Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Quaestio 1 : De scientia theologiae
Distinctio 1
Distinctio 2
Quaestio 1 : De unitate essentia
Quaestio 2 : De pluralitate personarum
Distinctio 3
Quaestio 2 : De modo cognoscendi Deum
Quaestio 3 : De medio cognoscendi Deum
Quaestio 5 : De imagine memoriae, intelligentiae, et voluntatis in speciali
Quaestio 6 : De imagine mentis notitiae et amoris
Quaestio 7 : De differentia praedictarum duarum imaginum
Distinctio 4
Quaestio 1 : De veritate divinae generationis
Quaestio 2 : De veritate propositionum generationum Diuinam significantium
Quaestio 3 : De veritate praedicationis circa Divina
Quaestio 4 : De natura huius Termini Deus
Distinctio 5
Quaestio 1 : An essentia Divina sit generans
Quaestio 2 : An essentia sit genita
Quaestio 3 : An generatio fiat de essentia
Distinctio 6
Quaestio 1 : An Pater genuit filium necessitate vel voluntate
Distinctio 7
Quaestio 1 : De potentia generandi in comparatione ad generantem
Quaestio 2 : De potentia generativa per comparationem ad genitum
Quaestio 3 : De potentia generandi in comparatione ad potentiam creandi
Distinctio 8
Quaestio 2 : De veritate divinae essentiae
Quaestio 3 : De aeternitate divinae essentiae
Quaestio 4 : De divina immutabilitate
Quaestio 5 : De divina simplicitate
Distinctio 9
Quaestio 1 : De distinctione geniti a generante
Quaestio 2 : De ordine Patris Filii
Quaestio 3 : De aeternitate generantis et geniti
Quaestio 4 : De coaeternitatis significatione
Distinctio 10
Quaestio 1 : De modo quo Spiritus Sanctus procedit
Quaestio 2 : De proprietate Spiritus Sancti
Quaestio 3 : De communitate nominis Spiritus Sancti
Distinctio 11
Quaestio 1 : De processione Spiritus sancti a Patre et Filio
Distinctio 12
Quaestio 1 : De ordine processionis Spiritus Sancti
Distinctio 13
Quaestio 2 : De comparatione generationis et processionis
Quaestio 3 : De ratione ingeniti
Distinctio 14
Quaestio 1 : De processione temporali Spiritus Sancti
Distinctio 15
Quaestio 1 : De missione in communi
Quaestio 2 : De missione Spiritus Sancti
Quaestio 3 : De missione Filii
Quaestio 4 : De termino missionis
Distinctio 16
Quaestio 1 : De missione visibili
Distinctio 17
Quaestio 1 : De essentia caritatis
Quaestio 2 : De augmento caritatis
Distinctio 18
Quaestio 1 : De ratione doni in seipso
Quaestio 2 : De ratione doni in comparatione ad alias personas
Quaestio 3 : De dono Spiritus Sancti in comparatione ad alia dona
Quaestio 4 : De dono Spiritus Sancti in comparatione ad eos quibus datur
Distinctio 19
Quaestio 1 : De aequalitate personarum divinarum
Quaestio 2 : De illis in quibus assignatur aequalitas personarum
Quaestio 3 : De rationibus per quas probatur personarum aequalitas
Quaestio 4 : De exclusione numeri a personis quo impugnatur earum aequalitas
Distinctio 20
Quaestio 1 : De aequalitate personarum in potentia
Distinctio 21
Quaestio 1 : De dictionibus exclusivis
Distinctio 22
Quaestio 1 : De Divinis Nominibus
Distinctio 23
Quaestio 1 : De nomine et significatione personae secundum se
Quaestio 2 : De Quibusdam Nominibus inclusis in intellectu personae
Distinctio 24
Quaestio 1 : De uno in divinis
Quaestio 2 : De numero in divinis
Quaestio 3 : De termino significante unitatem et numerum in Divinis
Distinctio 25
Quaestio 1 : De ratione personae eiusque significatione quando iungitur terminis distinctivis
Distinctio 26
Quaestio 2 : De proprietatibus personalibus secundum quod significantur Nominibus propriis
Distinctio 27
Quaestio 1 : De proprietatibus personalibus in generali, secundum quod significantur aliis nominibus
