Table of Contents
Commentarius in libros sententiarum
Liber 4
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum sacramenta nouae Legis causent gratiam.
Quaestio 2 : de diffinitione sacramenti
Quaestio 3 : de institutione sacramentorum
Quaestio 4 : Utrum constent ex rebus, et verbis
Quaestio 5 : Utrum convenienter fuerit instituta
Quaestio 6 : Utrum sacramenta legalia conferrent gratiam
Distinctio 2
Quaestio 1 : De institutione sacramentorum novae legis an sint a Christo instituta
Quaestio 2 : de baptismo Ioannis
Distinctio 3
Quaestio 1 : De forma baptismi, an possit mutari
Quaestio 2 : Utrum plures possint unum baptizare
Quaestio 3 : utrum baptismus debeat fieri in aqua
Distinctio 4
Quaestio 1 : utrum baptismus deleat omne culpam, et omnem poenam
Quaestio 2 : Utrum character in baptismo imprimatur
Quaestio 3 : de baptismo flaminis, et sanguinis
Quaestio 4 : De carentibus usu rationis, utrum sint baptizandi
Quaestio 5 : De ficte accedentibus, utrum baptismus, cessante fictione, habeat effectum suum
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum Christus secundum quod homo potuerit dimittere peccata
Quaestio 2 : Utrum malus minister possit baptizare
Quaestio 3 : Utrum liceat petere, vel recipere baptismum a malo ministro
Distinctio 6
Quaestio 1 : Utrum ad baptismum requiratur nativitas ex utero
Quaestio 2 : Utrum intentio in baptismo requiratur
Quaestio 3 : An fides requiratur in baptismo
Distinctio 7
Quaestio 1 : De confirmatione secundum se
Quaestio 2 : Utrum confirmatio characterem imprimat
Quaestio 4 : Utrum episcopus sit proprius minister huius sacramenti
Distinctio 8
Quaestio 1 : Utrum eucharistia sit sacramentum
Quaestio 2 : Utrum eucharistia fit tantum sumenda a ieiunis
Quaestio 3 : De forma huius sacramenti, scilicet utrum una dependeat ab alia.
Distinctio 9
Quaestio 1 : utrum peccator sumat corpus Christi
Quaestio 2 : Utrum peccatori liceat sumere corpus Christi
Quaestio 3 : Utrum polluto liceat sumere corpus Christi
Quaestio 4 : Utrum peccatori sit deneganda communio?
Distinctio 10
Quaestio 1 : utrum corpus Christi sit in sacramento altaris, realiter, et essentialiter
Quaestio 2 : utrum Christus sit in altari totaliter
Quaestio 3 : utrum Christus sit in sacramento altaris localiter
Quaestio 4 : utrum Christus sit in altari visibiliter
Distinctio 11
Quaestio 1 : utrum panis, et vinum sit conueniens mateteri huius sacramenti
Quaestio 2 : Vtrum conuersio sit completa ratio essendi corpus Christi in altari realiter
Quaestio 4 : utrum Deus possit conuertere vnum corpus in plura corpora, sicut econuerso facit
Distinctio 12
Quaestio 1 : utrum liceat pluries in die communica re
Quaestio 2 : utrum Deus possit facere accidens sine subiecto
Quaestio 3 : utrum in sacramento altaris sint accidentia sine subiecto
Quaestio 4 : utrum species in sacramento altaris possint aliquid immutare
Distinctio 13
Quaestio 1 : Utrum non sacerdos possit conficere
Quaestio 2 : utrum sacerdos teneatur celebrare
Quaestio 3 : de haereticis, utrum sint exterminandi
