Table of Contents
Commentarius in libros sententiarum
Liber 4
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum sacramenta nouae Legis causent gratiam.
Quaestio 2 : de diffinitione sacramenti
Quaestio 3 : de institutione sacramentorum
Quaestio 4 : Utrum constent ex rebus, et verbis
Quaestio 5 : Utrum convenienter fuerit instituta
Quaestio 6 : Utrum sacramenta legalia conferrent gratiam
Distinctio 2
Quaestio 1 : De institutione sacramentorum novae legis an sint a Christo instituta
Quaestio 2 : de baptismo Ioannis
Distinctio 3
Quaestio 1 : De forma baptismi, an possit mutari
Quaestio 2 : Utrum plures possint unum baptizare
Quaestio 3 : utrum baptismus debeat fieri in aqua
Distinctio 4
Quaestio 1 : utrum baptismus deleat omne culpam, et omnem poenam
Quaestio 2 : Utrum character in baptismo imprimatur
Quaestio 3 : de baptismo flaminis, et sanguinis
Quaestio 4 : De carentibus usu rationis, utrum sint baptizandi
Quaestio 5 : De ficte accedentibus, utrum baptismus, cessante fictione, habeat effectum suum
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum Christus secundum quod homo potuerit dimittere peccata
Quaestio 2 : Utrum malus minister possit baptizare
Quaestio 3 : Utrum liceat petere, vel recipere baptismum a malo ministro
Distinctio 6
Quaestio 1 : Utrum ad baptismum requiratur nativitas ex utero
Quaestio 2 : Utrum intentio in baptismo requiratur
Quaestio 3 : An fides requiratur in baptismo
Distinctio 7
Quaestio 1 : De confirmatione secundum se
Quaestio 2 : Utrum confirmatio characterem imprimat
Quaestio 4 : Utrum episcopus sit proprius minister huius sacramenti
Distinctio 8
Quaestio 1 : Utrum eucharistia sit sacramentum
Quaestio 2 : Utrum eucharistia fit tantum sumenda a ieiunis
Quaestio 3 : De forma huius sacramenti, scilicet utrum una dependeat ab alia.
Distinctio 9
Quaestio 1 : utrum peccator sumat corpus Christi
Quaestio 2 : Utrum peccatori liceat sumere corpus Christi
Quaestio 3 : Utrum polluto liceat sumere corpus Christi
Quaestio 4 : Utrum peccatori sit deneganda communio?
Distinctio 10
Quaestio 1 : utrum corpus Christi sit in sacramento altaris, realiter, et essentialiter
Quaestio 2 : utrum Christus sit in altari totaliter
Quaestio 3 : utrum Christus sit in sacramento altaris localiter
Quaestio 4 : utrum Christus sit in altari visibiliter
Distinctio 11
Quaestio 1 : utrum panis, et vinum sit conueniens mateteri huius sacramenti
Quaestio 2 : Vtrum conuersio sit completa ratio essendi corpus Christi in altari realiter
Quaestio 4 : utrum Deus possit conuertere vnum corpus in plura corpora, sicut econuerso facit
Distinctio 12
Quaestio 1 : utrum liceat pluries in die communica re
Quaestio 2 : utrum Deus possit facere accidens sine subiecto
Quaestio 3 : utrum in sacramento altaris sint accidentia sine subiecto
Quaestio 4 : utrum species in sacramento altaris possint aliquid immutare
Distinctio 13
Quaestio 1 : Utrum non sacerdos possit conficere
Quaestio 2 : utrum sacerdos teneatur celebrare
Quaestio 3 : de haereticis, utrum sint exterminandi
Quaestio 4 : utrum plures sacerdotes possint eandem hostiam consecrare
Distinctio 14
Quaestio 1 : utrum poenitentia sit sacramentum
Quaestio 2 : utrum poenitentia sit virtus
Quaestio 3 : de poenitentia in comparatione ad alias virtutes
Quaestio 4 : de subiecto poenitentiae
Quaestio 5 : de continuatio ne poenitentiae
Quaestio 6 : de solenni poenitentia
Quaestio 7 : de effectu poenitentiae, utrum sit necessaria ad salutem
Distinctio 15
Quaestio 1 : utrum peccatum impediat satisfactionem
Quaestio 2 : utrum restitutio sit pars satisfactionis
Quaestio 3 : utrum eleemosyna sit satisfactionis pars
Quaestio 4 : utrum ieiunium sit pars satisfactionis
Quaestio 5 : de oratione, utrum sit satisfactionis pars
Distinctio 16
