¶aureola martirum. Circa hanc questionem varii variomodo opinantur aliquibus dicentibus omne mai tirium est actus fortitudinis aliis dicentibus nullum martyrium esse actum fortitudinis sed solum spectare ad illam virtutem gratia cuius actum facit: sed pono conclu siones.

¶ Prima conclusio aliquod martyrium spectat ad iusticiam. probatur aliquis est actus martyrii quem homo tenetur facere sed talis actus est actus iusticie. probatio habitus iusticie inclinat habentem ad dan dum cuilibet quod suum est deo que dei sunt et cesari est cesaris sunt sed interdum homo tenetur reddere dec honorem exteriorem et eum confiteri coram hominbus et ad boc inclinat habitus iusticie si non fuerit in vo luntate talis habitus voluntas in primum actum iusticie exit mediante dictamine prudentiali dittante nunc dandum esse deo honorem coram aliis.

¶ Secunda conclusio aliquod martyrium spectat ad temperantiam probatur si aliqua habeat ita firmum propositum quod permittit se occidi antquam consentiat in adulterium in prae sentia pariculorum iam talis habet actum temperantis habet propositum circa venera que cadunt in obiecto temperantie.

¶ Tertia conclusio aliquod martyrium est actus caritatis. probatur de caritate infu sa quia ad omnem actum meritorium concurrit caritas infusa martyrium est actus meritorius: igitur: imo ali quod martyrium est actus caritatis acquisite patet ex questione precedenti.

¶ Quarta conclusio aliquod mart vrium est fortitudo. probatur aliquod martyrium est actus quo quis non vult relinquere opus honestum non obstante morte actualiter illata ergo aliquis actus martyrii est fortituto. patet. fortitudo est circa pericula mortis in bello. Insuper per illud ci priani in epstola ad martyres et confessores. O beati mart vres quibus vos laudibus praedicem. O milites fortissimi robur corporis vestri quo praeconio votis explicem hoc tenet leo papa et illum modum ecclesia ob seruat de martyribus. forte dicis ad has auctorita tes martyres non habent bellum cum non contrapugnant hoc non obstat falsum est quod requiritur contrapugnatio manibus et viribus corporis ad bellum quando autores ponunt fortitudinem bellicam esse virtutem cardi nalem sufficit expectare tempore mortis et in presentia periculorum secundum dictamen recte rationis contrapugnan do ratione vel sustinendo vt contingit de martyribus sed non curamus de illo fortitudo vt est circa ardua parte est virtus cardinalis ergo licet martyres non pertiterunt in bello non habes negare eos esse fortes et habuisse actum fortitudis proprie dicte nisi aliud oc currat. Contra hanc quartam conclusionem obiicitur rationibus martini et in solutionibus ponentur repli ce contra eum probatiue huius quarte conclusionis in primo argumento vult probare aliquod martyrium esse iusticiam quod concedimus et aliquod esse liberalitatem quando martyrium est opus consilii.

