Quaestio 1

¶ Distinctionis secunde questio vnica. CIrca donem secundam queritur quid est baptisimus et de ipsius materia et forma. vii. metha. et. i. posterio. quid nominis et quid rei est pricipium artis et scientie. primo offi. Mar. tullius in. hoc panetium admiratur qui non primisit diffinitionem inquiens. Onns enim que a ratione suscipitur de reliqua re institutio debet a diffinitione proficisci. et vt intelligatur que res est de qua disputetur rimemur quia ille est modus educati in philosophia. quemadmodum theolo gum decet. aliqui vocant baptismum lotionem / alio vt magister tinctionem non audent confiteri quod sit ade vt alexan. halenus. et multi alii. sed petatur ab eis que res est illa tinctio vel aqua abluens. minister verba vel intentio ministri vel congeries omnium istorum vel partium. Placet aliis dicere baptismum esse relationem rationis et vnum purum nichil et fundatur in aqua et verbis eo modo quo secunde intentiones habent es sacramenta habent esse. sed non adhereo modo illi ponendi secundas intentiones. sacramenta ecclesie realiter sunt et verum esse habent et signa sensibilia sunt in recto vt patet per diffinitionem magistri et beati aug. quod secundis intentionibus secundum eos nequaquam conuenit.

¶ Dico quod baptismus est aqua hoc patet per diffinitio nem hugonis. baptismus est aqua pro abluendis criminibus sanctificata. Insuper est tinctio et ablutio more aliorum sed illa ablutio est aqua abluens quod si aduersarius potissimum nominalis vel nulli secte addictus neget petatur ab eo quae res est baptismus vel diffiniatur sic. baptismus est sacramentum mun datiuum a peccato originali. In hac diffinitione poni tur verum genus differentia accidentaria quam habet quod sit mundatiuum a peccato originali seiugat ab aliis sacra mentis et licet ab olim hec diffinitio circuncisioni con ueniebat nunc non conuenit quod ad diffinitiones (qui bus vtimur) sufficit. non capio mundatiuum amplis tiue de materiali sed solum de formali. Nulla materia conuenientior assumi poterat quam aqua que communis sensibilis et purgatiua est. hoc aeri et terre non con ueniunt. damascenus libro secundo capitulo nono de elemento aqua loquens sic in fine capitis dicit opti mum ergo elementum aqua et plurino vsu accommodem sordis purgatiuum non modo corporis sed et anime modo spiritus sancti gratia assumpserit remittitur concupiscentia in originali et estus libidinis quod bene importatur per aquam que est frigida in sum mo cuius natura est in locum ita altum excurrere sicut erat origo a qua scatebat sic baptismus de celo veniens hominem ad celum ducit dum modo nichil aliud obstat. non requiritur quod aqua benedicatur pro baptismo. christus tactu sue carnis in iordane sufficienter aquam sanctificauit secundum illud sedulii lim phas que beauit gurgitis ot propriis sacrauit flumina membris.

¶ Contra istam diffinitionem arguiutur: probando quod baptismus non sit aqua: quia beatus aug. omelia. viii. super iohannem et recitatur prima. q. i. detrahe. detrahe inquit. verbum ab aqua quid erit nisi aqua. accedit verbum ad elen. entum et fit sacramentum. ergo aqua sola non est baptismus sed verba et aqua.

¶ Et confirmatur. quia tunc asinus satramentum potest bibere. consequens est falsum et ridiculosum hoctor subtilis vocat illam dubitationem bernardi asi ninam sed deberet esse gandulphi. Et quod sequatur ar guitur sic expositorie / hanc aquam asinus potest bibere hec aqua est vel potest esse sacrametum baptismi / ergo sacramentum baptismi asinus potest bibere.

¶ Responde tur concedendo auctoritate beati aug. sed per eam non infirman tur dicta. Tum primo quando esset illud copulatum quid ad b parum contra nos.

¶ Secundo dicitur quod beatus aug. vult dicere aqua non semper est sacramentum baptismi. istam constructionem transitiuam loco vnius intran sitiue intelligas / sed tempore illo quo aliquis non regeneratus immergitur ab alio verba debita proferente intentionem debitam habente deficiente verbo aqua non amplius est sacramentum et hoc est dictu / ille ter minus baptismus supponit pro aqua omnia ista conno tando modo deficiente comnotato termini positiui defficit eius suppon. in obliquo i connotat quemadmodum ipsemet beatus aug. xix. de ciui. dei. capi. iii. dicit. eques non solum hominem dicit sed est equum hoc est habi tudinem ad equum et tamen ille terminus eques pro solo homine supponit connotando quod taliter ad equum se ha peat. sic de hoc termino pedes et innumeris id genus.

¶ Tertio dico quod illa propositio sic exponitur detrahe verbum. i. filium et tunc non est aqua baptismus sed nuda aqua aliqui baptisabant in nomine pa tris et spus sanctim.

¶ Quarto exponitur / detrahe vbum hoc est formam. baptismus est in aqua intransitiue vel esse in capitur secunde intentionaliter.

¶ Ad confirmationem doctor subtilis vocat illam quaestionem asi ninam et bene secundum sua principia qui ponit baptismum esse relationem rationis. Propterea magis admiror nomninalium et huius gabrielis in hac distin. dicentis quod est lotio. non audet dicere quod est aqua quia tunc esset res permanens quod reputat inconueniens sed dico quod baptis. est res permanens. sed bapti. non diu perma net baptismus. Sed pro confirmatione pono propositiones Prima est. sacramentum baptismi asinus potest bibere. hanc conclusionem efficaciter probat sillogismus expositorius adductus.

¶ Secunda propoteo data prima et quod brunellus aquam illam bibat nonoportet quod bibat sacram tum vel baptis. hoc patet: quia ante verba et intentionem et cetera requisita et est post non est sacra. aut baptis¬

¶ Tertia propotio est ponenda ab apparatu decreti quod illa aqua est sacram. praecise per vnum instans. puer non est baptisatus quousque omnia verba hec desinunt esse. ego te baptiso in no. pa. etc. que desinunt per primum instans non esse in illo istanti puer est baptisatus pri mo et gratia infunditur in illo instanti quemadmodum in instanti terminante verba in consecratione eucha ristie primo incipit esse corpus christi.

¶ Forte dicis. tunc si aqua non tangat in illo instanti eum qui debet baptisari videtur quod non sit baptisatus quod videtur durum.

