Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in libros sententiarum

Liber 4

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum sacramenta nouae Legis causent gratiam.

Quaestio 2 : de diffinitione sacramenti

Quaestio 3 : de institutione sacramentorum

Quaestio 4 : Utrum constent ex rebus, et verbis

Quaestio 5 : Utrum convenienter fuerit instituta

Quaestio 6 : Utrum sacramenta legalia conferrent gratiam

Distinctio 2

Quaestio 1 : De institutione sacramentorum novae legis an sint a Christo instituta

Quaestio 2 : de baptismo Ioannis

Quaestio 3 : utrum gratia, quae est in sacramento novae legis differat a gratia, quae est in virtutibus, et donis

Distinctio 3

Quaestio 1 : De forma baptismi, an possit mutari

Quaestio 2 : Utrum plures possint unum baptizare

Quaestio 3 : utrum baptismus debeat fieri in aqua

Distinctio 4

Quaestio 1 : utrum baptismus deleat omne culpam, et omnem poenam

Quaestio 2 : Utrum character in baptismo imprimatur

Quaestio 3 : de baptismo flaminis, et sanguinis

Quaestio 4 : De carentibus usu rationis, utrum sint baptizandi

Quaestio 5 : De ficte accedentibus, utrum baptismus, cessante fictione, habeat effectum suum

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum Christus secundum quod homo potuerit dimittere peccata

Quaestio 2 : Utrum malus minister possit baptizare

Quaestio 3 : Utrum liceat petere, vel recipere baptismum a malo ministro

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum ad baptismum requiratur nativitas ex utero

Quaestio 2 : Utrum intentio in baptismo requiratur

Quaestio 3 : An fides requiratur in baptismo

Distinctio 7

Quaestio 1 : De confirmatione secundum se

Quaestio 2 : Utrum confirmatio characterem imprimat

Quaestio 3

Quaestio 4 : Utrum episcopus sit proprius minister huius sacramenti

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum eucharistia sit sacramentum

Quaestio 2 : Utrum eucharistia fit tantum sumenda a ieiunis

Quaestio 3 : De forma huius sacramenti, scilicet utrum una dependeat ab alia.

Distinctio 9

Quaestio 1 : utrum peccator sumat corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum peccatori liceat sumere corpus Christi

Quaestio 3 : Utrum polluto liceat sumere corpus Christi

Quaestio 4 : Utrum peccatori sit deneganda communio?

Distinctio 10

Quaestio 1 : utrum corpus Christi sit in sacramento altaris, realiter, et essentialiter

Quaestio 2 : utrum Christus sit in altari totaliter

Quaestio 3 : utrum Christus sit in sacramento altaris localiter

Quaestio 4 : utrum Christus sit in altari visibiliter

Distinctio 11

Quaestio 1 : utrum panis, et vinum sit conueniens mateteri huius sacramenti

Quaestio 2 : Vtrum conuersio sit completa ratio essendi corpus Christi in altari realiter

Quaestio 3 : utrum Deus possit conuertere omnem creaturam in suum corpus illo modo conuersionis, quo conuertit panem

Quaestio 4 : utrum Deus possit conuertere vnum corpus in plura corpora, sicut econuerso facit

Distinctio 12

Quaestio 1 : utrum liceat pluries in die communica re

Quaestio 2 : utrum Deus possit facere accidens sine subiecto

Quaestio 3 : utrum in sacramento altaris sint accidentia sine subiecto

Quaestio 4 : utrum species in sacramento altaris possint aliquid immutare

Quaestio 5 : utrum speciebus vini possit liquor aliquis admisceri sine hoc, quod desinat ibi esse sanguis Christi

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum non sacerdos possit conficere

Quaestio 2 : utrum sacerdos teneatur celebrare

Quaestio 3 : de haereticis, utrum sint exterminandi

Quaestio 4 : utrum plures sacerdotes possint eandem hostiam consecrare

Distinctio 14

Quaestio 1 : utrum poenitentia sit sacramentum

Quaestio 2 : utrum poenitentia sit virtus

Quaestio 3 : de poenitentia in comparatione ad alias virtutes

Quaestio 4 : de subiecto poenitentiae

Quaestio 5 : de continuatio ne poenitentiae

Quaestio 6 : de solenni poenitentia

Quaestio 7 : de effectu poenitentiae, utrum sit necessaria ad salutem

Distinctio 15

Quaestio 1 : utrum peccatum impediat satisfactionem

Quaestio 2 : utrum restitutio sit pars satisfactionis

Quaestio 3 : utrum eleemosyna sit satisfactionis pars

Quaestio 4 : utrum ieiunium sit pars satisfactionis

Quaestio 5 : de oratione, utrum sit satisfactionis pars

Distinctio 16

Quaestio 1 : de remissione venialium, utrum possint remitti sine mortalibus

Quaestio 2 : Vtrum poenitentia possit per aliquid impediri

Quaestio 3 : de circunstantiis, an sint confitendae

Quaestio 4 : utrum poenitentia habeat partes

Distinctio 17

Quaestio 1 : de contritione, utrum deleat peccatum

Quaestio 2 : utrum sit necesse confiteri sacerdoti statim de omnibus

Quaestio 3 : utrum confessio sit facienda proprio sacerdoti

Quaestio 4 : an confessio possit fieri alieno sacerdoti, de licentia proprii sacerdotis

