Quaestio 4

¶ Distinctionis decime quinte questio quarta QVeritur quarto circa hanc distinctionem decimam quintam an tertio comedens fran gat ieiunium sicut secundo coedens.

dico materia est probleumatica vtrimque argumentabor nec alia erit probatio et primo teneamus quod tertio comedens non frangit ieiunium.

¶ Contra hoc argumentor si non: sequitur quod aliquis per culpam suam esset deobligatus a ieiunio consequens est inconueniens quod quis importaret lucrum ex culpa sua. Et consequentia patet quia tertio con edens frangit ieiunium et tertia videtur ita mala sicut secunda: igitur. Insuper ista via sequitur quod quis potest vesci carnibus sine peccato post secundam co¬ mestionem consequens est falsum. et consequentia patet si non / hoc maxime est quia hec dies est ei ieiunabilis: hoc est falsum postquam ieiunium fractum est igitur.

¶ Ad primum nego consequentiam lucrum in ore damnum in anima: sed fateor secunda comestio que est peccatum est causa quare tertia. comestio non est peccatum si non excedit latitudinem tem perantie in tertia comestione. Ad secundam nego consequentiam strictior est prohibitio carnium quam comestionis alterius / vides pueri non ieiunantes non vescuntur carnibus nec amentes: propterea secun do comedens carnes in die ieiunabili duobus peccatis realiter vel equiualenter peccat. Tum primo / secundo comedit. Tum secundo vescitur car nibus toto illo die prohibitis. Et si tertio comedat carnes scienter iterum peccat comedendo quod pro to to illo die est vetitum. Sed stat dare secundam comestionem in die ieiunabili vbi homo tenebatur ie iunare non esse peccatum: probo: comedat sortes hora octaua ante meridiem sine rationabili causasortes tunc semel comedendo frangit ieiunium tunc ieiunio extincto in secunda comestione non peccat: nec hoc est mirandum: si quis in prima comestione in quadragesima comedat oua vel carnes pec cat et frangit ieiunium. potes inducere punctum non omnino impertinens cum oua et carnes totaliter sunt prohibite quod quot partes sortes carnium comedit totiens peccat et si sic cum sint infinite partes proportionales in hac carne infinite grauiter has carnes comedendo peccabit sed non super quamlibet partem proportionalem habet distinctum actum. Sed probo quod nec secundo nec tertio comedens peccat et hoc sic: quam primum ieiunium est fractum bomo non tenetur ieiunare sed in comestio ne prima in casu prefato vel in tertia comestione con muniterieiunium est fractum antequam aliquid come datur. patet antequam comedam secundo volo come dere et quam primum volo comedere ieiunium est fractum: sed ieiunio fracto bomo non peccat comedendo: ergo secunda comestio exterior non est pec catum et eodemmodo nec prima comestio hora octaua.

¶ Respondeo per propositiones. Prima est: antequam homo exterius comedit / ieiunium est fra ctum licet recuperabiliter velle non ieiunare vel nol le ieiunare vel velle antecedens adhuc frangit ieiunium.

¶ Secunda propositio: hoc non obstante comestio exterior est peccatum sicut peccatum actui exteriori conuenit: patet: imperatur a peccatoergo est peccatum: et hoc sufficit ad actum imperatum esse peccatum.

¶ Tertia propositio ille actus interior continuatus postea desinit esse peccatum: patet: post fractionem ieiuni ex qua sequitur actus exterior tunc desinit esse peccatum saltem post interruptionem licet a peccato ortum habuerit. non absonum est concedere eundem actum interiorem vel exteriorem entitatiue primo esse peccatum postea non esse peccatum ipso remanente: quinimo non absurde concedendum est eundem actum exteriorem esse imperatum a peccato et non peccato interiore simultate temporanea vel instantanea. Et hanc illationem nego hic actus exterior a non peccato voluntatis huius emergit: ergo hic actus est non peccatum. Sed contra ponamus quod volitio co medendi que est fractiua ieiuni eliciatur pure part biliter: et sit nunc vltimum instans non esse illius elicitio nis. Arguitur sic: hic actus immediate post hoc erii non peccatum et hoc non nisi per fractionem ieiunii priman per te sed illa volitio non plus erit fractio ieiunii: ergo prius erit non peccatum quod non est intelligibile.

