Quaestio 4

ARTICVLVS I. An omnia adiectiua essentialia possint praedicari. de notionibus.

AD primum sic proceditur. 1. Non contingit idem affirmare & negare de eodem: sed essentia & notio sunt idem: ergo quaecumque affirmantur de essentia, possunt affirmari de notione.

2. Essentialia attributa essentiam significant: sed essentia praedicatur de notione: ergo & ipsa.

3. Quaedam sunt essentialia attributa quae praedicantur de notione, vt aeterna, immensa, increata: ergo pari ratione omnia.

4. Omne quod non est omnipotens, summe sapiens, & huiusmodi, non est Deus: sed notio est Deus: ergo est omnipotens, summe sapiens & huiusmodi: ergo omnia attributa essentialia de notione predicantur.

Contra 1. Sicut se habent adiectiua notionalia ad essentiam, sic e conuerso: sed notionalia non praedicantur de essentia, quia non dicitur essentia generans, vel genita: ergo nec e conuerso.

2. Vere dicitur Diuina essentia incariiata: sed filiatio non dicitur incarnata: ergo non omne attributum essentiae praedicatur de notione.

Respondeo, Essentia & notio differunt ratione & modo significandi, & conueniunt re: quaecumque ergo praedicantur de essentia secundum conditionem rei, absolute, praedicantur etiam de notione: quaecumque vero praedicantur secundum conditionem rationis vel modi significandi, in quo differunt, non: vnde huiusmodi adjectiua negatiua, immensa, aeterna, increata, conuenienter praedicantur de notione, quia non important modum aliquem proprium essentiae, sed dicunt conditionem conuenientem aequaliter siue notioni siue personae. Alia vero quae important huiusmodi modum essentiae siue personae. dupliciter sunt: aut enim dant intelligere illum modum ex principali significato, vt distingui, communicari, & huiusmodi, & haec nullo modo praedicantur de notione: aut ex modo significandi, vt sunt illa quae significant essentiam, vel per modum operationis vt creare, operatio enim suppositi est non formae; vel per modum inhae rentis, vt esse sapientem & huiusmodi; vel per se subsistentis, vt esse incarnatum: & haec etiam omnia non praedicantur de notionibus proprie.

Ad 1. Essentia & notio sunt idem. Resp. Idem sunt re, differunt ratione: inquantum sunt idem, quicquid praedicatur de vno praedicatur de altero: sed non inquantum differunt, & sic non contingit affirmare & negare idem de eodem secundum idom.

Ad 2. Essentialia attributa significant. Resp. Impedimentum praedicationis non exit ex parte significati, sed modi significandi,

Ad 3. De his adiectiuis, aeterna, & immensa, & similibus. Resp. Non est simile quia non important modum aliquem proprium essentiae: sed communem tam essentiae quam notioni & personae.

Ad 4. Omne quod non est omnipotens, non est Deus. Resp. Huiusmodi nomina, omnipotens, sapiens, & huiusmodi, dupliciter possunt accipi: vel substantiue, vel adiectiue: se¬ cundum quod accipiuntur substantiue, possunt, praedicari de notione: non secundum quod adiectiue: & primo modo vera est propositio illa, non secundo.

Articvlvs II. An omnia personalia possint praedicari de notionibus.

AD secundum sic proceditur. 1. Proprietas & persona sunt idem: ergo attributum vnus potest de altera praedicari: ergo potest dici paternitas generat.

2. Magis conueniunt personalia cum notionibus, quam essentialia: sed essentialia possunt, praedicari aliquo modo de notione: ergo multo magis personalia.

3. In primis formis sit reflexio, vnde bonitas seipsa est bona, & vnitas seipsa vna: ergo cum notiones sint primae formae possent reffecti in se, & seipsas denominare: ergo potest dici Paternitas generat.

4. Non minus conuenit actus notionalis cum notione, re & modo significandi, quam essentia cum notione: sed essentia praedicatur de notione: ergo multo magis actus notionalis: ergo pater. nitas generat.