Quaestio 4 : utrum plures sacerdotes possint eandem hostiam consecrare
Distinctio 14
Quaestio 1 : utrum poenitentia sit sacramentum
Quaestio 2 : utrum poenitentia sit virtus
Quaestio 3 : de poenitentia in comparatione ad alias virtutes
Quaestio 4 : de subiecto poenitentiae
Quaestio 5 : de continuatio ne poenitentiae
Quaestio 6 : de solenni poenitentia
Quaestio 7 : de effectu poenitentiae, utrum sit necessaria ad salutem
Distinctio 15
Quaestio 1 : utrum peccatum impediat satisfactionem
Quaestio 2 : utrum restitutio sit pars satisfactionis
Quaestio 3 : utrum eleemosyna sit satisfactionis pars
Quaestio 4 : utrum ieiunium sit pars satisfactionis
Quaestio 5 : de oratione, utrum sit satisfactionis pars
Distinctio 16
Quaestio 1 : de remissione venialium, utrum possint remitti sine mortalibus
Quaestio 2 : Vtrum poenitentia possit per aliquid impediri
Quaestio 3 : de circunstantiis, an sint confitendae
Quaestio 4 : utrum poenitentia habeat partes
Distinctio 17
Quaestio 1 : de contritione, utrum deleat peccatum
Quaestio 2 : utrum sit necesse confiteri sacerdoti statim de omnibus
Quaestio 3 : utrum confessio sit facienda proprio sacerdoti
Quaestio 4 : an confessio possit fieri alieno sacerdoti, de licentia proprii sacerdotis
Quaestio 5 : utrum confessio dimidiata iterari debeat
Quaestio 7 : confitens et non poenitens impleat praeceptum de semel confitendo in anno
Quaestio 8 : utrum confessio facta ab illo qui non est contritus valeat
Distinctio 18
Quaestio 1 : utrum excommunicatio debeat esse in Ecclesia
Quaestio 2 : quis possit excommunicare: vtrum scilicet excommunicatum possit excommunicare
Quaestio 3 : utrum in iure debeat esse aliqua excommunicatio lata
Quaestio 4 : de effectu excommunicationis
Quaestio 5 : de absolutione ab excommunicatione
Quaestio 6 : utrum minor excommunicatio, repellat a sacramentis
Quaestio 7 : de suspensione: utrum impediat absolutionem
Quaestio 8 : de inter dicto: utrum violans interdictum sit irregularis
Distinctio 19
Quaestio 1 : utrum claues sint in Ecclesia
Quaestio 3 : de correctione fraterna. utrum cadat sub praecepto
Quaestio 4 : de denunciatione, utrum debeat eam praecedere fraterna correctio
Distinctio 20
Quaestio 1 : utrum aliquis in morte possit vere poenitere
Quaestio 3 : utrum vnos pro alio possit satisfacere
Quaestio 4 : de indulgentiis, utrum tantum valeant, quantum sonant
Distinctio 21
Quaestio 1 : de Purgatorio quaeritur, utrum ibi culpa remittatur
Quaestio 2 : de generali confessione utrum deleat omnem culpam
Distinctio 22
Quaestio 1 : utrum peccata semel dimissa redeant
Quaestio 2 : utrum damnato ad mortem, petenti confessionem debeat negari
Quaestio 3 : de forma huius sacramenti, utrum haec sit conueniens forma huius. Ego absoluo te etc.
Distinctio 23
Quaestio 1 : de extrema vnctione, quo ad essentiam, utrum habeat determinatam materiam
Quaestio 2 : de ministro: utrum sacerdos possit hoc sacramentum ministrare
Quaestio 3 : de subiecto, utrum solus infirmus debeat inungi
Quaestio 4 : De effectu extremae vnctionis.