¶ Respondeo per propositiones. Pria est im mediate post hoc actus ille erit peccatum: patet nunc ille actus incipit per remotionem de presenti et positionem de futuro: ergo post hoc erit volitio frangendiieiunium et non est dabile instans post hoc. et c. sed quamprimum erit volitio frangendi ieiunium vel ieiunium frangendi volitio ita cito incipit esse peccatum: igitur.

¶ Secunda propositio: alicui primo obtuitu apparens immediate post hoc ille acctus erit non peccatum: patet: ante quodlibet instans futurum ieiunium erit fractum: sed quamprimum ieiunium erit fractum tam cito ille actus desinit esse peccatum: igitur.

¶ Tertia propositio: ille actus immediate post hoc erit peccatum et in nullo istan ti futuro verum erit dicere hic actus est peccatum Sipetas pro quo tempore verum erit dicere hic ac tus est peccatum: diceret aliquis quod in quolibet tem pore terminato ad vltimum instans non esse elicitionis illius actus.

¶ Quarta propositio: licet prius natura hic actus erit peccatum quam non peccatum tamen non datur instans in quo prius erit peccatum quam non peccatum non respicias ad continuationem naturalem post elicitionem et hoc sufficeret: est non peccatum in illo tempore in quo non in curritur noua pena. Sed in proposito non sic dicendum est actus interior est peccatum quousque ieiunium sit totaliter fractum quod non fit in instanti sed in paruo tempore: et sic hec est falsa hic actus immediate post hoc erit non peccatum et per primam comestionem durat actus peccatum non fit cometio in instanti non oportet quod quam primum ieiunium sic fractum quod actus idem sequens continuatus sit non peccatum sed bene post interruptionem formalem vel equiualentem. Secundo arguitur: preceptum de ieiunio est negatiuum: ergo quotienscunque fit contra ipsum peccatur. Et confirmatur: qui vouit virginitatem totiens peccat quotiens alteri commiscetur: ergo qui comedit pluries quam semel totiens peccat. Ad primum martinus negat consequentiam: dicit sunt multa precepta negatiua que non semper obligant sicut preceptum de ieiunio non obligat die dominica. Ad secundum negat consequentiam quia in primo manet obligatio voti quantum ad aliquod in secundo non manet obligatio ieiunii post secundam comestionem. Reutra solutio satisfacit argumento non prima quia non instat ad propositum comtra preceptum negatiuum debet loqui de die ieiunabili et sic peregrine introducit diem domiuicam Ad secundum argumentum nengat consequentiam ed discrimen non dat. Preterea ad primum nego. consequentiam non est intentio ecclesie totiens hominem obligare. Ad secundum argumentum de voto erit copiosior sermo: sed pro nunc dico contrahens post votum simplex primo reddens debitum peccat: potest adhuc volare ad frugem melioris vite scilicet religionem postea tamen potest reddere petente vxore sine peccato non autem expetere. Sed contra vtramquem solutionem argumentor: vnde tibi constat de intentione ecclesie non hominem equaliter obligante in tertia comestione et in secunda ecclesia in proposito est romanus pontisex et consiliarii eius que de hoc fortassis tantum cogitatt sicut vulpes ad occidendos agnos in eodem nemore in quo latitat. Respondeo licet ecclesia ni chil cogitauit exponimus in mitiorem partem intentionem ecclesie pene sunt restringende nisi vbi non constat de opposito. Insuper in constitutionibus penalibus positiuis humanis non totiens incurrit quis benam quotiens transgreditur preceptum. Si rex vel senatus prohiberet sorti non percutere platonem sub pena centum marcarum argenti / et sortes quater percuteret platonem non