¶ Respondet vna opinio quam recitat apparatus quam etiam tenet. i. q. i. in ca. detrahe / con cedendo illatum. nemo est baptisatus nisi quem aqua tangit in illo instanti. patet: quia in illo solo est baptismus. sed istud est praeter rationem. in illo instanti ni chil verborum est cum est primum instans non esse eorum ergo tunc aqua non est baptismus. si dicas tunc est primo baptisatus eodemmodo debes dicere post illud instans quod aqua est baptismus cum ille est baptisatus Item ridiculum esset dicere quod deus obligaret ad talem modum abluendi aquam in illo instanti: sed tunc est questio quo tempore est baptismus. Forte dicis in quolibet tempore prolationis verborum. Contra / ergo quando quis dicit baptiso tunc baptismus est et puerum abluit. ergo in prolatione primi termini puer est baptisatus. Item ponatur quod alii termini non proferantur videtur quod puer est baptisatus cum ei baptismus applicetur. Potest dici in prolatione pri mi termini aqua non est baptismus nisi reliqui termini proferantur / et si non proferantur nego quod tunc aqua est baptismus proprie. in prolatione primi ter mini forme dubito an aqua sit tunc baptismus quia hoc dependet ex vna de futuro quod reliqui termini proferantur cum ceteris requisitis. Ad aliud argu. concedi tur quod alicui applicatur baptismus qui non est baptisatus oportet habere completam formam cum ce teris requisitis. vel dicatur sic. aqua non est baptis mus nisi quando forma sufficiens est completa quae est in instanti et quod est illud / patebit in solutione vni us argumenti. sed in hoc nego apparatum quod sit ne cessarium ad quempiam baptisandum quod ei applicetur baptismus in illo instanti. sed sufficit quod applice tur pro quocunque tempore prolationis cuiuscunque verbi. et sic baptismus istum abluet a peccato originali et eodemmodo in aliis extrinsecis temporibus. sed illa de presenti non erit vera saltem non oportet. baptismus istum mundat: oportet tollere terminum connotatiuum dicendo. aqua istum mundat vel hlc vel hec. dicendo consequenter ad istud oportet comcedere aliquis mundabitur a peccato originali sine baptismo flaminis et sanguinis cui baptismus numquam applicabitur nec vnquam applicabatur. quod patet si in prolatione primi termini vel secundi puer abluatur aqua quam deus corrumpat vel annichillat an instans de quo loquimur vel interim mutetur in aerem et sic iste est mundus a peccato originali et non per baptismum. et sic concedere oportebit non destruendo aquam licet baptismus non suscipiat et desinat in eodem instanti / tamen incipit et desinit esse baptis mus in eodem instanti. Ad primum forte concedis illatum sufficit quod aqua fuisset baptismus si fuisset in illo instanti.

¶ Secunda propositio non est inconueniens sed quia absonum videtur quod aliquis hac via sit mundus et non per baptismum dicatur quod aqua est baptismus pro toto teompre prolationis nec inconuenit plus baptismum bibere quam iudas vel brutum potest capere sacram tum eucharistie. Ad argumentum apparati aliqua potest in eodem instanti incipere et desinere esse domina. pat ff. de do. intur vi. et vxo. quod autem. §. vltimo dicitur quod vxo per aliquod tempus est domina famuli manumissi potius manumittendi requiritur tempus antequam dominium fui potest capere et dato quod in instanti terminante illud ten pus sit domina serui requiritur tempus ad manumittendum et sic est domina pro termpste. Et quando ita esset in casu assignato non videtur quod deus alligaret nos ad ita difficilem mo dum baptisandi. Eodem moo respondere potes ad illud quod in eodem instanti incipit et desinit esse debitum ff. de accept. l. anpenultia et. l. quod in die. Forte dicis verba requiruntur esse tempore quo quis est baptisatus et baptisandus ergo aqua: nego consequentiam. nemo est ba ptisatus quousque caracterem baptismalem recipia licet baptismus fuerit ei antea applicatus et oportet necessariam formam esse complete applicatan et per consequens prolatam a ministro et sic minister erit. secus est de aqua / licet difficultas potest ingeri si aliquis tunc primo non sit quando caracter est imprimendus.

¶ Secundo / si aqua esset baptismus vel aqua que immediate tangit corpus abluti et hoc non quia nulla talis est. diuidatur aqua eircunstans baptisatum per partes proportionales partibus minoribus terminatis ad baptisatum nulla est aqua proxima: quia quacumque propinqua datur pars eius propinquior postquam nulla est superficialis aqua: nec es tota aqua. patet: quia tunc totum mare esset baptis mus si aliquis baptisaretur in mari / hoc non videtur dicendum quia tunc super baptismum possunt na uigare naues. in baptismo praesent nutriri pisces quae sunt absurda. Si dicas baptismus est verba et aqua infero ad idem quia pisces possunt nutriri in parte bea ptismi puta in aqua ergo in toto. tenet consequentia si sortes est respondens in angulo sorbone sortes est in sorbona.

¶ Ad secundum dicitur quod non est aqua quae immediate tangit corpus baptisati quia nulla talis est affii matiue hoc est ante quanlibet aquam / bene tamen est aqua antequam nulla alia est propinquior sicut sola terra que tangit corpus hominis est religiosa. ff. de reli. l. ii. §. celsus. Et tunc oportet deuenire in hanc disiunctiuam vel quod baptismus est aqua determinata et pro pinqua pars aque vel tota aqua componens aliquod vnum cum parte quae tangit baptisatum et vtrumque potes dici non tamen copulatiue. Si dicatur tota ad opor tet concedere in sacramento baptismi sunt naues quia eo tempore vel instanti quo aqu est baptismus na ues nauigant vel sunt in aq. Sed potes etiam dice re quod est vna determinata propinqua pars baptisato se cundum exigentiam materie / dinosci potest in eccle sia vel in loco paruo est tota aquae ibidem in mari est vna determinata pars quae circa baptisatum mouetur ratione baptisationis interdum in talibus perdiffici le est dare punctualem statum sicut in multis aliis con tingit. in aliqua distantia beda presiter potest corpus christ facere esse sub speciebus panis et vini et in aliqua non potest propter distantiam sed vbi est precisus terminus nos omnes latet. Iam viso pro quo supponit baptismus de forma et materia est dicendum.

