Table of Contents
In Quartum Sententiarum (Redactio A)
Prologus
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum creatura potest creare
Quaestio 5 : De circumcisione et de eius obligatione
Distinctio 2
Quaestio 1 : Quid est baptismus, et de ipsius materia et forma.
Distinctio 3
Quaestio 1 : An institutio baptismi evacuet circumcisionem
Distinctio 4
Quaestio 1 : An virtutes infunduntur in baptismo
Quaestio 2 : Utrum non volens et fictus recipiant sacramentum
Quaestio 3 : An omnes baptizati suscipiant aequalem effectum baptismi recipiant
Distinctio 5
Quaestio 1 : An liceat recipere sacramentum a malo ministro
Distinctio 6
Quaestio 2 : An catechismus et exorcismus sint necessarii ad baptismum
Distinctio 7
Quaestio 1 : An confirmatio sit sacramentum iterabile
Distinctio 8
Quaestio 1 : An sit ponenda forma in hoc sacramento sicut in ceteris.
Distinctio 9
Quaestio 1 : An quis indigne hoc sacramentum suscipere possit
Quaestio 2 : An liceat alicui ministrare corpus Domini illi quem scit esse in peccato mortali?
Distinctio 10
Quaestio 1 : An corpus Christi natum de virgine sit in eucharistia
Quaestio 2 : An implicet contradictionem idem corpus numero esse circumscriptive in diversis locis
Quaestio 3 : An corpori Christi eaedem proprietates insunt in eucharistia et in caelo
Quaestio 4 : Utrum aliqua creatura potest movere corpus Christi prout existit in sacramento
Distinctio 11
Quaestio 1 : An panis transubstantietur in corpus dominicum?
Quaestio 2 : An possumus adorare corpus Christi categorice sub speciebus panis et vini
Quaestio 3 : An solus panis triticeus sit conveniens materia huius sacramenti et vinum de vite?
Distinctio 12
Quaestio 1 : An accidentia omnia possunt esse sine subiecto
Quaestio 2 : An pluries in die celebrandum sit
Quaestio 3 : Utrum quilibet clericus quolibet die tenetur dicere horas
Distinctio 13
Quaestio 1 : An Christus consecravit in pane azymo
Quaestio 2 : De modo celebrandi
Distinctio 14
Quaestio 1 : An peccati post baptisma commissi necessaria sit poenitentia
Quaestio 2 : An per sacramentum poenitentiae peccatum mortale deleatur
Distinctio 15
Quaestio 1 : Utrum quis potest satisfacere existendo in peccato mortali
Quaestio 2 : An opus satisfactorium sit ita meritorium sicut non satisfactorium
Quaestio 3 : An contraveniens ieiunio praecepto mortaliter peccet
Quaestio 4 : An tertio comedens frangat ieiunium sicut secundo comedens
Quaestio 5 : Utrum eleemosyna sit necessario danda indigenti
Quaestio 6 : An rerum dominia iure naturae, divino, vel humano sint distincta
Quaestio 7 : Utrum homo tenetur restituere illa quae acquisivit per praescriptionem vel usucapionem
Quaestio 8 : Quomodo conveniunt et differunt usufructus et usus
Quaestio 9 : An lucrans in ludo acquirat dominium rei lucratae et potissimum in ludis taxillorum
Quaestio 10 : An ludere ad ludos sit honestum
Quaestio 11 : An proximi lacerans famam tenetur eam restituere
Quaestio 12 : An accusatus de aliquo crimine tenetur illud crimen prodere non obstante fama
Quaestio 14 : An homicidium est magnum peccatum, et quae restitutio debetur in homicidio
Quaestio 15 : An licet occidere et rapere in bello
Quaestio 16 : An duellum sit licitum
Quaestio 17 : An homo damnatus ad mortem licite potest aufugere
Quaestio 18 : An homo tenetur restituere acquisita per furtum
Quaestio 20 : An emens rem furtivam tenetur illam vero domino sine redditione pretii restituere
Quaestio 21 : An iuste pro furto infligatur mors
Quaestio 22 : An tenens columbaria tenetur ad restitutionem damni illati a columbis eius
Quaestio 23 : An usura sit peccatum
Quaestio 28 : De cambio bursae
Quaestio 29 : An liceat recipere ad usuram
Quaestio 30 : An aliquis potest vendere usurario aliquid et an tenetur restituere lucrum usure
Quaestio 31 : An mercatura sit licita
Quaestio 33 : De latitudine iusti pretii in emptione et venditione: quomodo cognoscitur tale medium
Quaestio 34 : An licet emere redditus fructuarios et pecuniarios
Distinctio 16
Quaestio 1 : An peccatum mortale et gratia sunt simul in eadem anima
Distinctio 17
Distinctio 18
Quaestio 1 : An excommunicatio liget excommunicatum ne colloquatur cum aliis
Distinctio 19
Quaestio 1 : An sacerdos potest uti clave in quolibet?