tantum soluit pro secunda percussione sicut prima qui promisit stare sententie arbitri sub pena: primo contraueniens incidit in penam non autem ampliuscilfii. de arbitrio.. Si duo. §. penultimo. Et si dicas contra exemlum meum sortes secundo percutiens peccat sicut primo hoc est verum quia contra legem diuinam et nature sed non contra constitutionem positiuam humanam secunda vice est penalis transgressor quod sufficit. Tertio argumentor qui vouit hoc toto die non bibere vinum totiens peccat quotiens bibit vi num: ergo eodemmodo de tertia comestione et quarta: antecedens patet: qui vouit non bibere vinnm in aliqua parte huius diei postquam bibit in vna parte adhuc manet obligatio pro alia parte: igitur. Et con firmatur tertio celebrans in die non concesso peccat sicut secundo celebrans. Ad tertium argumentum dubitandum esset antecedens ab aliquibus potest homo dicere sicut de veniis perpetuis in aliqua ec clesia ordinatis quotienscunque vadit homo ad eas lucrandas lucratur venias non tamen si essent tem poranee puta pro certis diebus qui sunt ordinati vt qui non possunt venire isto die veniant ad eas lucrandas alio die et non pluries illo tempore sic diceret si homo voueret nunquam bibere vinum totiens est transgressor quotiens bibit. sed si voueret non bibere isto die potest solum semel transgredi: sed comcedo antecedens nego consequentiam post preuiam transgressionem in bibitione vini / stat obligatio bro tempore futuro talis virtualiter vouet non bibere in a / non bibere inb / non bibere in c / et sic consequenter ita quod obligatio cadit super quamlibet partem diei in forma preceptum de ieiunio qua dragesimali cadit supra quadragita dies solum et non super partes dierum. licet bene super quemlibet diem. Ad confirmationem consequentia non valet: patet ex dictis Et si dicas per tertiam comestionem caro sic insurgit contra spiritum sicut in secunda: ergo talis tertia vice comedens contrauenit intentioni ecclesie sicut secundo comedens. Respondeo ecclesia licet hoc intendat non tamen constat an intendat ad hoc obliga re. Ecce analogiam in lege diuina deus intendi quod homo mereatur vitam eternam implendo prece pta non tamen obligat homines semper implere pricepta ex gratia vel ex merito: frequenter existens in peccato mortali adimplet preceptum ad intentio nem ad quam deus obligat sub pena peccati. adde quod martinus in fine illius questionis prenomina te titubare videtur in sua positione et non loqui bea ne consequenter dicit cum omnibus primo dictis stat quod licet obligatus hoc die ieiunare non totiens peccet mortaliter quotiens pluries comedit tamen circunstantia temporis est conditio aggrauans pec catum ter aut quater aut quinquies comedens non tamen sequitur quod peccet qualibet vice mortaliter quotiens pluries comedit nec quod peccet tertia et quat ta et quinta vicibus quantum peccat secunda et hoc quam tum est ex vi precepti de ieiunio hic videtur dicere quod tertio comedens venialiter peccat vel minus mor taliter quam secundo comedens. Et si dicas locus a con trario sensu non valet apud theologum hoc non suf ficit eius intentioni. Insuper in eadem questione con clusione quarta allegat godofridum de fontibus quot libeto quinto. questione duodecima dicente. si primo tango non meam pecco / si secundo eam tango minus pecco quia iam sum transgressus preceptum: non credo ei nec godofrido quod ceteris paribus co gnoscens secundo non meam minus pecco quam primo eam cognosceus. secus est de virginitate vbi cetera sunt imparia. dico quod illa positio debet dicere quod tertio comedens et