Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Quaestio 1 : De scientia theologiae
Distinctio 1
Distinctio 2
Quaestio 1 : De unitate essentia
Quaestio 2 : De pluralitate personarum
Distinctio 3
Quaestio 2 : De modo cognoscendi Deum
Quaestio 3 : De medio cognoscendi Deum
Quaestio 5 : De imagine memoriae, intelligentiae, et voluntatis in speciali
Quaestio 6 : De imagine mentis notitiae et amoris
Quaestio 7 : De differentia praedictarum duarum imaginum
Distinctio 4
Quaestio 1 : De veritate divinae generationis
Quaestio 2 : De veritate propositionum generationum Diuinam significantium
Quaestio 3 : De veritate praedicationis circa Divina
Quaestio 4 : De natura huius Termini Deus
Distinctio 5
Quaestio 1 : An essentia Divina sit generans
Quaestio 2 : An essentia sit genita
Quaestio 3 : An generatio fiat de essentia
Distinctio 6
Quaestio 1 : An Pater genuit filium necessitate vel voluntate
Distinctio 7
Quaestio 1 : De potentia generandi in comparatione ad generantem
Quaestio 2 : De potentia generativa per comparationem ad genitum
Quaestio 3 : De potentia generandi in comparatione ad potentiam creandi
Distinctio 8
Quaestio 2 : De veritate divinae essentiae
Quaestio 3 : De aeternitate divinae essentiae
Quaestio 4 : De divina immutabilitate
Quaestio 5 : De divina simplicitate
Distinctio 9
Quaestio 1 : De distinctione geniti a generante
Quaestio 2 : De ordine Patris Filii
Quaestio 3 : De aeternitate generantis et geniti
Quaestio 4 : De coaeternitatis significatione
Distinctio 10
Quaestio 1 : De modo quo Spiritus Sanctus procedit
Quaestio 2 : De proprietate Spiritus Sancti
Quaestio 3 : De communitate nominis Spiritus Sancti
Distinctio 11
Quaestio 1 : De processione Spiritus sancti a Patre et Filio
Distinctio 12
Quaestio 1 : De ordine processionis Spiritus Sancti
Distinctio 13
Quaestio 2 : De comparatione generationis et processionis
Quaestio 3 : De ratione ingeniti
Distinctio 14
Quaestio 1 : De processione temporali Spiritus Sancti
Distinctio 15
Quaestio 1 : De missione in communi
Quaestio 2 : De missione Spiritus Sancti
Quaestio 3 : De missione Filii
Quaestio 4 : De termino missionis
Distinctio 16
Quaestio 1 : De missione visibili
Distinctio 17
Quaestio 1 : De essentia caritatis
Quaestio 2 : De augmento caritatis
Distinctio 18
Quaestio 1 : De ratione doni in seipso
Quaestio 2 : De ratione doni in comparatione ad alias personas
Quaestio 3 : De dono Spiritus Sancti in comparatione ad alia dona
Quaestio 4 : De dono Spiritus Sancti in comparatione ad eos quibus datur
Distinctio 19
Quaestio 1 : De aequalitate personarum divinarum
Quaestio 2 : De illis in quibus assignatur aequalitas personarum
Quaestio 3 : De rationibus per quas probatur personarum aequalitas
Quaestio 4 : De exclusione numeri a personis quo impugnatur earum aequalitas
Distinctio 20
Quaestio 1 : De aequalitate personarum in potentia
Distinctio 21
Quaestio 1 : De dictionibus exclusivis
Distinctio 22
Quaestio 1 : De Divinis Nominibus
Distinctio 23
Quaestio 1 : De nomine et significatione personae secundum se
Quaestio 2 : De Quibusdam Nominibus inclusis in intellectu personae
Distinctio 24
Quaestio 1 : De uno in divinis
Quaestio 2 : De numero in divinis
Quaestio 3 : De termino significante unitatem et numerum in Divinis
Distinctio 25
Quaestio 1 : De ratione personae eiusque significatione quando iungitur terminis distinctivis
Distinctio 26
Quaestio 2 : De proprietatibus personalibus secundum quod significantur Nominibus propriis
Distinctio 27
Quaestio 1 : De proprietatibus personalibus in generali, secundum quod significantur aliis nominibus
