

3. In Diuinis non solum inueniuncummelationes penes personalia, imo penes essentialia, vt aequalitas, similitudo: ergo plures sunt relationes Diuinae quam quinque

4. Sicut personae patris proprium est quod est a nulla persona, ita proprium est Spiritus sancti quod nulla persona est ab ipso: ergo sicut illud constituit vnam proprietatem, seu notionem in Patre, ita istud vnam in Spiritu sancto: ergo sunt sex notiones.

5. Sicut commune est Patri & Filio producere Spiritum sanctum, ita Filio & Spiritui sancte produci a patre: ergo sicut penes illud accipitur vna communis notio in Patre & Filio, ita penes illud debet accipi vna communis notio in Filio & Spiritu sancto: ergo sunt sex notiones.

6. Pater est ingenitus, & Spiritus sanctus ingenitus: sed ingenitus in Patre est notio: ergo vsdetur similiter quod in Spiritu sancte

Cantra. Dicit Damascenus quod in Diuinis sunt omni a vnum praeter ingenerationem & generationem & processionem: ergo tantum sunt in Diuinis tres proprietates.

2. Pater idem est cum sua proprietate, & & conuerso: ergo sicut sunt tantum tres personae. tta debent esse tantum tres proprietates.

Iuxta: hoc quaeritur, quid sit notio: Dicit enim Boetius; quod notio est smplex concaptus men tis, quo res cognofuitur: sed huiusmodi conceptus species est in anima: ergo potio dicit qui existens in aimn.

2. Idem est nrincipium essendi & cognoscen di, scilicet forma rei: cum ergo grincipium essendi in Diuinas non sit msi vnum, fitet essentia, notio non est nisi vna, scilicet essenti

3. Multiplex est, de Deo conceptus quo cognoscitur, scilicet conceptus suae potentiae, sapientiae, bonitatis & huiusmodi: ergo multiplex notio¬

4. Non tantum cognoscitur Deus per formam relatiuam, sed pen absolutam: ergo non tantum forma relatiua in. Deo debet dinimotio Aed etiam absoluta.

Iuxta hoc quaeriturqualiter differunt, notiorelatio, proprietas.

Aespondeb. Notin proprie appeliatur formale principium cognoscendi: remaliquam, & hos dupliciter: vel a parfecognoscentis, sic notio est ipsa species in intelloitu, & ata, non accapitur lus:, vel a parse neni sin est forma rei: hoc autam dupliciter potest esse; vel principhimicam cognoscendi cognitrobi vniuerfalisques est cognitio rei secundum quid, sicut cognitio Sotinper formam humanitalis; vel in propnia vatione, quae esticognitio simplioiter, sicut cogniio Sorue per propriam formafmeius, scilicet inquantum hixc homo est, velinquantum Sortes est. In Deo vero duplex est forma: vna absoluta; scilicot ad sentialis: alteraresatiira; scilicet personalis: prium communis est tribus, & ideo per ipsam non habetur propria & distincta cognitio perfonarum. propter quod nulla forma, aut proprietas assentialis appellaturmotio: secunda propria est, & distinguit personas, ideo per ipsam habetur propria u distinctae personarum cognitio, propter quodi botio appellatur. Diffenunt autem proprintas, notim relatio, quia proprietas dicitur inquantum personam distinguit, notio inquantum per eam personm innotesci, relatio inquantum refert ad aliud.

Sunt autem quinque notiones, scilicet paternitas, filiatio, processio, innascibilitas, & comunis spiratio: tres in Patre: duae in Filio, quarum vna tantum Patri communis est: vna in Spiritu sancto. Harum quatuor sunt relationes, nam innascibilitas proprie non est relatio nisi per reductionem, sicut negatio reducitur ad idem genus cum affirmatione sibi opposita. Tres harum solum sunt proprietates personales, scilicet, paternitas, filiatio, processio: communis vero spiratio non est proprietas simpliciter, sed respectu alicuius scilicet Spiritus sancti.