¶ Vnde in sacramentis est aliquid necessarium praesbtero ad bunc sensum quod si non seruet illud peccat. illud seruando non peccat sed mereri potest. forma in ecclesia lati na est. Ego te baptiso in no. pa. et fi. et spi. sed greci interdum mutarunt hanc formam vt patet primi corith. primo. Aliqui gloriabantur quod appollo eos baptisa bat aliqui quia paulus aliqui quia cephas quem errorem paulus ibidem reprhendit. propterea placuit grecis mutare pronomen prime persone in verbum optatiui modi et futuri ctomponis. baptisetur seruus christi in no. pa. etc. ne alicui baptisanti ministerialiter baptismus ascriberetur. et hoc videtur quod hoc eis sufficit postaquam non legitur vetitum ab ecclesia romana. si dicatur quem ergo dicitur baptismus iohis. dicitur quia solus iohannes baptisabat. non legitur quod aliquis discipulorum eius ab eo baptisauerit fuit primarius institutor ministerialiter fuit actor totius quod fuit in ius baptismo secum dum illud mathei. iii. Ego baptiso vos in aqua in pe nitentiam ipse baptisabit vos in spum sancto. propterea ba ptisati baptismo iohannis tenebantur ad baptisma christi patet de conse. d. iiii. Aliud est et est beati aug. super ioh. dicit. baptisauit iudas et est baptisatus / baptisat io hannes et non est baptisatus / vnum fuit sacramen tum noue legis et non aliud. si iohannes aliqua for ma vsus est incertum puto. si dicatur vt est opinio vulga ris baptisauit in nomine venturi. non apperet quod sic christur ba ptisauerit. in baptismo iohannis non tenetur magin consuetudo loci sufficit in istis in aliquibus locis puer ter immergitur in aqua. alicubi semel / vterque modus sufficit. patet de conse. d. iiii. de terna immersione. Triplex immersio designat quod christus tertio die resurre xit a mortuis. patet etiam in ca. postquam vos crede. vni ca etiam immersio signt vnitatem essentie diuine. amen non ponitur ab alexan. iii. ex. de baptis. et eius effec. si quis baptisat. propterea presiter omittens nichil re linquit de forma necessario requisita. dicitur quod prono men ego non est de essentia nec baptiso in indicatiuo modo quia grecus baptisat in futuro optatim / et tamen grecus veniens ad ecclesiam romanam non baptisabatur / verisimile est quod petrus baptisando tria millia in die penthecostes non dixit cuilibet baptisatorum ego te baptiso / sed ego vos baptiso. Item possumus ponere alium terminum non sinonimum loco de pronomine te / non sto nunc an singulare et plurale variant sinc nimitatem probatio greci dicunt suus. sed alii termini omnes sunt de essentia vt iacent scilicet In nomine patris et fi. etc. ita quod si isti termini mutentur in terminos sinonimos manet forma / et hoc in quocund idiomate / hebraice primo baptisabatur / nunc vero la tine et inter latinos romana lingua requiritur non de essentia verborum: sed praesbiter in alia lingua baptisans peccat. de vetula in casu necessitatis non opor tet si aliqui istorum terminorum mutenturqualiter cunque aliter in terminos conuertibiles non sinonimos nichil fit nec nomine. debet mutari in nomnbus etiam conium ctio et et praepoes in / sunt de essentia et inter omnes per¬ sonas diuinas debet mediare coniunctio ad designandum discrimen personarum in diuinis. hoc patet per formam traditam a christo mathei vltimo. Euntes baptisate eos / in nomine patris et filii et spi ritus sanctim. sed licet te in plurali mutari potest ego in plurali mutari non potest secundum aliquos quia significat vnitatem dei in cuius virtute baptisatur et esto quod quispiam gratia honestatis / interdum postoali vtatur tamen boc vt aliquibus placet non licet. sed illud probare non est facile. Quo fit apparet hic esse batismus ego vos baptiso demonstrando vnum so lum solemus dicere in plurali vos vni soli ob honestatem in vulgari sermone. nec ponderandus est laurentius valla et oratores in oppositum siue sermo cultus fuerit siue barbarus. te et vos in illo casu videntur sinonima. Et vbi ipsi petunt quare non sic facimus respectu dei pater noster quies in celis: dico propter vnitatem dei qui omnia potest solus. secus est de hominibus. propterea regula oratorum est vti nos ob humilitatem et aliorum amicitiam qua egemus. Secundo vsus ad hoc sufficit. ibi illud horatianum verum continet. Nam penes arbitrium stat vis et norma loquendi. Insuper plus homin bus blandimur exterius quam deo qui scrutatur corda renes. ingenue tamen fateor imperitorum vsus barbariem inconcinum modum loquendi non variat. pres biter dicit dominus vobiscum et orate pro me vni soli: quoniam nomine totius populi. Ex istis sequitur quod hic non est forma baptismi ego baptiso te in nomie trinitatis licet trinitas tres personas siegeit non tamen distincte et sinonime cum illis tribus terminis pater filius et spiritus sanctus. nec in loco patris licet ponere genitoris / et licet pater et genitor conuertantur non tamen sunt sinonimi. nunquam duo termini quorum vnus est de predicamento relationis / et alter de predicamento actionis sunt sinonimi vniuoce. an pater et paternitas sint sinonimi remitto ad variarum sectarum principia. Teneo cum eis paternitatem esse patrem et non esse relationem a patre distinctam ponentibus. Si dicas non refert quid de equipollentibus dicatur. f. de verbo oblig. qui extrinsecus et. i. si sub vna. et. ff. si cer. pe. l. certum. Insuper probatur quod oportet ponere ego. de bap. et e. effec. c. primo dicit alexan. tertius. Si quis puerum ter in aqua immer serit In nomine patris et filii et spiritus sancti amen / es non dixit ego baptiso te In nomine patris et filii et spiritusis. non est puer baptisatus. Ad primum dic tur est sermo de equiualentibus et hoc in significam do. non sufficit in consequendo. Ad aliud debet intelligi in sensu copulatiuo. hoc est si vtrunque omittat ego et baptiso / vel aliquod condeclinium de baptiso / vt patet de grecis dicentibus baptisetur. ex quo patet plures sunt forme baptismi non sinonime. for ma grecorum est non proproatio / latinorum propotio: similiter ponunt immi num fuus vbi ponimus te qui non sunt sinoni. aliquos tmi nos sinonimos oportet seruare et non omnes cum forma qua communiter vtimur quo ad essentiam sacramenti bene quo ad necessitatem ministri pronomen ego intelligitur in verbo prime persone secundum priescianum. Si aliquod istorum verborum necessario requisitorum omittatur non est baptismus / de aliis patet ex dictis.