Quaestio 2 : De proprietate verbi specialiter
Distinctio 28
Quaestio 1 : De Differentia proprietatum in eadem persona
Quaestio 2 : De innascibilitate
Quaestio 3 : De proprietate imaginis
Distinctio 29
Quaestio 1 : De communi spiratione
Distinctio 30
Quaestio 1 : De quibusdam relationibus quae dicuntur de Deo ex tempore
Distinctio 31
Quaestio 1 : De significatione cuiusdam appropriabilis, nempe aequalitate
Quaestio 2 : De appropriatis secundum Hilarium
Quaestio 3 : De appropriatis secundum Augustinum
Distinctio 32
Quaestio 2 : De appropriatis pertinentibus ad Filium
Distinctio 1
Quaestio 1 : De comparatione Notionum ad essentiam
Quaestio 2 : De comparatione notionum ad personas
Quaestio 3 : De comparatione Notionum ad essentiam
Quaestio 4 : De comparatione notionum ad adiectiva sive essentialia sive personalia
Distinctio 34
Quaestio 1 : De identitate essentiae et personae
Quaestio 2 : De praedicatione essentiae de personis
Quaestio 3 : De appropriatione quorundam attributorum ad personas
Quaestio 4 : De translatione nominum ad divina
Distinctio 35
Quaestio 1 : De scientia secundum se
Distinctio 36
Quaestio 1 : De rebus a Deo cognitis
Quaestio 2 : De medio per quod Deus cognoscit res
Distinctio 37
Quaestio 1 : Qualiter Deus est in rebus
Quaestio 2 : Qualiter se habeat Deus ad locum et motum
Quaestio 3 : Qualiter se habeat Deus ad locum et motum
Quaestio 4 : Qualiter spiritus creatus seu Angelus sit in loco
Quaestio 5 : Qualiter Angelus moveatur de loco ad locum
Distinctio 38
Quaestio 1 : De causalitate scientiae Dei
Quaestio 2 : De infallibilitate scientiae Dei
Distinctio 39
Quaestio 1 : De invariabilitate scientiae divinae
Quaestio 2 : De numero scibilium a Deo
Quaestio 3 : De Dei providentia
Distinctio 40
Quaestio 1 : De praedestinatione secundum se
Quaestio 2 : De certitudine praedestinationis
Distinctio 41
Quaestio 1 : De divina electione
Quaestio 2 : De causa praedestinationis
Quaestio 3 : De causa reprobationis
Quaestio 4 : De praescientia Dei
Distinctio 42
Quaestio 1 : De potentia Dei secundum se
Quaestio 2 : De iis quae subiecta sunt omnipotentiae Dei
Distinctio 43
Quaestio 1 : De infinitate divinae potentiae
Quaestio 2 : De necessitate operandi in Deo
Distinctio 44
Quaestio 1 : Qualia possit Deus et qualiter
Distinctio 45
Quaestio 1 : De voluntate Dei generaliter
Quaestio 2 : De causalitate divinae voluntatis
Quaestio 3 : De multiplicitate voluntatis Dei
Distinctio 46
Quaestio 1 : De voluntate Dei per comparationem ad effectum
Quaestio 2 : De utilitate mali
Distinctio 47
Quaestio 1 : De efficacia divinae voluntatis
Distinctio 48
Quaestio 1 : De conformitate voluntatis nostrae ad divinam
Quaestio 2 : In quo teneamur conformari voluntati divinae
Quaestio 3 : De casibus specialibus circa conformitatem voluntatis humanae ad divinam
Quaestio 3
De casibus specialibus circa conformitatem voluntatis humanae ad divinamQVESTIO III. DE QVIBVSDAM CASiBVS SPIRI. TVALIBVS CIRCA CONEORMITATEN VOLVNTATIS HVMANAE AD DIVINAM.
CIrca tertium problema quaeruntur duo. Primo si sancti debuerunt velle passionem Christi. Secundo si sancti volunt poenas reproborum.
Articulus 1
An sancti debuerunt velle passionem ChristiAD primum sic proceditur. 1. Dolor est, ait Augustinus, de ijs quae nobis nolentibuaccidum: sed Beata Virgo & Apostoli de mor te Christi doluerunt: ergo eam noluerunt.
2. Quilibet tenetur velle, si posset, innocentem a inorte liberare: ergo tenetur illum velle liberari: ergo ipsum non inoriĀ¬
3. Consentire male volentibus malum est: sed qui consentiebat Chrisium pati, consentiebat, Iudaeis ina e volentibus: ergo peccabat.
