Table of Contents
In Quartum Sententiarum (Redactio A)
Prologus
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum creatura potest creare
Quaestio 5 : De circumcisione et de eius obligatione
Distinctio 2
Quaestio 1 : Quid est baptismus, et de ipsius materia et forma.
Distinctio 3
Quaestio 1 : An institutio baptismi evacuet circumcisionem
Distinctio 4
Quaestio 1 : An virtutes infunduntur in baptismo
Quaestio 2 : Utrum non volens et fictus recipiant sacramentum
Quaestio 3 : An omnes baptizati suscipiant aequalem effectum baptismi recipiant
Distinctio 5
Quaestio 1 : An liceat recipere sacramentum a malo ministro
Distinctio 6
Quaestio 2 : An catechismus et exorcismus sint necessarii ad baptismum
Distinctio 7
Quaestio 1 : An confirmatio sit sacramentum iterabile
Distinctio 8
Quaestio 1 : An sit ponenda forma in hoc sacramento sicut in ceteris.
Distinctio 9
Quaestio 1 : An quis indigne hoc sacramentum suscipere possit
Quaestio 2 : An liceat alicui ministrare corpus Domini illi quem scit esse in peccato mortali?
Distinctio 10
Quaestio 1 : An corpus Christi natum de virgine sit in eucharistia
Quaestio 2 : An implicet contradictionem idem corpus numero esse circumscriptive in diversis locis
Quaestio 3 : An corpori Christi eaedem proprietates insunt in eucharistia et in caelo
Quaestio 4 : Utrum aliqua creatura potest movere corpus Christi prout existit in sacramento
Distinctio 11
Quaestio 1 : An panis transubstantietur in corpus dominicum?
Quaestio 2 : An possumus adorare corpus Christi categorice sub speciebus panis et vini
Quaestio 3 : An solus panis triticeus sit conveniens materia huius sacramenti et vinum de vite?
Distinctio 12
Quaestio 1 : An accidentia omnia possunt esse sine subiecto
Quaestio 2 : An pluries in die celebrandum sit
Quaestio 3 : Utrum quilibet clericus quolibet die tenetur dicere horas
Distinctio 13
Quaestio 1 : An Christus consecravit in pane azymo
Quaestio 2 : De modo celebrandi
Distinctio 14
Quaestio 1 : An peccati post baptisma commissi necessaria sit poenitentia
Quaestio 2 : An per sacramentum poenitentiae peccatum mortale deleatur
Distinctio 15
Quaestio 1 : Utrum quis potest satisfacere existendo in peccato mortali
Quaestio 2 : An opus satisfactorium sit ita meritorium sicut non satisfactorium
Quaestio 3 : An contraveniens ieiunio praecepto mortaliter peccet
Quaestio 4 : An tertio comedens frangat ieiunium sicut secundo comedens
Quaestio 5 : Utrum eleemosyna sit necessario danda indigenti
Quaestio 6 : An rerum dominia iure naturae, divino, vel humano sint distincta
Quaestio 7 : Utrum homo tenetur restituere illa quae acquisivit per praescriptionem vel usucapionem
Quaestio 8 : Quomodo conveniunt et differunt usufructus et usus
Quaestio 9 : An lucrans in ludo acquirat dominium rei lucratae et potissimum in ludis taxillorum
Quaestio 10 : An ludere ad ludos sit honestum
Quaestio 11 : An proximi lacerans famam tenetur eam restituere
Quaestio 12 : An accusatus de aliquo crimine tenetur illud crimen prodere non obstante fama
Quaestio 14 : An homicidium est magnum peccatum, et quae restitutio debetur in homicidio
Quaestio 15 : An licet occidere et rapere in bello
Quaestio 16 : An duellum sit licitum
Quaestio 17 : An homo damnatus ad mortem licite potest aufugere
Quaestio 18 : An homo tenetur restituere acquisita per furtum
Quaestio 20 : An emens rem furtivam tenetur illam vero domino sine redditione pretii restituere
Quaestio 21 : An iuste pro furto infligatur mors
Quaestio 22 : An tenens columbaria tenetur ad restitutionem damni illati a columbis eius
Quaestio 23 : An usura sit peccatum
Quaestio 28 : De cambio bursae
Quaestio 29 : An liceat recipere ad usuram
Quaestio 30 : An aliquis potest vendere usurario aliquid et an tenetur restituere lucrum usure
Quaestio 31 : An mercatura sit licita
Quaestio 33 : De latitudine iusti pretii in emptione et venditione: quomodo cognoscitur tale medium
Quaestio 34 : An licet emere redditus fructuarios et pecuniarios
Distinctio 16
Quaestio 1 : An peccatum mortale et gratia sunt simul in eadem anima
Distinctio 17
Distinctio 18
Quaestio 1 : An excommunicatio liget excommunicatum ne colloquatur cum aliis
Distinctio 19
Quaestio 1 : An sacerdos potest uti clave in quolibet?
