Quaestio 3

¶ Distinctionis quadragesime tertie questio tertia. QVeritur tertio circa hanc distinctionem an resurrectio mortuorum generalis sit futura et de modo resurgendi.

¶ Pro solutione questionis pono conclusiones.

¶ Prima est: quemadmodum christus primitie dormientium re surrexit: ita quilibet alius resurget: huius prime conclusionis: prior pars patet prime ad corinthios quinto: nunc autem resurrexit christus primitie dor mientium: secunda pars patet per symbolum apostolorum nicenum et athanasi et in capite alle gato si autem resurrectio mortuorum non est neque christus resurrexit probat consequentiam ex oppo sito consequentis ad oppositum antecedentis si in hac vita essemus tantum sperantes miserabiliores essemus omnibus hominibus hec conclusio nulli fi deli est anceps in lumine naturali ponebatur a mul tis theobrottus de hac resurrectione non dubitauit idem tenuerunt cleantes crisippus eeno empedocles et cato vt refert lactantius tertio institutionum capite decimo octauo. Rursus addamus suasione naturaliter loquendo non est malum assentire resurrectionem mortuorum esse et si sic assentiatur § pterea taliter assentiens non punietur siue fuerit re surrectio siue non fuerit si non assentiatur vel contrarie dissentiatur ad vnum extremum sequitur pu nitio ergo prudens in lumine naturali assentit nolu mus dicere intellectum propterea posse assentire alicui complexo ineuidenti siue motiuo.

¶ Secunda conclusio licet non quilibet homo in tota quanti tate quam habebit resurget quilibet tamen in etate perfecta resurget. prior pars huius patet da opipositum quilibet resurget in tota quantitate quam posterius habebit sed magnus diu viuens habebis multas partes resolutas et alias loco earum succe dentes: ergo talis erit immense magnitudinis si re surgat cum tota quantitate quam habebit. Secunda pars patet per apostolum ad epheseos quarto donec occurramus omnes in vnitatem fidei et agni tionis filii dei in virum perfectum in mensuram eta tis plenitudinis christi vt iam non simus paruuli flu ctuantes glosa illud exponens dicit vnusquisque rei surget in etate qua christus resurrexit tunc putatur status hominis sicut dicit beatus augustinus vices mo secundo de ciuitate dei capitulo decimo sexte et licet aliqui moriantur paruuli resurgent in illa eta te hoc est in mensura respondente illi etati sine vi tio nature boc additur propter nauos et orbatos membris sicut adam erat creatus in etate adulta li est in quantitate debita etati adulte non oportet om nes resurgere in equali quantitate sed secundum bo num statum sue complexionis et forte secundum co lores et habitudines patriarum vt ethyopes nigri multum distantes ab equatore vltra citraque albi licet sit plena armonia beatorum spirituum cum dec non tamen oportet in figura vel colore sicut nec in quantitate vel complexione.

¶ Tertia conclusior licet mortui primo resurgent postea viui omnes ta men in ictu oculi resurgent. prima pars patet prime ad thessalonicenses quarto: mortui qui sunt in chri sto resurgent primi: deinde nos qui viuimus qui re linquimur simul rapiemur cum illis in nubibus ol uiam christo in aera non est sermo de primitate dignitatis quoniam multi viuentes circa iudiciun erint ita boni sicut multi qui ante dormierunt. Se cunda pars patet ex eadem lictera viui celeriter mo rientur et postea resuscitabuntur rationabile est quod moriantur beata virgo mortua est. Item multi discedent cum peccatis venialibus que purgabuntu per mortis tollerantiam vel per modicum tempus imperceptibile post mortem: hoc ipsum tenent am brosius et augustinus vt patet in glosa capite alligati. statutum est hominibus semel mori: ad hebre os non. Tertia pars patet vbi supra. quo fit licet quilibet viuus resurget in eodem instanti similiter et quilibet mortuus non tamen omnes resurgent in eodem instanti cum mortui prius resurgent.