¶ Sed de additione verborum nota quod vel adduntur termini repugnantes vt egote baptilio / in nomine patris maioris filii minoris et sic nichil fit. si determinatio non repugnat hoc dupliciter / vel deteraminatio ponitur sine coniunctione et hoc dupliciter / vel si velimus vti ius toto ac si esset praecisa forma de necessitate requisita et tunc vniversaiter nichil fit vel gratia deuotionis vel alterius pie cause posuerimus / et tunc est baptismus. vt ego te baptiso in nomine pa. onipotentis. etc. vel ponitur coniunctio / et boc triphariam / vel est disiunctiua / et tunc nichil fit: quia illa non ponit determinate vnam partem vt ego te baptiso in no. pa. et fi. et spi. vel baculus stat in angulo. sed si pronunciet hanc disiunctiuam determina te ponendo formam in prima parte tunc baptisat. si vage tunc non baptisat. si copulatiue et tunc baptisat vt ego te baptiso in nomine pa. et fi. et spi. et celum mouetur. Si conditionaliter tunc vel conditio inexistit et tunc fit baptismus / vt ego si sum iohannes te baptiso in no. pa. etc. si non inexistit non est baptis. Ecce verba requisita et modum addendi et subtrahendi. potest esse quies inter verba tanta quod forma non est vna vel interpositio ma terie impertinentis ad baptismum / vt si nunc hora octa ua incipiam dicere ego te baptiso et recedo hora deci ma redeo dicendo in no. pa. et fi. et spi. vel in medio intersero noua magna vel dico historiam et sic non te net. si inter proferendum dicam abite vel nolite garrirevel vbi est petrinus adhuc seruatur forma nec regula certa dari potest quantum temporis impedit vel quan tus feimo insertus praepediat / sed ex aliis actibus humanis hoc iudicetur.

¶ Circa ineptum modum proferendi vt in casu quo bonifacius eprius consuluit eachariam papam de quibusd in sua prouincia baptisatis a quo dam praesbitero romane lingue ignaro que sic proferebat. Ego te baptiso in nomie patria et filia et spirituas sancta quos intendebat eprius rebaptisare sed consuluit prius romanum pontificem qui respondit si ex errore pieiter hoc non induxit / sed ex ignorantia sufficit quod actum est. patet in de consecratione distinquarta. capi. retulerunt. Potest esse variatio in transu ponendis terminis / et hoc tribus modis. vel tanta est trans positio quod sententia non intelligitur et tunc nichil fit. si sit transpositio terminorum sinonimorum manente sententia nichil est impedimenti licet bonum est seruare originem in personis diuinis non tamen est vna persona in diuinis alia dignior. quia hic est baptismus in nomine spus sanctim et filii et patris ego te baptiso. Alexam. q. xi. petit in quo praedicamento poni tur baptismus et dicit quod secundum varias considerationes ponitur in variis praedicamentis. si consideretur vt aqua in predicamento substantie. si ratione ablutionis in predicamento actionis oportet eum dicere more nominalium si dicta sua debeant continere probabilitatem quod est sermo quomodo aliquid ponitur in praedicamento tan quam res significata et sic verum dicit vt sortes ponitur in predicamento substantie tanquam res significata. et n predicamento relationis: quia significatur per hos terminos pater sortes: et sic ponitur in decem predicamentis semper cum illo addito res significata Tenendo principia realium dissute responderet. Si petas de immino baptismus in quo praedicamento dicatur secundum connotationes terminorum positiuorum in diffinitione eius qui eius connotationem explicant magis proprie oportet ire ad eius connotationem et secundum hoc stabilitur esse in praedicamento. ponitur in praedica nento actionis secundum principalem connotationem eius. Alx. diceret non modo respiciendum est ad connota tionem hoc est ad formale significatum sed ad mate riale et sic album sortiretur vicem duorum predicamento rum sicut cenans. difficultas est de termio solum / ta men communis vsus est respicere ad significata formalia et multa in predicabilibus et predicamentis dependent ex vsu loquendi. si quis velit intueri sigatio nem materialem et formalem predicabilia et prae dicamenta sicut geminam connotationem variorum praedicamentorum non impedio / requiritur intentio acctualis vel virtualis ad hoc quod quis baptisatur. si quis gratia ludi baptisat hoc est simulat se baptisare gra tia ioci nichil facit. athanasius puer de quo beatus augu. loquitur lib. vii. de baptismo paruulorum non gratia ioci baptisabat et boc exploratum est per hoc quod cathecuminos baptisabat et non alios. hoc quod duran dus dicit quod pium est creditu quod deus supplet intentionem si baptisans non intendit cum parentes faciant quod in eos est nichil valet vt ostensum est in simili contra gersonem.

¶ Ad argumentum de certitudine non possumus habere nisi moralem que sufficit nobis presumendum est de recta intentione vbi non constat de opposito.

¶ In toto epilogando potest esse additio subtractio corrupta locutio terminorum transpositio.

¶ Ex dictis infero correlaria. Primum est. aqua rosacea non sufficit ad baptismum. Probatur. non est aqua. quemadmadum bomo pictus est homo pictus sed non est homo. sic aqua ro sacea est aqua rosacea sed aqua rosacea non est aqua sed quia multum aque assimilatur reputatur aqua vel aqua cum addito. quod non est aqua. patet. potest in aliquem effectum in quem non potest aqua elemen taris: ergo non est eiusdem sepeciei secum. tenet consequentiam per illam maximam phicam a posteriori arguendo distinctionem specificam sed illa ma xima non vocat difficultate. noticia sortis sortem representat / et tamen noticia platonis est eiusdem spe tiei secum supposita quod vtraque sit intuitiua vel abstractiua proprie dicta. Secundo aqua rosacea est eiusdem speciei cum rosa. ergo non est eiusdem spe ciei cum aqua. illa consequentia tenet de specie specialissima de qua loquimur. de specie subalterna non est dubium quin sint eiusdem speciei. Assumptum probatur. vapor eleuatus ab aqua realiter est aqua. pa tet per experientiam / si ponatur pannus super aquam vbi vapor eleuatur apparebit aqua. Item argentum viuum diutius conseruatur in vase obstructo quam non obstructo et hoc non est nisi quia vapor iterum decendit et remanet argentum viuum. Preterea ignis generat aquam rosaceam ex rosis et ex aliis berbis aliam aquam que nunquam immediate potest producere aquam elementarem.

¶ Secundum correlarium / vinum ceruisia medo non sunt ma¬ teria baptismi / patet vt supra. idem patet de vrina / saliua de iure carnium dubium est secundum multos.