Quaestio 2 : an fraterna correctio sit de praecepto.
Distinctio 20
Quaestio 1 : An ille est totaliter liberatus qui adimplet poenitentiam iniunctam a sacerdote
Quaestio 2 : An valeant indulgentiae
Distinctio 21
Quaestio 1 : An aliqua peccata dimittantur post hanc vitam
Quaestio 2 : An sigillum confessionis sit tenendum in omni casu
Distinctio 22
Distinctio 23
Quaestio 1 : An extrema unctio sit sacramentum novae legis?
Distinctio 24
Quaestio 1 : An ordo sit sacramentum novae legis
Quaestio 2 : An accipiens personas in beneficiis ecclesiasticis peccet?
Quaestio 3 : An conferens beneficium idoneo praetermisso magis idoneo peccat?
Quaestio 4 : An habens plura beneficia per dispensationem est securus in conscientia coram Deo
Quaestio 5 : An praelati ecclesiae sunt domini bonorum ecclesiae
Quaestio 6 : An prodige exponens bona ecclesiae teneatur eadem restituere
Distinctio 25
Quaestio 1 : Utrum simonia sit grave peccatum
Distinctio 26
Quaestio 1 : An matrimonium sit sacramentum novae legis
Quaestio 2 : An matrimonium sit uniuoce sacramentum cum aliis
Distinctio 27
Quaestio 2 : An matrimonium solvatur per religionis ingressum
Quaestio 3 : An tempus sponsalium sit convenienter assignatum?
Quaestio 4 : An licet dispensare cum bigamo
Distinctio 28
Quaestio 1 : An carnalis copula cum sponsalibus matrimonium causet
Quaestio 2 : Utrum consensus conditionatus de praesenti sufficiat ad matrimonium
Distinctio 29
Quaestio 1 : An consensus coactus sufficiat ad matrimonium
Distinctio 30
Quaestio 1 : An error impediat matrimonium
Quaestio 2 : An virginitas est virtus et an viduitati et coniugio praestet
Quaestio 3 : An fuit verum matrimonium inter Mariam et Ioseph
Distinctio 31
Quaestio 1 : An tria bona matrimonii excusant actum matrimonialem ne sit peccatum
Distinctio 32
Quaestio 1 : An quilibet coniugum teneatur alteri reddere debitum
Distinctio 33
Quaestio 1 : An liceat per dispensationem habere simul plures uxores
Quaestio 2 : An libellus repudii erat licitus in lege Mosaica
Distinctio 34
Quaestio 1 : An impotentia coeundi impediat matrimonium
Distinctio 35
Quaestio 1 : An licet uxorem dimittere ob solam fornicationem
Distinctio 36
Quaestio 1 : An servitus impediat matrimonium
Distinctio 37
Quaestio 1 : An quis potest illam capere in uxorem quam polluit per adulterium
Quaestio 2 : An ordo sacer impediat matrimonium
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum omne votum obliget et an expediat vovere
Quaestio 2 : An religiosus peccat tenendo proprium
Quaestio 4 : An sit optima inter tria vota et ad quae se extendit
Quaestio 5 : An Carthusiensis in extrema necessitate potest vesci carnibus
Distinctio 39
Quaestio 1 : De gradibus consanguinitatis
Distinctio 40
Quaestio 1 : De gradibus consanguinitatis
Quaestio 2 : An consanguinitas impediat matrimonium
Distinctio 41
Quaestio 1 : An sex species luxuriae communiter enumeratae sufficiunt
Quaestio 2 : An fornicatio simplex sit magnum peccatum
Quaestio 4 : An adulterium sit grande peccatum
Quaestio 6 : De ratione affinitatis et eius impedimento
Quaestio 7 : An sint aliqui filii illegitimi
Distinctio 42
Quaestio 1 : De cognatione spirituali, adoptione et arrogatione
Distinctio 43
Quaestio 1 : An idem corruptum numero potest resuscitari
Quaestio 2 : An totum dicat tertiam entitatem a suis partibus realiter distinctam
Quaestio 3 : An resurrectio mortuorum generalis sit futura et de modo resurgendi
Quaestio 4 : An corpora mortuorum resurgent cum omnibus suis partibus et adminiculis
Distinctio 44
Quaestio 1 : An infernus sit sub terra
Quaestio 2 : An ignis inferni sit eiusdem speciei cum igne nostro
Quaestio 3 : An corpus damnati possit calefieri
Quaestio 4 : Quomodo animae corporibus exutae crucientur, similiter
Distinctio 45
Quaestio 1 : Quibus prosint suffragia ecclesiae
Quaestio 3 : An suffragia existentis in mortali peccato prosunt defuncto
Distinctio 46
Quaestio 1 : An Deus aequaliter punit intensive in eodem foro aequaliter peccantes
Quaestio 2 : Quod inaequaliter praemiet aequaliter merentes
Quaestio 3 Quod aliqui sunt homines qui nec salvabuntur nec damnabuntur.