Quaestio 2 : an fraterna correctio sit de praecepto.
Distinctio 20
Quaestio 1 : An ille est totaliter liberatus qui adimplet poenitentiam iniunctam a sacerdote
Quaestio 2 : An valeant indulgentiae
Distinctio 21
Quaestio 1 : An aliqua peccata dimittantur post hanc vitam
Quaestio 2 : An sigillum confessionis sit tenendum in omni casu
Distinctio 22
Distinctio 23
Quaestio 1 : An extrema unctio sit sacramentum novae legis?
Distinctio 24
Quaestio 1 : An ordo sit sacramentum novae legis
Quaestio 2 : An accipiens personas in beneficiis ecclesiasticis peccet?
Quaestio 3 : An conferens beneficium idoneo praetermisso magis idoneo peccat?
Quaestio 4 : An habens plura beneficia per dispensationem est securus in conscientia coram Deo
Quaestio 5 : An praelati ecclesiae sunt domini bonorum ecclesiae
Quaestio 6 : An prodige exponens bona ecclesiae teneatur eadem restituere
Distinctio 25
Quaestio 1 : Utrum simonia sit grave peccatum
Distinctio 26
Quaestio 1 : An matrimonium sit sacramentum novae legis
Quaestio 2 : An matrimonium sit uniuoce sacramentum cum aliis
Distinctio 27
Quaestio 2 : An matrimonium solvatur per religionis ingressum
Quaestio 3 : An tempus sponsalium sit convenienter assignatum?
Quaestio 4 : An licet dispensare cum bigamo
Distinctio 28
Quaestio 1 : An carnalis copula cum sponsalibus matrimonium causet
Quaestio 2 : Utrum consensus conditionatus de praesenti sufficiat ad matrimonium
Distinctio 29
Quaestio 1 : An consensus coactus sufficiat ad matrimonium
Distinctio 30
Quaestio 1 : An error impediat matrimonium
Quaestio 2 : An virginitas est virtus et an viduitati et coniugio praestet
Quaestio 3 : An fuit verum matrimonium inter Mariam et Ioseph
Distinctio 31
Quaestio 1 : An tria bona matrimonii excusant actum matrimonialem ne sit peccatum
Distinctio 32
Quaestio 1 : An quilibet coniugum teneatur alteri reddere debitum
Distinctio 33
Quaestio 1 : An liceat per dispensationem habere simul plures uxores
Quaestio 2 : An libellus repudii erat licitus in lege Mosaica
Distinctio 34
Quaestio 1 : An impotentia coeundi impediat matrimonium
Distinctio 35
Quaestio 1 : An licet uxorem dimittere ob solam fornicationem
Distinctio 36
Quaestio 1 : An servitus impediat matrimonium
Distinctio 37
Quaestio 1 : An quis potest illam capere in uxorem quam polluit per adulterium
Quaestio 2 : An ordo sacer impediat matrimonium
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum omne votum obliget et an expediat vovere
Quaestio 2 : An religiosus peccat tenendo proprium
Quaestio 4 : An sit optima inter tria vota et ad quae se extendit
Quaestio 5 : An Carthusiensis in extrema necessitate potest vesci carnibus
Distinctio 39
Quaestio 1 : De gradibus consanguinitatis
Distinctio 40
Quaestio 1 : De gradibus consanguinitatis
Quaestio 2 : An consanguinitas impediat matrimonium
Distinctio 41
Quaestio 1 : An sex species luxuriae communiter enumeratae sufficiunt
Quaestio 2 : An fornicatio simplex sit magnum peccatum
Quaestio 4 : An adulterium sit grande peccatum
Quaestio 6 : De ratione affinitatis et eius impedimento
Quaestio 7 : An sint aliqui filii illegitimi
Distinctio 42
Quaestio 1 : De cognatione spirituali, adoptione et arrogatione
Distinctio 43
Quaestio 1 : An idem corruptum numero potest resuscitari
Quaestio 2 : An totum dicat tertiam entitatem a suis partibus realiter distinctam
Quaestio 3 : An resurrectio mortuorum generalis sit futura et de modo resurgendi
Quaestio 4 : An corpora mortuorum resurgent cum omnibus suis partibus et adminiculis
Distinctio 44
Quaestio 1 : An infernus sit sub terra
Quaestio 2 : An ignis inferni sit eiusdem speciei cum igne nostro
Quaestio 3 : An corpus damnati possit calefieri
Quaestio 4 : Quomodo animae corporibus exutae crucientur, similiter
Distinctio 45
Quaestio 1 : Quibus prosint suffragia ecclesiae
Quaestio 3 : An suffragia existentis in mortali peccato prosunt defuncto
Distinctio 46
Quaestio 1 : An Deus aequaliter punit intensive in eodem foro aequaliter peccantes
Quaestio 2 : Quod inaequaliter praemiet aequaliter merentes
Quaestio 3 Quod aliqui sunt homines qui nec salvabuntur nec damnabuntur.
