Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Quaestio 1 : De scientia theologiae
Distinctio 1
Distinctio 2
Quaestio 1 : De unitate essentia
Quaestio 2 : De pluralitate personarum
Distinctio 3
Quaestio 2 : De modo cognoscendi Deum
Quaestio 3 : De medio cognoscendi Deum
Quaestio 5 : De imagine memoriae, intelligentiae, et voluntatis in speciali
Quaestio 6 : De imagine mentis notitiae et amoris
Quaestio 7 : De differentia praedictarum duarum imaginum
Distinctio 4
Quaestio 1 : De veritate divinae generationis
Quaestio 2 : De veritate propositionum generationum Diuinam significantium
Quaestio 3 : De veritate praedicationis circa Divina
Quaestio 4 : De natura huius Termini Deus
Distinctio 5
Quaestio 1 : An essentia Divina sit generans
Quaestio 2 : An essentia sit genita
Quaestio 3 : An generatio fiat de essentia
Distinctio 6
Quaestio 1 : An Pater genuit filium necessitate vel voluntate
Distinctio 7
Quaestio 1 : De potentia generandi in comparatione ad generantem
Quaestio 2 : De potentia generativa per comparationem ad genitum
Quaestio 3 : De potentia generandi in comparatione ad potentiam creandi
Distinctio 8
Quaestio 2 : De veritate divinae essentiae
Quaestio 3 : De aeternitate divinae essentiae
Quaestio 4 : De divina immutabilitate
Quaestio 5 : De divina simplicitate
Distinctio 9
Quaestio 1 : De distinctione geniti a generante
Quaestio 2 : De ordine Patris Filii
Quaestio 3 : De aeternitate generantis et geniti
Quaestio 4 : De coaeternitatis significatione
Distinctio 10
Quaestio 1 : De modo quo Spiritus Sanctus procedit
Quaestio 2 : De proprietate Spiritus Sancti
Quaestio 3 : De communitate nominis Spiritus Sancti
Distinctio 11
Quaestio 1 : De processione Spiritus sancti a Patre et Filio
Distinctio 12
Quaestio 1 : De ordine processionis Spiritus Sancti
Distinctio 13
Quaestio 2 : De comparatione generationis et processionis
Quaestio 3 : De ratione ingeniti
Distinctio 14
Quaestio 1 : De processione temporali Spiritus Sancti
Distinctio 15
Quaestio 1 : De missione in communi
Quaestio 2 : De missione Spiritus Sancti
Quaestio 3 : De missione Filii
Quaestio 4 : De termino missionis
Distinctio 16
Quaestio 1 : De missione visibili
Distinctio 17
Quaestio 1 : De essentia caritatis
Quaestio 2 : De augmento caritatis
Distinctio 18
Quaestio 1 : De ratione doni in seipso
Quaestio 2 : De ratione doni in comparatione ad alias personas
Quaestio 3 : De dono Spiritus Sancti in comparatione ad alia dona
Quaestio 4 : De dono Spiritus Sancti in comparatione ad eos quibus datur
Distinctio 19
Quaestio 1 : De aequalitate personarum divinarum
Quaestio 2 : De illis in quibus assignatur aequalitas personarum
Quaestio 3 : De rationibus per quas probatur personarum aequalitas
Quaestio 4 : De exclusione numeri a personis quo impugnatur earum aequalitas
Distinctio 20
Quaestio 1 : De aequalitate personarum in potentia
Distinctio 21
Quaestio 1 : De dictionibus exclusivis
Distinctio 22
Quaestio 1 : De Divinis Nominibus
Distinctio 23
Quaestio 1 : De nomine et significatione personae secundum se
Quaestio 2 : De Quibusdam Nominibus inclusis in intellectu personae
Distinctio 24
Quaestio 1 : De uno in divinis
Quaestio 2 : De numero in divinis
Quaestio 3 : De termino significante unitatem et numerum in Divinis
Distinctio 25
Quaestio 1 : De ratione personae eiusque significatione quando iungitur terminis distinctivis
Distinctio 26
Quaestio 2 : De proprietatibus personalibus secundum quod significantur Nominibus propriis
Distinctio 27