¶ Contra primam conclusionem arguitur: multi erant resuscitati in veteri testamento: patet ab helia et he lyseo: ergo christus non est primitie dormientium. Si dicas in nouo testamento id intelligi. Contra lazarus erat resuscitatus in nouo testamento ante resurrectionem iohan. xi. Forte dicis lazarus erat resuscitatus ad vitam mortalem christus autem ad immortalita tem de qua resurrectione aplus intellexit. Contra dicitur math. xxvii. quod christo passo multa corpora san ctorum resurrexerunt. Reondntur ad illud mathei. xxvii. multa corpora post resuscitationem christi resurrexerunt et exeuntia de monimentis venerunt in ciuita tem sanctam.

¶ Contra secundam partem argumentor iob. xiiii. homo cum dormierit non resurget donec atteratur celum non euigilabit sed celum nunquam atteretur. et ecclesiast. iii. vnus est interitus hominem et iu mentorum: iumenta non resurgent: ergo neque homines. beatus gregorius quarto dyalogorum capite quar to dicit quod loquebantur loco concionatorum interdem et potissimum salomon vice stultorum iob loquitur de resurrectione naturali.

¶ Secundo argumentor ad idem: hic binarius non resurget demonstrando materiam et formam hominis impinguati imo per secundam conclusionem: non quilibet in tota quan titate quam habebit resurget: signetur vnum pede le materie quod habeat nunc sortes quod non resurget ar guitur sic: hic binarius non resurget demonstrando materiam quam nunc sortes habet et animam eius hic binarius est sortes ex questione precedenti: ergo sortes non resurget. Insuper vel aliqua pars mate rie resurget et non alia et assigna rationem illius. dicis pars purior sicut humidum radicale cum humi di cibalis parte et alia pars impurior non resurges et si ita contingeret quod omnes partes essent eque pu re quod non contingit illa portio quam deus capiet quae sufficit quantitati humane resurget. Contra: ex isto sequitur quod corpora brutorum piscium et cocodrillorum resurgent quod non est dicendum: patet: stat talia bruta comedisse homines in quorum naturam purior pars conuertitur alimentum conuertitur in naturam aliti primo de generatione et tunc sic: hoc resurget demonstrando illas partes hoc est vel erit corpus brutorum vel bruti: ergo corpus bruti resurget: vel corpera brutorum resurgent et sic corpera cocodrillorum es piscium resurgent. Ad primum potest ho concedere primissas illius sillogismi et conclusionem logice loquendo scilicet quod iste homo non resurget et sortes non resurget et cum boc stat quod sortes resurget nec iste contradicunt cum sortes hec supposita equiuoce signi ficat et sic per aduentum noue quantitatis et deperditionem antique equocabitur sortes in significando cum hec vox mediantibus diuersis conceptibus totalibus non sinoni mis hanc rem velres sibi succedentes siegeit sed licet de virtute sermonis logicalis ita videatur respondendum sati us est coaptare logicam vsui loquendi et liberis verbis loquuntur philosophi nobis est datus certus limes loquendi etiam philosophice loquendo oportet tueri partes heracli ti et cratilli quod raro contingit eundem equum bis intrare fluuium nego maiorem illius sillogismi puta hic beis rius non resurget dico quod hec pars et illa demonstran do materiam et formam erint aliquid resurgens in sensu cathegorico ad veritatem illius sufficit quod aimma infor mans hanc materiam vel partem eius vel aliquam eande tertiomoo identitatis redeat