¶ Tertium correlarium. nec omne quod est eiusdem speciei cum aqua sufficit. patet de glacie et ni ue que realiter sunt aqua sed quia abluere non pos sunt non sunt materia debita secundum communiter loquem tes aqua imbibita spongie sufficit. Hoc tertium correlarium est michi dubium cum glacies sit eiusdem spe ciei cum aqua et realiter est aqua / capiendo istum terminum aqua absolute. sufficit quod ipsa sit nata ab luere quantum est de se nec forte requiritur actualis ab lutio parua aqua ferme insensibilis sufficit liquida ecundum alios et tamen parum potest illa mundare. aqua marina sufficit est eiusdem speciei specialissime cum aqua et pura aqua substantialiter licet non qualitatiue. facile aqua maris fit dulcis separata terrestreitate. in mari suscipitur aqua dulcis per instrumenta angustos porros habentia vt naute facere solent isces aquam dulcem (quamquam in mari viuant) suscipiunt quattuor flumina paradisi vt opinatur damascenus de occeano scatent et tandem decursu per terram redduntur dulcia / et ibi non videtur ita facilis cursus de specie essentiali in aliam quare illa aqua maris suf ficit / secus est de vrina que sangunis vel alterius humoris in corpore superfluitas est quae nullatenus est aqua / est superfluitas secunde digestionis. de sputo id idem videtur. aqua in vino sufficit si mutetur in vinum lam non est aqua.

¶ Quarto sequitur. nullus potest seipsum baptisare / hoc etiam patet de quodam iudeo in mortis articulo qui volebat seipsum baptisare exim de baptismo et eius effectu debitum dixit ego me ba ptiso. etc. et illud est rationabile sicut nemo creat seip um carnaliter sic neque regenerat spiritualiter. Ss quis baptisatur in iure carnium / vel niue / vel huiusnodi vbi dubitatur an sit realiter aqua vel non quia difficile est illud per philosophiam purgare. seruetur docu mentum quod ponitur de baptismo et eius effectu ca bitulo de quibus dubium est an baptisati fuerint baptisentur his verbis premissis. Si baptisatus es non te rebaptiso / sed si nondum baptisatus es ego te baptiso in nomine patris et fi. et spiritussan.

¶ Quinto sequitur quod si mancus dicat verba et mutus proiiciat aquam non est baptisatus paruulus. primo oratio quam profert est falsa quia ille loquens non baptisat magis quam alter. hec sola ratio non ostendit proositum. Item sacramenta quantum ad ea quae sunt ne cessitatis non accipiunt diuisionem bene tamen quantum ad ea quae sunt congruitatis. nec requiruntur manus ad leuandum puerum sufficiunt pedes vel alie partes dum idem aspergat aquam et proferat verba. nec requiritur quod immediate tangat puerum si mittat eum in cribrum per cordam longissimam baptisat.

¶ Contra di cta arguitur primo quod forma posita non est necessaria. interdum baptisabatur nomine christi. patet in primi tiua ecclesia et patet in actibus apstolorum et non legitur reuocatio. ergo adhuc licet sic baptisare.

¶ Et confir matur contra illud vbi dicebatur transpositio terminoruiu vel sillabarum sic scilicet quod sententia muttetur va riat formam. probo quod non. capio hanc / ego te baptis so etc. Arguitur sic. isti termini sic ordinati sunt forma verborum ego te baptiso etc. et isti termini sic ordi nati sunt iste res sic transposite. ergo iste res sic trans posite sunt forma verborum. consequentia tenet expo sitorie in tertia figura et maior est clara probatur mi nor. quicquid est pars vnius est pars alterius et econ uerso ergo hoc est illud Item a b c sunt c ba.

¶ Respondetur concedendo quod interdum baptisabatur in n nomine christi sed hoc erat ex dispensatione dei vt nomen christi amabile redderetur quod apud iudeos et gentiles erat infestum secundum illud prime corinth. § nos predicamus christum crucifixum iudeis quid scandali gentibus autem stultitiam sed an nunc sufficeret ad essentiam baptismi res vix est lucida et aliqui dubi tant alii dicunt nunc non esse causam dubitandi / de consecra. d. iiii. in sinodo anglorum dicitur quod nominans vnam personam et non omnes non baptisat. oportet dicere secundum formam tactam a christo Mathei vl timo. In nomine patris et filii et spiritus sancti. Item dicit grego. quirino episcopo hibernie et recitat gratianus vbi supra cap. hii vero. alex. bonauen tura et doctores passim hoc tenent sed quia magister in littera dubitat dicens tutius esse nominare echristi se personas in diuinis iohannes in apparatu bernardus in glo. de baptismo et eius effectu cap. primo non preter rationem dubitatur. tamen in istis vbi non possunt haberi rationes magne sequamur determi nationes patrum et vulgarem opinionem. alia tamen pe sitio non penitus est extincta esto quod durandus illan penitus erroneam reputet.

¶ Ad confirmationem pono propositiones. Prima est: tisanc tusrispi et sic ordine econuerso eundo per sillabas sunt forma debita hoc patet per sillom expositorium adductum eadem res est sancti tisanc. et eodem modo potes probare du cendo ordine econuerso per litteras vel incipien do a medio postea a fine vltimo a principio accipe analogiam. homo est omnis homo est propositio vera si scribatur omnis homo est homo quia hec omnis homo est homo est hec homo est homo omnis. ergo.

¶ Secunda propositio. si quis proferret ti sanc es sic antrogdo eundo non vteretur debita forma salte debito modo. debitus modus prouenit a sensu in quo procedimus.

¶ Tertia propositio / si esset vna lingua in qua sillabe ordine econuerso significarent sinonime cum hac latina sicut arabes faciunt et in arithea contingit Ego te baptiso etc. talis bene bap tisaret quia tisanc et sancti essent termini sinonimi. Potest hic fieri dubium posito quod presbiter capiat duos paruulos et dicat ego baptiso vos et c et vnus moriatur inter proferenda verba et alter viuat / an ille qui viuit est baptisatus. Et videtur quod non postquam presbiter non protulit propositionem veram sed pro positionem esse veram est impartinens forme baptis mi cum nec repugnat nec sequitur. Potes facere du bium / si duo fabricent vnam linguam an vti illa suf fiicit ad formam baptismi. nec sufficit dicere non licet fabricare nouam linguam sufficientem post institutionem baptismi a christo. angeli a saxonibus et britonibus confinxerunt nouam linguam propter eorum vi¬ cinitatem et sufficit in eorum lingua baptisare. dicitur quod quecumque ligua sufficit dum modo est communis et sufficienter introducta eodem modo si iste voces la tine egote baptiso destituantur a sua signisicantia quam nunc habent non sufficerent ad formam baptismi.

¶ Secundo arguitur. aliquis est baptisatus baptismo fluminis ante prolationem illorum verborum ergo illa forma non est necessaria consequentia claret / probatur antecedens si quis inter proferendum ego te baptiso in nomine pateris etc. et puer interim moritur est baptisatus postquam non est defectus ex parte pue ri pentum vel ministri.

¶ Et confirmatur circa materiam aqua non requiritur quod probo quia nec quarta aque nec pinta et sic de quacumque aqua. Si dicas ista parua copina requiritur: contra: per aliam copinan possum baptisare ergo illa non requiritur et sic de qua libet alia argumentabor.