¶ Secundo arguitur volitio cum contemptu mortis et cruciatuum ne de seratur iusticia imparatiua formaliter exequutionis aut partinet ad iusticiam tantum / aut ad fortitudinem tantum aut ad vtrumque si primum intentum vel secundum quia virtus fortitudinis non inclinat in actum iusticie per se et immediate ille autem actus est actus iusticie nec potest quod ad vtrumque. Tum primo quia ille actus est vnus ergo partinet ad vnum genus virtutis et non ad duo. Tum secundo omnis actus qui fertur in aliqua duo in vnum tanque in substantiam actus et in alterum tanquam in circun stantiam ille pertinet ad illud genus virtutis ad quod pertinet substantia actus sed ista volitio que dicta est fertur in opus iusticie tanquam in substantiam actus et tanquam in obiectum primum et principale et fertur in mor tem et cruciatus tanquam in circunstantiam actus quia vt ponitur in casu facienti iusticiam proponitur condi cio mortis et cruciatuum ergo iste actus non ad fortitudinem sed ad solam iusticiam pertinet. maior patet quia alias idem actus potest ratione substantie eius partinere ad vnum genus virtutis et ratione huius circum stantie ad aliud et ratione alterius ad aliud quod est omnino absurdum et contra omnem doctrinam philosophorum mora lium et sanctorum qui in doctrinis suis declarant manifeste actum virtutis per nullas circunstantias variare genus virtutis. Ad hoc argumentum respondeo quod partinet ad vtrumque et ille actus est fortitudo et iu sticia realiter et concedo quod habitus fortitudinis incli nat in actum iusticie per se quando ille habitus est realiter iusticia non inclinat in actum iusticie quia fortitudo sed quia iusticia hic habitus iusticie per se inclinat in actum iusticie hic habitus iusticie est fortitudo: igitur consequentia est lucida nisi fugias ad modalem con positam vel ad aliquod quod non impedit propositum et quan do dicis ille actus est vnus ergo partinet ad vnum genus virtutis et non ad duo genera nego consequentis vna res significatur per varia predicabilia et predicamenta idem actus numero spectat ad varias shpines luxurie vt superius dictum est et sicut incestus est ge nus sic est fortitudo et temperantia neutrum est gen gndalissimum et quod tu habes hoc concedere probo quod vn actus numero spectat ad duas virtutes cardinales capio bunc actum volo expectare in acie belli quia dictatum est a recta ratione expectare et quia teneor da m chi finem iusticie et finem fortitudinis et ordino vnum actum propter illos duos fines quero a te quare citius denominabitur ab vno partiali fine quam ab alio si habeas rationem in promptu edissere similiter idem act numero est iusticia et temperantia. quod patet. volo hodie comedere solum seml vt seruem ieiunium ad quod obli gor et vt temperate comedam ille actus est temperantia es iusticia quia in ratione finis cadunt iusticia et temperantia sufficit distinctio rationis hoc est dictu alia est ratio quare vocatur temperantia alia quare denominatur iusticia quando secundo argumentatur omnis actus qui fertur in aliqua duo in vnum tanquam in substantiam actus etc. oba quem insequitur et ipse abutuntur in modo loquendi de circum stantiis quia circunstantia proprie actum circunstat et non cadit in ratione obiecti sed hoc est luctari ad nomen loquar cum loquentibus veniendo ad rem distingo illam maiorem vel in circunstantiam cadentem in ratione obiecti et sic negatur vel in circunstantiam circunstantem et sic conceditur hic autem obiectum fortitudinis cadit in ratione obiecti sicut obiectum iusticie vtrumque partiali ter cadit et sic capiendo concedo quod idem actus nume ro potest esse temperantia fortitudo et iusticia vbi di cit illud esse contra omnem moralem philosophiam et doctrinam sanctorum demiror quare hoc dicat cum morales loquentes de hiis materiis vtuntur opposito tanquae eis trito et sancti vocant martyres fortes quare volunta rium est propter aliqua sophismata dicere sanctons capere methaforice terminos. Tertio omnis actus qui est circa duo circa vnum tamquam circa finem et circa aliud tanquam circa id quod est ad finem partinet ad illud genus vertutis ad quod partinet actus ille qui est circa finem vt velle adul terari causa diuitiarum acquirendarum quod partiet ad auari ciam et velle furari vt intemperate viuatur ad intempe rantiam concedo quod partinet ad illud genus vertutis ad quod partinet actus ille qui est circa finem sed non tantum diligo sortem propter deum eodem actu ille actus realiter est vsus et fruitio bene volo quod potius denominetur fruitio quam vsus tanquam a nobiliore vel a pricipaliore intento sicut aristoteles dicit de illo qui mechatur propte lucrum quod potius est dicendus auarus quam mecus cum illud principaliter intendat tamen non sequitur quim ill actus realiter est mechia et auaricia cum est actus cis ca venerea partialiter et non est castitas ergo est luxu ria et quia cum coniugata ergo est mechia non potes ha bere refugium nisi curras ad nomen currendo ad cau sam fi nalem quae denominabit totum actum sed hac via abire nequis vt supra ostensum est etiam sic nullus actus dicetur vsus et fruitio cuius oppositum clamat tota scola copulatim et copulatiue saltem ponendo actum vnum vt martinus facit cum communiter loquentibus et ratio nabilius. Quo fit licet quis patiatur pro actu fidei tamen martyrium non est actus fidei primum est actus intelle ctus / secundum est actus voluntatis.

