Quaestio 1

ARTICVLVS. I. Quid sit praedestinatio.

CIrca primum quaeritur primo quid sit res Deinde quid genere. Deinde quid definitione.

Ad primum proceditur sic. 1. Nihil increatum formaliter denominat creaturam: praedestinatio formaliter denominat creaturam praedestinatam: ergo praedestinatio non est quid increatum.

2. In definitione increati non cadit quid creatum, quia omne increatum potest esse sine quolibet creato: sed in definitione praedestinationis cadit quid creatum, scilicet gratia & gloria: ergo non est quid increatum.

3. Videtur quod non nominet quid creatum, quia praedestinatio est aeterna: nullum vero creatum est aeternum: ergo &c.

4. Praedestinantur qui non sunt in natura propria, sed in sola dispositione Diuina: ergo praedestinatio nihil ponit extra Deum: sed totum quod in Deo est increatum est: ergo nihil ponit creatum.

Contra. 1. Videtur quod ponat vtrumque Nam praedestinatum dicit tam praedestinationem actionem, quam praedestinationem passionem: pdestinatio vero actio est quid increatum, prae¬ destinatio passio quid creatum: ergo nominant vtrumque.

2. Praedestinatio actus Diuinus est: ergo nominat Diuinam essentiam: aut ergo solam, & ita non denominaret creaturam: aut cum alio, aliud vero non est nisi quid creatum: ergo nominat quid increatum, & quid creatum.

Ad secundum proceditur fic. Praedestinatio omnis est praescientia, & non conuertitur: prae scientia vero pertinet ad sapientiam: ergo & praedestinatio. Contra hoc. Praedestinatio est praeparatio gratiae: sed praeparatio dicit actum potentiae: ergo pertinet ad potentiam.

Contra vtrumque. Praedestinatio secundum Augustinum est propositum miferendi: sed hoc pertinet ad voluntatem: ergo & praedestinatio.

Circa tertium sic proceditur. 1. Predeftinatio ait Magister, est preparatio gratiae in praesenti& gloriae in futuro.

Contra. 1. Solum propositum artificis non dicitur praeparatio: praedestinatio vero est in proposito solo, vnde praedestinatio est propositum mi ferendi secundum Augustinum.

2. Augustinus de fide ad Petrum dicit, quod praedestinatio est gratuitae donationis preparatio: ergo gratie tantum non glorie.

3. In angelis & Christo simul fuit gratiae & gloriae collatio, & tamen fuerunt praedestinati: ergo male data est definitio.

Respondeo ad primum. Sicut in actionibus humanis quaedam ita transeunt in materiam exteriorem, quod effectum in ea relinquunt, vt percussio: quaedam vero ita quod solum respectum agentis ad eam ponunt, vt visio: & primum genus actionum aliquid ponit extra ageniem actu, sed nihil intra: ita in actionibus Diuinis respectu creaturae, quaedam effectum actu connotant in creatura, vt creatio: quaedam vero solum respectum ad creaturam, vt praedestinatio. In primo genere actionum actio & passio realiter differunt, & ideo aliquid in Deo, aliquid extra Deum ponunt: quia ponunt actionem & passionem, quorum vnum est in Deo alterum in creatura: in secundo genere differunt tantum secundum modum significandi, & vtrumque in Deo est. Praedestinatio ergo totaliter in Deo est, sicut laudatio Caesaris actiua & passiua est in solo laudante. Sed nunquid ponit quid in creatura? Resp. Ponere aliquid in aliquo dicitur terminus aliquis dupliciter: aut primo & principaliter, quando significatum eius est in illo, vt deal batio in albo: aut ex consequenti, quando ad significatum eius in vno, sequitur aliquid esse in altero, vt vnum relatiuorum ponit aliud. Primo modo praedestinatio nihil ponit in creatura. Ponere vero secundo modo dupliciter contingit;. aut simal cum illo de quo dicitur, vt Pater ponit. Filium esse: aut non simul, vt memoria praeteritum, & praescientia futurum: primo modo praedestinatio nihil ponit in creatura: secundo modo ponit, scilicet effectum gratiae & gloriae.

Ad 1. Nihil increatum denominat formalitecreaturam. Resp. Formalis denominatio duple.: est: aut a forma rei, sic verum est, quia talis forma denominans oportet quod sit in denominato. aut a forma rationis, sic non: vnde quia aeternitas forma est rei: praedestinatio forma rationis non potest dici creatura aeterna, tamen potest dici praedestinata; similiter chimaera non pot est dici alba, vel nigra; potest tamen dici opinabilis,

Ad 2. De definitione. Resp. In definitione essentiali increati non potest poni creatum: sed in causali potest: sic autem in ponitur gratia & gloria in definitione praestinationis, & ideo ponuntur in obliquo, non in recto.

Ad 1. In contrarium de praedestinatione pas sione &c. Resp. Praedestinatio passio non est aliud quam praedestinatio actio secundum rem, sed solum secundum modum significandi, sicut & laudatio passio qua Caesar laudatur a me, idenest quod laudatio actio, quia huiusimodi passio nihil ponit in passo, sed in agente.