extra secundam comestionem non pec cat nisi aliunde proueniat impedimentum per intemperantiam vel aliud: oppositum dicens non in telligit seipsum. Runc argumentor contra aliam positionem que tenet tertio comedens tantum pec cat sicut secundo comedens vel quarto comedens sicut secundo comedens. Et introducam aliquas rationes durandi et martini de magistris quibus nituntur probare oppositum et eas eluere elaborabo sic arguit martinus: secundo comedens frangit ieiunium: ergo tertio comedens reperit ieiunii iam fractum: ergo non frangit ieiunium. tenet consequentia: solum integrum frangitur. Respondetur quod hoc argumentum non concludit vouens non bibere vinum hodie primo bibens non contrauenit voto et est fractum. Dicam quod secundo bibens non frangit votum quia iam ante fractum est: illud est contra godofridum de fontibus quinto quotlibeto questione duodecima quem martinus insequitur in conclusione quarta eiusdem questionis. eodemmo do vouens virginitatem cognoscens aliquem pri mo mortaliter peccat et secundo etiam et tamen vo tum est fractum. Si dicas secus est circa materiam gustus et tactus. Contra potest eam ducere in vxo rem per votum simplex et tamen nunquam licet ei pe tere debitum et martinus non negat. Secundo arguitur sic: preceptum obligans ad non transgrediendum limitem non obligat nisi eos qui sunt infra limitem: per secundam comestionem ille non est in fra limitem: igitur. Respondeo quod hoc argumentum equa liter probaret de voto virginitatis et viniquod hoc tam tum ipsemet negaret. Fortasse inficiaris esse simile. Tum primo bibens in a tempore obligatur pro b et c temporibus in quibus potest seruare suum votum: sic tibi dicam obligatio ecclesie est hunc obligantis non pluries quam semel comedere et quotienscunque illi contrauenis totiens trangrederis preceptum. Tertium argumentum eius est idem cum pri mo. Quarto arguit si semel secundo comedit frangit ieiunium / et si ter duo ieiunia sed in eodem die non possunt esse ieiunia duo. Respondeo quando secundo comedit frangit ieiunium et quando ter non frangit duo ieiunia quia non sunt duo in eodem die nec vnum quia est fractum sed quia facit quod in se est in tertia comestione ad frangendum ac si esset in tegrum non minus peccat: etiam tibi dicam sunt plu ra ieiunia in eodem die quando secundo comedit: ieiunium totius diei cathegorice est fractum sed non huius partis demonstrando horam quartam postmeridianam sicut de vouente virginitatem. Et si dicas ipse est bonus theologus et opinatur sicut ricardus vel martinus tertio comedit si sciret se tertio peccaturum non vellet peccare illud non prodest. dubium est satis an tertio tantum peccet sicut secundo: exponens se periculo peccat. quicquid sit adducit exemplum si dominus inhibeat michi frangere vitrum percutiendo vitrum pecco postquam percu tiendo vitrum fractum non si debeam dare scutum si frangam ipso fracto percutiendo non debeo dare tot scuta quotiens percutio. Respondetur quie quid sit de illo exemplo postquam vitrum est fractum non est amplius frangendum. sed coram deo non minus pecco postquam facio quod in me est ad secun do et tertio frangendum. Et quia dicit illud exem plum concludere contra aduersarios illud euacuam dum est: vel prohibitio de fractione vitri est ipsum non frangere sub pena vel peccati vel alterius pene vel non percutere hoc vel hec demonstrando su as partes. Si primum fracto vitro partes vel entia que fuerunt eius partes percutiendo non peccas non contrauenis prohibitioni. Si secundo percutiens tantundem peccas sicut primo et etiam amplius propter contemptum