¶ Dubitatur quae au reolarum est suprema dicitur martyrum debetur operi heroico et beatus augustinus in libro de sancta virgi nitate dicit. nemo quam puto ausus fuit praeferre virginitatem martyrio. Item in letania martyres aliis proferuntur de aliis duabus possunt se habere sicut excedentia et excessa sed communiter doctorum videtur maior iuxta illud ad ephesios. vi. non est nobis colluctatio aduersus carnem et sanguinem sed aduersus potestates pugna tamen virginum est periculosa et victoria gloriosa.

¶ Distinctio. quadragesime none quaestio decina octaua. Ecimo octauo queritur an doctoribus debea tur aureola. Respondetur affirmatiue. probatur / conclusio secundum glo. can. vlt. ephe. i. danie. xii. Qui autem docti fuerint fulgebunt quasi splendor firmamenti et qui ad iusticiam erudiunt mltos quasi stel le in perpetuas eternitates. conclusio hec intelligitur de hiis qui discedunt in gratra ad habere aureolam sed si dannentur meruerunt aureolam quam nunquam habebunt sicut multi dannati meruerunt vitam eternam et non intelligitur hec conclusio de graduatis in theologia multi horum alios non docent et multi non graduati alios eru diunt et intelligitur istud de doctoribus qui docuerunt vel efficaciter docere proponebant siue scripto siue verbo.

¶ Contra conclusionem argumentor vel hec aureola datur omnibus doctoribus alios erudientibus in quacumque facultate vel tantum hiis qui legunt scribunt in the ologia vel contionantur ad populum si secundum non dabitur doctoribus qui quaestiones peregrinas scribunt in theolo gia et circa illas insudant saltem ratione illarum quaestio num quod videtur inconueniens stat tales questiones in terdum conducere ad intelligentiam theologie. si dicas eis debetur aureola doctorum sic regentibus in artibus in grammatica dummodo illam doctrinam ordinant ad salutem proximi non obstat quod capiant pecuniam pro laboribus sic facit curatus capit decimas et oblationes Respondetur datur omnibus doctoribus ordinantibus doctrinam in proximi edificationem quia nisi sic si vnus scriberet vnam breuem questionem theologicam in primo vel secundo sententiarum et omnia phisicalia partractaret illi debetur aureola doctorum et non scribenti in phisi ca qui magis theologicale forte partractat vt an depotest facere vacuum an potest facere infinitum quod est praeter rationem.

¶ Sed contra istud argumentor vel cuilibut docenti respondet hec aureola ad salutem proximi et tunc faciens anthetema cum parua doctrina duorum vborum habebit hanc aureolam et eodemmoo faciens vnum ar gumentum et erudiens alium in veritate huius non tantum chimera non est chimera. Insuper ponatur quod quis ob inanem gloriam praedicaret vel doceret et postea talis discedit in gratra petitur an habebit aureolam doctorum. Ad primum dicitur vnus martyr habebit maiorem aureolam quam alius sic vnus virgo habebit maiorem aureolam quam alius sic erit de aureola doctorum qui multum erudit magnam aureolam doctorum habebit qui parum proportionabiliter habebit aureolam. Ad secundum dicitur vel inanis gloria cadit in ratione obiecti et ra tione illius actus temolis non habebit aureolam nullus ha bebit aureolam nisi ratione boni actus dato quod de illa predicatione peniteat nichil habebit ratione illius actus mali si fuerit inanis gloria venialis circunstantia solucircunstans et non cadens in ratione obiecti ratione illius actus dabitur aureola semper ratione melioris do ctrine dabitur maior aureola propterea parum aured le vel nichil dabitur pro eruditione tricarum homines impedientium a solida doctrina vt sunt multe quaestiones steri les tractate et in logica et in theologia quae auditores non erudiunt sed a veritate vtili impediunt ad titum. ii. stul tas autem questiones et genealogias et contentiones et pugnas legis deuita sunt enim inutiles et vane.