¶ Ad secundum dicit iohan nes gerson in secunda parte in compendio theologie creditur quod talis plene est baptisatus: quia tunc summus sacerdos supplet quod minister supplere non potuit. Contra illud arguo sic. si prolato isto termino pa tris puer esset baptisatus non esset opus residuum proferre quantum ad necessitatem sacramenti consequens est contra dicta et contra omnes. item pari ratione in prolatione solius primi termini esset baptismus: ideo dico quod non est baptisatus ibi est deffectus ex parte pueri qui non est. reperio hugonem de sancto victore dubitate de illo qui vult baptisari et non baptisatur an sit saluus et consuluisse super hoc sanctum bernardum qui ei profunde in hoc respon debat adultus qui vult baptisari et non potest habere aquam vel ministrum sic discedens est saluatus. ad auctoritatem christi qui crediderit et baptisatus fue rit saluus erit hoc concedit ex quo non habes quod ne mo est saluatus nisi baptisatus quod bene conuincit ex responsione christi qui vero non crediderit condem nabitur. non dixit baptisabitur saltem baptismo aquae tales baptisantur baptismo flaminis. de paruulis dicit dannantur in noua lege nisi baptisentur. vide bea tum bernardum in epostolis in epuola ad bugonem de sar cto victore. sed tali non confertur tanta gratia sicut adulto baptisato cum ratione rei operate nichil ei con fettur.

¶ Circa confirmationem pono propositiones. Prima est nulla aqua requiritur ad baptismum patet per confirmationem et ascensum et semper loquor lege stante de potentia dei absoluta non est questio.

¶ Secunda propositio. non requiritur aqua ad bap tismum hec propositio differt a priori quia hic distribuitur aqua distributione opposita suppositioni con fuse tantum / in alia distributione opposita supponi deter minate probatur propositio hec est falsa requiritur aqua ad baptismum fluminis nam est affirmatiua non praegnans cuius extrema non supponunt pro eode non de conditionato extremo ergo est falsa. consequentia tenet ex logica. probatur antecedens. vnum extremum est ille terminus aqua alterum siue sit predicatum siue subiectum (non est vis) est hoc totum requisitum ad baptismum fluminis. quod illud non supponat probatur: vel pro qualibet aqua vel nulla vel aliqua et aliqua non / tertium dari non potest nec secundum / si detu primum tunc prima est vera aqua requiritur ad bap tismum fluminis quod reprobatum est licet prima defendi potest concedo illas duas falsas et quicquid sit equiualere nec placet michi illud quod aufferre opor tet requiritur et capere conueniens est quia iam non capiuntur extrema.

¶ Tertia propositio requiritu tantum valet sicut necesse hec conditionalis est vera necesse est si quis baptisat illum baptisare in aqua intellige de baptismo fluminis ita quod necesse cadat in totam conditionalem nec licet ascendere et descendere in conditionalibus et in consequentiis vt in ce teris propositionibus nisi aliquem modum peculiarem esfingere volueris sed hoc reliquitur dicacibus artistis quintum pedem (primo relicto) in ariete querentibus.

¶ Quarta propositio. non stando de vrtute sermonis quecumque aqua quod ad magnitudinem sufficit sed quod ad paruitatem est dubium sed sufficit quantuncunque modica dum modo illa totum irrigare potest vbi est punctuale stabilimentum in paruitate postquam debet esse signum sensibile da maximam aquam que non sufficit ad baptismum vel minimam quae sufficit et sic est aliqua aqua baptismus a qua quantuncunque modica aqua auferatur desinit esse baptismus cum desinit esse signum sensibile. sed ad quem sensum eundum est. inferius tangetur. si detur maxima aqua quae non sufficit ad baptismum tunc dabis vnam aquam quae per quod cunque additamentum erit baptismus et per rarefa ctionem sine extrinseco apposito. circa minimam. aquam potest esse difficltas auferendo a tergo illius aque vnam partem adhuc potest videri et cum hoc dabitur vltimum istans visionis secundum se totam sinchathece.

¶ Tertio arguitur. nomina et verba transposita idem significant. ii. periar. ergo qualitercumque inter cate pronuncientur verba est baptismi forma.

¶ Et confirmatur. vel illa verba sunt forma vt propositio falsa vel vt vera non primum: quia in sacramentis veritatis nichil falsi est immixtum / nec secundum quia quamdo ego dico ego te baptiso in nomine etc. ille non es baptisatus: patet ex dictis contra de gersono.

¶ Ad tertium respondetur. argumentum non est ad pro positum: quia illa regula philosophi nichil aliud vult quam datis duabus propositionibus quarum termini preponuntur et postponuntur seruatis propetatibus logicalibus ille equiualent. modo sic non est hic procedendo ordine econuerso non est propo sitio saltem ratione illius ordinis.

¶ Ex illo patet quando conuersa est forma debita et etiam conuertens manent termini sinonimi et conuertens distincte si gnificat sicut et conuersa nec hoc est inconueniens quod sunt plures forme sunt mille tales vocales quarum quelibet est forma sed postquam sunt sinonime pro eat reputantur / nec tamen nego qui prepositio vel post positio interdum variat terminos esse sinonimos esto quod quelibet pars vnius complexi sit sinonima cum aliqua parte alterius et econuerso vt ab homine dif ferens et differens ab homine vbi vnum totale de aliquo verificatur de quo aliud non verificatur erge non sunt sinonima. Etiam non omnis sinonimitas sufficit patet de scriptura et conceptibus sinonimis vocali insufficientibus impossibile est mutum bap tisare cedit verbum ad elementum et fit sacramen tum.

¶ Ad confirmationem dicitur quod non oportet neque vt sic neque sic. greci baptisant dicendo baptise tur seruus christi / et tamen sola ortro indicatiui modi dicitur esse propositio secundum logicos / quando deus instituisset has voces bufbafipsis prolatis fuisset adeo bo na forma sicut illa quam nunc habemus. secundo dico quod forma nostra est propositio vera baptiso tantum valet grece sicut lauare vel tingere iudich. xii. descendebat in vallem bethulie et baptisauit se id est lauit se quando profero terminum baptiso aspergo aquam. tertio dico quod ibi est transtaus aliud est tempus in quo illud verbum baptiso profertur: aliud est tem pus pro quo profertur / profertur enim pro instanti terminante verba quemadmodum si petas a tacente quid dicis / ipse respondet nichil dico loquitur pro tempore pro quo tacuit. quarto dico vtor tempore prae senti pro toto tempore prolationis verborum et tunc in eodem tempore presenti quelibet sillaba illius ora tionis est secundum vnum modum dicendi vide in prima questione de euchas.