Quaestio 5 : utrum confessio dimidiata iterari debeat

Quaestio 6 : utrum omne impedimentum quod si esset manifestum faceret confessionem itera ri, quando est occultum facit similiter iterari

Quaestio 7 : confitens et non poenitens impleat praeceptum de semel confitendo in anno

Quaestio 8 : utrum confessio facta ab illo qui non est contritus valeat

Distinctio 18

Quaestio 1 : utrum excommunicatio debeat esse in Ecclesia

Quaestio 2 : quis possit excommunicare: vtrum scilicet excommunicatum possit excommunicare

Quaestio 3 : utrum in iure debeat esse aliqua excommunicatio lata

Quaestio 4 : de effectu excommunicationis

Quaestio 5 : de absolutione ab excommunicatione

Quaestio 6 : utrum minor excommunicatio, repellat a sacramentis

Quaestio 7 : de suspensione: utrum impediat absolutionem

Quaestio 8 : de inter dicto: utrum violans interdictum sit irregularis

Distinctio 19

Quaestio 1 : utrum claues sint in Ecclesia

Quaestio 2 : de ministris habentibus claues, utrum quilibet a quolibet possit absoluere quemlibet a quolibet

Quaestio 3 : de correctione fraterna. utrum cadat sub praecepto

Quaestio 4 : de denunciatione, utrum debeat eam praecedere fraterna correctio

Distinctio 20

Quaestio 1 : utrum aliquis in morte possit vere poenitere

Quaestio 2 : utrum impleta poenitentia a sacerdote iniuncta qualicunque: sit homo ab omni alia poena immanis

Quaestio 3 : utrum vnos pro alio possit satisfacere

Quaestio 4 : de indulgentiis, utrum tantum valeant, quantum sonant

Distinctio 21

Quaestio 1 : de Purgatorio quaeritur, utrum ibi culpa remittatur

Quaestio 2 : de generali confessione utrum deleat omnem culpam

Quaestio 3 : de sigillo confessionis, utrum scilicet sacerdos teneatur caelare peccata sibi dicta in confessione

Distinctio 22

Quaestio 1 : utrum peccata semel dimissa redeant

Quaestio 2 : utrum damnato ad mortem, petenti confessionem debeat negari

Quaestio 3 : de forma huius sacramenti, utrum haec sit conueniens forma huius. Ego absoluo te etc.

Distinctio 23

Quaestio 1 : de extrema vnctione, quo ad essentiam, utrum habeat determinatam materiam

Quaestio 2 : de ministro: utrum sacerdos possit hoc sacramentum ministrare

Quaestio 3 : de subiecto, utrum solus infirmus debeat inungi

Quaestio 4 : De effectu extremae vnctionis.

Distinctio 24

Quaestio 1 : utrum ordo sit sacramentum

Quaestio 2 : de charactere, utrum in quolibet ordine imprimatur character

Quaestio 3 : de annexis ordinum: an corona sit ordo

Quaestio 4 : utrum distincti ordines habeant distinctos actus

Quaestio 5 : utrum ministri debeant habere vestes speciales

Quaestio 6 : utrum in ecclesia sit aliqua maior potestas sacerdotali

Quaestio 7 : de episcopatu utrum sit ordo

Distinctio 25

Quaestio 1 : utrum omnes episcopi possint conferre ordinet

Quaestio 2 : de tempore ordinandorum, et in speciali causa quaeritur, utrum curatus teneatur infra annum ad sacerdotium promoueri

Quaestio 3 : de impedimento ordinis

Quaestio 4 : utrum Papa possit committere symoniam

Quaestio 5 : utrum symonis mentalis obliget ad resignationem beneficii per eam obtenti

Distinctio 26

Quaestio 1 : quid est matrimonium, et utrum sit coniunctio maris, et foeminae

Quaestio 2 : an matrimonium sit licitum

Quaestio 3 : utrum matrimonium sit in praecepto

Quaestio 4 : utrum matrimonium sit sacramentum

Distinctio 27

Quaestio 1 : utrum rite contracta possint dissolui

Quaestio 2 : utrum consensus sit causa effectiua matrimonij

Quaestio 3 : utrum matrimonium soluatur per ingressum religionis

Quaestio 4 : utrum cum bigamo liceat dispensare

Distinctio 28

Quaestio 1 : an sponsalia iurata faciant matrimonium

Distinctio 29

Quaestio 1 : an metus matrimonium impediat

Quaestio 2 : an conditio impossibilis apposita sponsalibus, vel matrimonio vitiet, aut vitietur

Distinctio 30

Quaestio 1 : de errore, an impediat, et dirimat matrimonium

Quaestio 2 : de matrimonio beatae Virginis, utrum fuerit verum matrimonium

Distinctio 31

Quaestio 1 : an matrimonium habeat bona excusantia

Quaestio 2 : utrum propter bona matrimonij excusentur coniuges a peccato

Quaestio 3 : utrum fine praedictis bonis possit actus matrimonij excusari

Distinctio 32

Quaestio 1 : utrum coniunx teneatur reddere debitum petenti

Quaestio 2 : utrum vnus coniunx sine licentia alterius possit vouere continentiam

