Quaestio 2

¶ Distinctionis vndecime questio secunda. SEcundo queritur circa hanc distinctionem regus an possumus adorare corpus christi cathus gorice sub speciebus panis et vini. Pro so lutione questionis quia termini questionis sunt clari declarabo in quo sensu questio est intelligenda et ad eam respondebo vltra ea quae dixi distin. v. hui quarti. Nota aliqui dicunt conditionaliter corpus christi est adorandum in sacramento eucharistie: hoc potest esse dupliciter. Vnomodo quod oportet adorare expresse cum conditionali. Aliomodo tacite e istud tacite potest sic exponi: quod in modum opposi tum coincideret. Multi ad pauca respicientes ponunt opposita in verbis et in soluendo veniunt in eandem sententiam: sed hic ad rem due sunt opiniones Una quod conditionaliter debeo adorare. Alia cathui gorice. Propterea ponam conclusiones et eas impugnabo.

¶ Prima conclusio hec non est michi eu dens quod corpus christi contineatur sub hostia imo nec presbitero: patet primo fortassis panis non est trit ceus et dato opposito nescio an habet intentionem consecrandi stat quod sit malus homo. Item ipseme nescit an est baptisatus et per consequens nescit an est presbiter. Et eodemmodo ego nescio a fortiore: non loquor nunc de certitudine morali sed in fallibili prout tu vides. Ex probatione huius sequitur quod non est certum presbitero an ipse consecret li cet potest esse certius ipsi quam alteri: quia in quocumque ipse dubitare potest / potest et alter et pluribus modis igitur.

¶ Secunda conclusio adorans cathego rice corpus christi quod credit inuincibiliter esse in sacramento eucharistie non peccat in hoc. probatur ignorantia inuincibilis excusat aliquem cognoscen tem non suam quam credit inuincibiliter esse suam vt de iacob et lia: vel esse poterat causa est ignorantia quam non tenetur vincere. Huic argumento nul la est euasio nisi hec quod debet facere maiorem indaginem in presentiarum quam de aliena postquam est de adoratione latrie.

¶ Contra hoc arguo: mulier audiens predicatorem predicantem heresim cuius oppositum non tenetur scire non peccat in quacunque materia fuerit igitur. Sicerit in proposito postquam ipa non tenetur scire quod corpus christi est sub hac hostia teneo: ergo quod mulier adorans corpus christi quod ipa credit inuincibiliter esse in hostia non peccat saltem in adorando: et eodemmodo nullus quantuncunque doctus.

¶ Contra secundam conclusionem arguitur talis est idolatra ergo peccat Arguo sic in forma: omnis tri buens cultum soli deo debitum creature est vdola tra sortes adorans contentum sub speciebus panis est huiusmodi: ergo est yvdolatra: consequentia tenet in da rii et maior patet: quia predicatur diffinitum de dis finitione: et pro probatione minoris ponatur quod pres biter non faciat quod in se est: supponamus nunc de per accidens corpori assumpto a verbo debetur cul tus latrie. Preterea sortes debet rogare deum quod ostendat ei quid faciendum est et tandem ei ostendetur quod si non faciat non excusatur a peccato postquam dat operam rei illicite. Respondetur ad primum emptimena negando consequentiam. Aliter dicitur negando antecedens emptimenatis et maiorem in da rii sed oportet addere scienter est illa vera. Queli bet scienter creatura dans cultum soli deo debitum est idolatra et iam minor est falsa et hoc requiritur ad vdolatram proprie dictum quemadmodum non sufficit ad adulterium cognoscere coniunctam sed re quiritur quod intendat cognoscere illam quam credit esse coniunctam vel ex culpa non suam sic est in proposi to. Ad aliud argumentum nego quod sortes debeat ro gare deum vt ostendat ei verum sufficit ei adorare corpus christi quod inuincibiliter credit esse hic.