Distinctio 47
Quaestio 1 : An in generali iudicio erit disputatio vocalis
Quaestio 2 : An ignis conflagrationis erit eiusdem cum igne praesenti
Distinctio 48
Quaestio 1 : An caeli cessabunt a motu post diem iudicii
Distinctio 49
Quaestio 1 : De essentia beatitudinis:
Quaestio 2 : An beatitudo totaliter causetur a Deo
Quaestio 3 : An fruitio sit potior actus beatitudinis quam visio
Quaestio 4 : An omnes beati sunt aequaliter beati
Quaestio 5 : An beatitudo sit perpetua
Quaestio 6 : An omnes homines summe et de necessitate appetant beatitudinem
Quaestio 8 : De alia dote scilicet dote agilitatis
Quaestio 9 : An corpus beati potest naturaliter esse cum corpore non glorioso per dotem subtilitatis
Quaestio 10 : Quae res est dos claritatis
Quaestio 11 : An duo corpora dura possunt se tangere
Quaestio 12 : An sensus beatorum in patria erunt in actibus suis
Quaestio 13 : An sit aliquod praemium accidentale
Quaestio 14 : An mors est de ratione martyrii
Quaestio 15 : Quando quis debet pati martyrium et pro quibus causis
Quaestio 16 : an actus quilibet cui debetur palma martyrii sit actus magne perfectionis
Quaestio 17 : Cuius virtutis sit actus martyrii vel ille cui debetur aureola martyrum
Distinctio 50
Quaestio 1 : An damnati post diem iudicii peccent et pro eorum peccatis infligetur poena
Quaestio 1
An confirmatio sit sacramentum iterabile¶ Distinctionis septime questio vnica. CIrca hanc distinciionem septimam / quegritur questio vnica: an confirmatio sit sacra mentum iterabile.
Pro solutione Nota quod confirmatio hic non capitur pro constanti firmitate in bono quemadmodum dicimus sancti in patria sunt confirmati / sed quomodo capitur patebit ex diffinitione eius institutionis / congruitas ex hoc patet nan sicut in vita naturali vltra gistonationem per quam vita acqu ritur / requiritur alia actio per quam bomo ad perfectam quantitatem perducitur sic preter spiritualem generationem quae fit in baptismo per quam vita acquiritur / requiritur alia actio sacramentalis per quam vita spiritualis ad perfectam veritatem deducitur hoc fit per confirmationem in qua spiritus sanctus datur ad perfectum robur secundum illud de consecratio ne. d. v. omnes fideles per manus impoenem epraeorum sicicet accipere debent vt pleni christiani efficiantur: insuper ad actum qui habet specialem difficultatem opus est speciali adiutorio. Sed praeter difficultatem quae est in credendo est specialis difficultas confiteri fidem tempore persequutionis fides sola non sufficit coram seuiente tiranno Sed ne in vmbra transeamus restat querere que res est confirmatio et quia ponentes relationes rationis et reales distingui a rebus ab solutis habent suum modum dicendi et nominales non intelligentes sua principia dicunt quod est res transiens sic procedendum est sicut in baptismo. Confirmati est vnctio vel ergo vnctio ibidem supponit pro oled et balsamo simul connotando verba et intentionem vel pro verbis et balsamo vel pro his omnibus vnum dandum est. et iuxta illa quae dixi in de baptismo dicitur quod est oleum et balsamum et sic diffinitur. Con firmatio est crisma sanctificatum positum in fronte signo crucis ab episcopo vtente forma debita et in tentionem habente quod ecclesia intendit respectu regenerati si vsus fuisset ratione semel consentien tis et non postea dissentientis vel nunquam rationem habentis / vel sic et melius innitendo breuitati in diffi nitionibus. Confirmatio est / crisma sanctificatum in quo episcopus inungit regeneratum in frtite ad cuius immitationem deus dat robur accipienti sustine re in publico fidem / non curo an hec diffinitio conuertatur cum diffinito pro omni tempore: ponitur crisma non genus sed loco generis vt videatur que res est confirmatio. relique particule sunt domire acciden tarie deus dat robur talis