¶ Quarto arguitur quod aspergendo primo aquam antequam proferam verba ille est baptisatus ergo verba non requiruntur: consequentia est plana: antecedens probatur. non opor tet simul aspergere aquam et proferre verba. quod probo: quia petrus in die penthecostes vt patet actuum. ii. baptisauit circiter tria milia et tamen non est verisimile quod quemlibet tetigerit aqua quando verba proferebat sed dispergebat aquam super eos omnes quae aliquos tetigit quando protulit verba et aliquos non.

¶ Et confirmatur vel requiritur quod qualibet parssi baptisati aqua dispergatur et hoc non: vel aliqua et tunc sequitur quod si digitus paruuli egrediatur ante totum ille potest baptisari.

¶ Ad quartum respon detur. non requiritur quod baptisans tangat baptisatum immediate sed sufficit quod aquam applicet immediate vel mediate patet de baptisante per cribrum situlam vel proiiciendo de ponte cum aqua est super bapt sandum / si quis proferat verba sufficit. modo baptisati a beato petro et aliis erant tacti aqua quae super eos mansit in prolatione verborum vel tempore prolationis eos tetigit.

¶ Ad confirmationem sunt opi niones aliquibus dicentibus / si capunt esset extra vte rum totum potest baptisari / si pars minus pricipa lis non. teneo quod quecumque parua pars extra vterum sufficit postquam nec hoc nec illud ratione ostendi potest insolubiliter nec ex sacris litteris in foro dei post quam sacris licteris non obuiat et non est in facultate paruuli mitior pars tenenda videtur. et ratio est: quia anima est in qualihet parte tota: nec video apparet tiam in dicto dicentium / hoc est verum de capite non de aliis membris cum eadem anima est in qualibet parte corporis equaliter licet communius caput praecedit reliquas partes in natiuitate non tamen semper patet de iacob tenente plantam esau. Gerson videtur tenere oppositum dicens. nemo potest renasci antequam nascatur modo ille tunc non est natus hec parum valet vel loquitur de renato secundum se et quan libet sui partem et hoc non oportet si de parte illa que est nata extra vterum quare non potest renasci. si petas an paruulus in vtero potest baptisari dicitur quod sic vt iacet questio / sicut paruulus in vtero est baptisatus sed nemo baptisatur in vtero non sufficit baptisare matrem ad baptisationem paruuli ci sint duo supposita nec duo baptismi sufficiunt. non sufficit mediate paruulum abluere et quando ita fic ret quod potest aliquis aqua tangere paruulum in matri ce hoc non sufficit ad baptismum cum non est natus extra vterum in parte vel in toto licet bene sit natus in rerum natura hoc est philosophice natus cum est progressio de non esse in esse et mutatio huius totius in hoc totum nullo sensibili manente eodem. paruum lorum baptismus non est differendus propter teneritatem sunt in periculo viuendi teste philosopho. vii. de animalibus. fetor extincte candele in muliere prae gnante causat aborsum.

¶ Quinto arguitur: probando quod conditio conditionalis repugnet intentioni baptismi baptiset sortes platonem sub hac conditio ne: ego te baptiso si placeat patri tuo / queritur antequam illud peruenit ad patrem an ille est baptisatus si sic. Contra. non baptisauit eum nisi ex conditione ita quod si pater non fuisset contentus talis non esset baptisatus ponatur interim mortuus antequam patri constiterit. si dicas tunc primum quando pater incipit esse contentus est baptisatus. Contra verba et aqua si mul applicabantur et tunc quo ad consensum patris talis non erat baptisatus et per eius solum con sensum est baptisatus: ergo verba et aqua nichil fa ciunt. Forte dicis omnis conditio repugnat. contra extra de baptismo et eius effectu de quibus dubium est: et alegatur supra. item patet in sponsalibus.

¶ Et confirmatur. presbiter sic baptisans in noml ne patria et filia baptisat vt supra patuit: sed patria et filia non sunt termini sinonimi cum patris et filii: ergo si loco de nomine doeiteret nonibus vel patris oesteret patrum baptisabit cum forte numerus non muta sinonimitatem. idem patet de trallo et balbutiente pro ferente. l. loco de. r. profert in nomine pactlis vt temulenti edentuli et adusti melencolici solent.

¶ Ad quintum respondetur quod plato nichil facit in casu talis conditio repugnat forme baptismi que non dependet ex euentu futuro patris vel alterius Alia est conditio nunc inexistens secus est de illa si non es baptisatus ego te baptiso certitudinalite nunc baptisat si alter non est baptisatus propter exi stentiam conditionis.

¶ Sed contra istam conditionalem baptisationem arguitur. sufficit in casu du bio dicere cathegorice Ego te baptiso in nomine patris et fili et spiritus sancti: quia si non es baptisatus iam baptisatus euadet: si est baptisatus antea iam postquam est homo regeneratus nichil suscipit.

¶ Re spondetur sicut argumentum arguit quando cathego rice aliquis baptisaret si talis de quo dubitatur non fuerit an baptisatus iam baptisatur de nouo si fuit baptisatus iam nichil facit sed ecclesia (vt opinor videns aliquos euntes bis ad baptismum hoc prohi bet et ne daret occasionem scandali pusillis qui fac le in simili casu existimarent talem de quo est suspitio esse bis baptisatum imposuit ecclesia talem modum loquendi suis filiis. de conditione in matrimonio dicerent aliqui licet sint conditiones sponsalibus non tamen in matrimonio quod est sacramentum. sponsalia autem non sunt sacramentum. cathegorice contrahitur sacramentum matrimonii. Si dicas ponamus quod pater consentiat me proferente verba conditionaliter vel quam primum meus casus suis auribus increbruit.

¶ Respondetur: si consentiat in fine non est paruulus baptisatus ante non erat baptisatus si nunc sit baptisatus solus patris consensus facit hunc esse baptisatum / sed hec ratio non est peremptoria dicetur. non solus consensus patris hoc facit sed assensus cum forma preuia. non obstante opinor sacramenta debere habere conditionem extantem et sic si aliquis baptisaret paruulum platonis hac lege si pater con sentiret interea mortuo filio pater consentit puer discessit non baptisatus. Si pater consentit dum verba proferuntur vel puero existente res non est ita lucida propter existentiam conditionis dicitur conditio presens vel preterita que est certa non impedit for mam baptismi quia illa iam inexistit / vt te baptiso si non sis baptisatus hoc non dependet a conditione extrinseca a baptisante et baptisato ita certa est hec forma ac si cathegorice applicaretur baptismus et talem formam deus suscipit non autem conditionem dependentem ab extrinseco. probabile est etiam quod talis est baptisatus. modo pater assensum praebeat tempore prolationis cum conditio iam inexistit siue ab extrinseco siue ab intrinseco.