¶ Se cundo argumentor vel soli docenti dabitur aureola doctorum vel cuilibet volenti docere si secundum aureola doctorum dabitur laico cum is forte libentius vult do cere quam homo eruditus cantat qui nescit qui scit cantare quiescit. si primum contra volenti pati mortem dabitur aureola martyrum et corrupte violente cum faciat quod in se est ad habendam virginitatem ergo eodemmoo volenti predicare dabitur aureola doctorum. Respondetur aureola doctorum non dabitur cuilibet habenti voluntetem praedicandi tunc dabitur ignaro et mulierculis sed dabitur cuilibet habenti scientiam et volenti exire in actum exteriorem efficaciter nisi impediatur vel quia non mittitur et est religiosus cuius voluntas a superioris voluntate dependet vel quia impeditur a tyranno vel aliunde de indocto forte non potest habere actum voluntatis bredicandi eiusdem speciei cum docto vt pauper nichil pabens non habet simile propositum in specie ad dandum scutum cum diuite sed habet vnum propositum conditiona le si scirem predicare ego praedicarem et si cathegoricum ha beret est preter rationem iliud propositum et requiritur quod habeat scientiam praedicandi nunc in potentia propin qua alioquin septenmnis habens propositum contionandi in trigesimo anno etatis sue habebit aureolam docto rum si homo sit elinguis vel in paeteria in qua nescit loqui idem est ac si non haberet scientiam apud illos inter quos est bona sua proposita conditionalia praedicandi alibi non erunt irremunerata potes insistere quod modica scientia sufficit interdum aliqui dicunt aliquos simo nes memoriter bono animo qui nesciunt congrue loqui sed hii non vacabunt primio aureole dummoo vtiliter in sistunt non semper doctiori dabitur maior aureola sed plus et vtilius laboranti siue conuertat ad fideet bonos mores siue non quia hoc non est situm in facultate eius.

¶ Tertio arguitur vel dabitur aureola pro actu docendi falsum vel solum pro actu docendi verum non primum quia tunc pro heresi dabitur aureola quod est absurdum non secundum si vnus in materia probabili credat dicere verum vt puta si adam non peccasset christus fuisset incarnatus et vnus praedicando oppositum alter pridicat verum et alter falsum et non est maior ratio quod dabitur aureola pro actu praedicandi verum quam praedicandi falsum cum non constat vter eorum praedicat verum.

¶ Respon detur dummodo homo habet rationes apparentes pro se et non constat de opposito habebit aureolam pro tali dogmate est ignorantia ei inuincibilis sed si quis praedicet minus probabile quod pautiores tenent et minores sunt rationes et cum hoc relinquendo certum non apparet quod ratione telolis concionis dabitur aureola nec illi da bitur aureola qui plebicule indocte tractat subtilia quae a plebe capi nequeunt secundum exigentiam auditoris debet esse sermo docentis secundum illud apostoli. i. corinth. iii. Ego fratres non potui loqui vobis quasi spiritualibus sed quasi carnalibus tanquam paruulis in christo lac dedi vobis non escam nondum poteratis. Dubitatur primo an licet petere gradum in theologia vel in alia facultate. Secundo dubitatur quid cause est quare vocantur doctores in theologia phisica et in vtroque iure et tamen in artibus magister et non doctores appellantur. Tertio dubitatur an magi conducat viro legere in vniuersitate vel contionari populo.

¶ Ad primum respondetur per propositiones

¶ Prima est bene factum est studere theologie patet hoc prima contione prologi inter apostlolum et discipulos eius titum et thimotheum.

¶ Secunda propositio licet pete re gradum in theologia et in quauis alia facultate dummoo quis est gradu dignus et debito modo petat probat magnanimitas inclinat habentem ad petendos honores quibus est dignus et quibus quis se dignum censet sortes vt supponitur est huiusmoni igitur. Insuper licet in casu pro seiprio petere beneficium vt superius diximus in. xxiiii. distinctione ergo et gdum qui est multo minus pericu losus. Tertio licitum est petere debite omne illud quod con ducit ad gloriam dei et ad exaltationem eius nominis sed sic est quod grgodus conducit crebro ad gloriam dei maior fides datur concionanti populo si cognoscatur admissus in vniuersitate in qua solet esse examen rigoris et sic popu lus auidius sermonem talis audit et auditum tenatius con seruat.