Distinctio 33

Quaestio 1 : utrum vnquam licuerit habere plures vxores

Quaestio 2 : de virginitate utrum fit dignissima virtutum

Distinctio 34

Quaestio 1 : utrum matrimonio sint assignanda aliqua impedimenta

Quaestio 2 : utrum impotentia ad actum matrimonij impediat matrimonium

Distinctio 35

Quaestio 1 : utrum ex causa fornicationis liceat coniugem dimittere

Quaestio 2 : utrum dimittens vxorem ob fornicationem possit alteri nubere

Distinctio 36

Quaestio 1 : utrum seruitus impediat matrimonium

Quaestio 2 : utrum seruus possit contrahere matrimonium sine consensu domini sui

Distinctio 37

Quaestio 1 : utrum sacer ordo impediat matrimonium

Quaestio 2 : utrum vxoricidium impediat matrimonium

Distinctio 38

Quaestio 1 : utrum bene definiatur votum a Magistro in litera dicente, quod votum est etc

Quaestio 2 : de diuisione voti

Quaestio 3 : de voti obligatio ne et virtute, utrum. scilicet votum solemne dirimat matrimonium post contractum

Quaestio 4 : de voti dissolutione et liberatione, et in sponsali utrum episcopus possit dispensare in voto religionis

Quaestio 5 : De vtilitate voti, et virginum consecratione.

Distinctio 39

Quaestio 1 : de dispari cultu, utrum impediat matrimonium

Distinctio 40

Quaestio 1 : de consanguinitate, utrum impediat matrimonium

Distinctio 41

Quaestio 1 : de affinitate, utrum impediat matrimonium

Quaestio 2 : de publicae honestatis iustitia, vtrum scilicet ex sponsalibus contrahat aliquod vinculum attinentiae, quod possit matrimonium dirimere vel impedire

Quaestio 3 : de illegitimitate, utrum scilicet aliqua prolessit illegitima

Distinctio 42

Quaestio 1 : utrum cognatio spiritualis et legalis quae est adoptatio impediat matrimonium contrahendum, et dirimas post contractum

Quaestio 2 : utrum scilicet liceat agere vel accusare ad diuortium celebrandum

Distinctio 43

Quaestio 1 : utrum resurrectio omnium hominum sit futura

Quaestio 2 : utrum aliquid corruptum possit per naturam idem numero reparari

Quaestio 3 : utrum illud cuius essentia periit totaliter per annihilationem, vel in parte per corruptionem, vt sunt omnia corporalia sub homine pos sit virtute diuina idem numero reparari

Quaestio 4 : utrum resurrectio mortuorum fiat in instanti vel in tempore

Distinctio 44

Quaestio 1 : utrum ad hoc quod idem homo numero resurgat, requiratur quod corpus eius formetur ex eisdem pulueribus in quos fuit resolutum

Quaestio 2 : utrum corpora gloriosa futura sint impassibilia per aliquam formam sibi iuhperrentem

Quaestio 3 : utrum virtute diuina corpus gloriosum possit esse cum alio corpore glorioso

Quaestio 4 : an corpus gloriosum moueatur in instanti ratione suae agilitatis de loco ad locum

Quaestio 5 : Vtrum corpora gloriosa habeant claritatem

Quaestio 6 : utrum corpora damnatorum post resurrectionem patiantur ab igne passione proprie dicta

Quaestio 7 : utrum animae damnatorum ante resumptionem corporum patiantur ab igne corporeo

Distinctio 45

Quaestio 1 : utrum suffragia viuorum prosint defunctis

Quaestio 2 : vtrum suffragia facta pro aliquo, sibi soli valeant, et non aliis pro quibus non fiunt

Quaestio 3 : de receptaculis animarum post mortem

Distinctio 46

Quaestio 1 : Utrum scilicet iustitia sit in Deo

Distinctio 47

Quaestio 1 : utrum generale iudicium sit futurum

Distinctio 48

Quaestio 1 : utrum Christus iudicaturus sit in forma humana

Quaestio 2 : utrum motus coeli cessabit

Distinctio 49

Quaestio 1 : utrum intellectus creatus possit videre Deum clare et immediate

Quaestio 2 : utrum videntes deum videant omnia in eo

Quaestio 3 : utrum beatitudo principaliter consistat in actu intellectus vel voluntatis

Quaestio 4 : de obiecto fruitionis, utrum scilicet Deus sit immediatum obiectum fruitionis

Quaestio 5 : utrum viatori possit communicari visio Dei intuitiua quae non sit beatifica

Quaestio 6 : utrum beatitudo sanctorum post resurrectionem sit fatura maior quam sit modo

Quaestio 7 : Vtrum omnes homines summe et de necessitate appetant beatitudinem

Quaestio 8 : utrum beatitudo educatur de potentia creaturae

Distinctio 50

Quaestio 1 : utrum beati videant omnes poenas damnatorum

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 2

Utrum plures possint unum baptizare
1

QVAESTIO sECVNDA. De ministro.

2

Thom. 3. q. 67. art. 6.

3

SECVNDO Quaeritur vtrum plures possint vnum baptizare. Et videt, quod non, quia nec plures possunt esse patres carnales vnius. quare &c.