vel saltem non minus: sic in presentiarum dico. etiam potest prohibere fra ctionem ieiunii huius diei. Et hoc bifariam intelli gi potest: vno modo quod homo non obligatur ad aliud ipso fracto. Et restat probare ecclesiam intendere hominem obligare in illo membro. Aliter etiam potest intendere prohibeo comedere pluries quam semel hoc die. et hoc reputat fractionem ieiuni et illud reputatur frangere quod huic contrauenit sicut vo uens virginitatem secundo cognita voluntarie a non suo peccat et contrauenit suo voto licet non in propriis terminis cum amplius non est virgo. Insuper argumentor si tertio comedens peccaret peccato fractionis ieiunii sequitur quod ille qui in secum da comestione caperet centum morsellos totiens peccaret peccato fractionis ieiuni: consequens est falsum ergo et antecedens: probo consequentiam: ter tia comestio est peccatum: quarta et quinta et sic sine statu. Preterea sequitur quod aliquis in casu esset perplexus: consequens est falsum non cadit perplexitas in lege dei: probo consequentiam conedat aliquis parum mane quod non sufficit sustentationi sue na ture talis secundo comedens peccat per hanc pos tionem frangendo ieiunium et obligatur succurere sue nature ergo ad aliquod impossibile obligatur. Ad primum dico quod hoc argumentum non est maius contra hanc positionem quam oppositam des illi solutionem et illa michisufficit. Propterea pro vtraque positione dicamus et argumentum aliquid coloris habet dummodo homo scit argumentum regere pro se cunda comestione totali homo peccat vnico pecca to mortali: similiter in tertia comestione sed non pro qualibet comestione partiali sicut ille qui intendit oc cidere hominem fuste vel pugno est nisi vna occisio et vnum mortale non loquor de partibus illius mor talis sufficit michi quod non quelibet impositio panis vel carnis in os reddat mortale. dicis an veniale red dit et tunc mortale ex venialibus resultabit huic pum cto alibi prolixum sermonem habes. Sed contra istud insto: pono aliquem qui pransus est in meridie talis sit sortes incipiat comedere hora tertia et comedat paulatim vsque ad horam sextam plato octies comedat et interrumpat comestionem. Arguitur sicex solutione oportebit dicere platonem octies plus peccare quam sortes peccet. et tamen minime videtur dicendum cum sortes diutius continuet. Respondetur consequentia est nulla forte tamen consequens est verum stat sortem aduertere ad principium come stionis et non ad contumationem plato ex sua malicia octies distincte comedit et vult comedere tunc bene potest plato octies plus peccare quam sortes: sed si sortes totiens distincte cogitat de comestione sicut plato esto quod semel comedat comestione totali stat quod plus vel equaliter peccet cum platone: propterea in omnibus istis currendum est ad actus interiores et non exteriores. Sed manet vna replica et quod dicebam et verum est homo comedens lente duabus horis comedit sine fractione ieiunii sed si in terpaulatim comederet per interpositionem medie hore frangeretur ieiunium. sed vides non esse simi le cum maneat in suo tempore. Ad aliud nego quod aliquis est perplexus de illo qui comedit mane: quaero ab aduersario quid deberet facere in secunda comestione: et sicut ipse respondet respondebo. propterea hoc non est ponderandum contra hanc posi tionem plusquam contra aliam: dico vel aduertit quamdo mane cogitat vel non: si secundum sicut plerumque accidit sine culpa comedentis si comedat parum co gitans et sciens tunc vel talis potest sine lesione sui corporis ieiunare vel non. Si primum ieiunet si non potest non