Quaestio 1 : de remissione venialium, utrum possint remitti sine mortalibus
Quaestio 2 : Vtrum poenitentia possit per aliquid impediri
Quaestio 3 : de circunstantiis, an sint confitendae
Quaestio 4 : utrum poenitentia habeat partes
Distinctio 17
Quaestio 1 : de contritione, utrum deleat peccatum
Quaestio 2 : utrum sit necesse confiteri sacerdoti statim de omnibus
Quaestio 3 : utrum confessio sit facienda proprio sacerdoti
Quaestio 4 : an confessio possit fieri alieno sacerdoti, de licentia proprii sacerdotis
Quaestio 5 : utrum confessio dimidiata iterari debeat
Quaestio 7 : confitens et non poenitens impleat praeceptum de semel confitendo in anno
Quaestio 8 : utrum confessio facta ab illo qui non est contritus valeat
Distinctio 18
Quaestio 1 : utrum excommunicatio debeat esse in Ecclesia
Quaestio 2 : quis possit excommunicare: vtrum scilicet excommunicatum possit excommunicare
Quaestio 3 : utrum in iure debeat esse aliqua excommunicatio lata
Quaestio 4 : de effectu excommunicationis
Quaestio 5 : de absolutione ab excommunicatione
Quaestio 6 : utrum minor excommunicatio, repellat a sacramentis
Quaestio 7 : de suspensione: utrum impediat absolutionem
Quaestio 8 : de inter dicto: utrum violans interdictum sit irregularis
Distinctio 19
Quaestio 1 : utrum claues sint in Ecclesia
Quaestio 3 : de correctione fraterna. utrum cadat sub praecepto
Quaestio 4 : de denunciatione, utrum debeat eam praecedere fraterna correctio
Distinctio 20
Quaestio 1 : utrum aliquis in morte possit vere poenitere
Quaestio 3 : utrum vnos pro alio possit satisfacere
Quaestio 4 : de indulgentiis, utrum tantum valeant, quantum sonant
Distinctio 21
Quaestio 1 : de Purgatorio quaeritur, utrum ibi culpa remittatur
Quaestio 2 : de generali confessione utrum deleat omnem culpam
Distinctio 22
Quaestio 1 : utrum peccata semel dimissa redeant
Quaestio 2 : utrum damnato ad mortem, petenti confessionem debeat negari
Quaestio 3 : de forma huius sacramenti, utrum haec sit conueniens forma huius. Ego absoluo te etc.
Distinctio 23
Quaestio 1 : de extrema vnctione, quo ad essentiam, utrum habeat determinatam materiam
Quaestio 2 : de ministro: utrum sacerdos possit hoc sacramentum ministrare
Quaestio 3 : de subiecto, utrum solus infirmus debeat inungi
Quaestio 4 : De effectu extremae vnctionis.
Distinctio 24
Quaestio 1 : utrum ordo sit sacramentum
Quaestio 2 : de charactere, utrum in quolibet ordine imprimatur character
Quaestio 3 : de annexis ordinum: an corona sit ordo
Quaestio 4 : utrum distincti ordines habeant distinctos actus
Quaestio 5 : utrum ministri debeant habere vestes speciales
Quaestio 6 : utrum in ecclesia sit aliqua maior potestas sacerdotali
Quaestio 7 : de episcopatu utrum sit ordo
Distinctio 25
Quaestio 1 : utrum omnes episcopi possint conferre ordinet
Quaestio 3 : de impedimento ordinis
Quaestio 4 : utrum Papa possit committere symoniam
Quaestio 5 : utrum symonis mentalis obliget ad resignationem beneficii per eam obtenti
Distinctio 26
Quaestio 1 : quid est matrimonium, et utrum sit coniunctio maris, et foeminae
Quaestio 2 : an matrimonium sit licitum
Quaestio 3 : utrum matrimonium sit in praecepto
Quaestio 4 : utrum matrimonium sit sacramentum
Distinctio 27
Quaestio 1 : utrum rite contracta possint dissolui
Quaestio 2 : utrum consensus sit causa effectiua matrimonij
Quaestio 3 : utrum matrimonium soluatur per ingressum religionis
Quaestio 4 : utrum cum bigamo liceat dispensare
Distinctio 28
Quaestio 1 : an sponsalia iurata faciant matrimonium
Distinctio 29
Quaestio 1 : an metus matrimonium impediat
Quaestio 2 : an conditio impossibilis apposita sponsalibus, vel matrimonio vitiet, aut vitietur
Distinctio 30
Quaestio 1 : de errore, an impediat, et dirimat matrimonium
Quaestio 2 : de matrimonio beatae Virginis, utrum fuerit verum matrimonium