4

CONTRA, vnus potest simul baptizare plures. ergo econuerso plures vnum pari. ratione.

5

REsPONDEO, tria videnda sunt. Primum est vtrum vnus possit baptizare simul plures. secundo, an econuerso duo ex necessitate possint baptizare vnum quando neuter per se potest. Tertio an plures sine necessitate possint, & quomodo.

6

Primo, ergo viden dum est vtrum vnus possit simul plures baptizare: puta vna manu vnum, & alia alium, vel aspergendo. Et licet non debeat hoc fieri nisi in necessitate, quando timetur, quod baptizandi non possint expectare, vel nisi dispensatiue: sicut apostoli multos simul aspergebant, tamen si fiat, posset videri verus baptismus esse, quod probat.

7

Primo quia sicut vnus sacerdos potest simul plures hostias consecra re, sic & vnus plures potest baptizare. Et licet non sit simile, quo ad terminum. ad quem finalem, qui est vnus in eu charistia, non autem in baptismo: tamen est simile quo ad ter minum, a quo, & ad quem immediate attingit sacramentum hic, & ibi: quia diuersae sunt materiae hinc inde licet sit dissimile in in forma, quia illa aequaliter respicit plures materias & vnam: ista autem non·

8

secundo, quia sicut vnus potest vno actu simul multos generare, & mater con cipere, vt patet in gemellis, ita & hic.

9

Tertio, quia vnus potest plures simul de sacro fonte leuare: igitur & baptizare. sed hic posset dici, quod non est simile, quia susceptio non est de essentia, nec suscipiens, sicut baptizans.

10

sED Contra hoc videtur esse, quia licet sint hic duae materiae, & duae aspersiones, vel immersiones, quia cum vna manu potest vnum aspergere, vel immergere, & cum alia alium: sed tamen non potest simul proferre duas formas. Et cum duarum rerum non sit vna forma, difficile videtur, quomodo simul vnus conferat duo baptismata: quod tamen necesse est, si sint duo baptizati, maxime si ponatur virtus esse in sacramento subiectiue, & intinsece, quia virtus differens solo numero non potest esse simul in eodem.

11

sed ad hoc posset dici, quod licet sit vna oratio secundum esse naturale cum profertur simul super duos baptizandos: est tamen duplex secundum esse signi, secundum hoc est in ea duplex virtus.

12

sed haec solutio non valet: quia esse signi est esse rationis in oratione, quo multiplicato non multiplicatur virtus realis: maxime cum in naturalibus materia numeretur a forma substan tiali, a qua distinguitur, & econuerso forma accidentalis a materia in qua. sed neutro modo est de materia, & forma in sacramentis, cum forma per se, & ex se habeat vnita tem, & non ex matersa, & econuerso materia ex se non ex forma. Vnde licet sit duplex materia, sicut duplex ablu tio, siue duples immercio, quando vnus simul baptizat duos vna tamen est oratio, & per consequens forma: quia solum vnum verbum iterat, vel explicite dicendo te, & te: vel impli cite cum dicet, Baptizo vos: Caetera remanent vna, non duo.

13

ET Ideo est dicendum, quod licet sit forma vna materialiter: est tamen plures virtualiter realiter: ita, quod formaliter non sunt subiectiue in ea plures virtutes: sed vna virtus numero, quia est in eodem subiecto, & sic non potest multiplicari. sed effectus eius est duplex secundum duo subiecta, sicut ab vno calore: in igne est vnum calefacere: sed ab eodem sunt duo calere in duobus calefactis: ita, & hic.

14

Ad formam ergo posset dici, quod ad hoc, quod sint duo baptizati: non oportet, quod sint duo baptismata formaliter, sed solum virtualiter. Videtur, tamen tutius, & ma gis consonum doctrinae communi, quod non sint de lege commu ni plures baptizandi, nisi pluribus baptismis formaliter, & materialiter. Vnde super duos non sufficit dicere semel baptizo vos, nec baptizo te, & cum distinctus baptismus debeat habere disticta, & explicita verba.

15

Ad primum, & tertium in contrarium solutum est.

16

Ad se cundu potest dici, quod non sequitur, si ita est in generatio ne carnali, quod ita sit in spirituali, quae in pluribus differt, quam conueniat· Prima tamen opinio communiter tenetur.

17

sECVNDO, videndum est, an in necessitate mutus, & mancus possint baptizare, vnus dicendo, alius agendo. Et videtur, quod non, quia neuter facit totum, sed partem tantum.

18

CONTRA est decretum. 23. distin. cap. quorundam.