tamen roboratus ex secor dia potest succumbere sed citius confirmatus potest resistere quam non confirmatus quia auxilium habet. poni tur sanctificatum / malria que habet specialem ministrum est benedicta vt hic in ordine in extrema vnctione et penitentia. materia in sacramento eucharistie est benedicta ob contentum hoc non requiritur in baptismo et matrimonio vbi laici et praesbiteri sunt mi nistri: illud sacramentum est de precepto quando ho mo est in periculo persequutionis et potest haberi minister cum effectus est necessarius puta confitexifidem in publico et ad hoc opitulatur confirmatio igitur: et hoc si illi constiterit. Possunt fieri simi les rationes contra hanc materiam sicut contra ba ptismum et petunt easdem solutiones propterea iane est recensere. Forma huius sacramenti est signo vel consigno te signo sancte crucis In nomine patris et filii et spiritus sancti amen / tales sunt con cedende. Sacramentum confirmationis fuit in pixide episcopi / ponderat vnam libram: sacramentum confirmationis creuit in orto nec hoc est magis al sonum quam illud concedere in fundamento illius relationis / confirmatio est res permanens tamen non ite diu manet confirmatio sicut crisma: patet / quia illud crisma non est confirmatio nisi tempore prolationis verborum vt ante dictum est de baptismo / quia deficiente connotatione termini positiui deficit eius suf positio mediante copula de presenti sicut scribens suf ponit pro homine sed non semper. Illa materia cris matis est bona et congrua / quia confirmatus debet ha bere munditiam caritatem et bonam famam vt bi roboretur in fide. Oleum est liquor multum leuis et ascendit / testes sunt pauperes studentes parisii qui consumpto oleo in lampade quando ferme candela extinguitur imponunt aquam vt oleum supernatet et co piosum lumen habent iuxta parabolam math. xxv. prudentes virgines acceperunt oleum in vasis suis cum lampadibus: balsamus est boni odoris sic con firmatus bone fame debet esse et non fetere vitiis in oculis aliorum iuxta illud. ii. corinthi. ii. christi bonus odor simus et sicut pugiles inunguntur vt facilius resistant inimico sic confirmandi crisma imponitur in fronte vt ab accipsente fides christi predicetur sine erubescentia de consecratione. d. v. nouissime. et ca pio predicari pro tueri quod feis sicut prelatis iux ta capacitatem conuenit confirmantur licet secundum do ctrinam apostoli. i. ad thimoth. ii. non debent docere in publico. Triplex erat status eorum qui ingredie bantur terram promissionis scilicet insipientium proficie tium et perfectorum vel ingredientium pugnantium et in tabernaculo ministrantium totus populus es grediebatur egiptum et intrauit terram promissionis sic quilibet baptisatus egiptum deserit et in fami liam christi ingreditur in confirmatione est miles christi ad confitendum nomen christi sicut fortiores in populo dei pugnabant pro aliis leuite intrabant taber naculum et habebant specialem cultum dei et ad hoc erant deputati quibus sacerdotes succedunt. quod robur detur viro in confirmatione: patet: datur gra tia confirmationis que iuuat ad resistendum vitiis et ad exeundum in actus bonos in signum cuius quan do quis est confirmatus sustinetur in brachiis alte rius ad significandum eum esse imbecillem anquam arma acquirat. Si dicas incassum quis armatur anquam in bellum prodeat vt est de paruulo: dicitur hoc esse verum in bello corporali in spirituali non oportet etiam si talis animam post confirmationem efflauerii magis beatificabitur proportionabiliter ad gratiam con firmationis: gratia confirmationis et baptismi sunt eiusdem speciei et se intendunt et reddunt habentem gra tiorem intensiue et dato (quod non credo) more aliorum heec gratie distinguantur talis maiorem beatitatem habebit propter maiorem gratiam extensiue.