Contra. 1. Sancti volunt quod sciunt Deum velle: sciebant autem per scripturas Deum velle pati Christum: ergo hoc volebant
Videtur quod non. 1. Super illud Matth. 27 Misit ad eum vxor eius, dicit Glos. quod Diabolus voluit per mulierem liberare Christum, ne per mortem cius amitteret mortis imperium: er go nolebat cum pati
2. Petrus nolendo Christum pati, Satanae similis reputatus fuit Matth. 10. Ergo Satanas nolebat Christum pati.
Contra. 1. Dicit ulagister quod idem volunerunt Iudaei & Diabolus: ergo Diabolus voluit Christum pati.
Respondeo ad primum. Passionem Christi, vel sanctorum, est considerare dupliciter: vel secundum se & absolute inquantum passio est: ve in comparatiose ad finem. Primo modo habet rationem mali per comparationem ad nocumentum naturae patientis, & sic noluerunt san cti passionem Christi, sed Iudaei voluerunt: secundo modo habet rationem boni per comparationem ad redemptionem mundi, vel vtilitatemEcclesiae, & gloriam patientis, & sic voluerunt, eam sancti, & sic Iudaei noluerunt,
Ad 1. Augustini. Resp. Loquitur de voluntate naturali qua nolebant Apostoli pati Christum, non deliberatiua
Ad 2. Deliberatione innocentis. Resp. Hoc est verum de innocente qui inuite patitur: sed Christus voluntarie pro liberatione nocentium. patiebatur.
Ad 3 Consentire male volentibus &c. Resp. Consentire eis in malo volito malum est: sed in aliquo bono quod sequitur ex opere eorum, non ex malo enim potest sequi bonum.
Ad 2. Quaest De Diabolo. Resp. A principio voluit: circa finem noluit, quia per aliqua signa effectum passionis coniecturauit.
Articulus 2
An sancti velint poenam reproborumIn secundum articulum proceditur sic. 1. Dicit Bernardus lib. de consideratione, quod angeli etsi sunt impassibiles, non incompassibiles: ergo & sancti similiter: ergo compatiuntur poenis reproborum: ergo nolunt eas
2. deliderare poenam alterius, est malignitatis: sancti vero habent spiritum benignitatis e ergo non desiderant poenam alterius.
3. Super illud Psal. Conuertantur peccatores in infernum. Glos. Praedicentis vox est, non optantis: ergo sancti nolunt danmnationem res proborum.
Contra 1. Sancti volunt quod sciunt Deum velle: sed sciunt cum velle poenas reproborum: ergo volunt eas
Respondeo. Possunt sancti & reprobi comparari quadrupliciter. Loquendo enim de sanctis & reprobis in via, sic debent velle eorum salutem, nisi foret eis reuelata ipforum damnatio & tunc deberent adhuc corum salutem velle, saltem voluntate conditionata, licet non absoluta. Loquendo de sanctis in coelo, & reprobis in inferno sancti volunt absolute damnationem eorum per comparationem ad iustitiam punientis, non ad naturam sustinentis. Loquendo de sanctis in coelo & reprobis in mundo, sancti absolute volunt salutem eorum, nisi eorum quorum est sibi reuelata damnatio. Loquedo de sunctis in mundo & reprobis in inferno, sancti volunt absolute eorum damnationem per comparationem ad iustitiam punientis, possunt tamen compati eis per comparationem ad naturam patientis.
Ad 1. angeli non sunt incompassibiles. Resp. Compassio habet duo, scilicet voluntatem subueniendi, & passionem annexam: quoad secundum non est compassio in angelis: quoad primum est in eis compassio respectu eorum quibus potest subueniri, scilicet corum qui sunt in mundo, vel in Purgatorio: sed non respectu eorum quibus non potest subueniri, quales sunt, damnati in inferno
Expositio litterae
EXPOSITIO LITERE. Actio Iudaeorum fuit mala.] Contra. Actio fuit causa immediata passionis, quae bona fuit. Resp. Actio Iudaeorum fuit causa immediata passionis in genere naturae, & sic erat mala: non in genere moris, & sic erat bona.
Voluit Christum pati.] Contra. Deus non vult mala. Resp. Deus volebat passionem in comparatione ad sustinentem, & sic erat bona, non ad inferentem: nam Christum passionem illatam a Iudaeis sustinere, erat bonum: sed Christo passionem a Iudaeis inferri erat malum.
Vt Petrus Apostolus, qui illud nolebat. 1 Contra. Similiter Beata Virgo nolebat Christum pati. Resp. Imo volebat Christum pativoluntate rationis deliberantis absoluta, licet nollet voluntate naturali: Petrus autem, qui volebat contrarium voluntate rationis deliberantis absoluta, redargutus est: quia volebat impedimentum tanti boni per quod genus humanum redemptum est praestante eo redemptore. qui est benedictus in saecula Amen.