19

AD Hoc posset dici, quod in sacramento, quod non est necessitatis vnus debet facere totum, vt in sacramento ordinis, & confirmationis, & extremae vnctionis: sicut in casu decreti allegati, vbi dicit, quod caecus ordinabat, & alius legebat, & nulla fuit ordinatio: sed secus est de baptismo, quod est sacramentum necessitatis. sacramentum enim, quod non est necessitatis melius omittit, quam quod inordinate conferebatur. sed in sacramentis necessitatis pro pter necessitatem licite potest omitti quicquid non est de sub stantia. Cum igitur vnitas ministri non sit de substantia sacramenti, vt dicunt communiter omnes. ergo in necessitate, licet duos concurrere, si vnus non possit facere, totum faciat quilibet, quod potest: ita tamen quod non sit mendacium: quia hoc est de substantia cuiussibet sacramenti veritatis, quod non sit ibi mendacium nec falcitas in forma, nec in materia: ita quod sicut ex falsa, & non vera materia nihil agitur: sic nec ex falsa forma. Dicet ergo mancus in forma Graecorum muto immergente baptizetur seruus Christi &c. & tunc non est mendacium, vel dicat iste baptizat te &c. si enim expressio ministri non est necessaria, non re fert in quacumq, persona exprimatur im prima, vel in tertia, vel potest dici, quod solus mutus baptizabit, & quod non po test dicere verbo dicat nutu, & sufficit. Non enim est verbum magis de substantia huiusmodi sacramenti, quam aliorum: sed videmus in sacramento poenitentiae, quod mutus potest confiteri, & for te absoluere per nutum. & signa, quae sunt verba interpretati ua: quia sacramentum necessitatis debet esse omnibus com munc: nec refert vtrum populus voluntatem suam declaret ver bis, aut factis. ergo a simili in baptismo. Item in matrimo nio, quod non est sacramentum necescitatis, sufficiunt nutus inter mutos: imo etiam non mutis: dum tamen per exteriora ex primatur consensus, vt puella verecunda sine verbo contra hit. ergo multo magis in sacramento necessitatis: & quan do mutus confert, qui loqui non potest. sed quibusdam non videtur verum, quod dictum est de absolutione, quod in necessitate potest fieri per mutum, sicut confessio. Dicunt enim, quod non est simile: quia illud est ex parte suscipientis in quo, sufficit, quod faciat, quod potest, non sic autem est ex parte ministrantis.

20

sed videt, quod imo cum confessio sit ita de substantia, sicut absolutio, & confessio magis sit per se actus oris, quam absolutio, sed confessio potest fieri in necessitate scripto, & nutu. ergo pari ratione absolutio.

21

Praeterea licet homo debeat confiteri solus extram de poenitentiis. c. Omnis vtriusque sexus. tamen in necessitate potest confiteri non solus: puta per interpretem, quando nescit loqui. Ita & hic, licet debeat solus baptizare, si tamen non po test: potest cum alio, & per alium.

22

Praeterea in quibusdam ordinibus episcopus dicit verba, & archidiaconus tradit materiam. ergo non est de substantia sacramenti vnitas ministri etiam in voluntariis: imo alius adhibet materiam, alius profert formam.

23

Praeterea sicut di ctum est in matrimonio, puella verecunda nullum signum exterius ostendit, sed alius coram ipsa profert verba, & ipsa in teriusconsentit, & praebet materiam, & ille profert formam.

24

Praeter ea, quae non sunt de substantia sacramenti possunt mutari propter necessitatem, sicut si sacerdos celebrans moriatur: alius debet supplere vicem eius, non obstante, quod requirat per se vnitatem ministri: ita etiam in proposito erunt duo simul, sicut & ibi duo successiue

25

Praeterea vnitas ministri, vel pluralitas non est de substantia: quia vnus potest baptizare vnum, vel duos, & duo possunt baptizare vnum. ergo accidit vnitas, vel pluralitas, & per consequens accidit, quod totum fiat ab vno, vel a duobus. Et sicut quidam arguunt, quod quando duo baptizant, & vterque dicit totum, non refert vtrum in plurali, vel in singulari: quia pluralitas, & singularitas ministrorum accidit, & per consequens pluralitas vocum, & singularitas, ita accidit, quando duo concurrunt, quod vterque dicat, & faciat totum: dum tamen a duobus fiat totum, siue totaliter, siue particulariter.

26

Quod tamen argutum est posse baptizari in necessita te per mutu, siue verbo non intelligatur dictum assertiue, nec etiam opinatiue, sed disputando, & inquirendo sub dubio, relinquendo ecclesiae declarandae. Nec videtur declaratum per decretalem, quae dicit, quod etiam in casu immersus ni hil dicendo non est baptizatus, quia loquitur vbi immer gens poterat proferre, sed non protulit. Nos autem quaerim de muto, qui proferre non potest, aut de idiota, qui proferre nescit aliquo modo.

27

securius tamen est tenere, quod nullo modo mutus potest baptizare, nec solus, nec cum man co. Et hoc magis ex determinatione ecclesiae, quam ex ratione, quia ecclesia tenet, quod si vetula baptizauerit puerum credens eum statim moriturum, & omiserit per ignorantiam aliquid de substantia, quod puer de nouo baptizet, & sic necessitas baptizandi, & nescientia baptizantis non faciunt, quod substantialia verborum possunt dimitti. Illa autem nescientia causat impotentiam. Nam quantum ad formam ignoratam proferendam: ita est impotens, qui ignorat, sicut mutus. ergo in nulla necessitate potest esse baptismus sine verbo, sicut nec sine aqua in quacunque necessitate pueri, nec in quacumque impotentia ministri. Quare autem aliud sit in mrimonio, & confessione difficile est videre·

28

TERTIO, videndum est, vtrum si duo ex contentione simul velint baptizare, & proferant simul verba, & simul immertur esse duo baptismata ex duabus formis, & materiis, & intentionibus. sed quia subiectum est vnum, nec est capax ni si vnius: inde est, quod non est nisi vnum, prout est passum. Nec est maius, quia non recipit magis, & minus, sicut si eius, quod est calidum in penultimo gradu adhibeantur duo calefactigant, vtrum sit baptismus.