¶ Istis notatis ponuntur due conclusiones. Prima est: confirmatio est sacramentum noue legis a ceteris sacramentis distinctum / quod sit sacramentum patet auctoritate melchiadis pape de consecratio ne. d. v. hiis / scito inquit hispaniarum eprietis vtrunque ba ptismum et confirmationem magnum esse sacra mentum: illud probatur ratione quia est signum sensibi le gratiam dei etc. ergo est sacramentum a diffinitione ad diffinitum: quod conferat gratiam patet superius ex auctoritatibus. et inferius tangetur. quod di stinguatur ab aliis loquendo de distinctione arguitiua: patet / habet aliam materiam vel est alia materia in idem redit: saltem est alia forma et materia co pulatim hoc ponitur propter extremam vnctionem. que oleo vtitur: sed signatio crucis in fronte non abs re ponitur bomo relinquit fidem propter ti morem et verecundiam que in fronte a posteriori maxime relucent cum verecundia est timor ingloriationis. natura pellit sanguinem ad exteriora oblata materia verecundie ne omnino tabescat sic tempore timoris calor faciem et partes superficiales deserit pro conseruanda natura petit palliditas in aliquibus est signum timoris vt quando calor petit ventrem et partes inferiores: quod ita sit patet / quia interdum dissoluitur venter vsque ad emissionem superfiui secunde digestionis nonnumquam prime / patet in meti culosis iuuenibus cesis dum calor cor et partes illas petat homo efficitur animosior accenditur ira et datur alimentum fortitudini / sed quicquid sit est magna mutatio in fronte et in facie tempore verecundie et timoris propterea facies alteratur hinc est signatura in fronte / ad alium finem immediatum ordinatur quam extrema vnctio et datur. habet aliam formam loquendo de forma improprie dicta / igitur. Secunda con clusio / confirmatio non est iterabilis: probatur a po steriori imprimit caracterem ex questione precedemte: ergo non est iterabilis / illa probatio sufficit theo logo: illud idem patet auctoritate consilii terraconensis de consecratione. d. v. dictum est et ca. sequen ti.
¶ Contra primam conclusionem arguitur: om ne sacramentum est a christo institutum / confirmatio non est a christo instituta: igitur non est sacramentumi consequentia tenet in baroco et maior patet / ille solus debet instituere sacramentum qui potest dare effectum signatum sacramenti scilicet gratiam / talis est solus deus igitur: minor patet / quia non legitur vbi christus instituerit. Et confirmatur / omne sacramen tum debet conferri a ministro debito / sed nullus est minister huius sacramenti igitur: minor patet / quia vel est solus epius et hoc non de consecratione. d. v. peruenit. et est gregorii ad ianuarium eprium vt magister recitat in lictera vbi gregorius scribit. peruenit ad nos quosdam scandalisatos eo quod presbiteros tangere crismate eos qui baptisati sunt prohibuimus / et sequitur si omniuo de hac re aliqui contristentur vbi episcopi desunt vt presbiteri etiam in frontibus baptisatos crismate tangere debeant concedimus.
¶ Respondetur: nego minorem esto quod non legatur locus punctualis in quo imponitur hoc sacramentum et causa est historie non producte sunt vsque ad mortem apostolorum: sed vsque ad quintum annum neronis qui erat tricesimus a passione christi et verisimile est post hierusalem euersam. xl. ii. annis post passionem erant apostoli et diu post iohan nes qui erat de iunioribus in passione vixit. xcix. an nos petrus et paulus anno. xxxvii. post passionem christi occisi sunt et sic non legitur passus scripture vbi instituebatur confirmatio sed apostoli non imposuissent illud nisi habuissent a christo. romana ec clesia tenuit fidem quam beatus petrus docuit. patet in. C. de sum. trin. l. i. petrus romanis fidem docuit Sed forte dicis fides infusa et acquisita sufficienter inclinant hominem ad consitendum fidem et in oc culto et in aperto: ergo inanis est confirmatio. Rego con sequentiam et antecedens: consequentiam quia facilius bomo fidem tuetur vallatus multis adiumentis quam paucis. antecedens. habitus fidei inclinant in actus assentiendi immediate modo stat quem piam assentire actu vni credibili et tamen ipsum ob praesentiam cruciatuum ore expresse negare et sic confiteri fidem exterius nec est actus elicitus nec imparatus a fide sed ab actu voluntatis potius adiuuante confirmatione secundum illud romanorum. x. corde creditur ad iusticiam ore fit confessio ad salutem hoc est deo adiuuante specialiter non ponitur hic habitus infusus sicutbaptismo de fide / nec est opus dicere caracterem connrmationis esse actiuum plus quam in baptismo ad as¬ sensum ex pacto diuino deus tamen proportionabliliter iuuat sicut fides infusa facit in bapns. Ad aliud argumentum negatur minor / sed super huos sunt opiniones vt apparatus tamgit in plerisque locis vt de consecratione. d. iiii. presbiteris. videtur quod gregorius illud permisit dissimulando ad tuitandum scandalum illud dicit glosa extra de sacra vn ctione / cum venisset. aliqui boc impugnant dicentes hoc esse preter rationem quod beatus gregorius sic dissimulasset. Alius est modus dicendi quod omnes praebiteri possunt illud sacramentum conferre et episcopi sunt solum instituti a iure humano super prasbite ros et non a deo: hoc patet. xcv. dist. olim. et ca. si quenti et intitulatur hieronio super titum dicens: olim quidam presbiter qui et episcopus antequam diabolico instinctu scismata in religione fierent et diceretur in populis ego sum pauli ego autem apolo et sequitur sicut presbiteri sciunt se ex consuetudine ecclesie es quae sibi prepositus fuerit etiam subiectos / ita episcopim nouerunt se magis ex consuetudine quam dispensatio nis dominice veritatem esse maiores presbiteris et in communi debere ecclesiam regere vide distinc. xciii. legimus. Sed circa hanc materiam suppono pro nund petrum impositum a deo capunt ecclesie et apostolos episcopos et quod in eorum locis suecedunt episco pi loco discipulorum. lxxii. presbiteri. ista suppositio patet. xxi. d. in nouo testamento et est anacleti qui erant quintus a beato petro et hoc satis mouet quia a petro lino cleto et clemente illud accipere poterat circa principium capituli dicit ceteri vero apostoli cum eodem consortio honorem et potestatem acceperunt ipsumque principem eorum esse voluerunt qui etiam iubente domino in toto orbe terrarum dispersi euangelium predicauerunt ipsis quoque discedentibus in loco eorum surrexerunt episcopi / isto suf posito Arguitur sic. semper a principio post passionem episcopi erant maioris auctoritatis quam praesbiteri simplices et tunc arguitur vel licuit vnquam praesbiteris con firmare vel non si secundum papa non potest dare eis illud deo non dante / si sic: ergo non est facienda difficultas quim quilibet presbiter potest confirmare sine fa cultate licet peccaret. sicut degradatus vel suspensus consecrat corpus domini licet male agat conse crando / et quamuis sint multi confractus in hac parte adhereo illi parti quod nullus non episcopus potest confirmare. philippus: actuum. viii. baptisauit in sama ria: sed missum est pro apostolorum aliquo ad confirmandum dicente beato luca cum autem audissent apostoli qui erant hierosolimis quia recepisset samaria verbum dei miserunt ad eos petrum et iohannem. et etiam non valet dicere philippus erat solum diaconus cum multi alii erant sacerdotes. Rec valet dicere discipuli et sacerdotes simplices differebant apostolis cum omnes studuerunt ampliare cultum di uinum et facere actus quos potuerunt illud tenet ma gister in littera et melchiades papa hoc scripsit epi scopis hispaniarum de consecra. d. v. ca. de hiis. et in ca. manus. sic inquit manus quoque impositionis sa cramentum magna veneratione tenendum est quod ab aliis perfici non potest nisi summis sacerdotibus nec et tempore apostolorum ab aliis quam ab ipsis apostolis legitur aut scitur paractum esse nam si aliter praesumptum fuerit irritum habeatur et vacuum et inter ecclesia tica nunquam reputabitur sacramenta. hoc patet per innocentium. iii de consuetudine. c. quanto. et de sacra. pucci. cum venisset. non valet dicere presbiteri auctoritate grego. hoc fecerunt et non propria eodem modo diceres laycus potest consecrare auctoritate sacerdotis precipientis tota difficultas que mouet viros in oppositum est factum grego. ad ianuari um: et dicatur quod tollerauit pro scandalo vitando ad tempus si nichil solutione dignum ad hoc reperiatur / quare habes hoc pro maiori inconuenienti quod in llo facto deliquit quam petrus. ad galathas. ii. vel mul ti alii sancti quos facile est in medium citare ex veteri et nouo testamento aliquibus visum est poterat illos sacerdotes facere episcopos in eorum absentia et si sic / saluatur grego. peccati expers et ante recitata nec sequitur / sacerdos potest consecrare corpus domini quod est maius: ergo confirmare: hoc non tenet nisi quando minus includitur in maiori. homo potest ratiocinare non autem volare. Et congruentia est quod episcopus potest confirmare et non sacerdos simplex ad supremum in aliquo statu partinet ordinare de illis qui in aliquo gradu prestant ommuni populo princeps exercitus de centurionibus et decurionibus ordinat confirmatus