Distinctio 24
Quaestio 1 : utrum ordo sit sacramentum
Quaestio 2 : de charactere, utrum in quolibet ordine imprimatur character
Quaestio 3 : de annexis ordinum: an corona sit ordo
Quaestio 4 : utrum distincti ordines habeant distinctos actus
Quaestio 5 : utrum ministri debeant habere vestes speciales
Quaestio 6 : utrum in ecclesia sit aliqua maior potestas sacerdotali
Quaestio 7 : de episcopatu utrum sit ordo
Distinctio 25
Quaestio 1 : utrum omnes episcopi possint conferre ordinet
Quaestio 3 : de impedimento ordinis
Quaestio 4 : utrum Papa possit committere symoniam
Quaestio 5 : utrum symonis mentalis obliget ad resignationem beneficii per eam obtenti
Distinctio 26
Quaestio 1 : quid est matrimonium, et utrum sit coniunctio maris, et foeminae
Quaestio 2 : an matrimonium sit licitum
Quaestio 3 : utrum matrimonium sit in praecepto
Quaestio 4 : utrum matrimonium sit sacramentum
Distinctio 27
Quaestio 1 : utrum rite contracta possint dissolui
Quaestio 2 : utrum consensus sit causa effectiua matrimonij
Quaestio 3 : utrum matrimonium soluatur per ingressum religionis
Quaestio 4 : utrum cum bigamo liceat dispensare
Distinctio 28
Quaestio 1 : an sponsalia iurata faciant matrimonium
Distinctio 29
Quaestio 1 : an metus matrimonium impediat
Quaestio 2 : an conditio impossibilis apposita sponsalibus, vel matrimonio vitiet, aut vitietur
Distinctio 30
Quaestio 1 : de errore, an impediat, et dirimat matrimonium
Quaestio 2 : de matrimonio beatae Virginis, utrum fuerit verum matrimonium
Distinctio 31
Quaestio 1 : an matrimonium habeat bona excusantia
Quaestio 2 : utrum propter bona matrimonij excusentur coniuges a peccato
Quaestio 3 : utrum fine praedictis bonis possit actus matrimonij excusari
Distinctio 32
Quaestio 1 : utrum coniunx teneatur reddere debitum petenti
Quaestio 2 : utrum vnus coniunx sine licentia alterius possit vouere continentiam
Distinctio 33
Quaestio 1 : utrum vnquam licuerit habere plures vxores
Quaestio 2 : de virginitate utrum fit dignissima virtutum
Distinctio 34
Quaestio 1 : utrum matrimonio sint assignanda aliqua impedimenta
Quaestio 2 : utrum impotentia ad actum matrimonij impediat matrimonium
Distinctio 35
Quaestio 1 : utrum ex causa fornicationis liceat coniugem dimittere
Quaestio 2 : utrum dimittens vxorem ob fornicationem possit alteri nubere
Distinctio 36
Quaestio 1 : utrum seruitus impediat matrimonium
Quaestio 2 : utrum seruus possit contrahere matrimonium sine consensu domini sui
Distinctio 37
Quaestio 1 : utrum sacer ordo impediat matrimonium
Quaestio 2 : utrum vxoricidium impediat matrimonium
Distinctio 38
Quaestio 1 : utrum bene definiatur votum a Magistro in litera dicente, quod votum est etc
Quaestio 2 : de diuisione voti
Quaestio 5 : De vtilitate voti, et virginum consecratione.