Ad 2. Aut nominat essentiam puram, aut aliud Resp. Non nominat puram essentiam, sed connotat respectum ad creaturam: qui tamen respectus non est aliud secundumrem, sed secundum dici, seu secundum ratione: & ideo potest dendininare creatura, licet non sit in ea, quia huiusmodi denominatio rationis nihil ponit in denomi nato secundum rem, sed solum in denominante.

Ad secundam quaest. Resp. Praedestinatio pertinet ad scientiam, non simplicis intelligentiae sed approbationis: ideo partim pertinet ad sapientiam, partim ad voluntatem

Ad illud quod opponitur de praepar tione. Resp. Praeparatio actualis ad potentiam pertinet, sed habitualis non, haec vero ponitur in definisione praedestinationis.

Ad tertiam quaest. Resp. Praedestinatio dupliciter describi potest: aut ex parte nominis, sic Augustinus lib. de praedestinatione sanctorum descrioit eam, Praedestinatio est destinatio alicuius in finem: aut ex parte rei, & hoc dupliciter: aut generaliter respectu quarumcumque creaturarum rationabiliam, & quorumcumque beneficiorum diuinorum; sic definit eam Augustinus libi de fide ad Petrum, Praedestinatio est gratuita donationis praeparatio: aut specialiter respecti hominum purorum, & hoc dupliciter: aut sim pliciter, sic datur illa, praedestinatio est praeparatio gratiae in praesenti & gloriae in futuro, quod conuenit omnibus in statu innocentiae: aut in statu culpae, & hoc dupliciter: aut principaliter quoad effectum primum qui est liberatio a culpa per gratiam, sic definit nagister cap. vltimo huius distinct. quod praedestinatio est praescientia. & praeparatio beneficiorum Dei quibus certisme liberantur quicunque liberantur: aut principaliter quoad efectum qui est liberatio a miseria per gloriam, sic definit Augustinus lib. d. praedest. Sanctorum, Praedestinatio est propositum miferendi.

Ad 1. In contrarium de praeparatione. Resp. Quamuis propositum hominis non possit dici praeparatio, quia non agit solo beneplacito, tamen propositum Dei bene potest

Ad 2. De gratuita donatione. Resp. Omne donum Dei, gratuitum est: & ipsa gloria, gratia nominatur ab Apostolo Rom. 6. quia non a solo libero arbitrio, sed per gratia acquiritur. Ad 3. De angelis. Resp. Proprie descriptio illa de hominibus praedestinatis, non de augelis intelligitur.

Articvlvs II. An praedestinatio sit de solis hominibus.

AD secundum sic proecditur. 1. Praedestinatio est propositum miserendi secundum Augustinum lib. de praedest. Sancto rum: sed hoc respicit solos homines: ergo & praedestinatio.

2. Praedestinatio est praeparatio gratiae in praesenti, & gloriae in futuro: sed hoc conuenit solis hominibus praedestinatis: ergo & praedestinatio.

3. Magister supra distinct. 35. Dicit quod praedestinatio est de hominibus saluandis: non ergo de creaturis alijs

Contra. 1. Angelis ab aeterno praeparauit Deus gratiam & gloriam: ergo eos praedestinauit.

2. Christus homo quamuis simul habuit gratiam & gloriam, tamen fuit praedestinatus, vt dicit Apostolus ad Rom. 1. ergo & angeli.

3. Dicit Magister, quod praedestinatio est de bonis salutaribus quibus liberantur homines: ergo etiam de irrationalibus.

4. Dicit Augustinus, quod praedestinatio est destinatio in sinem: sed destinatio in finem est de omnibus rebus: ergo & praedestinatio.

5. Dicit Augustinus lib. de praedest, sanctorum, quod peccatores in malis suis praedestinati non sunt, sed poena est eis praedestinata: ergo praedestinatio est etiam de malis

6. Primae Timoth. 2. Qui vult omnes homines &c. ergo saluandi voluntas in Deo est de hominibus etiam malis: ergo praedestinatio est etiam de malis

Respondeo. Praedestinatio aliquando accipitur large & improprie pro praeparatione praemisiue boni siue mali, & sic dicit Augustinus poena malis praedestinatam: aliquando stricte & proprie pro praeparatione praemij boni, & sic potest dici de aliquibus, vel aliquorum esse stripliciter: aut tanquam subjecti quod predestinatur, aut tanquam medij per quod in finem ducitur, aut tanquam finis ad quem praedestinatur: primo modo praedestinatio est tantum de creaturis rationalibus: secundo modo de bonis quae eis praeparantur in praesenti: tertio modo de bonis futuris. De creaturis vero rationalibus est praedestinatio secundum differentiam triplicem, nam nomine praedestinationis importatur antecessio. aeternitatis ad creaturas: aut ergo notatur antecessio aeternitatis ad naturam, & naturae ad gratiam, & gratiae ad gloriam: aut aeternitatis ad naturam, & naturae ad gratiam, sed non gratie ad gloriam: aut aeternitatis ad naturam tantum. Primo modo praedestinatio conuenit hominibus solis; secundo modo angelis, supposita opinione quae dicit eos creatos sine gratia gratum faciente; tertio modo soli Christo.