Harum vero numerus & ratio sic accipitur Ad esse enim notionis in Diuinis tria requiruntur, vnum est quod sit proprietas originis secundum quod sit proprietas dignitatis, tertum quod sit proprietas determinata & specialis nam proprietatibus suis personae Diuinae originantur, & in esse personali constituuntur, & distinguntur seu cognoscuntur. Huiusmodi vero proprietas originis potest significari dupliciter, vel affirmatiue, vel negatiue: affirmatiue dupliciter, vel in generali, sic non est notio, quia non habet illa tria: vel in speciali, & hoc dupliciter: vel per modum naturae, & sic sunt duae relationes, paternitas quae est origo, scilicet, actiua; & filiatio, quae est origo passiue dicta: ver per modum voluntatis, & sic sunt aliae duae, scilicet communis spiratio quae est origo actiua, & proceisio quae est origo passiua: prout autem significatur in generali non est notio, vnde producere alium, vel produci ab alio non faciunt, notionem aliquam. Si autem significatur negatiue proprietas originia, hoc potest esse dupliciter: vel ita vt negetur origo actiua, & sic non est notio, quia non pertinet ad dignitatem, vnde in Spiritu sancto non facit notionem hoc quod nullus procedit ab ipso: aut origo passiua. & hoc dupliciter; vel in speciali vt ingenitus dictum de Spiritu sancto, & sic non est notio, quia quanto affirmatio magis specialis, tanto negatio magis communis, vnde non notificat; sicut communior est haec negatio, non homo, quam haec, non animal: vel in generali, & sic est negatio specialis & pertinens ad dignitatem, & sic constituit notionem innascibilitatis in Patre.

Ad 1. De respectibus infinitis. Resp. Respectus Dei ad creaturam, nullam relationemrealem ponunt in Deo.

Ad 2. De rationibus idearum. Resp. Rationum seu idearum distinctio non fundatur in esse diuino, sed in intellectu eius distinguente res & in rebus futuris, vnde notiones non sunt, non enim notificant ipsum, sed alia,

Ad 3. De aequalitate & simili. Resp. Huiusmodi relationes fundantur super relationes per sonales: vnde non ponunt in numerum cum eis quia nullam aliam relationem secundum rem addunt.

Ad 4. De esse a nullo, quod in Patre est notio. Resp. Non est simile, quia primum dignitatem importat, secundum non

Ad 5. Sicut commune est Patri & Filio producere Spiritum sanctum, ita Filio & Spiritus sancto produci a Patre. Resp. Non ita commnne est, quia illud commune est per identitatem rei, scilicet vnius proprietatis specialis quae est communis spiratio: aliud vero per communitatem rationis generalis, ideo non est notio.

Ad 6. De ingenito. Resp. Ingenitum in Spiritu sancto non dicit dignitatem, negat enim esse ab alio per generationem, non simpliciter: in Patre vero negat esse ab alio simpliciter, ideo dicit notionem

Ad 1. In contrarium de Damasceno. Resp. Nomine generationis intelligit generationem actiuam, & nomine processionis communem spirationem, nomine vero ingenerationis innascibilitatem.

Ad 2. De indifferentia personae & proprietatis. Resp. Quamuis idem sint re, tamen differunt ratione vt distinguens & distinctum.

Ad id quod opponitur de Boetio. Resp. Notionem vocat principium cognoscendi a parte cognoscentis, non autem a parte rei cognitae.

Ad illud quod opponitur. Idem est principium essendi &c. Resp. Quamuis non sit nifi principium vnum essendi simpliciter, tamen illud non est principium essendi in esse distincto personali; ideo oportet aliud ponere secundum rationem, quamuis idem re.

Ad illud quod opponitur de conceptur Resp. Huiusmodi conceptus aut forma concepta non est notio, quia notificat in communi non in speciali¬

Ad illud de duplici. Resp. Vtraque Deus cognoscitur, scilicet per formam absolutam cognitione scilicet generali, per formam relatiuam cognitione speciali, ideo haec dicitur notio, non illa.

Ad illud quod quaeritur de differentia patet resp. ex dictis, non enim differunt supposito sed ratione, quia proprietas dicitur vt est principium distinguendi in se: notio vero vt est principium imotescendi nobis: relatio vt est principium referendi ad aliud extremum.

EXPOSITIO LITERE

VEc tamen omne quod dicitur per substantiam dicitur. ] Contra. Sufficiens diuisio entis est in substantiam & accidens. Resp. Haec diuisio intelligitur de ente creato tantum

[Quia nil in eo mutabile aut amissibile.] Cotra. videtur ratio non valere, quia accidentia inseparabilia & inamissibilia sunt. Resp. Omnia accidentia amissibilia dicuntur vel potentia propinqua, vel remota.

[Omnes homines filij Dei sunt factura.] Contra Christus non est Filius Dei nisi natiuitate Resp. Loquitur de puris hominibus.

Dicimus donum donatoris] Sed nunquid similiter dicimus Spiritum spiratoris: ergo ita apparet hoc nomine relatiuo, sicut nomine doni. Resp. Spiritus non est proprium nomen tertiae personae, sed Spiritus sanctus secundum quod hoc totum accipitur dictionaliter non orationaliter.