Distinctio 31
Quaestio 1 : an matrimonium habeat bona excusantia
Quaestio 2 : utrum propter bona matrimonij excusentur coniuges a peccato
Quaestio 3 : utrum fine praedictis bonis possit actus matrimonij excusari
Distinctio 32
Quaestio 1 : utrum coniunx teneatur reddere debitum petenti
Quaestio 2 : utrum vnus coniunx sine licentia alterius possit vouere continentiam
Distinctio 33
Quaestio 1 : utrum vnquam licuerit habere plures vxores
Quaestio 2 : de virginitate utrum fit dignissima virtutum
Distinctio 34
Quaestio 1 : utrum matrimonio sint assignanda aliqua impedimenta
Quaestio 2 : utrum impotentia ad actum matrimonij impediat matrimonium
Distinctio 35
Quaestio 1 : utrum ex causa fornicationis liceat coniugem dimittere
Quaestio 2 : utrum dimittens vxorem ob fornicationem possit alteri nubere
Distinctio 36
Quaestio 1 : utrum seruitus impediat matrimonium
Quaestio 2 : utrum seruus possit contrahere matrimonium sine consensu domini sui
Distinctio 37
Quaestio 1 : utrum sacer ordo impediat matrimonium
Quaestio 2 : utrum vxoricidium impediat matrimonium
Distinctio 38
Quaestio 1 : utrum bene definiatur votum a Magistro in litera dicente, quod votum est etc
Quaestio 2 : de diuisione voti
Quaestio 5 : De vtilitate voti, et virginum consecratione.
Distinctio 39
Quaestio 1 : de dispari cultu, utrum impediat matrimonium
Distinctio 40
Quaestio 1 : de consanguinitate, utrum impediat matrimonium
Distinctio 41
Quaestio 1 : de affinitate, utrum impediat matrimonium
Quaestio 3 : de illegitimitate, utrum scilicet aliqua prolessit illegitima
Distinctio 42
Quaestio 2 : utrum scilicet liceat agere vel accusare ad diuortium celebrandum
Distinctio 43
Quaestio 1 : utrum resurrectio omnium hominum sit futura
Quaestio 2 : utrum aliquid corruptum possit per naturam idem numero reparari
Quaestio 4 : utrum resurrectio mortuorum fiat in instanti vel in tempore
Distinctio 44
Quaestio 2 : utrum corpora gloriosa futura sint impassibilia per aliquam formam sibi iuhperrentem
Quaestio 3 : utrum virtute diuina corpus gloriosum possit esse cum alio corpore glorioso
Quaestio 4 : an corpus gloriosum moueatur in instanti ratione suae agilitatis de loco ad locum
Quaestio 5 : Vtrum corpora gloriosa habeant claritatem
Quaestio 6 : utrum corpora damnatorum post resurrectionem patiantur ab igne passione proprie dicta
Quaestio 7 : utrum animae damnatorum ante resumptionem corporum patiantur ab igne corporeo
Distinctio 45
Quaestio 1 : utrum suffragia viuorum prosint defunctis
Quaestio 2 : vtrum suffragia facta pro aliquo, sibi soli valeant, et non aliis pro quibus non fiunt
Quaestio 3 : de receptaculis animarum post mortem
Distinctio 46
Quaestio 1 : Utrum scilicet iustitia sit in Deo
Distinctio 47
Quaestio 1 : utrum generale iudicium sit futurum
Distinctio 48
Quaestio 1 : utrum Christus iudicaturus sit in forma humana
Quaestio 2 : utrum motus coeli cessabit
Distinctio 49
Quaestio 1 : utrum intellectus creatus possit videre Deum clare et immediate
Quaestio 2 : utrum videntes deum videant omnia in eo
Quaestio 3 : utrum beatitudo principaliter consistat in actu intellectus vel voluntatis
Quaestio 4 : de obiecto fruitionis, utrum scilicet Deus sit immediatum obiectum fruitionis
Quaestio 5 : utrum viatori possit communicari visio Dei intuitiua quae non sit beatifica
Quaestio 6 : utrum beatitudo sanctorum post resurrectionem sit fatura maior quam sit modo
Quaestio 7 : Vtrum omnes homines summe et de necessitate appetant beatitudinem
Quaestio 8 : utrum beatitudo educatur de potentia creaturae
Distinctio 50
Quaestio 4
Utrum peccatori sit deneganda communio?QVARTO Quaeritur, vtrum peccatori sit deneganda communio? Et videtur & non: quia non ne gatur furioso, nec frenetico, qui carent vsu rationis. ergo multo minus peccatori, qui non caret.