Quaestio 2 : De proprietate verbi specialiter
Distinctio 28
Quaestio 1 : De Differentia proprietatum in eadem persona
Quaestio 2 : De innascibilitate
Quaestio 3 : De proprietate imaginis
Distinctio 29
Quaestio 1 : De communi spiratione
Distinctio 30
Quaestio 1 : De quibusdam relationibus quae dicuntur de Deo ex tempore
Distinctio 31
Quaestio 1 : De significatione cuiusdam appropriabilis, nempe aequalitate
Quaestio 2 : De appropriatis secundum Hilarium
Quaestio 3 : De appropriatis secundum Augustinum
Distinctio 32
Quaestio 2 : De appropriatis pertinentibus ad Filium
Distinctio 1
Quaestio 1 : De comparatione Notionum ad essentiam
Quaestio 2 : De comparatione notionum ad personas
Quaestio 3 : De comparatione Notionum ad essentiam
Quaestio 4 : De comparatione notionum ad adiectiva sive essentialia sive personalia
Distinctio 34
Quaestio 1 : De identitate essentiae et personae
Quaestio 2 : De praedicatione essentiae de personis
Quaestio 3 : De appropriatione quorundam attributorum ad personas
Quaestio 4 : De translatione nominum ad divina
Distinctio 35
Quaestio 1 : De scientia secundum se
Distinctio 36
Quaestio 1 : De rebus a Deo cognitis
Quaestio 2 : De medio per quod Deus cognoscit res
Distinctio 37
Quaestio 1 : Qualiter Deus est in rebus
Quaestio 2 : Qualiter se habeat Deus ad locum et motum
Quaestio 3 : Qualiter se habeat Deus ad locum et motum
Quaestio 4 : Qualiter spiritus creatus seu Angelus sit in loco
Quaestio 5 : Qualiter Angelus moveatur de loco ad locum
Distinctio 38
Quaestio 1 : De causalitate scientiae Dei
Quaestio 2 : De infallibilitate scientiae Dei
Distinctio 39
Quaestio 1 : De invariabilitate scientiae divinae
Quaestio 2 : De numero scibilium a Deo
Quaestio 3 : De Dei providentia
Distinctio 40
Quaestio 1 : De praedestinatione secundum se
Quaestio 2 : De certitudine praedestinationis
Distinctio 41
Quaestio 1 : De divina electione
Quaestio 2 : De causa praedestinationis
Quaestio 3 : De causa reprobationis
Quaestio 4 : De praescientia Dei
Distinctio 42
Quaestio 1 : De potentia Dei secundum se
Quaestio 2 : De iis quae subiecta sunt omnipotentiae Dei
Distinctio 43
Quaestio 1 : De infinitate divinae potentiae
Quaestio 2 : De necessitate operandi in Deo
Distinctio 44
Quaestio 1 : Qualia possit Deus et qualiter
Distinctio 45
Quaestio 1 : De voluntate Dei generaliter
Quaestio 2 : De causalitate divinae voluntatis
Quaestio 3 : De multiplicitate voluntatis Dei
Distinctio 46
Quaestio 1 : De voluntate Dei per comparationem ad effectum
Quaestio 2 : De utilitate mali
Distinctio 47
Quaestio 1 : De efficacia divinae voluntatis
Distinctio 48
Quaestio 1 : De conformitate voluntatis nostrae ad divinam
Quaestio 2 : In quo teneamur conformari voluntati divinae
Quaestio 3 : De casibus specialibus circa conformitatem voluntatis humanae ad divinam
Quaestio 1
De veritate divinae generationisVaeruntur hic quatuor. Primo de veritate diuinae generationis, An sit generatio in diuinis. Secundo de veritate propositionum ipsam significantium. Tertio de veritate praedicationis circa diuina. Quarto de natura huius termini, Deus.
Articulus 1
Utrum generatio sit in Diuinis.AD primum sic proceditur 1. Virtus generatiua est data secundum Philosophum propter conseruationem speciei: vnde in rebus perpetuis, scilicet coelis, stellis, Angelis non est generatio, quia incorruptibilia sunt: ergo cum diuina sint incorruptibilia in diuinis non est generatio.
2. A quocum que remouetur genus, remoue tur & species: sed transmutatio remouetar a Deo Iacobi. 1. Ergo & generatio; cum sit species transmutationis.