obligatur sicut mendicus et plerique alii deobligantur. dicis forte est ei difficile. ex dictis so lutionem habes quid facere debeat tunc vesci debet. Dicis ieiunans profestum omnium sanctorum impositum a gregorio quarto: nullum ieiunium fran git: patet omnium sanctorum profestum ieiunat: er go istorum demonstrando iohannem et petrum posita constantia et sic murmur nostratum hibernicorum est licitum conquerentium de aduentu iohannis vel petri quare non venit in profesto omnium sanctorum si sint distincta festa. Respondetur aliqui san cti habent festa particularia eis deputata et ieiunia aliqui sancti non habent festa particularia. propterea decens est habere vnum commune. est festum omnium sanctorum collectum redemptoris christi vere virginis baptiste angelorum et sic de aliis sanctis copulatim. propterea stat ieiunare profestum omnium sanctorum bene et nullius sancti particularis in anno sicut titius nichil furatur a communitate venetorum et tamen a sempronio eorum duce fura tur vnum equum quem domi habet. Rec sequitur hoc profestum demonstrando assumptionem frangit sortes et illud et sic de singulis particularibus copulatiue: ergo festum omnium sanctorum imo copulatim. non sufficienter enumeras supposita sancti non habentis festa specialia vt linus cletus hic includuntur. Dicis tunc illud profestum est pro omnibus in celo et sic successu temporis augetur cum plures sunt in celo hodie quam anno preterito et anno sequenti quam hoc anno. Insuper tunc est festum ecclesie que semper est sancta de ecclesia militante loquor saltem semper sancta est ecclesia. Si dicas lau danda est nauis cum venerit ad portum tunc existem tes in purgatorio includuntur hic cum non sunt in discrimine maris. Preterea sequeretur quod frangens ieiunium omnium sanctorum plus peccaret quam frangens quadragesimam et quemlibet alium diem ieiunabilem totius anni: patet acrius est peccatum frangere profestum simonis et iude quam esset solius simo nis: et sic gradatim ascendendo et cum mille millium asistunt ei et decies centena millia seruiunt ei da nielis septimo: et apocalsisroerensis. quinto. de angelis qui in hoc festo includuntur patet in horis canonicis hu ius diei. Respondetur potissimum istud festum instituitur de ecclesia triumphante quorum sanctitas est in termino fruendo: sunt sancti in via sed eorum anctintas procellis occeani agitatur sanctintas est secura in purgatorio cum illi spritens sunt in gratra sunt beati spehoc est sunt certi potiri beatitudine et in secula seculorum deum videre. Ad calculationem profecto est grande peccatum frangere profestum omnium sanctorum sine rationabili causa: sed nego consequentiam quod sit ma lus peccatum frangere illud festum quam frangere omnia ieiunia totius anni sicut vna volitio confusa de pomicidio mille non est peior viginti distinctis volitionibus de occidendis viginti: et transeat quod sit maius peccatum frangere illud festum hoc anno quam anno preterito propter plures inclusos stat dare quod esset maius peccatum frangere diem veneris ebdo made sancte quam festum omnium sanctorum propter scandalum iudicaretur talis male sentire de passio ne redemptoris nostri et scandalisaret etiam quia specialius vnus dies vni attribuitur quam alius: propterea maior contemptus directe fit contra deum frangendo festum natale saluatoris quam frangendo festum omnium sanctorum sed quia indirecte contennitur deus in suis sanctis quorum est vnum velle et nolle non est leue peccatum frangere festum omnium sanctorum sine rationabili causa potest fieri difficu tas de cultu illius festi.