29

Dicendum, quod si qui libet intendat per se baptizare, & non cum alio: tunc viden- da, quorum quodlibet esset per se sufficiens, esset calefa ctio ab ambobus, quia aequalis virtutis, & aequaliter ap proximata, nec se mutuo impediunt. Item esset vna calefactio: ex qua esset vnum calefactibile, qu' non potest simul moueri pluribus motibus eiusdem rationis. Nec esset intentior quia supremus gradus, qui solus restat, non potest esse intensior. Vnde non plus fieret a duobus, quam ab vno, quis in quolibet per se esset virtus sufficiens.

30

si autem duo ex intentione vnum baptismum conferendi simul bartiza rent: vtrum sit vnus baptismus: est duplex opinio. Vna, quae dicit, quod nullo modo sic duo possint baptizare, propter duo. Primu est. quia actus, qui ab vno agente expleri potest, non progreditur a pluribus simul iunctis, sed vnus solus potest baptizare. ergo plures non possunt ad eundem baptis mum concurrere. secundum est, quia mutata forma baptismi, non videtur, quod sit verus baptismus: sed qum duo sic baptizant vnum, dicentes: Nos baptizamus te, mutatur forma baptismi: forma enim baptismi est: Ego baptizo te. ista autem: Nos baptizamus, non resoluit in istas: Ego ba ptizo, & ego baptizo: sed in istas: Ego baptizo, & ille baptizat, & vtrobiq, est mutatio formae. ergo non est verus baptismus.

31

sed quidam rationes istas annulant dicentes eas non concludere. Prima non: quia licet in agentibus per naturam actus, qui potest expleri per vnum non possit progredi a pluribus simul iunctis, vel si iungantur, perfectior est effectus duorum, quam vnius, vt patet de duab candelis illuminantibus domum, quae causant lumen intensius, quam faceret altera tantum: tamen in agentibus per vo luntatem videmus contrarium. Duo enim quandoque trahunt na uem remissius, quam vnus solus possit trahere: quia talia non agunt, quantum possunt, sed quantum volunt. sic est de duo bus baptizantibus, quia non ex necessitate naturae, sed per voluntatem, & libere administrant sacramentum. Et haec ratio sufficiens est si in rebus sacramentalibus non sit subiectiue aliqua virtus, sed tantum virtus diuina assistat sacramentis ex pactione ad causandum effectum sacramenti: quia tunc eadem virtus est non multiplicata, nec intensa, quae causat effectum sacramenti, siue ministret ab vno, siue a pluribus. Et ideo non oportet baptismum, vel eius effectum esse perfectiorem, qui confertur ab vno, quam qui confertur a pluri bus. si vero sit in sacramentis subiectiue aliqua virtus: tunc di cta responsio non valeret: quia licet minister voluntarie applicet formam baptismi ad materiam, & ad baptizandum tamen virtus, quae est in rebus, & verbis sacramentalibus ex necessitate operatur. Propter quod talis virtus multiplicata habebit perfectiorem effectum, quam simplex. Et ideo plurifi catis verbis sacramentalibus, & per consequens virtutibus existentibus in eis, sequeret, quod talis baptismus, & eius effectus esset perfectior, quae si esset ab vno solo, quod est inconuemiens-

32

secunda ratio, vt dicunt, nihil cogit: quia mutatio formae baptismi quantu ad illud, quod non est de necessitate formae non euacuat sacramentum: nunc autem sic est, q expressio baptizantis secundum quancuq, personam, prima, secundam, & tertiam, non est de necessitate baptismi, alioquin Graeci non vere baptizarent. ideo mutatio sormae, quam tum ad hoc in nullo obest sabro.

33

sED Con tra ista arguitur, quia idem videt sequi, si sit ibi virtus, quia sicut illa virtus, vel non est ibi, vel non operatur ibi, nisi sit in ministro intentio conferendi sacramentum: sic videtur, q non sit ibi, nisi vna virtus, vel non habeat, nisi vnum effectum: si in ministris non sit intentio conferendi, nisi vnum sacramentum. Ab illo enim habet aliquid vnitatem a quo entitatem. Vnde sicut non habet entitatem, nisi ab intentione: sic nec pluralitatem, nisi ab intentione. Et sicut est vna virtus in forma, & materia, quae sunt distincta supposita: quia est vna non numero, sed ordine, sic est vna in duabus istis orationibus, a duobus prolatis proter vnitatem intentionis. sed verius est, quod in duabus suppositis absolutis non possit simul esse vna virtus realis, quando illa sunt discontinua. sed sicut duo calores calefactiuorum duorum non faciunt, nisi vnum calorem in vno calefactibili: sic duae virtutes in istis duabus formis non habent nisi vnum effectu: tum propter vni tatem subiecti: tum propter vnitatem intentionis. Nec est verum quod ista virtus habeat vnitatem ab intentione ministri, nisi sicut a causa, sine qua non, nec similiter effectum vnum, sed virtus, & effectus numerantur numero subiecti.