Quaestio 1 : De proprietatibus personalibus in generali, secundum quod significantur aliis nominibus
Quaestio 2 : De proprietate verbi specialiter
Distinctio 28
Quaestio 1 : De Differentia proprietatum in eadem persona
Quaestio 2 : De innascibilitate
Quaestio 3 : De proprietate imaginis
Distinctio 29
Quaestio 1 : De communi spiratione
Distinctio 30
Quaestio 1 : De quibusdam relationibus quae dicuntur de Deo ex tempore
Distinctio 31
Quaestio 1 : De significatione cuiusdam appropriabilis, nempe aequalitate
Quaestio 2 : De appropriatis secundum Hilarium
Quaestio 3 : De appropriatis secundum Augustinum
Distinctio 32
Quaestio 2 : De appropriatis pertinentibus ad Filium
Distinctio 1
Quaestio 1 : De comparatione Notionum ad essentiam
Quaestio 2 : De comparatione notionum ad personas
Quaestio 3 : De comparatione Notionum ad essentiam
Quaestio 4 : De comparatione notionum ad adiectiva sive essentialia sive personalia
Distinctio 34
Quaestio 1 : De identitate essentiae et personae
Quaestio 2 : De praedicatione essentiae de personis
Quaestio 3 : De appropriatione quorundam attributorum ad personas
Quaestio 4 : De translatione nominum ad divina
Distinctio 35
Quaestio 1 : De scientia secundum se
Distinctio 36
Quaestio 1 : De rebus a Deo cognitis
Quaestio 2 : De medio per quod Deus cognoscit res
Distinctio 37
Quaestio 1 : Qualiter Deus est in rebus
Quaestio 2 : Qualiter se habeat Deus ad locum et motum
Quaestio 3 : Qualiter se habeat Deus ad locum et motum
Quaestio 4 : Qualiter spiritus creatus seu Angelus sit in loco
Quaestio 5 : Qualiter Angelus moveatur de loco ad locum
Distinctio 38
Quaestio 1 : De causalitate scientiae Dei
Quaestio 2 : De infallibilitate scientiae Dei
Distinctio 39
Quaestio 1 : De invariabilitate scientiae divinae
Quaestio 2 : De numero scibilium a Deo
Quaestio 3 : De Dei providentia
Distinctio 40
Quaestio 1 : De praedestinatione secundum se
Quaestio 2 : De certitudine praedestinationis
Distinctio 41
Quaestio 1 : De divina electione
Quaestio 2 : De causa praedestinationis
Quaestio 3 : De causa reprobationis
Quaestio 4 : De praescientia Dei
Distinctio 42
Quaestio 1 : De potentia Dei secundum se
Quaestio 2 : De iis quae subiecta sunt omnipotentiae Dei
Distinctio 43
Quaestio 1 : De infinitate divinae potentiae
Quaestio 2 : De necessitate operandi in Deo
Distinctio 44
Quaestio 1 : Qualia possit Deus et qualiter
Distinctio 45
Quaestio 1 : De voluntate Dei generaliter
Quaestio 2 : De causalitate divinae voluntatis
Quaestio 3 : De multiplicitate voluntatis Dei
Distinctio 46
Quaestio 1 : De voluntate Dei per comparationem ad effectum
Quaestio 2 : De utilitate mali
Distinctio 47
Quaestio 1 : De efficacia divinae voluntatis
Distinctio 48
Quaestio 1 : De conformitate voluntatis nostrae ad divinam
Quaestio 2 : In quo teneamur conformari voluntati divinae
Quaestio 3 : De casibus specialibus circa conformitatem voluntatis humanae ad divinam
Quaestio 3
De causa reprobationisCIrca tertium quaeruntur duo, Primo an reprobatio habeat causam a parte hominis Secundo an habeat causam a parte Dei.
Articulus 1
An reprobatio habeat causam a parte hominisAD primum sic proceditur. 1. Rom. 9. Super illud, Esauodio habui, Glos. Esau subtracta gratia per iustitiam reprobatus est secundum exigentiam meritorum.
2. Reprobatio importat tria, odium aeternum, obdurationem temporalem, futuram damnationem: sed meritum hominis est causa damnatio nis, & obdurationis, & odij, quia Deus neminem odit, nisi propter peccatum: ergo est causa reprobationis.
