Quaestio 15

¶ Distin. quadragesime none questio decina quinta. Ecundo circa hanc materiam de martyrio quae ritur quando quis debet pati martyrium et erit quaestio huius dist. xv. et pro quibus causis.

Responde supponendo triplicia esse praecepta: quedam negatiua vt non furium facias no sis homoicida. alia affirmatiua vt eole re deum reuereri prentes. Tertia sunt praecepta mixte quae affirmationem et negationem includunt vt colere vnum deum includit hanc negatiuam non colere plures deos quam vnum celebrare sabbatum facere cultum dei et non facere opera fuilia. eodemmoo de isto intio menbro dicendi est sicut de aliis duobus: propterea si loquuti fuerimus sufficienter de duobus prioribus menbris sufficienter dictum erit de tertio.

¶ Respondetur ad titulum quaestionis per et nes. prima est: antequam contraueniamus praeceptis negatiuis semper debemus pati mortem: probatur praecepta negatiua mper et pro semper obligant: ergo quicunque contrauenit eis peccat: sed homo citius debet pati mortem antequam peccaret: igitur.

¶ Secunda conclusio: homo non semper tenetur pati mortem pro fide aut pro impletione preceptorum affirmatiuorum: probatur: precepta affirmati ua non obligant pro semper sed solum semper obligant homo obligatur implere actum precepti asfirmatiui pro loco et tempore non semper homo tenetur actu diligere deum vel reuereri parentes: ergo pro omissione talium preceptorum quando bomo ea non tenetur implere homo non peccat: modo non est sem per necesse confiteri fidem. si quis esset inter infide les et videns ex sua confessione occidetur non in aliorum edificationem sed in irrisionem talis non de beret pati mathei septimo: nolite sanctum dare canibus neque margaritas spergere ante porcos: modo in illo casu confiteri fidem est dare sanctum canibus. Insuper stat aliquem esse re ipublice valde vtilem et parum vtilitatis erit nunc ex sua morte magna sequetur ex sua vita talis nunc non debet pa ti vt fecit apostolus qui aufugit per sportam a damasco actuum nono: sed etiam verum est quod persequutio apostoli erat personalis et non fidei: quod patet cum non tetigerunt alios christianos sed petebant eum et tunc licet fugere de vna ciuitate in aliam.

¶ Tertia conclusio homo non tenetur pro concessione propositionis fi dei et moribus impertinentis pati mortem vmo delire agit: probatur bomo debet custodire suam vitam secundum legem nature et diuinam nisi vbi habet preceptum aliunde per quod ab illo deobligetur: sed hoc hic non habet igitur: etiam dato quod sciat illam veram probet et suadeat eis veritatem illius dicti quod si persuadere nequeat desistat reliquindo eos in errore suo cum talis noticia non est necessaria ad salutem eat via sua. Quo fit delire agunt illiqui se os ferunt peratos ad mortem pro veritate vnius propositio nis mathematice.

¶ Quarta: non pro qualicet veritate catholica est patienda mors in quocumque chrpore: proba tur de multis catholicis: dubitatur in quo sensu de beant capi aliquis exponit in vno sensu alius in alio for tasse contradictorio vt patet in apoca. alter sensus est catholicus licet nos fugiat. probatur conclusio qui patitur mortem prebet testionium certum pro re pro qua moritur vt quod christus est deus beata virgo genuit christum modo in ca su nostro iste non habet sufficientem certitudinem: igitur.