¶ Sed contra primum arguitur sic: quia per illum modum sequitur quod machometista esset excusatus a suo errore et suum pseudo prophetam adorans in metha arabie consequens est falsum et nephas est dicere: et probo consequentiam: non adorat illum quem credit esse creaturam saltem cultu latrie: imo credit hoc quod adorat esse verum dem um et ita erit de omnibus vdolatris tartarorum ethiopum et multorum indorum quis est tam in sensato capite qui cultum soli deo debitum tribuapili quem credit esse creaturam bene exterius potest finge re sed non habebit actum in anima quo vult adorare mar tinus in temperantia que est. de adulterio dicit im possibile esse quod aliquis simul credat et velit adorare diabolum et tamen adoret deum credens adorare deum et eum volens adorare si aliquis sortes ponatur lo co eius talis sortem non adoret. Impugnarem suam solutionem nisi quia in fine sue solutionis dicit quod alibi determinabit. Secundo potest esse fractio in ap pellatione rationis in qua ipse non stat. Propterea duo dico ista non stant volo et credo adorare diabolum et adoro deum posito quod oratio mea non feratur in plura / alias non est questio quin possum deum et diabolum adorare et causa est: si credo hunc esse diabolum et volo adorare diabolum non adoro deum: volo et adoro important actum anime interiorem denotatur quod oratio feratur in deum ratione dei quod est contra casum. Secundo dicitur et hoc est ad rem illa stant simul volo adorare diabolum et deum adoro / volo adorare deum et diabolum adoro / capiamus iacobum alphei fratrem domini petam ego a circunstantibus quis est christus et dicant michiia cobus est ille et quicquid sit de isto casu de quo hol bot et sui conferentes luctantur cum adoratio eucha ristie est solita possum ibi cathegoce. adorare et pro hoc potissimum laboro / bona est apparentia tamen de ca su iacobi et christi dum christus viator erat: secus nunc est si quis appareret nomine christi. volo adorare christum et credo adorare christum et iacobum adoro quod patet expositorie hunc adoro demonstrando iacobum hic est iacobus ergo iacobum adoro / et tamen si petatur a me quem adoras responderem christum et sic crederem me adorare christum et volo adorare christum. Istud patet per magistrum sententiarum in. iiii. di. xxx. ca. i. vbi hec tangit / verba magistri sunt hec hodie etiam excusaretur ille cui inscio vxoris soror lectulum suum ingressa se subiicerit que tamen sine spe coniugii perpe tuo manere censeatur ille tamen qui cognouit eam per ignorantiam excusatur quod per simile probatur. si enim diabolus transfigurans se in angelum lucis credatur ponus non est error periculosus. Et sequitur si quis bereticus nomine ambrosii vel augustini alicui catholico se offerret eumque ad sue fidei mutationem vo caret si ille assentiret in cuius sententiam fidei dice retur consensisse non in hereticorum sectam sed in integritatem fidei quam ille hereticus se mentiebatur habere.

¶ Hoc notato respondeo ad formam argumenti negando quod machometista et gentilis sunt excusandi: et quando probas gentilis credit se ado rare deum profecto illud concedendum est / gentilis adorans simulachrum magog illud cuius erat vma go adorabat et ille magog ab eo creditur esse deus sed hoc eum non excusat a peccato / non debuit illud credere sufficienter erat ei ostensum quod magog non erat deus. Eodemmodo de machometista qui licet non credat machometum esse deum sed deum esse deum non est excusandus / semper in peccato residet non peccat in hoc quod credat deum esse deum sed in hoc quod christum non credit esse deum et non operatur se cundum eius doctrinam: etiam credit illum angelum sathanc machometum fuisse prophetam. Rur¬ sus ad vdolatriam sufficit non dare illi cultum latrie cui quis tenetur et quando tenetur machometiste et stithe sunt: huiusmodi non dant christo cultum latrie: et licet isti tidem essentialiter cum christo dant cultum latrie hoc non sufficitrequiritur quod velint colere christum latria quod christo dant cul tum latrie patet: huic deo dant cultum latrie credunt deum esse deum et vnum deum hic deus est christus: ergo. et c. Et concedo quod si faceret quod in se est christus sua benignitate ostenderet ei viam salutis et eum ab errore reuocaret. Sed postquam est relictus in manus arbitrii sui et non recte credit nec se disponit cum pharaone meretur indurari: secus est crederean cor pus christi sit in sacramento eucharistie vel eum ibi adorare hoc non est essentiale fidei adorare christum vel christi corpus habens partes extra partes in ordine ad totum vel partes penetratiue sicut ante teligimus. Ad veritatem fidei et boni christiani suffi cit quod adoret corpus christi ibi contentum vel illud quod ibi credit inuincibiliter contineri siue sit siue non sit non minus meretur. duo adorant et vnus cor pus christi in hostia et alter illud quod continetur in postia puta panem quem inuincibiliter credit esse cor pus christi et equaliter merentur sufficit quod si sciret ibi non esse corpus christi non vellet sic adorare sicut duo quorum vnus cognoscit propriam vxorem vt generet prolem ad cultum dei ampliandum et alter alienam suppositam eo inscio loco vxoris equaliter merentur / siue secundus vocetur adulter siue non postea aperietur. Eodemmodo si vocetur ille cathegoce adorans vdolatra vel non ad nomen spe ctat sed satius est dicere nec vnum vdolatram neo alium adulterum sed in re quocunque nomine voce tur non in hoc peccat. sufficit vetule credere hanc vniuersalem. Quicquid mater ecclesia credit credendum est et cum hoc illa que scire tenetur explicite inter que non cadit illud explicite credendumcorpus christi est in hac hostia doctor theologus non tenetur illam explicite scire: sed tenetur talem reuerem tiam facere ac si certus esset quod ibi est corpus christi postquam vidit panem quem credit triticeum et debet repuare presbiterum esse bonum non debet dubitare ibi esse corpus christi sacrum. Petis quare non adoras corpus christi in stomacho assumentis sicut in pixi de. Respondetur non est tanta certitudo quod ibi sit corpus christi fortasse species corrupte sunt etiam ne videamur adorare hominem secus est de creatura pixide vbi non est tanta apparentia adorationis quando coniunguntur hostie quarum aliqua sunt consecrate et ali ue non / feratur adoratio in corpus christi quod est in illa multitudie sicut esset quando vna pars panis est consecrata et nonreliqua. concludendo volo ditere corpus christi est sub hac hostia non est de fide non sequitur ex omnibus contentis in fide nec per ecclesiam determinatur nec ex scientia et fide siml Non obstante possum assentire illi sine formidine: quemadmodum bona vetula assentit sine formidine huic: christus lanceatus est ante mortem per predicationem prelati augustini vel ambrosii vel repu tati talis vel inferioris: sed ista non est de fide quia falsa imo sua contradictoria determinatur per ecclesiam eodemmodo dico in proposito mulier depet conformare se conclusioni illius sillogismi Cui libet propositioni predicate a meo prelato viro do cto et bono cuius oppositum non teneor explicite scire esse de fide est credendum christus est lanceatus ante mortem est huiusmodi: ergo huic est credendum: hec consequentia est bona maiori et minori sine peccato imo merendo potest assentire: ergo et conclusioni Eodemmodo hoc quiliet presbiter dicens verba consecrationis cum intentione debita super debita materia facit corpus christi esse hic iste bresbiter demonstrando sortem vel alium est huiusmodi igitur. maior est nota: non debeo dubitare minorem licet pluribus modis potest esse falsa est michi certum certitudine mo rali quod non debeam dubitare: patet. Nullus debet malum de proximo credere antequam probetur. ii. quest. i. deus. iii. questio. viii. iudicantem. et. xi. quest. iii. in cunctis. patet alias non debeo facere ei confessio nem meam nec ab eo capere sacramentum eucharistie si dubitarem debeo ergo conformare me con clusioni huius sillogismi. Forte dicis multi dicunt quod presbiter non debet leuare hostiam aliquo pacto populo ante consecrationem ne populus adoret et yvdolatret et peccet: ergo populus vdolatriam committit ex ignoratione inuincibili. Respondetur quio quid alii dicunt non insisto / dico quod non debet leuare quia daret ex sua negligentia occasionem vdolatrandi sed populus ante consecrationem adorans nullatenus peccat / profecto durum est dicere propter maliciam presbiteri non consecrantis et corpus domini leuantis populus cadens pronus ad genua et adorans cathegoce peccaret plusquam alius populus cathego. et vere adorans corpus christi in alia hostia realiter. Non tamen approbo modum altissio dicentis presbiterum debere hostiam non consecratam porrigere petenti eucharistiam in casi¬