Ad ea quae opponuntur quod praedestinatio sit de solis hominibus. Resp. Illae notificationes praedestinationis dantur secundum quod est de solis hominibus: nihilominus tamen sunt aliae quae conueniunt angelis & Christo, vt illae dua Aug. Praedestinatio est gratuite donationis: praeparatio &, Praedestinatio est destinatio in finem.

Ad 1. & 2. In contrarium, de angelis. Resp. Co¬ cedo quod praedestinatio conuenit eis.

Ad 3. De bonis salutaribus. Resp. Praedestinatio de illis esse dicitur vt de medijs non de subjecto.

Ad 4. Praedestinatio est destinatio in finem. Resp. Augustinis intelligit de fine beatitudinis qui est vltimus finis rationalis creaturae, non de nine cuiuscumque creaturae generaliter

Ad 5. De malis. Resp. August. accipit ibi pro prie predestinationem pro preparatione praemi. cuiuscumque, siue boni, siue niali¬

Ad 6. Qui vuit omnes homines &c. Resp. Illud Apoitoli intelligitur de voluntate antece dente, non consequente quae est voluntas sim pliciter pradestinatio vero continet in se actum voluntatis beneplaciti.

ARTICVS III. An praedestinatio sit aeterna vel temporalis.

AD tertium articulum sic proceditur. 1. Pradestinatio est electio sanctorum ante mundi constitutionem, secundum illud Ephes. 1 Esegit nos in ipso ante mundi constitutionem ergo est ab aeterno.

2. Praedestinatio est species diuinae praescientiae omnis vero Dei praescientia est aeterna: ergo &c.

3. Secundum Origenem Rom. 1. in glos. prae destinatur qui non est. ergo est nondum existentium: ergo ante creationem angelorum & hominun. ergo ab aeterno.

Contra. 1. Omni actioni respondet passio: ergo predestinationi actioni respondet praedestinatio passio: cum ergo simul sint actio & passio, & praedestinatio passio non possit esse nisi in creatura, & ita non posat esse aeterna, praedestinatio actio non est aeterna.

2. Praedestinatio importat ordinem praedestinantis ad praedestinatum: aut ergo secundum esse quod habet in Deo, aut secundum esse quod habet in proprio genere: sed non secundum esse quod habet in Deo, quia secundum quod in Deo est, Deus est, Deus autem praedestinatus dici non potest: ergo secundum esse quod habet in gene re proprio: sed illud esse temporale est, non aeternum: ergo & predestinatio.

3. Omnis actus diuinus qui non transit nec super essentiam, nec super personam, oportet quod transeat extra super creaturam: sed omnis talis est temporalis: cum ergo praedestinatio siuhuiusinodi praedestinatio est temporalis

4. Predeftinatio est praeparatio: sed nihil di citur preparari antequam extra incipiat aliqua dispositio ad ipsum fieri, & hoc non est nili in tempore: ergo praedestinatio in tempore est.

5. Praedestinatio dicit relationem eterni ad teporale: sed omnis relatio ponit aliquid in altero extremorum vel in vtroque: cum ergo praede stinatio nil ponat in Deo, oportet quod ponat in remporali: ergo est temporalis.

Respondeo. Praedestinatio de suo intellectu tria importat: principale significatum, id est Diuinam dispositionem: & temporale connotati vt futuru: & ordinem antecessionis significati ad connotatum. Quia ergo significatum est aeternum, & ordo a ternus, & connotatum ab aeterno est futurum, ideo predestinatio est eterna. Ad 1. In contrarium. Omni actioni respondet passio. Resp. Hoc intelligi debet de actione quae est actio proprie & secundum rem, vt percussio, non secundum modum significandi solum, vt cogitatio: talis vero est praedestinatio cum sit actio rationis non naturae.

Ad 2. De ordine. Resp. Praedestinatio importat ordinem ad pradestinatum secundum esse quod habebit in proprio genere in actu, sed in Deo iam habet illud in potentia: sed non notat ordinem ad illud esse tanquam praesens, sed tanquam futurum, sic autem non est Deus ordo quippe antecessionis non requirit extrema actu, sed ordo rerum permanentium.

Ad 3. De actu transcunte extra. Resp. Actum aliquem transire extra, dupliciter potest intelligi: vel secundum rem, ita quod relinquat effectum in materia exteriori, vt percussio: vel secundum rationem ita quod relinquat ieu importet respectum ad materiam exteriorem, & hoc dupliciter, aut praesentem, vt visio; aut futuram vt preuisio; talis vero actus non oporter quod sit temporalis.

Ad 4. De praeparatione. Resp. Est causa quae non praesupponitmateriam vt Deus, & est quae praesupponit vt creatura: primae causae voluntas sola praeparatio est operis sufficiens, sed non secundae. Ad 5. De relatione. Resp Omnis relatio naturae siue rei ponit aliquid in altero extremorum, sed non omnis relatio rationis vt patet in praetio & appraetiato: praedestinatio vero dicit relationem relationis