¶ Sed contra illud arguitur beatus benedictus volauit sponte ad antra deserti nolens addiscere et curiositatem discendi reprobat beatus franciscus in regula et adhuc apud minores (quos de bulla vocant fuatur ne capiatur ergodus in theologia. amplius in istis ergodibus sunt multi abusus et incidit superbia in petitione lo corum interdum vnus querit praeponi alteri multo eo eruditiori non modo in artibus et ceteris facultatibus sed in theologia vt patet de proximo licenciandis mentiuntur de sociis dicunt eos indoctos conscientia tamen remurnurante constat eis de opposito vel si assentiant ita esse hoc est propter prauam affectionem quam habent de socio et nimis affectam de seipsis fiunt preces pro inidoneo et apud cancellarium quiclaudit et aperit in hac parte et apud theologie professores / fiunt conbinationes maiore per ticulari in prima figura pro propris bachalariis. Respondetur beatus benedictus vidit multos malos n studio quorum conuersatio eum retractabat a bono pro pterea volauit ad heremum vt sue saluti succurreret sic adhuc dicimus vbi quispiam non potest stare bene tum salute anime in studio et videt quod ei prodest se elongare a studio probe agit abeundo pater franciscus loquebatur de laicis et prohibuit curiositatem hoc sonat in malam partem sed sanctuns bonauentura et alii valentes pateres regule obseruatores et doctrine et ergodibus curam impenderunt et in graduatos viros abie re quod nunc aliqui eorum gradum in theologia relinquant non reprobo sufficit quod non male agant alii vt illi quos de familia vocant accipientes gradum dummoo a superioribus mittantur vel si ostendant se superioribus dicentes ecce pater et meam doctrinam et prudentiam quam dominus concessit (quam melius tu t alii nouerunt quam ego) si videar idoneus vellem admitti si mihi suppeterent facl tates pro gradu vel a parentibus vel a tali domino non re probamus illud si videant se idoneos et faciant probos viros pro eis intercedere ad superiores vt admittam tur dummoo non sit in preiudicium aliorum magis idoneo rum quia in vna licentia duo solum minores ad licentie mi nus in theologia admittuntur et quattuor praedicatores tunc minus idoneus non debet intercedere sed vocatus a superiore potest locum capere a superiore oblatum sine peccato sicut in. xxiiii. distin. superius diximus de minus idoneo respectu magis idonei de secularibus maior est latitudo procedendi dantur omnibus in theologia examinatores anquam ad primum cursum admittantur et postea in scola bachalarii si ab hiis admittantur praesupponum tur idonei ad bunc gradum et perperam agunt inidoneos admittentes in facultatis sacre ignominiam et impedimentum grande doctorum gradum petunt vt potiantur bene ficiis. ad aliud argumentum in quo tanguntur inconuenien tia que herent ossibus graduum quae egre euelluntur ab omnibus dicitur id verum esse quod aliqua inconuenientia regulariter reuoluuntur sed hoc est de per accidens ab ambitione et non a gradu ipso sequuntur sed hoc non suf ficienter eneruat obiectionem transeat quod sequantur in conuenientia aliqua sed ex altera parte metiri oportet vtilitatem emergentem ex gradu et doctrinam que colligitur ex locatione et non desistendum a magno bono quod sequitur per se ex gradu et locatione licentiandorum propter pauca inconuenientia quae per accidens sequuntur ex ambitione si locarentur eo ordine quo inceperunt esse bachalarii vt oxonie et alibi vel vt de legistis et ca nonistis contingit minor esset excercitatio et minus studium non alias duo concurrentes in italia legunt eadem hora nisi vt lectori calcar currendi porrigatur in theologia raro excessiuus error committitur stat indoctum pre poni se doctiori sine peccato minus doctus forte est magis ostensiuus vel prudentior in agibilibus et in mltis aliis non habetur respectus ad solam doctrinam sed ad prudentiam si sint duo pares in doctrina et alter pru dentior ille est preponendus vel equaliter sunt pru dentes et docti vnus habet donum concionandi et docen di non alius ille est preponendus sed si sint duo equali ter docti et prudentes et alter bene praedicat sed de alio uescitur quia est alienigena et lingue ignarus non est pro pterea praeponendus nisi in quantum certum incertum exuperat si ponas duos equales theologos prudentes et concionatores sed alter est multitudine scientie stipatus peritior rethor mathematicus vel legista quam alius plura habens est praeponendus vt opinor licet in oppo situm sit aliquid rationis in theologia confertur gradus erg non respiciendum est ad extrinsecum quia sic peritum grammaticum doctiori theologo preponeres quod est absurdum respondetur non inconuenire quod peritus rethor doctiori theologo in paruo excessu praeponatur sed si fuerit no tabilis excessus negatur potissimum considerandum hic est theologia dummodo constat de bonitate vite hoc est non constat tibi de opposito paulus simplex heremita hic non est preponendus theologo erudito rotunde vite vt aiunetm spes futuri profectus non colligitur ex fu turis tenebrosis sed ex iam presentibus et praeteritis non presumendum est quod is qui ignauam vitam in ocio partransit hactenus quod vnquam exuperabit in profectu laboriosum et eruditum virum. Sed dicis ponamus duos quorum vnus paruo excessu alium superat an tenetur iudex doctio rem praeponere et est dubitationis causa in. xxiiii. distin ctione huius diximus iudicem deuinctum esse conferre be neficium magis idoneo alio relicto ergo eodemmoo tenetur conferre altiorem sedem optime merito vt contin git in isto casu. sed in oppositum arguitur latitudo me dii non est impartibilis de duobus equalibus potest iudex preponere quem vult sed quando iudicia magistrorum nostrorum sunt equalia potest pro quacumque parte iudica re cancellarius. forte dicis non respiciet ad equalitatem suffragiorum sed equalitatem ponderis suffragiorum viginti deuoti