RESPONDEO, circa istam quaestionem videnda sunt tria. Primo, de peccatoribus, vtrum sit eis communio denegada. secundo, de amentibus. Tertio, de impuberibus.
QVANTVM ad primum sunt vndecim conclusiones secundum multas diuisiones. Prima, quia aut sacerdos habet certitudinem, aut suspitionem. si habet certitudinem, aut est sacerdos, qui non tenetur ei ministrare sacramenta: puta, quia non est cura tus eius, vel non tonetur pro tunc: quia non est dies Paschatis, nec est infirmus, & tunc debet ei denegare: quia debet a peccato mortali proximum impedire quando potest: potest autem hic, quia etiam non peccatori non tenetur dare. Vnde si nesciat etiam nisi per confessionem potest negare: quia non ex confessione ius illud acquiritur: quia alias habet ius ne gandi, eo ipso, quod alius non habet ius petendi ab eo. Et sic dicitur de tempore ordi. c. Ad aures. quod religiosis contra voluntatem abbatum petentibus ordines debent denegari: quia non habent ius petendi. Et verissimile est, sunt indigni, quando qui nouit eorum conscientias, non vult eos promoueri.
secunda conclusio est, quod si sacerdos, qui innocenti tenet dare, sicut curatus, vel vicarius eius in Paschate scit crimen eius esse notorium, & manifestum: tunc debet denegare in publico, & priuato, quando est mortale. si autem est occultu, tunc debet denegare in occulto non in publico: quia esset proditor criminis, aut reuelator. Quod probatur de officio ordinarij. c. 2. vbi dicitur, qui sacerilos, qui noult crimem occultum parochiani debeteum arguere In priuato, non in publico nominari. si autem requiratur ab illo, qui passus est damnum debet excommunicare in generali non nominatim: sicut Christus dixit in ganerali, vnus ex vobis me tradet: Et similiter illi debet negare eucharistiam in occulto nonin publico: sicut & Christus dedit eam Iudae coram aliis. Et ad idem est de tempore ordi. c. Ex tenore. vbi illoe, qui habent ius petendi ordines ratione beneficij: non duber praelatus repellere praexextu peccati occulti.
Tertia conclusio est, quod hoc est verum de peccato occulto aliter noto, quae per confessionem: quia si per confessionem solum nouit peccatum in poenitente debet quidem eum monere in occulto, vt desistat. sed si instet, & petat, vt sibi debitum non debet ei negare: quia scit, vt Deus, non vt homo: vt dicitur in decre. de offi. ordi. c. 2. Negat autem, vt homo in foro contentioso, nec ex confessio ne acquirat sibi ius negandi, quod prius non habebat. Et quamuis repellendo in occulto nullo alio vidente, non reue laret confessionem tamen ex confessione, extra iudicium confessionis nulla exceptio sibi datur, plusquam si nesciret: quia nescit, vt Deus. si autem peteret ab illo, qui non tenet, vel quando non tenetur, cum possit negare etium sino peccato multo magis peccatori non quidem obi lciendo sibi pctih confessum, sed dicendo se non teneri: & in hoc bene facit negando gladium furioso.
Ex his manifestum est, q publicae meretrices, & publiol vsurarij sunt omnino ab altari arcendi, nisi poenitebtiam egeritit: ita, q post poenitem tiam priuatam possunt admitti alcucharistiam secreto: non autem in publico, nisi post publicum poenitetiam propter scandalum. Nam manifesta delicta nou sunt occulte corrigenda: sed debent aedificari de poenitentia, qui fuerunt scundalizati de culpa. Vnde vel sacerdos debet iniungere poe nitentiam publicam, vel debent publicare, quod ipse est vero penitens. Ar. extra de poe. & remis. c. 1. De vsaris. c. Quia in omnibus.
Quarta conclusio est, quod histrionibus neganda est communio, vt videi, seeundum quod diciende con sec. di. 2. c. Pro dilectione. sed ibi loquit de histrione ma go, cuius ars est mortalis. sed vbi ars histrionum sine mor tali exercetur, non videtur eis propter venialia communis deneganda.