34

secundum bene refellit, quia sicut propositio illa, prout profertur ab isto resoluitur in hanc: Ego baptizo. & il le baptizat: sic econuerso, prout profertur ab alio, & sic prima forma seruatur.

35

Et praeterea est idem sensus in quacunque persona proferatur. sed si dicat quilibet: Ego te baptizo: vnus prius, alter posterius, & quilibet ex contentione intendat per se baptizare, primus baptizat, & secundus iterat, & quamuis non ex intentione: tamen puniendus est, & si non aeque. si autem intentio eorum non esset contendere, sed simul vnum baptisma conferre: tunc sicut a concelebrantibus episcopo ordinanti est vnum sacramentu ex intentione: sic & in proposito quamuis vnus ante alium diceret: quia prae ter intentionem non operatur sacramentum principalem, & essetialem ef fectum. sed puniendi sunt simul baptizantes: non simul ce lebrantes: quia illud est consuetum ab ecclesia: istud non. Vnde quando, & vbi mos erat, crimen non erat.

36

sed Tho. dicit, quod si dicunt: Nos baptizamus te. non valet. Et ratio eius est, quia homo non baptizat, nisi vt minister Christi, & eius vices gerens, sed Christus est vnus. ergo oportet ministrum, qui Christum representat, esse vnum. Propter quod signanter dicit apostolus ad Ephe. 5. Vnus Deus, vna fides, vnum baptisma. sed cum dicitur: Nos baptiza mus te, talis intentio exprimitur sic, quod plures, vt plures conueniunt ad vnum baptismum conferendum: quod videtur esse contra rationem ministerij. Et ideo contraria intentio videtur excludere sacramentum.

37

sED Contra, quidam re probant sic, quia aut oportet ministrum baptismi esse tantum vnum realiter loquendo: aut oportet, quod quilibet minister exprimat se, vt vnum. si primum dicatur contradicit primo di cto eorum, quo dicunt, quod plures possunt eundem baptizare, si quilibet eorum dicat: Ego baptizo te. si secundum dicatur, non est rationabile: primo, quia non est de necessitate sacri, quod minister exprimatur: vt patet ex forma Graecorum, qui vere baptizant. ergo non oportet, quod minister ex primatur, nec singulariter, nec pluraliter. secundo, quia si oportet ministrum exprimi secundum congruentiam ad prin. cipale agens: tunc cum minister baptismi non sit tantum minister Christi, sed trium personarum in Trinitate, vt patet ex forma baptismi: non enim dicit baptizans: Baptizo te in noie Christi, sed in noie pris, & filij, & spussancti, con gruentius esset, quod exprimeretur in prurali, quam in singulari. Tertio, quia modus exprimendi ministrum per modum vnius, vel plurium nihil videtur facere ad sacramentum, dummodo exprimatur principale agens, in cuius virtute agit minister. sic enim excluditur omnis error: qui ex expressione ministri posset contingere, quod fit cum dicit: In nomine patris. &c. ergo non est vis qualitercumque exprimatur persona ministri.

38

sED Ad ista potest dici concedendo, quod non requi ritur, nec vnitas, nec expressio ministri, sed supposito, quod persona ministri exprimatur: sic debet exprimi, vt conuenit ministro: aliter non valet. Nam si diceret: Ego principa liter baptizo te, non valeret, quia repugnat ministro, quod sit principale agens. Et similiter si dicut: Nos baptizamus, videt ex forma innui, quod Christus non possit operari per vnum ministrum, sed tantu per duos &c.

39

si autem dicatur, quod si duo traherent nauem solo verbo, & dicerent: Nos trahimus nauem duo tractus, non vnus, vel saltem duo trahere actiue. ergo si dicant: Nos baptizamus, erunt duo baptismata non est simile: quia verbum est quidem de essentia baptismi, sed non tota essentia, nec multiplica tur res, nisi ambo principia essentialia multiplicentur. Vnde fit iniuria sacramento, si forma super eandem materiam repetat. Non tamen proprie propter solam iterationem formae sacramentum iterat, sed solum pars eius materialiter.

40

secundum non cogit, quia principale agens in baptismo non est trinitas secundum illud, quod in ea plurificatur, sed secundum illud, quod est in ea vnum. Non enim agit Deus in creatu ra aliquid secundum illud, quod est trinus, sed secundum illud, quod est vnus, quia secundum deitatem, & non secundum relationem.

41

Ad tertium potest dici, quod, quia baptismus est quaedam generatio spiritualis ea, quae in baptismo fiunt, sic de bent exprimi, vt non sit repugnantia naturae. vnde cum sit con tra naturam, quod vnus homo habeat duos patres naturales generantes: non sic debet exprimi baptismus, quasi sint plu res baptizantes, sicut nec plures patres generantes. sicut enim non potest nasci a Christo, nisi qui natus est ab Adam: puta non potest baptizari, qui adhuc est in vtero, sic nec baptizari a pluribus, sicut nec generari a pluribus: vnde & ec clesia prohibuit plures tenere vnum: quia non est nisi vna ma ter vnius, cuius typum gerit suscipiens: persona. scilicet matris ec clesiae. Non tamen potuit facere quin esset verus baptismus: licet plures susciperent: quia illa susceptio nihil facit ad essentiam. sed videt esse pro opinione contraria: quia quando plures vxores simul poterant nubere vni viro: non videt, quod referret an quaelibet diceret: ego accipio te in virum, an nos accipimus te in virum: secundum illud Isa. 4. Inuocetur nomen tuum super nos aufer opprobrium nostrum: & quod dice rent vir noster esto, & princeps noster esto.