Contra. 1. Relatio vna non denominat aliam, nec seipsam, quia relationis non est referri: ergo nulla notio potest denominare vel aliam vel leipsam.

2. Actus sunt suppositorum vt agentium, non formarum: ergo actus personales non possunt, attribui personalibus formis.

Respondeo, Essentia, persona, notio, inuicem comparata non differunt re, sed ratione: persona vero comparata personae & notio notioni, cum habeant relatiuam oppositionem, differunt re. Hinc est quod essentia, persona, notio, praedicantur de se inuicem: corum etiam attributa, quae non determinant proprium modum signisicandi vniuscuiusque illorum, praedicantur de vnoquoque: persona vero non praedicatur de persona alia, nec notio de notione, nec attributa quae determinant proprium modumvnius personae, praedicantur de alia, vel notionis de alia notione: sed nec attributa quae determinant proprium modum vnius personae in qua est notiopossunt praedicari de ipsa notione, vnde non potest dici paternitas generat. Sed nunquid dicitur bene, caliditas calefacit: ergo a simili videtur quod possit dici, paternitas generat. Respondeo, non est simile: tum quia Paternitas non dicit formam absolutam, sed relatiuam, quae non est etiam in inferioribus principium agendi, sed magis relinquitur ex actione; tum quia generare dicit actum productionis de sua substantia, non de aliena: sic autem non potest agere forma, scilicet de sua substantia.

Ad 1. Notio & persona sunt idem. Resp. Quamuis sint idem re, differunt tamen ratione

Ad 2. De maiori conuenientia. Resp. Non est. verum, quia essentia notioni non opponitur; sed notio notioni opponitur: a notionibus vero attributa personalia sumuntur.

Ad 3. De reflexione. Resp. Quamuis forma prima per modum formae significata reffecti possit supra se, vt bonitas bona; non tamen significata per modum actus, quiaagere debetur sup¬ posito, non formae proprie, maxime relatiuae: vnde non potest dici paternitas generat. Vel illud intelligitur de primis formis, quae sunt primae & secundum rem, & secundum intentionem; notiones vero sunt formae primae secundum rem, sed non secundum intentionem: praein: clligitur enim bonitas, veritas, & huiusmodi.

Ad 4. Non minus conuenit &c. Resp. Conuenientia causat praedicationem per modum identitatis, sed non denominationis: vnde bene dicitur, quia paternitas est actus generandi in Patre, sed non quod paternitas generat, quia actus insunt supposito non formae.

EXPOSITIO LITERAE [CIproprietates personae ipsae sunt, non eis

Qdeterminantur. ] Resp. Non sequitur, quia icet sint idem re, differunt ratione, quia dicunt, modum se habendi ad alterum.

[Quia etiam seipsis personae distinguntur. Contra: ergo duplici distinctione distinguntur. Resp. Non sequitur, quia seipsis dicuntur distingui, quia distinguntur proprietatibus quae sunt, idem quod ipsae. [Quomodo Pater differt a Filio &c.] Respondendum est quod non differt ab eo inquantum est essentia, sed inquantum secundum rationem ab essentia differt: sicut homo & afinus conueniunt in esse animali, differunt in rationali, & irrationali, cum tamen vterque sit animal.

[In quo paternitas est Pater est,: Hoc verum est de eo in quo tanquam in supposito.

Quomodo in essentia Diuina esse possunt, &c.] Hoc est, quia non sunt in ea vt in supposito.

[Non eo quo Pater est, substantia est.] Ex hoc concludunt quod paternitas non est substantia. Resp. In argumento est fallacia accidentis, quia quamuis sint differentia ratione, sunt, tamen idem re: sicut si dicatur, Sortes non eo eo quo Sortes est, homo est: quia proprietate indiuiduali Sortes est, proprietate speciali & communicabili homo est: ergo Socratitas non est forma humana. Vel, non eo quo album est coloratum est, quia proprietate speciali album est, preprietate generali coloratum est: ergo albedo non est color.