¶ Quinta necessarium est in aliquo termite confiteri publi ce fidem: probatur quando iudicatur quod erit magna vtili tas iam in fide si sortes consiteatur publice fidem nec est verosimile quod tantum vtilitatis erit in posterum ex dilatione mortis tunc homo tenetur fidem intrepide consiteri: similiter quando videt aliquos retrocedere vel titubare in fide si non confiteatur fidem. probatur math. decimo omnis qui me confitebitur coram hominibus confitebor et ego eum coram patre meo qui in celis est qui autem negauerit me coram bominibus negabo et eum coram patre meo qui in celis est non solum negando verbo sed facto per taciturnitatem: et probatur ratione secundum ordinem charitatis deus est plus diligendus quam vita nostra sed hic tangitur gloria dei in casu nostro agitur solum de vita corpo rali nostra quam si negligamus diligimus nos plus quam deum: propterea dicit saluator in littera allegata nolite arbitrari quia venerim pacem mittere in ter ram hoc est non debemus nos seruare in illo casu: propterea in tali casu et bases ecclesie prosilierunt in medium publice consitentes nomen christi non sufficit hic recte credere in animo sed ipsam crude litatem verbo explicare oportebit secundum illud romanorum decimo: corde creditur ad iusticiam ore sit confessio ad salutem: pharisei bene volebant quod petrus et iohannes crederent dummodo non dog matisarent resurrectionem actuum quarto. propterea apparet quod nichodemus et ioseph ab arimathia peccabant ioh. xii. multi ex principibus crediderunt in eum sed propter phariseos non confitebantur vt de vnagoga non eiicerentur dilexerunt enim gloriam homine magis quam gloriam dei: quod beatus petrus peccauerit mor talitur non est dubium cum christu negauit et iurauit se non no uisse hominem: modo mendatium in fide est maximum secundum augustinum.

¶ Sexta conclusio non solum pro fide toleranda est mors sed pro aliis actibus studiosis patet de iohanne qui pro praedicatione gladio occubuit agnes pro castitate thomas cantuarien. pro conseruandis libertatibus ecclesie. sed dicis isti fecerunt conformiter ad legem non licet tibi habere vxorem fratris tui erat de lege hoc non obstat in aliis duobus et in multis aliis casi bus non nego quin nunquam aliquis debet pati mortem nisi pa tiatur conformiter ad legem diuinam nullus debet pati nisi conformiter ad dictamen recte rationis modo nulla est recta ratio legi diuine repugnat omne verum omni vero comsonat.

¶ Septima conclusio non solum pro opere praecepti sed pro opore consilii patiendum est martyrium inter dum. probat martinus hanc conclusionem sic ponatur quod e liquis videt vitam quam ducit turpen et non potest sic bene viuere in seculo sperat dei gratia quod bene viuet in religione talis potest pati mortem antequam impediatur a tyranno ingredi religionem et tamen intrare religionem est de consilio probat hoc de integritate et castitate corpo ris vbi probabiliter timeretur in corruptione consen sus et in consensu peccatum ponit tertiam probationem de periurio vide eum questione qunintahuius mate rie sed iste probationes non valent in primo casu non est de consilio intrare religionem sed de precepto cum non potest viuere cum salute in seculo bene tamen in religione eodemmodo de integritate carnis et eodemmodo de suo tertio argumento de assueto iura re procliui ad periurium: probatur aliter conclusio per multos martyres qui se iniecerunt coram tyran no quando non tenebantur qui in hoc laudantur.

¶ Contra primam conclusionem argumentor: quia tunc antequam homo peccet venialiter debet pati mar tyrium hoc est falsum et consequentia patet: quia pro hibetur mentiri venialiter: si dicas veniale esse proter legem et esse in cohibitione et non in prohibitio ne hoc non impedit propositum est solum de termi no luctari sic dicendo vel quod prohibeatur sub pena peccati venialis: sed probo quod homo citius debet men tiri venialiter antequam patiatur mortem: citius debu pati penam debitam peccato mortali antequam patiatur mortem: ergo citius debet peccare venialiter antequam patiatur mortem. Respondetur concedendo citius bomo debet pati mortem antequam peccet venialiter quicquid sit de latione pene peccato veniali debite consequentia est nulla: martinus in fine questionis quinte in solutione ad vnum argumentum aliqua dicit: opinione mea erronea dicit non con stat an peccatum veniale sit diuine legi contrarium nec constat an omne peccatum sit veniale vel mor tale. tertio dicit licet mendacium seclusa circunstamtia alicuius excessiue tristis et dolorosi sit peccatum mortale vel veniale multa tamen sunt que nec mor talia sunt nec venialia posita circunstantia alicuius excessiue tristis et dolorosi sicut grauium cruciatuum aut incommodorum aut mortis primum non facit ad rem siue veniale dicatur cohibitum vel prohibi tum nichil refert. secundum nichil valet omne actu aleide quo ipse loquitur / est veniale vel mortale et videtur quod illa peccata dentur per immediata vel pec cato actuali debetur pena eterna sensus vel tempo ranea. si primum vocatur a theologis mortale pec catum: si secundum veniale: tertium est falsum et alibi illud magis deducitur.