3. Omne genitum generatione vniuoca in aliquo conuenit cum generante, & in aliquo distinguitur ab eodem: ergo omne genitum est compositum.
4. Generatio est ingressus in esse: ergo id quod generatur, incipit esse: ergo in aeteris non est generatio.
5. Omne illud, sine quo diuinum esse intelligitur sumine perfectum, non est de perfectione 2 sse diuini: sed generatio est huiusimodi; quia in Spiritu sancto est esse diuinum perfectissimum. si ne generatione: ergo &c.
Contra probat Augustinus. Perfectam generationem esse in diuinis lib. 83. quaestionum, sic. Deus Pater Filium sibi aequalem aut potuit generare, sed noluit; ergo inuidus fuit: aut voluit, sed non potuit, ergo infirmus; aut non potuit, nec voluit, ergo infirmus & inuidus; aut potuit, & voluit, ergo genuit.
2. Omne, quod nobilitatis est in creaturis in Deo ponendum est: sed simile de se producere nobilitatis est: vnde secundum hoc perfectio iudicatur, quia tunc vnumquodque perfectum est, cum potest de se producere simile, secundum Philosophum: ergo hoc in Deo ponendum: hoc autem in est generare, secundum Damascenum: ergo &c.
3. Secundum Dionis. Bonum est communicatiuum sui. Ergo sumie bonum sumime communicatiuum: sed maior est communicatio qua communicatur essentia per generationem, quam alia quaecumque: ergo hoc modo sumime bonum eris sui communicatiuum.
Respondeo. Omne, quod perfectionis est simpliciter in creaturis, Deo est attribuendum; quod autem imperfectionis remouendum. Est autem duplex generatio in creaturis; vna secundum quid, quae terminatur ad esse accidentale, quod, quia est esse non per se subsistens, & incompletum inesse, non est huiusmodi generatio in Deo ponenda: altera simpliciter, quae terminatur ad esse substantiale, quae scilicet, ter minatur ad hoc aliquid in genere substantiae: & haec dupliciter; quaedam aequiuoca, quamgeneratur dissimile, quae non est in Deo ponenda, quia imperfecta, eo quod non perfecte assimilat genitum generanti: quaedam vniuoca, & est duplex: quaedam de aliena substantia, vt ex aere generatur ignis; & haec imperfecta est, quia non producit de se esse geniti, intioducit enim speciem suam in alia materia, & ideo non est in Deo ponenda, quaedam de sua substantia. & in hac aliquid est perfectionis, scilicet communicatio, aliquid imperfectionis, scilicet, diuisio, & motus, quia natura terminata non potest esse tota in pluribus simul: remota ergo imperfectione residuum conuenit ponere in Deo: Est ergo in diuinis eiusdem essentiae totalis & perfecta sine motu communicatio. Non tamen quaecumque communicatio suae substantiae appellatur generatio, sed quae est per actum naturae, non voluntatis: sic ergo generatio in diuinis erit substantiae diuinae perfecta, & aetersia, & naturalis communicatio.
Ad 1. De virtute generatiua &c. Resp. Verum. est hoc in materiali generatione, quae est eductio alicuius de potentia in actum, secundum quam vnius generatio est alterius corruptio: non de immateriali, quae semper est actu, quae magis est relatio, quam motus.
Ad 2. Generatio est species mutationis. Resp. Verum est de generatione material, cui admixta est imperfectio, non sic in diuinis
Ad 3. De compositione. Resp. Vbi genitum proprietate absoluta distinguitur propter diuersitatem essentiae communicatae, sequitur compositio; vbi sola proprietate relatiua generationis, non sequitur, quia non proprietate absosoluta, sed per relationem ad alterum sit distinctio: Relatio vero non ponit compositionem in relato necessitate, alioquin centrum quod est simplicissimum esset maxime compositum.
Ad. 4. Generatio est ingressus in esse. Resp. De materiali generatione imperfecta, quam consequit ir motus, & diuisio, verum est: non de perfecta, quae magis est modus se habendi, quam motus.
Ad vltimum. Resp. Generatio est de perfectione Diuini esse simpliciter, quia sine hac non est summa in Deo perfecto, quamuis non sit de perfectione esse Diuini in persona, scilicet, quia diuinae foecunditatis Pater est quasi principium; Filius, quasi medium; Spiritus Sanctus qua terminus & complementum secundum rationem intelligendi,