Distinctio 39
Quaestio 1 : de dispari cultu, utrum impediat matrimonium
Distinctio 40
Quaestio 1 : de consanguinitate, utrum impediat matrimonium
Distinctio 41
Quaestio 1 : de affinitate, utrum impediat matrimonium
Quaestio 3 : de illegitimitate, utrum scilicet aliqua prolessit illegitima
Distinctio 42
Quaestio 2 : utrum scilicet liceat agere vel accusare ad diuortium celebrandum
Distinctio 43
Quaestio 1 : utrum resurrectio omnium hominum sit futura
Quaestio 2 : utrum aliquid corruptum possit per naturam idem numero reparari
Quaestio 4 : utrum resurrectio mortuorum fiat in instanti vel in tempore
Distinctio 44
Quaestio 2 : utrum corpora gloriosa futura sint impassibilia per aliquam formam sibi iuhperrentem
Quaestio 3 : utrum virtute diuina corpus gloriosum possit esse cum alio corpore glorioso
Quaestio 4 : an corpus gloriosum moueatur in instanti ratione suae agilitatis de loco ad locum
Quaestio 5 : Vtrum corpora gloriosa habeant claritatem
Quaestio 6 : utrum corpora damnatorum post resurrectionem patiantur ab igne passione proprie dicta
Quaestio 7 : utrum animae damnatorum ante resumptionem corporum patiantur ab igne corporeo
Distinctio 45
Quaestio 1 : utrum suffragia viuorum prosint defunctis
Quaestio 2 : vtrum suffragia facta pro aliquo, sibi soli valeant, et non aliis pro quibus non fiunt
Quaestio 3 : de receptaculis animarum post mortem
Distinctio 46
Quaestio 1 : Utrum scilicet iustitia sit in Deo
Distinctio 47
Quaestio 1 : utrum generale iudicium sit futurum
Distinctio 48
Quaestio 1 : utrum Christus iudicaturus sit in forma humana
Quaestio 2 : utrum motus coeli cessabit
Distinctio 49
Quaestio 1 : utrum intellectus creatus possit videre Deum clare et immediate
Quaestio 2 : utrum videntes deum videant omnia in eo
Quaestio 3 : utrum beatitudo principaliter consistat in actu intellectus vel voluntatis
Quaestio 4 : de obiecto fruitionis, utrum scilicet Deus sit immediatum obiectum fruitionis
Quaestio 5 : utrum viatori possit communicari visio Dei intuitiua quae non sit beatifica
Quaestio 6 : utrum beatitudo sanctorum post resurrectionem sit fatura maior quam sit modo
Quaestio 7 : Vtrum omnes homines summe et de necessitate appetant beatitudinem
Quaestio 8 : utrum beatitudo educatur de potentia creaturae
Distinctio 50
Quaestio 1
utrum baptismus deleat omne culpam, et omnem poenamCIrca quartam distinctionem quaeruntur quinque. Primo de effectu baptismi. secundo an imprimatur character in eo. Tertio de vnitate baptismi. Quarto de carenubus vsu rationis, an sint baptizandi. Quinto de ficte accedentibus.
PRIMO igitur quaeritur de effectu baptismi, vtrum baptismus deleat omne culpam, & omnem poenam. Et arguit primo, quod non omnem culpam nisi originalem, quia regeneratio spiritualis opponit carnali: sed per generationem carnalem solu contrahitur originale. ergo per baptismum, qui est regeneratio spiritualis non tollit nisi peccatum originale.
Item quod non tollat omnem poenam, arguit sic. si baptismus deleret omnem poenam maxime deleret illam, quae contrahitur p originale contra quod praecipue ordinai, sed illa non delet, quod probar, quia fames, sitis, repugnantia virium iuferiorum ad superiores, & huiusmodi sunt poena peccati originalis, sed ista non amouent per baptismum. ergo &c.
Circa primum est primo sciendum, quod in adultis est remissio omnis culpae, nisi sit obex ex parte eorum. si autem non sit poenitens de venialibus, vel si poeniteat de vno, & non de alio solu remittuntur illa, de quibus poenitet, quia actualis culpa nunquam remittitur sine poenitentia. Verum est, quod est triplex poenitetia. Prima quae est sacramentum, & consistit in actu exteriori confitentis, & absoluentis. Et ista non est necessaria baptizandis quantuncumque adultis, imo nec exhibenda, eo quod baptismus est ianua sacramentorum, propter quod baptizandis non est adhibendum aliquod sacramentum. secunda est contritio sufficiens informata gratia, secundum quam dicimus contrarium esse poenitentem. Et ista non requiriturante baptismum. Alioqn adultus baptizandus semper esset ante baptismum iu stificatus. Tertia est quaedam displicentia peccati commissi, licet informis, & imperfecta, quae dicit attritio, quae licet non sit sufficiens ad delendum peccatum, est tum sufficiens ad suscipiendum baptismum, eo quod tollit fictionem. Et de tali poenitentia est intelligendum, quod dicitur Actu. 2. Poenitentiam agite, & baptizetur vnusquisque vestrum, in nomine Iesu Christi in remistionem pectatorum, & quod dicunt authoritates sanctorum, quod per haptismum, & poenitentiam remittitur omnis culpa. secundo per baptismum omnis poena debita peccato originali, & actuali in foro Dei deletur. Ideo nec poenitentia adulto baptizato iniungitur: quia secundum Amb. Gratia Christi omnia in baptismo condonat gratis:
Tertio sciendum, quod per baptismum non delei poena spiritualis haturae, quia pater baptizatus nihi lominus generat filiu cum originali: nec corporalis, quia defectus poenales remanent.