¶ Sed contra: sequitur quod paruulus est baptisatus per hoc quod sortes est in templo cum baptiso paruulum ea conditione et sic latebit an sit baptisatus sicut potest latere conditio vt puta de aliquo aspectu planetarum in celo. illa ratio non vincit vbi est dubium an paruulus sit baptisatus est remedium sufficiens propter ambiguita tem que potest immergere in istis conditionibus cauendum est a tali modo baptisandi et potissimum quando est dubium de conditione vt ego te baptiso si sol sit in primo gradu cancri vel in primo minuto illius gradus / hic erit dubium an puer est baptisatus propter dubitationem in quo minuto primi gradus cancri nunc est sol: secus est hic egote baptiso si non sis baptisatus licet dubitauerim ante prolationem verborum an is sit baptisatus in fine non dubito / secus erat in aliis.

¶ Ad confirmationem comceditur antecedens et negatur consequentia: quia nec audiens nec modus loquendi dat quod ille simplex praes biter volebat dicere nominatiuum / vocatiuum vel abla tiuum huius nominis patria vel filia sed solum cor rupte protulit circa eundem casum et numerum / maior est dissonantia conceptus mutando in plurale.

¶ Sed contra dicis / tantum est mutare licteram a tergo sicut a fronte / sed dicendo baptiso te in nomine matris et filii non est baptismus: ergo dicendo patria vel matria non est baptismus / dicatur idem est mutare in calce et in capite ceteris paribus modo presbiter eo modo quo pronunciare poterat dixit patris et ex modo loquendi et concipiendi hoc dedit aliis intelligere licet corrupte protulerit. vetule plebee obligate dicere pater noster vel aue maria satis corrupte proferunt et peregrini in gallia orationes corruptas non obstante ex modo constat aliis quid dicere voluerint.

¶ Ex dictis infero correlarium quod curatus et episcopus debent sollicite admo nere presbiteros vt distincte proferant formam ver borum et habentes filios debent super hoc esse in vigilantes et presbiteri vt satisfaciant propriis comscientiis coram deo.

¶ Sexto arguitur: ponatur quod aliquis moriatur primo in instanti terminante prolationem verborum arguitur sic: tunc talis est baptisatus et tamen nunque suscepit sacramentum quod patet quia aqua non est sacramentum nisi per illud in stans solum secundum aliquos. saltem illud est probabile quod sit baptisatus arguitur sic: si duo successiue mereantur per vnam horam et vnus primo moriatur in instanti terminante horam et alter viuat in illo et non mereatur tales eque merentur / quod patet quia habebunt equales beatitudines suppono cetera esse paria. si dicas quod ille qui est in illo instanti plus beatitudinis habebit quam alter / signetur et non potes da re: ergo per simile si duo sic se habent quod vnus manet in illo instanti et alter moritur equaliter se habe bunt ad baptismum.

¶ Confirmatur in casu extre me necessitatis licet carthusiensi comedere carnes contra votum suum etiam papa dispensat contra vo tum continentie cum filio vel filia regis pro rationabili causa et patebit inferius distinctionibus. xxxvii. et. xxxviii. et tamen illa sunt de iure diuino eodem modo de ieiunio: ergo vbi difficit aqua vt in plerisque partibus affrice et in arabia deserta et oris egipti a nilo remotis et habetur vinum et nullus alius liquor licet baptisare saltem papa dispensante in vino ergo non sola aqua est materia.

¶ Ad sextum respondetur. et non omnino improbabiliter quod talis non est baptisatus cum non sit in instanti terminante verba: Potes etiam dicere et melius talis est baptisatus. sufficit existentia pueri in tempore terminato ad illud instans. simile frequenter habes de sortequi contie albefit per vnam horam et non sit in instanti terminante illam horam et de platone in illo instan ti existente / melior analogia est de duobus continuo merentibus per vnam horam vniformiter quorum alter primo non est in instanti terminante illam horan et alter est qui ceteris ante illam horam paribus et post / equalem gloriam et gratiam habebunt.

¶ Sed contra hoc arguitur: capiatur vltima sillaba scilicet ti illa profertur successiue secundum intentionem: ergo ante quanlibet partem secundum intentionem vltime sillabe vel littere dabatur pars ante / sicut ante quanlibet partem caloris fuit prius calor: ergo in aliquo instanti ante primum non esse verborum fuit forma sufficiens: ergo ille erat baptisatus.

¶ Forte dicis non erat sufficiens: contra hoc arguo. proferant duo illas formas et ambo venientes ad vltimam litteram sortes et plato desinat sortes ante platonem per millesimam partem hore gratia exempli tunc illa forma prolata a sorte sufficit et tantum plato protulit: ergo prolata a platone sufficit.

¶ Forte dicis non est similem quia vnus quieuit a prolatione verborum alter vero non et quiescens vtitur forma alter vero non. Contra si vnus proferret vltimam litteram per vnam horam ad imaginationem non ante instans terminatiuum baptisaret et sic per suum longum proferre iuuenis maneret non baptisatus.

¶ Forte dicis et bene quando profertur aliquid quod circunstantes possunt intelli gere tunc ille est baptisatus vel immediate post vltimum instans non esse vltime sillabe huius dictionis sancti iste est baptisatus et hoc si sit intelligentia termini si quis celeriter pronunciet stat aliquem esse baptisatum nec per primum instans esse nec vl timum instans non esse patet de tempore terminato ad primum instans non esse verborum et sic si non sit in illo primo instanti est vere baptisatus et talis disce dit cum caractere et habuit in vita sed non dabatur vnum instans quo habuit caracterem in vita sed tempus et sic ille caracter incipit esse in rerum natura nec per primum instans esse nec per vltimum instans non esse vt si angelus crearetur immediate ante hoc istans

¶ Contra / ponamus aliquos bene doctos scientes quid bomo vult dicere antequam proferat tunc per te illa forma sufficeret antequam esset quod diceret ne mo sed consequentia est nulla requiritur forma sufficiens.

¶ Ad confirmationem dicitur quod papa non potest dispensare id est reuocare nec dispensare id est interpretari contra expressam sententiam christi ali qua sunt de iure diuino non ambigua et illa seruant da sunt vt iacent quemadmodum est materia baptismi nisi quis renatus fuerit ex aqua et spiritussancto potest tamen pontifex interpretari quod votum quod a prin cipio erat spontaneum in aliquo casu no obliget vo uentem et ipsum de obligare a voto / et sic potest doctus quisque interpretari quod aliqua constitutio regule in casu non obliget.