¶ Contra tertiam con clusionem argumentor per me citius bomo debet pati mortem antequam mentiatur: sed quicunque assertiue dicit non super lineam datam contingit triangulum equilaterum collocare mentitur et sicut ita contingit in prima conclusione primi euclidis contingit in qualibet alia mathematica: igitur. Respen detur concedendo maiorem cum minore sed hoc non est pro propositione mathematica sed quia facit actum inhonestum in lege diuina prohibitum scl licet mendacium non tenetur defendere veritatem huius super lineam datam vbi tyrannus diceret on cidam te si teneas hanc veram super lineam datam stultum est veritatem illius tueri sed anquam asseram illam falsam citius debeo mortem pati quia hoc esset men tiri. Sed dicis vetula potest pati pro herese dogma tisata a suo prelato cuius oppositum non tenetur sci re: ergo pro propositione fidei impertinenti. Respondetur licet vetula potest assentire sine pec cato tamen nunquam hoc eueniet quod ipsa vocabitur pa ti quin ei a sapientibus ostendetur veritas et tunc ipsa patietur citius pro opposito sed illo casu ad misso constat quod ignorantia inuincibilis multos excu sat tantum meretur dans diuiti elemosinam quem inuincibiliter credit pauperem sicut ille qui dat rea liter pauperi: alique mulieres excusantur ob ignorantiam que saltabant in aquas ob seruandam castitatem que submerse sunt nesciebant an sequeretur ad illum saltum mors non dabatur eis tempus suffici ens ad considerandum pro tunc non tenebantur scire. Dicis homo pati potest pro hac quantitas distinguitur a re quanta: non est de fide et tamen illa propositio est pure phisica vel pure methaphisica ad hoc dico illam propositionem spectare et pertinere ad fi dem tribuendo peregrina fidei que non sunt fidei spectat ad fidem sicut auferendo illa que fidei sunt ab ea plerumque dubitandum erit an actus est ratio nabilis ad sustinendam mortem pro ea vt mulier hesitabit an potest saltare in aquam vel se precipitare in foueam pro seruanda castitate a tyranno licet prudens diceret ipsam debere pati et non se interimere vbi scitur mors sequi et est verosimile quod ip sa non amplius propterea erit procliuior ad peccam dum: interdum sapientes dubitabunt an pro tali cau sa toleranda est mors sed tunc vtendum est consilio sapientum.

¶ Circa secundam conclusionem forte petis si sortes esset inter mahometanos si petatur ab eo an mahometus prseudo ille prophe ta esset verus propheta: dico non debet illud concedere nec negare hanc christus est deus quia sic peccaret mortaliter vt petrus in negatione christi sed potest tacere de illo pseudo mahometo non om nis questio est geometrica nec cuilibet questioni dam da est responsio aliud est tacere aliud falsum dicere.

¶ Contra vltimam conclusionem argumentor preceptum est de conseruatione vite consilium de patiendo martyrio vt dicit conclusio modo nunquam preceptum cedit consilio igitur. Respondetur argumentum imaginatur falsum quod preceptum et con silium pugnent: consilium est de meliore bono et ad preceptum homo tenetur: modo nunquam precepti opi positum est bonum: sed dicis omnibus modis licitis homo tenetur seruare suam vitam licitum est non pati igitur. Respondetur maior est falsa quan do deobligatur ab illa tentione vt in proposito per opus consilii: at ponis actum martyrii vel cui debetur aureola martyrii in sorte qui non acquisiuit a ctum in presentia periculorum queris an sortes es martyr vel ei debeatur aureola martyrii cum ponis casum preter legem deus potest facere sicut vult sed ei non debetur aureola secundum legem communem si illa via acquisiuerit aliquis actus in vno subiecto alteri inherens ipsum non denominat si vii ginitas berte ponatur in corrupta non denominabit eam virginem: simile est de actu spei si in alio po natur non tamen vnquam de specie essentiali in speciem essentialem.