Quarto sciendum, quod nontollit poenam, quae deber peccato in foro humano: puta laico furtum committenti non tollit suspendium, nec poenam ecclefiasticam, vt irregularitatem, q contrahitur ex bigamia, sed illam, quae contrahit ex homicidio licito vel illicito tollit secundum veriorem opinionem. d. 50. si q viduam. in gl. quam hoc dicit scil'm'aliquos.
Quinto sciendum est, quod i adultis non est aequalis effectus baptismi quo ad effectum puatiuum respectu culparum, & poenaru, & quoad positiuum: licet solum quo ad motionem originalis, & mor talium, quae est conexa.
secundo videndum est de effectu baptismi, quo ad paruulos. Vbi sciendum, quod in eis solum, deletur culpa originalis, non actualis, quia illam non habent. secundo delet poena personae, non naturae, pro pter id, quod dictum est. Tertio: quod aequaliter quantum est de se: quia ex parte eorum non est differentia, & ad effectum priuatiuum non potest esse diuersitas: sed quantum ad effectus posi tiuos, quantum ad illos, quos Deus scit ante vsum rationis morituros oportet, quod sit diuersitas: quia si sunt tot angeli beati, quot homines, excepto Christo, & matre eius, qui sunt super omnes angelos baptizati mortui, si aequalem gratiam habent, & per consequens gloriam plures vni angelo aequant, & sic vel latera ciuitatis non sunt aequalia aliqui bus angelis non habentibus homines aequales in gloria, vel sunt plures homines beati, quam angeli, quod est contra dictum Greg.
AD Argumentum primum cum dicitur, quod regeneratio spiritualis opponit carnali. Dicendum, quod falsum est, imo proportionat: quia sicut per generationem car nalem acquirit esse carnale ica per regenerationem spiritualem acquiritur esse spirituale. Verum est, quod generationem carna lem concomitatur quidam defectus. scilicet peccatum originale, qui opponitur termino rogenerationis spiritualis. scilicet gratiae, & hic tollit per baptismo, & pari ratione peccatum mortale, quod similiter opponit gratiae baptismali.
AD secundum dicendum, quod per baptismum tollitur omnis poena pec cati originalis, quae est poeua eius per se, sicut est priuatio gratiae in praesenti, & carentia gloriae in futuro. Poenam autem, quae debei peccato originali per accidens non tollitur, vt est fames, sitis, corruptibilltas corporis, & huiusmodi, quia ista sunt a natura per se: licet sint a peccato originali, sicut a causa remouente prohibens, quia peccatum originale tollit iustitiam originalem, quae impediebat deffectus istos in esse naturae. Nec fuit conueniens, vt isti defectus in prae senti vita auferrent. Primo ne membrum caput excederet. Christus cm caput nostrum plenus fuit gratia a principio suae conceptionis, habuit tamen corpus passibile in quo salutem nostram exercuit. similiter Christianus gratiam conse quitur quantum ad animam: corpus tamen manet passibile, in quo pro Christo pati possit. secundo, vt homo pugnando contra concupiscentiam, & alias pastiones vincendo mereatur coronam. Tertio, ne si baptismus conferret impas sibilitatem corporis: homines magis quaererent baptismum propter commoditatem vitae praesentis, quam propter fructum vite spiritualis.
On this page