informando nego hanc consequentiam hec pars et illa pars resurgit: ergo hec pars resurget et illa pars resurget capiendo antecedens in sensu ca thegorico et consequens in sensu vpotetico: sicut non sequi tur: hoc pars et illa pars est aliquid equale huic toti per hec et illa demonstrando duas medietates: ergo pars hec et pars illa est equalis huic toti in sensu ipotetico: vel si hec pars et illa sunt sortes in sensu composito non autem diuiso. non sequitur ex hac solutione quod sortes et hec tunica resurgent cum anima non habet similem habitudinem ad tunicam sicut ad materiam quam informat. ad secundum argu mentum respensum est interarguendum vsque ad vltimam replicam quae intendit probare hanc conclusionem corpora brutorum resurgent capiendo corpus de praedicamento quamtitatis: aliqui propter hoc argumentum formidabant ad mittere quod alimentum conuertatur in substantiam aliti: alber tus dicit in. xliiii. dist. isti falluntur per fallaciam figure dictionis consequentia est nulla et alb. et alii opinione nostra falluntur consequentia est euidens nec aliquo pacto fallatia: patet intelligenti logicam et fallacias nec nunc intendimus hoc logicam ignorantibus suadere concedo istas conclusiones de virtute sermonis corpora brutorum resurgent in extremo iudicio corpora piscium resurgent in iudicio corpus tantum vlet sicut materia et pars materie est materia sed iste sunt negande: resurgent in iudicio corpora brutorum resurgent in iudicio corpora piscium tempore resurrectionis non erint corpora brutorum: corpora brutorum resurgent corpora hominum: dicis pari ratione debemus concedere corpus patris mei comedi: corpus hominis comedam ista sunt absurda et patet adiuncto vno vero de communi modo loquendi dicimus pisces comedi boues comedi quia eorum materias comedi tempore comestionis non erant pisces sed cadauera piscium vel pisces per si nodochen solum materias piscium qui fuerunt co medi et illa materia informabatur anima castoris vel pollucis submersi in mari et istud melius coap tatur illi difficultati de materia que informabitur successiue duabus animis sicut contingit de aliqui bus scitis vescentibus carnibus humanis vt antro phagis vel in casu nostro. Respondetur: admitti mus tales comedi pisces quia cadauera proxima piscium comedimus non sic de carnibus humanis licet materias hominum comederimus de difficui tate in quo resurget illa materia que informatur va riis animabus successiue quam mouet beatus augustinus in. xxii. de ciuitate dei capitulo duodecimo prope finem inter cetera vocat illam difficilimam dicit in primo resurget quia erat purior in illo deus supplebit in reliquo potest etiam in vtroque rei surgere si deo placuerit cum idem potest esse circumscriptiue in duobus locis vel in vltimo et deus sup plebit in primo. Sed contra istud argumentor: cor pus habebit beatitudinem ei competentem in suis dotibus et habens maiorem beatitudinem in anima maiorem habebit in corpore stat quod secundo comedens illam carnem sit primo sanctior si ponatur in vtroque proportionabiliter beatificabitur beatitudine corporali secundum animas tenendo alias duas solutiones beatitudo corporis proprie non est beati tudo: hermofrodite secuundum naturaliter loquentes plus participant de vno sexu licet discrimen non bene damus et in illo redibunt si sint due anime in monstro redibunt duo homines vbi est vna redibis non monstrum potissimum in beatis.