3. Voluntate antecedente vult Deus omne homines saluari 1. Timoth. 1. Cum ergo quos reprobat, velit damnari, hoc est voluntate consequente: sed voluntas consequens est ex nostra causa, secundum Damascenum: ergo nos sumus causa reprobationis.
4. Non propter merita aliquem condemnare, iniustum est: Deus autem iniustus non est: ergo quos reprobat, propter merita reprobat,
Contra. 1. Rom. 9. Cum nihil boni aut mali egissent, non ex operibus sed ex vocante dictum est, Iacob dilexi, Esau odio habui: ergo De reprobatio non causatur ex operibus hominis
2. Temporale non potest esse causa aeterni: ergo nec temporale meritum causa aeternae reprobationis
3. Si meritum est causa, aut ergo ineritum in actu, aut in prescientia: si in actu, contra, effe ctus non est potior causa: si in praescientia, contra, praescientia meritorum Deus est; actus aeter nae reprobationis Deus est; nihil autem est causa sui ipsius
Respondeo. In reprobatione tria intelligun tur: aeterna praeuisio, temporalis obduratio, & futura damnatio: quoad primum, meritum ho minis non est causa: quoad secundum, est causa meritoria & effectiua: quoad tertium, est causa meritoria, sed non effectiua
Ad 1. De Glos. Resp. Loquitur Glos. de iustitia reprobationis quoad temporale connotatum, non quoad principale significatum aeternum.
Ad 2. De odio & obduratione. Resp. Odium Dei dicitur secundum effectum, non secundum affectum: vnde odium proprie non est reprobatio essentialiter, sed reprobationis effectus
Ad 3. De voluntate consequente. Resp. Huius. modi antecessio & consequentia attenditur, non quoad voluntatis actum, sed quoad volitum: sic autem ex nostra causa Deus vult nos damnari, ita quod Iy ex nostra causa, determinet actum damnandi non volendi,
Ad 4. Non propter merita &c. Resp. Reprobare importat praeparationem poene inferenda propter merita: vnde Iy propter potest determinare verbum ex parte preparantis vel rei praeparate: primo modo, non propter meritum reprobare, iniustum non est; sed secundo modo, id est praeparare poenam homini non propter merita inferendam.
Articulus 2
An damnatio habeat causam a parte DeiAD secundum sic proceditur. 1. Sicut se habet praedestinatio ad salutem, sic reprobatio ad damnationem: sed praedestinatio est causa salutis: ergo reprobatio causa damnationis.
2. Sequitur. Si reprobatus est, ergo damnabitur: sed in omini conditionali vera, antecedens est causa consequentis: ergo reprobatio causa damnationis
3. Damnatio reproborum iusta est: omne iustum a Deo: ergo damnatio reproborum a Deo: non a Deo predestinante; ergo a Deo reprobante: ergo a diuina reprobatione:
4. Preparatio causa est eius quod praeparatur sed reprobatio est preparatio poenae aeternae: ergo est causa eius.
Contra. 1. Dicit hic Magister, quod reprobatio non est causa mali, sicut praedestinatio est causa boni¬
3. Non est eadem causa oppositorum: Deus est causa coniunctionis creaturae rationalis ad se: non ergo est causa separationis eius a se: ergo nec damnationis
Respondeo. In damnatione tria est considerare: poenam damni, quae priuatio est: & poena sensus, quae est aliquid: & ordinationem vtriusque ad subjectum & meritum eius: primum a Deo simpliciter non est, secundum simpliciter est, tertium a Deo est inquantum iustum est: hoc autem totum ab homine est & a merito eius, sed peccatum ab homine efficiente per modum cause deficientis, secundum ab homine per modum causae disponentis siue meritoriae, tertium ab homine per modum causae sine qua non, non ex qua¬
Ad 1. Praedestinatio est causa falutis &c. Resp. Non est omnino simile, quia salus totaliter confistit in positione, sed damnatio partim in priuatione.
Ad 2. In omni couditionali vera &c. Resp. In illa afltecedens est causa consequentis in inferendo sed non in essendo: est autem ibi locus a conuertibili non a causa: & ita bene sequitur e conuerso, si damnabitur ergo seprobatus est
Ad 2. Damnatio iusta est. Resp. Ex hoc non sequitur quod sit a Deo simpliciter, sed inquantum iusta, quia non habet ordinem per se, sed per accidens.