ordinatur in mi litiam ad defendendam fidem et episcopus est printeps militie sub imperatore igitur. Si dicas pontifex artat et ampliat materiam in matrimonio: ergo et hic quod propter facultatem pontificis maximi sim plex sacerdos confirmat sicut commissione nichil facit / eodem modo dicetur tibi potest facere papa ne sit consecratio in vino albo sed erit in rubeo de illo quod tangitur in matrimonio alius erit sermo. Runc re pondetur ad illud. xcv. d. cum olim. et cap. sequen ti quod beato hieronimo intitulatur omnes in primitiua ecclesia episcopi vocabantur / sed istorum aliqui erant huius auctoritatis sicut sunt nunc episcopi sed non habuerunt nomen speciale ab aliis presbiteris postea propter scismata ceperunt illi presbiter qui auctoritatem super ceteros habebant volentibus etiam aliis vocari episcopi / et sic a iure humano talis modus vocandi introductus est et sic episcopi inceperunt esse maioris grauitatis super reliquos pres biteros quam antea: idem patet de summo pontifice qui in principio nascentis ecclesie non vocabatur papa sed ex consuetudine hominum boc introductum est non tamen est maioris auctoritatis quam a principio. doc patet auctoritate eiusdem hieronimi super episto lam ad galathas et recitatur. ii. questi. vii. paulus petrum reprehendit quod non auderet nisi se non imparem sciret. hoc non de officio ecclesiastice dignitatis sed de puritate vite et sanctitate conuersationis intelligitur solus enim petrus inter apostolos primatum gerebat et ca. sequenti et est augusti. ad hie ronimum quamquam secundum vocabula que vsus obtinuit episcopatus sit presbitero maior augustinus hieronimo minor est. glo. exponit vita et sanctitate et sic consuetudo et homines fecerunt quod episcopi maiores erant nomine distincto cum omnes antea no mine communi episcopi appellabantur non tamen re. Sed adhuc arguitur. platina in vitis summorum pontificum dicit quod siluester instituit quod soli episcopi confirmarent: et tamen ipse erat anno domini tricentesimo trigesimo nono. ergo ante hoc licuit aliis presbiteris confirmare: illud non cogit / quia non fuit beatus siluester primus institutor institutionum illarum que recitat platia. sed voluit impo sita seruari / instituit quod vnius viri esset vna vxor: et tamen oppositum nunquam erat nisi ex dispensatione tamen sanctis patribus illud claret quia melchiades papa eum precessit. Ex omnibus patet quod confirmatio est sacramentum noue legis magnam gratiam conferens et vt apparet a solis episcopis dabile quod magnam gratiam conferat. de conseratione distinctione quinta. nouissime. in secunda quoque vt eiusdem spiritus sancti septiformis gratia cum omni plenitudine sanctitatis et scientie et virtutis venire in hominem declaretur. Secundo sequitur quod parentes debent procurare quod quam primo possunt eorum paruuli confirmentur. patet: procurant par uulis magnam gratiam ex operis operati virtute. Tertio sequitur quod episcopi debent esse vigilantes ad hoc quod visitent suos dioceses ad hoc quod confirmentur et hoc negligentes peccant: multi paruuli discedunt post baptismum sine confirmatione que ex eorum negligentia magna gratia priuantur: et ex consequenti gloria. vbi esset episcopus paratus cen firmare et adultus non impeditus nolit adire vide tur contemptor confirmationis. sed an confirma tio sit maior baptismo vel ne tangitur a melchiade papa. et recitatur de consecratione distinctione. v. de hiis. quo ad venerationem est maior quia a so lis sacerdotibus datur: sed baptismus est necessarius non autem confirmatio qui crediderit et bar tisatus fuerit saluus erit. marci vltimo. et sic confirmatio est maior secundum quid baptismo / non autem sim pliciter quemadmodum porrus indorum est albior secundum dentes quam absalon vel pitagoras et ta men non est albior / loquor ac si essent. baptismus ma gnas prerogatiuas habet potest suscipi sine aliis non alia sine ipso. prima questione prima. si quis per igno rantiam. Item est fundamentum et ianua aliorum sacra mentorum. de consecra. distin. quinta. cum itaque. circa finem capituli / an plus gratie detur in baptismo quam in confirmatione virtute operis operati: non est michi vsquequaque exploratum sed bona est appa rentia quod sic: an bis scienter transiens ad confirmationem vel confirmans incurrat penam canonicam canoniste tenent communiter quod sic: quia incurrit quis penam vt dictum est qui scienter accipit vel dat ba ptismum iterando et illud prohibetur. similiter de consecratione distinctione quinta. dictum est nobis ergo per locum a simili tunc incurrit penam