¶ Contra tertiam conclusionem argumentor: aliqui relinquen tur viui in aduentu ad iudicium secundum illud sim boli iudicare viuos et mortuos contra illam partem in qua dicitur: resurgent in ictu oculi: ergo in instanti et per consequens erit vacuum naturaliter vel duo corpera de predicamento substantia in eodem loco vtrunque est inconueniens et reprobatum ab aristo. iiii. phisico. igitur. consequentia probal acceptis pulueribus in sepulcro vel minorem locum oc cupabunt cum informabuntur anima intellectiua et tunc vel aer ingredietur in instanti et hoc non quia motus non potest esse in istanti si successiue dabitur vacuum eodemmoo si cor pora domint esse maiora illis pulueribus et alia corpera non paesent in instanti recedere duo corpera erint in eodem loco proprio. Ad primum dicitur illi vocantur viui qui superfuerunt ane aduentum iudici: bea. hiero. ad marcellinam tenet oppositum. Ad aliud dico quod in resurrectione ml ta erint quando homo moritur anima desinit informare corpus et partes materie informantur aliis formis variis erimus esca vermibus serpentibus et ceteris id genus vne icit ecclesia memento homo quod cinis es et in cinerem reuerte ris: et in sancto victore in epitaphio petri conestoris ber petrus eram quem petra tegit factus quam comestor nunc comedor. Obone deus hic non est materia risus et su perbie sed recolligenda est nostra vita cum frequenti memoria mortis et plus tibi conducit quam scire explo rare nodos latentes materie quam querimus de mutatione instantanea sed vnum facere aliud non omitte re opere precium est ad fugiendum in nobis ocium communius: ergo accedendo partes istas recolligere oportebit et hoc erit misterio angelorum secundum illud math. xxiii mittet angelos suos cum tuba et voce magna et congrega bunt electos eius a quattuor celi ventis istud ergo fiet temperanee et si angeli nescirent semper ista corpeora inuenire sibi relicti vt patet de corpore iohannis huset et aliis incineratis et in aqua dispersis deo adiuuante colligunt illas partes vbicunque fuerint: rursus collectis corporibus deus facit dispositionem et illa actuat anima intellectiua cor¬ rumpendo formas priores: nec est certandum an cor sit principalior pars et ab eo incipiat vel capunt hic non prtet dare prioritatem temporis: istud potest esse in instanti quod pri mum instans informationis anime erit primum instans non esse forme praecedentis et demus quod materia hominis erit densior quam materia preiacens fuerit nego quod vacuum propterea sit naturaliter aer subito insequitur minoratio nem illorum corporum est mutatio et non motus natura sic abhorret vacuum quod ipsum non permittit durare per toriporus vel instans rebus stantibus vt nunc constat nec est difficultas de mutatione subita cum res successiue diminuuntur et de loco mutentur: non alias aqua ascendit culmo nisi ad fugiendum vacuum te bibente et aerem attrahente: propterea aqua non descendit per forami na clipsedre in orto foramine superiore clauso sed bene aperto vt aliud corpus ingredi possit non propterea quia aer resistit aquene descendat per foramina quia remoto pollice rimam suprimam claudente protinus descendit ac et tamen est idem aer equaliter vt antea resistens fuit ipsa ac suapte natura non inclinata ad descensum in illo casu et si dolium quantuncumque magnum sic poneretur superius clau sum alio extremo sublato nichil liquoris descendit quod patet per foramina parua vel magna in clipsedra vel n cauares totam basim clipsedre suprimo foramine obi structo nisi aer inferius ingrediatur vel ad alias partes si costam terebres vasis aqua per foramina basis exibit et si vitrum repleris aquae orificio in aqua inferius extrahen do subtiliter vitrum extrahendo quousque medietas vel vna quinta pars vitri maneat in aqua vel vitrum non potes extrahere vel aqua ascendit ad basim fiole nisi aliquis aer ingrediatur inter digitos tuos et vitrum cum hiis experimentis constet naturam summe vacuum abhor rere palam est vacuum esse naturaliter est impossibile non nego quin vacuum potest esse naturaliter et non repugnat aeri mutari subito quare non intrabit in instanti nulla est resistentia intrinseca cum forma aeris ad hoc inclinatur resistentia extrinseca non impedit nec valet dicere est agens limitatum et finitum: ergo non potest agere in instanti: patet secundum istos eosdem anima potest suos actus producere in instanti. Sed contra dicis: ponamus totam spheram aeris aque et terre corruptam tunc ignis per me ibit subito ad euitandum vacuum et sic erit mirabilis raritas. Respondeo hoc argumentum erit equalis potest deris contra te si ponatur successiue moueri quaero vbi erit sta tus successiue in raritate mouendo ad fugiendum va cuum si nullus / habetur inconueniens quod contra nos infers si sit status per te in maxima raritate hoc nobis suf ficiet.

¶ Sed de resuscitatione corporum dubitatur an re surgent in eorum sepulchris et tunc cum in vno sepulchro sunt multa corpera vt in arbee corpora pater iarcharum multa corpora erunt in eodem loco proprio est stat va rias partes in variis locis sepeliri est eque principa les vt medietas capitis vel medietas cordis cum equali portione corporis colligentur vbicunque fuerint animatio erit vbi deo placebit et resurrectio forte adducentur omnes partes ad vallem iosaphat in qua erit iudicium secundum iohelem in tertio capite suilibri quae dies iudicii veniet sicut fur in media nocte in ordine ad terram promissionis secundum illud prime ad thessa. v vel in media nocte et est inopinate et hoc est rationapilius quod veniat ad iudicium in die sicut ascendit actuum primo et christus surrexit in die omnes possunt stare in valle vel prope vallem in aere.