¶ Sed contra omnia ista arguitur: quia ex omnibus hiis sequitur quod nullus est vdolatra proprie dictus quod non est dicendum: et quod sequatur patet: quia nul lus scienter adorat creaturam cultu latrie. Respon detur ad vdolatriam sufficit adorare illud scienter de quo non rationabiliter constat quod est deus quem admodum sunt illi qui iouem venerem et cetera simulachra adorarunt. Et illud quod dico nichil ali ud est in sententia nisi quod stat creaturam esse mate riale obiectum latrie / sed non formale virtualiter oratio mea fertur in deum vel conditionaliter tacite hoc est si scirem ibi esse panem et non corpus christi non taliter adorarem / aliquis dicens in illo casu sim pliciter deum adoro et non creaturam vel nullum pa nem adoro / sed solum corpus christi adoro is non sa tis capit sillogismum formatum hoc adoro hoc est panis: ergo panem adoro sed non adoro panem: sed si esset aliquod insolitum puta aliud appareret deus puta angelus tenebrarum transfiguraret se in ange lum lucis non ita cito credam cum illud est insolitum dicam cum bonis patribus sum indignus deum videre in hoc corpore mortali et fortasse euanescet sicut interdum factum est in talibus non omni spiritui credendum est sed oportet probare an ex deo sunt. prime iohannis quarto. et iosue quinto. petit iosue ab angelo / an noster es an aduersariorum et postea responso habito pronus cecidit in terram et ahrapam tres vidit vnum adorauit in conualle mambre sed non a principio quousque intellexit qui essent. Ad hoc potest introduci glosa marginalis. ii. corin thiorum. xi. super illo verbo / ipse enim sathanas trans figurat se in angelum lucis: sed meo negocio sufficit quod cathegoce licet adorare corpus christi conten um sub speciebus panis quia hoc est solitum et quo tidianum habeo iustam causam pro me ego confirmo me ecclesie in hoc nec michi imputatur siue corpus christi ibi fuerit vel ne sed de hoc amplius infra in xxxviii. distinctione in de adulterio.