canonicam. aliqui dicunt hoc esse falsum et nullam penam canonicam incurrit talis et causa cum penere stringende sunt et non ampliande: et non habetur passus vbi aliquis incurrit talem penam. argumen tum a simili non habet pedes episcopo non imponebatur pena canonica nec eis: quia seruire dec non est pena / illud placet multis sed dubium non sic extinguitur bene volo quod glosatores non possunt per eorum expositionem infligere illas penas sicut ipsi dicunt sed romanus pontifex: sed ponderando illum textum dictum est nobis ex consilio fragonensi capitulo sexto. videtur idem sentire de vtroque es pono totum capunt quia ipsum est breue. dictum est nobis quod quidam de plebe bis vel ter vel eo amplius episcopis ignorantibus cum ab eisdem episcopis confirmentur bene visum est nobis eandem comfirmationem sicut nec baptismus iterari minime de bere quia bis vel ter vel amplius baptisatos aut con firmatos non seculo sed soli deo sub habitu regulari vel clericali religiosissime famulari decretum est: videtur quod illud capitulum vult dicere quod vtrique debent relinquere seculum et stare in cenobio siue sint professi siue non et pari passu vtrumque compa rat. ex isto passu potest quis dicere quod rebaptisatus non incurrit penam sed reconfirmatus nisi identidem de vtroque intelligas non respicio ad glosam sed considero quadraturam textus est apparentia quod ta les rebaptisati et confirmati debent viuere in religione. Illud patet extra de apostatis et reiterantibus baptismum ex litterarum quod ad superiores ordines si publicatum sit promoueri non debet nisi ad religionem transire voluerit vt fauore religionis ipsius circa eum valeat dispensari. Illud capitulum de consecratione distinctione quinta dictum est. idem vult et cum eis in religione potest dispen sari imponebatur episcopo pena: quia hoc erat epi scopo ignorante. vt patet ex principio capituli: Et quando vlterius dicunt non imponebatur eis pena nisi deo inseruire et hoc non est penaquia pro bap tismo idem fit. Preterea quod dicitur de consecratione distinctione quinta. vt ieiunii. ad confirmationem veniant perfecte etatis vt moueantur confessionem prius facere hoc est de bene esse et non de essentia sacramenti confirmationis. etiam si sint tot quod epicopus non potest confirmare ante meridiem: vel venit post meridiem et non potest diu stare non est opus vt ieiuni confirmentur: nec per hoc quod dicitur perfecte etatis excluduntur paruuli imosatius est quod immediate post baptismum confirmentur sic faciunt episcopi quando baptisant nec plus pericu li est si pueri obliuiscantur se esse confirmatos plus quam in baptismo quia possunt informari a parentibus et aliis. Sed cum locuti sumus de episcopatu apo stolorum quando erant instituti est difficultas culus non est hic locus seriose insistere quocirca tran seuntur loquendo partite sunt positiones. Aliquibus tenentibus quod petrus et alii sancti sunt episcopi ante christi mortem. Alii vero quia toto tempore quo christus erat visibiliter in terris non erat opus alio pastore: sed postquam ascensurus erat petrum epi scopum et capunt ecclesie ordinauit illud sentire videtur beatus hieronimus. mathei vicesimo sextos Tu es petrus quod potestas fuit promissa non in praesenti data. hoc etiam patet. quinquages. d. fidelior. et considerandum. et extra de electio. significasti. Et si dicas actuum primo. Et psalmo. cviii. Iudas factus est episcopus episcopatum eius accipiat alter. Ad hoc respondetur non est certum quod iudas se suspendit ante mortem christi commestor in historia scolastica multas opiniones ad boc introducit quarum vna est quando audiuit loqui de resurrectione christi se occidit sed beatus augustinus in questionibus noui testamenti satis dubitat post quam disputat de tempore occisionis iude dicit est im probabileei quando se occidit. Sedulius dicit cu christus duceretur in domum pilati iudas se interemit inquiens. Box igitur dominum pilati ad me nia duci Rexibus astrictum iudas vt vidit iniquus diriguit sceleris que sui commertia reddens: et pau lopost: infelicem animam laqueo suspendit ab al to. Sed quicquid sit non est verisimile quod christus eum episcopum post resurrectionem ordinauerit: propterea ad illas auctoritates dicitur quod intelligun apostolatum eius episcopatus tantum valet sicut apostolatus: etiam dictum est presbiteri in primitiua ecclesia episcopi dicebantur. alie auctoritates sonam tes quod factus est episcopus ante mortem christi intelliguntur quod fuit ei promissio facta ante mortem christi si non fuisset error ex parte ipsius.
On this page