sunt praeferendi. xxiiii. indeuotis in primis hoc non euitat propositum nostrum sed cum in illud incidimus loquamur quis erit iudex vtra pars est sanior videatur ne iudex non fallatur affectione sicut de aliis dicit pro vtraque parte reperiet bonos et forte quos reputat meliores non sunt. si dicas vocandos esse ba chalarios in illo casu omnia confundis et nouissimus error erit peior priore faciunt inter se conmbinationes ex pu ris particularibus proprio commodo insudantes mlto magis in propria causa sunt excecati quam eorum magistri et nimirum horum honor tangitur mediate illorum immedia te et iureiurando bis astricti fidele testimonium presta re de bachalariis magistri non sunt ad boc addicti bachalarii nec assistens vulgus non tamen nego vbi omnes reputati boni qui communiter sunt boni essent in vna par te et alii rotundi (quod numquam contingit sententia mea in nostra facultate ) ex altera et esset paruus excessus non debet esse deliberatio pro maiore parte quicquid sit de plu ralitate suffragiorum in electionibus epaeorum et aliorum prelatorum sed vbi reputati meliores sunt permixti vt semper contingit cum viris rotundioribus vt aiunt debet esse conclusio pro maiore parte et sic sententia mea ue conscientie satisfaciet cancellarius et euadet murnur et maliuolentiam licentiandorum dicendo publice cotam deo et hominibus se a maiore parte magistrorum nostrorum conclusisse cum aliorum depositio est secreta et tius sententia ab eis dependet nec illi nec magistris uostris iliquid imputabitur redeundo vne digressi sumus dicamus ad dubitationem propositam consilium esset praeponere illum cuius aggregatum quantumlibet alterius congeriem exuperat Secundo dicitur forte homo non tenetur praeponere do ctiorem altero in paruo excessu dummoo excessus manet in medio sed sicut de duobus equalibus potest iudex vnum alteri preponere ad eius arbitrium sic quando sunt puo quorum alter iudicatur alterum asnenre paululum potest minus doctum praeponere sine mortali peccato et forte sine peccato sicut in prima quaestione huius diximus iudicem posse ad arbitrium concludere inter duas partes pares quarum vtraque dicit partem oppositam erroneam sed non propriam et sint vtrinque octo et adhuc per ablationem vnius potest id idem facere nec est idem decura animarum et loco in gradu aliqui tenent hominem non posse petere curam animarum sed posse petere gradum et vlterius multi tenent monstra tis duobus minus idoneo et idoneo iudex non tenetur conferre beneficium non curatum magis idoneo sufficit con ferre ipisum idoneo. insuper si sit hic peccatum non videtur esse mortale dicunt alii secus est vbi esset beneficium curatum. rursus apud aliquos vt in. xxiiii. dist. diximus sufficit quodcumque beneficium conferre idoneo nec homo tenetur conferre magis idoneo propter multas fractiones que hic sunt forte nescis probare quod in casu proposito quod homo deuinciatur dare priorem sedem doctiori de quo loquuti sumus qui exiguo excessu alium exuperat et sic interdum erit locus gratificationis inter quattuor vel quinque imo inter sex vel septem primos interdum est notabile discrimen inter duos et tunc grande esset peccatum preponere indoctiorem tollitur calcar a studio et daretur fomentum volare ad amicos in tercessores relicto studio: sed quia probationes quas su perius citauimus videntur hic equaliter concludere quod si honor est premium virtutis more philosophi hoc dixerim aliud premium a deo expectamus maiori virtuti maius premium debetur iste cognoscitur alium exuperare vt supponitur: gitur: et sic esset apparentia adherendum fore in paruo excessu partium oppositarum. dixi dummon cognoscitur non me fugit frequenter erit tenebrosa aqua in nubibus aeris iudicare inter quintum sextuvel septimum et primum nec consequentia est aliqua iste est primus vel secundus iste sextus vel septimus ergo ille es doctior isto vidimus antecedens verum et consequens ambiguum et cum isto toto et magistri nostri et cancellarius equissime iudicauit locus erat gratificationis ob va rias circunstantias bachalarios extollentes et deprimentes. ceterum non est idem de prepositione vnius re spectu alterius in calce et in fronte inter vltimum et pe nultimum summa debet esse indago reputarem solum veniale vel non peccatum preponere sortem platoni in primis sedibus mortalem noxam inter penultimum et vl timum existimarem est actus in gradu temperantie vel heroico equanimiter id ferre sed ponderet quod nouissimum locum habens crebro non est minus vtilis reipublice quam multi eum precedentes et inter multos pares sub iudice lis est quis eorum est doctior vnum dare vltimum ne cesse est quid profuit andree quod ante petrum vocaretir ad apulatum quid nocuit paulo quod omnium erat nouissimus non minus aliis laborauit in vinea domini sic de voca tione in licentiis frequenter contingit. Sed dicis ponamus titum primo loco indignum est pro tertio loco vel quarto dignus et hoc constat deponenti de eo testimonium an deponens tenetur dare ei quartum locun supposito quod videat si det ei certum locum cum suis adherentibus quod preter rationem habebit primum locun respondetur in casu apparet quod tenetur dare illi quartum locum ratio debet cum est partialis iudex suffragari optime merito et tollere omne impedimentum medio licito ne optime meritus suo iure fraudetur et ini¬ doneus promoueatur sed hoc medium est licitum sicut in simili casu superius in. xxiiii. distin. diximus de benefitiatis de illo qui est beneficium relicturus debet pro curare quod idoneus habeat et non relinquere onus collatori et etiam deponens est partialis iudex. Sed dicis quid cause est quod bachalarii proximo licentiandi sic inhiant ad primas sedes et videtur quod nullum est pecimen honestatis ad sic faciendum cum sint homines iam prouecte etatis quorum aliqui duos cursus in artibus iam compleuerunt.