¶ Dic dubitatur cum dictum est ieiunium ecclesie est interdum virtus multi ieiunant qui non habent actu velle vel nolle: que est ibi virtus. Secundo dubitatur an bruta voluptatem capiunt in alio sensu quam gustus vel tactus et mouetur dubita tio ex aristotel littera capulo superius allegato. in op positum apparetratio de sensu auditus aliqua aues cantu delectantur vt apparet. secundum illud Fistula dul ce canit volucrem dum decipit auceps. Ad primum dicitur multi dicuntur ieiunare qui non habent hanc vo litionem actualem volo ieiunare bodie vel cras suf ficit volitio confusa vt puta volo ieiunare quadragesimam nec videtur michi semper requiri distincta vo litio et particularis cadens supra diem determinatum: similiter qui semel conedit in die quando venit ad tem pus cene habet hanc volitionem nolo cenare bodie quia est ieiunium vel ieiunium non est frangendum nec fa cile potest transire quin habeat similes volitiones si non comedat si non fuerit assuefactus quolibeet die ieiunare more multorum patrum qui ab habitu id faciunt nec requiritur alia determinata volitio bonum est tamen habere distinctas volitiones vel no litiones tantum semel comedendi. Et difficulter he mo transit non comedens nisi semel sine talibus ac tibus nunquam tamen bomo meretur sine actu bono teriori licet homo demereri potest pure omittendo sed pro illo in diffinitione ieiunii ponitur volitio n litio vel homo. Ad secundam dubitationem ariste teles terci ethicorum decimo significare videtur quo bruta non gaudent aliis sensibus a gustu et tactu ni si per accidens hoc est per relationem ad sensum gustus et tactus dicente aristotele atque neque cetera animalia voluptatem nisi per accidens per hosce capiunt sensus: neque enim odore leporum sed esu gaudent caneodor ant sensum ferit: neque voce bouis leo sed esu: per vocem autem scit illum esse propinquum atque hoc ipso gaudere videtur: sedtunc est ratio in oppositum non video ibidem quomodo relatione perdix gau det dum decipitur in equo ficto. propterea mihi vi detur cum petro de ebano exponente penultimum probleuma. xxviii. particule propositio aristotelis est vera vt in pluribus dicit philomenam gaudere cantu humano et pauonem gaudere visione penna rum et tristari visu pedum. fertur etiam vnicornis odore virginis delectatur. potest tamen defendi vni uersaliter bruta non gaudere in aliis sensibus. de per dice potest dici et in aliis auibus per cantum et voces dulces causatur quidem pruritus in auribus ta lium et propterea delectantur sicut canes venatici quando audiunt sonum cornu. de pauone dicitur quod non gaudet visu pennarum eius sed quia habet pul chras pennas: quod patet si sic / tantum delectaretur in visu pennarum alterius pauonis sicut ipsemet quod liquet esse falsum. Dubitatur an stimulus castrime gie in nobis potest extingui. Martinus tenet quod non sed stimulus libidinis extingui potest ratio est cum magis abstinemus tanto magis egemus cibo: oppo sito modo contingit de luxuria adducit aliquas au ctoritates ad hoc abiicio modum illum partim motus de hominum instabilitate partim auctoritate abbatis abrahe in secunda parte vite patrum in libello de discretione cum senex vnus dicebat extinxisse fornicationem dixit abraham pater sancti alligant passiones et non extingunt. Et sic respondendum est ad auctoritates quas martinus affert in medium iohannis cassiani licet male notet passus cassiani quod non est mirandum. collatione quinta patrum commo rantium in scithica heremo probat stimulum castrim mergie non posse in nobis extingui per quendam se nem dicentem quod pater eius relinquit eum debitorem multis creditoribus quolibet die satisfaciendo om nibus satisfecit nisi vni hoc est stimulo castrimergie probat hoc cassianus de aquila alte ascendente tan dem descendente ad cibum hoc totum prosequiturin collatione abbatis serapionis in collatione duodecima abbatis therenionis dicit. quisquis igitur extractus a confabulationibus occiosis et mortificatus ab omni ira ac sollicitudie curaque mundana duo bus tantum paximatiis fuerit quotidiana refectio ne contentus et aque sacietate subtracta quietem son ni trium vel quattuor horarum sperando in deo in sex min sibus reperiet hoc possibile: non insisto constat quod cas sianus vult dicere vterque stimulus potest claudi sed difficilius castrimergie petendo quae res est stimulus ca