Quinta conclusio est, quod non est dan da hostia simplex pro hostia consecrata: quia esset idolola tria, cum iste cibus fit a sumentibus adorandus, iuxta illudi manducauerunt, & adorauerunt &c. Vnde extra de colebra. mis. c. de homine. dicitur de sacerdote, qui suppresiis verbis, quibus conficitur corpus Christi propter remorsum conscientiae reliqua missae se agere simulabat, quod grauius peccat, quia populum decipit. Et abiicienda sunt falsa remedia, quae sunt veris periculis grauiora.
sexta conclusio est, quod si quaerai, vtrum eucharistia sit propter suspisionem deneganda? videtur distinguendu: quin si leuis est, deponi debet: si probabilis, nec etiam propter hoc debet negari, si violenta, negari debet: vbi propter certitudinem negarei. Quod autem si est suspicio probabilis, non debeat negari, probatur: quia nec maritus propter huiusmodi sa spitione debet negari debitum, vt dicit de sentem, excommu. Inquisitioni.
septima conclusio est, quod non est propter suspicionem probandam danda cucharistia, vt dici tur. 2. q. 5. saepe contingit.
Nona conclusio est. Quod illud, quod dictum est de peccatore intelligendum est de non poenitente: quia si poeniteret, & confiteret, etiam suspendendo non negatur, sicut de haereticis. c. super eo lib. 6. vbi poe nitentia, & eucharistia non negantur relapso cum paratus est incendio. Et dis. 86. c. Tanta. etiam excommunicato, & cuicumque in morte non negat poenitentia, nec per conse- quen viaticum, quod in poenitentia inclusum intelligitur: vt dicit de poeni. & remis. c. Quod in te.
Decima conclusio est. Quod si est contritus, & confessus: sed sa cerdos non potest absoluere, non propter hoc debet ei eucharistiam negare in Paschate: nisi esset vinculu senten tiae excommunicationis: quia sicut sacerdos contritus quando non habet, cui confireat propter necessitatem potest celebrare, sic iste communicare.
Vndecima conclusio est. Quod quando sacerdos inhibet venire ad communionem, nisi si bi, aut vicario confessos, & excommunicat contra facientes quantum ad confessos praedicatoribus, & minori bus sententia talis est nulla: tum quia est error intollerabilis, & expraessus: quia confessis fratribus non dobent ipsi negare: tum quia sententia lata est contra constitutionem. c. Inter cunctas. & ibidem denunciatur irritat licet nunc videatur illa irri tatio in vienensi concilio reuocata.
CIRCAI secundum sunt qua tuor conclusiones. Prima, quod si sunt perpetuo furiosi: ita q nec actualem, nec habitualem habuerit vnquam deuotionem circa sacramentum non sunt communicandi: licet sint baptizati, & confirmatitꝗa hoc sacramentum requirit denotionem, dicente apostolo. Probet autem seipsum homo,
secunda conclusio est, quod si habent, lucida interualla: & tunc habuerunt deuotionem ad sacramentum, & peti uerunt, debent communicari, sicut dicit. 26. 4. 6. si quis in infirmitato poenitentiam petierit, & post in frenesim lapsus &c. eucharistia ori eius infundatur: suple si sine expuitione, vel vomitu, vel irreuerentia fieri potest, aliter non-
Tertia conclusio est. Quod si in sanitate non petiit, dari non debet: sicut nec baptismus, nisi ex bona conuersatione praeterita verisimile sit, quod si praeuidisset istum casum, quod eam petiu isset. Tunc enim habet deuotionem habitualem interpretatiuam, quae sufficit.
Quarta conclusio est, quod daemoniacis debet dari communio secundum Thomam. Nisi constet eos pro crimine torqueri quo casu pro excommunicatis sunt habendi: qui sunt traditi sa thanae. Et sic posset intelligi, quod dicit Dio. de energumenis.
CIRCA tertium sunt duae conclusiones. Prima, quod impuberes, qui carent penitus discretiono, vt ante sept ennium: quia infantium aetas, quod videt, ignorat, vt dicit. C. de fal. mo. l. vnica. non sunt conicandi: quamuis Graeci contrarium faciant: quia dicitur. 1. Cor. 11 peccare non diiudicans corpus Domini. Ex quo non videi debere dari, nisi diiudicanti actu, vel habitu: quod non est in illo, qui non habet, nec vnquam habuit iudicium rationis.
On this page