¶ Respondetur a multis mouentur vident bonam equitatem communiter in theologia seruatam et eam ob rem magis anhelant ad sedem altam vt loco eminenti digni iudicentur quis est qui honorem aspernatur vtutem fouet honor ad studium incendimur gloria et honos alit artes secundum ciceronem et magis in senibus quam iu uenibus circa passiones corporeas laborantibus an diem clauso componet vesper olympo quam historias vi rorum illustrium recitem qui preclara facinora gesseruni honore illecti tempus senectutis ad boc insudat memini me apud iacobum foriliniensem in primo canonis auicenne legisse quod homines circa quinquagesimum annum lam student honoribus hoc declarauit per bentiuolam qui bononiensibus in tali etate imperare studebat id idem in nostris beneficiatis t aliis videmus nec in hoc nostros hachalarios singulares opineris si esses in prima licentia cum eis non minus laborares multi in tertia licentia stupebant de modo faciendi prime et re putabant extremam dementiam postea conscendentes gradatim multo impetuosiores erant primis secundum illud comici facile egrotis dum bene valemus consilium damus. Insuper multos equaenimes eorum vides preficientes eis quandam latitudinem inter primos octo vel in secunda ierarchia senaria vel quinaria / qui mo re taxilli non possunt oblique cadere rationibus caducis quibusdam mouetur iohannes vicleffus quod non licet petere gradum qui tamen graduatus erat dicit beatum augustinum non acceptasse gradum et quercus et fagos docuisse bernardum pitagoras sapiens appellari erubuit sed sufficiebat amator sapientie vocari quod nomen phi importat quomodo sortes vocatur magister in an tibus plato doctor theologus fatemur aliquos non graduatos eruditos interdum sed rarius quam gradua tos non modicam excercitationem habebat augustinus et si gradum non ceperit non sequitur quod alii indigne ac ceptant. ad secundum magister non est nomen ven osum prout vicleff et eius dogmatistes putat dicti sunt magistri quia magis ceteris possint vel quod magis quam ceteri diligentiam rebus quibus presunt habere debent nec ad esse magistrum in artibus requiritur scire omnia que occurrunt in artibus dicebat saluator iohan nis. xiii. vos vocatis me magister et domine et bene dicitius sum etemm et dixit nichodemo. iohannis. iii. loquendo de baptismo. Tu es magister in israel et hec ignoras et ita de doctore sicut aplus erat doctor gentium in fide et veritate. i. ad thimotheum. ii. et christus sedebat in medio doctorum. luce. ii.