strimergie inuenietur quod martinus respendit superficia liter: quantum est de me plus fidei tribuo cassiano in vir tutum acquisitione quam aristoteli eum vbi ratio non est patens in oppositum vel auctoritas non negabo. sed de ieiuniis diei dominice dicit martinus illum esse prohibitum a ieiunio quod quomodocunque in illis diebus ieiunat peccat. ad hoc secum introducit sanctum thomam qui secum id idem dicere videtur in secunda secunde questione. cxlvii. articulo quinto tenet: opposi tum beatus hieronymus ad lucinum: et beatus augustinus probans exemplo christi ieiunantis quadra ginta dies hominem posse ieiunare in die dominico: non valet dicere sicut martinus dicit quod hoc posterius erat reuocatum per aliqua iura cum vbicunque est sermo in iure super isto casu additur nisi fuerit contemptus vel error / vt mainchei putabant) est necessarium. illud patet de consecratione distin. iii. in variis capitibus vt in cap. placuit. cap. ieiunium et cap. ne quis. iii. di. Si quis. Confirmatur istud: quia apparatus diligens collector iuris tenet non esse peccatum nisi adsit con temptus: ergo non est abeundum a determinationibus sancti hieronimi et beati augustini nisi vbi constat de opposito per determinationem iuris vel rationem. Sed contra. dices contemptus quolibet diec prohibetur huic replice respondet apparatus in d. cap. ieiunium. quod in his duobus diebus deus fecit quic quid insigne fecit. et illud patet: in die dominico mundus cepit exordium dominus resurrexit vt dicit leo recitante gratiano. lxxv. distin. cap. quod de die dominico. etiam ali qui heretici putabant esse necestsarium illo die ieiuna re vbi beatum thomam allegat si ita foret non infirmatur propositum quin illud quod dico est probabi le et magis probabile quam oppositum: sed in modo sanct thome est aliquid quod nisi exponatur non credo esse verum nec beatus thomas est pro martino. patet. ecce solutionem argumenti vltimi articulo prenotato in diebus dominicis in quibus si quis ieiunaret contra consuetudinem populi christiani qui vt aug. dicit est pro lege habenda / vel etiam ex aliquo errore sicut manichei ieiunant quasi necessarium tale ieiunium arbitrantes non esse a peccato immunis quamuis ipsum ieiu nium secundum se consideratum omni tempore sit lau dabile. secundum illud hieronimi ad lucinum. vtinam omni tem pore ieiunare possemus: si beatus thomas intelligat quemlibet consuetudini contrauenientem peccare illud est falsum: si in festo carnispriuii sortes vesceretur piscibus qui non habet illud ex voto non male age ret vel qui numquam comederet carnes et tamen consuetudo est in oppositum. Etiam beatus thomas loquitur ibi de non ieiunio inter pascha et penthecosten et de dominicis diebus simul. Et tamen martinus in conclusione octaua questionis huius materia dicit vt rum posse ieiunare inter pascha et penthecostem sine peccato. vult beatus thomas dicere idem cum apparatu dicit simpliciter bomo potest ieiunare. E hoc vocat ieiunium secundum se consideratum in do minicis diebus esse licitum de die resurrectionis qui occurrit semel in anno an potest quis illo die ieiuna re esset aliud speciale non constat michi de opposi to. martinus dicit esse reuelatum alicui sancto patri il lo die non ieiunare: non memini me legisse in vitis pa trum: sed in illo dicto est dubietas an erat ei soli vetitum vel omnibus si secundum transeat dies ille non est simi le de aliis. Si adducas exemplum heronis quinquagin ta annis in deserto ieiunantis qui noluit in die pascha tis vesci leguminibus et de quibusdam aliis exemplis in tertia parte in vitis patrum capitibus. xliii. et. xliiii. hoc nichil est quod heron se precipitauit in puteum erat propter dementiam quam incurrebat ex insensibilita te: dico ergo qui numquam vult comedere carnes vel semper ieiunare sine voto dummoo non ponatur mala circun stantia vel contemptus potest illud perhenniter ob seruare. Sed forte dices probabile est quod in die resurrectionis peccatum est ieiunare: sed qualibet dies dominicus illi respondet. distingo quod ei respondean vel in ordine dierum ebdomade et sic conceditur illa non est appropriata et sollennis respondentia: vel ad cursum solis ab occidente ad orientem vbi erat in die paschatis anni preteriti et sic negatur et illa respondentia est sollennis. hactenus de ieiunio sequitur de alia satisfactionis parte scilicet elemosina.