42

Praeterea sicut vnus baptizans plures diceret: Ego baptizo vos, ita econuerso plures baptizantes vnum possunt dicere, baptizamus te. Et si dicatur, quod vbi duo baptizantur, sunt duo baptismi: vbi autem duo baptizant, est vnus tantum.

43

Dicendum, quod verum est, quod in hoc exemplo est dissimile, sed propter hoc magis debet dici in plurali, quam in singulari: quia quando quilibet dicit: baptizo te seorsum per se cum vnitas, & pluralitas sit a forma, videt duplex baptismus. sed quando coniunguntur baptizantes in forma dicentes nos baptizamus: tunc magis exprimitur vnitas baptismi: sicut autem de essentia est expressio actus: sic saltem de congruentia expraessio vnitatis, vel pluralitatis actus-

44

Prae terea quando sunt duo officiales, quorum quilibet est insolidum, & ideo tantum potest vnus quantum duo: tunc congruentior modus est si ambo velint idem facere: vt dicant in plurali, mandamus, vel facimus notum, aut pronunciamus, & non quilibet per se dicat, mando.

45

Praeterea plurale non est, nisi geminatum singulare. Idem enim sensus est dicere. sor. & Plato currunt, & dicere. sor. currit, & Pla to currit, & pari ratione idem est in prima persona, & in tertia. Vnde ex quo aequipollent in significando, & in ef ficiendo: quia verba sacramentalia significant, quod efficiunt: vnde si idem significant, idem efficiunt. Vnde non video supposito, quod duo possint simul baptizare, quod non sit ita baptismus, si dicant: Nos baptizamus, sicut si quilibet dice ret: Ego baptizo te.

46

CONTRA hoc tamen est, qa ibi plures idem sacramentum faciunt eadem verba, qlibet profert, ac si solus esset sicut in ordinibus, in concelebrantibus ordinam ti. ergo & in proposito. sed ad hoc potest dici, quod aliud est de verbis illius sacri, quae proferunt in persona Christi: quae non mutat, siue sit vnus minister, siue plures. Vnde nec illa for ma debet mutari mutuo numero ministrorum: sicut nec apud Graecos mutaretur forma baptismi mutato numero ministrorum: quia apud eos non exprimitur persona ministri. sed apud nos in persona ministriiq exprimit, forma proferi: vnde secundum quod numerus mutatur, ministrorum debet forma mutari: prout melius congruit veritati: vnde si ex con- tentione baptizaret, quilibet volens per se non cum alio baptizare. tunc quilibet in singulari habet proferre. si autem ambo simul concorditer velint vnum baptismum conferre congruentius dicut: Nos baptizamus, vt notet concors inten tio, quam si dicant: Ego, & ego, per quod notatur diuisio. Est autem eadem quaestio vtru possint simul conferre, ordinare, iniungere, & quibus verbis: non autem de absolutione: quia de eodem peccato potest aliquis bis absolui, & successi ue, & vera est poenitentia, & verum sacramentum poenitentiae secun da absolutio, sicut prima: non sic autem secundus baptismus sicut primus, imo non est sacramentum. Et ideo si plures sacerdotes audirent simul vnam confessionem possent dicere: Ego absoluo, & esset congruentius si quilibet intenderet dare suam propriam, & distinctam absolutionem. sed si ambo vnam tunc videretur: quod deberent dicere nos absoluimus, quamuis substantia non muter quocumque modo dicat.

47

AD argumentum dicendu, quod secundum generationem carnalem plu res non possunt concurrere ad eundem generandu. Et ideo secundum talem generationem aliquis non potest habere plu res patres. sed secundum generationem spiritualem plures possunt concurrere ad eundem regenerandum. Nec oportet, quod sit per omnia similitudo: hinc, & inde quamuis posset dici, quod si duo concurrerent ad carnalem generationem successiue, quod semen secundi viri sic posset superuenire, quod misceretur primo, & ex vtroque coniuncto formaretur foetus: & sic esset vnus filius duorum parentum, vel si de modo succubus reciperet a duo bus semina, & simul custodiens coniuncta postea fieret incubus mulieris vtrunque simul infundens forte tunc generaret Gigantem, & maioris virtutis & esset vtriusque filius vnus.

48

Ad argumentum in oppositum dicendum, quod actio transi ens qualis est baptizare, numeratur numero patientis: quia vnum accidens non potest recipi simul in multis subiectis, nec vnum subiectum secundum idem potest simul recipere multa accidentia solo numero differentia. Non autem numeratur numero agentis: cum plura possint agere vnum: vt duo trahentes vnam nauem, & pater, & mater, qui sunt duo in carne vna ad gene randum vnum foetum, & vnum agens potest simul & vno actu producere pl'es effectus: & vnus pater plures filios, & vnus plures baptizare, & non econuerso, quia non est simile hinc inde.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 2