¶ Hubitatur secundo quare in artibus non vocantur doctores sicut in ceteris fa cultatibus dicitur interdum sic vocantur alicubi est vsus in oppositum et quia solent graduati in aliis fa¬ cultatibus esse in maiore hominium reputatione vel a sci entia vel ex diuitiis nomen doctoris celebrius apparet cum maioribus attribuatur theologi et phisici doctores artes viderunt et sic eruditiores regulariter sunt simplicibus artistis legiste si doctiores non extiterint pluribus bonis fortune habundant et sic apud vulgus preferuntur. Ad tertium dubium quo querebatur an magis conducat legere in studio quam concionari populo. Respondetur aliquis est aptior ad legendum quam ad con cionandum aliquis econuerso: gratrarum diuisiones sunt seiuncte aliquis est equaliter aptus ad vtrumque officium interdum pauci legunt in studio et multi praedicant inter dum econuerso periforma aliquis habet beneficium curatum aliquis nullum habet. secundum hoc respondetur per propositiones.

¶ Prima propositio male agit qui relinquit continuo beneficium extra vniuersitatem si nullum ha bet in vniuersitate dato quod in illa legat vbi sunt suffi cientes lectores talis relinquit curam ei commissam et ponit se in impaertinens suo officio dans thura sabeo. di xi non habens beneficium in vniuersitate et continuo ne mo potest semper residere in suo beneficio et ex hac pro positione sequitur quod non bene agit qui continuo residet in vniuersitate non habens beneficium in illa et ali bi vnum habens non legens stat virum stare pro tempore vt disponat de rebus suis anquam adeat beneficium suum.

¶ Se cunda propositio habens beneficium curatum licet in pri cipio videatur esse minus idoneus ad predicandum quam ad legendum debet se ponere ad predicandum vix tat dare virum eruditum et prudentem quin successu tempo ris bene praedicabit scit discernere lepram a non lepra scit peccata regnantia in subditis et qua via oues sunt scabie purgande et ad pascua salutaria ducende et hec dicens est peritus contionator et plus fidei ei dabitur quam centum recitantibus compositos sermones memo riter.

¶ Tertia propositio vbi homo esset in patria in qua pauci essent lectores in vniuersitate melius facit relinquendo pro maiore parte curam et legendo quam econuerso. patet. talis creat theologos et alios doces raedicare oportet vnam paruam partem corporis mistici pa ti vt bene sit toti corpori et potioribus menbris et sic dicendum est quando homo est aptus ad vtrumque et sunt suf ficientes et ad predicandum et ad legendum et nullum beneficium habet eque sentiunt saeculares interdum in aliqui bus partibus soli religiosi pro maiore parte theologie in sistunt et talem legunt saecularibus qualem ipsi nouerunt et sic saeculares et religiosi aliarum religionum interdum cap unt hanc doctrinam et non illam.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 17