Distinctio 47
Quaestio 1 : An in generali iudicio erit disputatio vocalis
Quaestio 2 : An ignis conflagrationis erit eiusdem cum igne praesenti
Distinctio 48
Quaestio 1 : An caeli cessabunt a motu post diem iudicii
Distinctio 49
Quaestio 1 : De essentia beatitudinis:
Quaestio 2 : An beatitudo totaliter causetur a Deo
Quaestio 3 : An fruitio sit potior actus beatitudinis quam visio
Quaestio 4 : An omnes beati sunt aequaliter beati
Quaestio 5 : An beatitudo sit perpetua
Quaestio 6 : An omnes homines summe et de necessitate appetant beatitudinem
Quaestio 8 : De alia dote scilicet dote agilitatis
Quaestio 9 : An corpus beati potest naturaliter esse cum corpore non glorioso per dotem subtilitatis
Quaestio 10 : Quae res est dos claritatis
Quaestio 11 : An duo corpora dura possunt se tangere
Quaestio 12 : An sensus beatorum in patria erunt in actibus suis
Quaestio 13 : An sit aliquod praemium accidentale
Quaestio 14 : An mors est de ratione martyrii
Quaestio 15 : Quando quis debet pati martyrium et pro quibus causis
Quaestio 16 : an actus quilibet cui debetur palma martyrii sit actus magne perfectionis
Quaestio 17 : Cuius virtutis sit actus martyrii vel ille cui debetur aureola martyrum
Distinctio 50
Quaestio 1 : An damnati post diem iudicii peccent et pro eorum peccatis infligetur poena
Quaestio 4
Quomodo animae corporibus exutae crucientur, similiter¶ Distinctionis quadragesime quarte questio quarta. REliquum est quarto loco circa hanc distinctionem inquirere de modo quo anime cor poribus exute crucientur similiter de demo nibus et circa hoc varii extant modoi opinandi aliqui bus tenentibus penam hoc modo esse. anime nunc in in ferno sciunt se habituras corpora post diem iudicii quae quidem corpora ab igne patientur et propterea nunc hoc considerantes habent magnam penam sicut videns pa tibulum latro magnam penam habet anquam ei mors applicatur istud non valet cum non datur modus de punitione demonum et vno inuento pro demonibus ille pro animabus separatis sufficit non valet dicere est quedan qualitas infusa a deo animabus et demonibus per quam possunt pati quia est eadem difficultas eis aliis vel illa qualitas est corporea inherens demoni et anime et sic pari facilitate dicere possunt calorem posse eis inhe rere a quo resiliunt si incorporea possunt hoc ponere per essentias animarum nec iuuat dicere cum aliis ignis agit in animas vt instrumentum dei licet non ex natu ra sua quia scimus ignem esse instrumentum dei: sed que stio remanet an calor anime possitinherere quod non admit titur est quedam antiqua fictio per species ignis quam de aliaco tueri satagit reprobata ab antiquis et merito quam videtur ponere guillermus altissioderensis. currentis ad duas facies anime. difficultas in hoc iacet pateres nostri consequenter ad doctrinam aristotelis non admi serunt quod anima possit suscipere essentiam caloris repugnat anime calefieri. propterea auicenna. ix. sue me thace. c. vltimo et algazel. v. phisicorum habebant pecu liares modos de pena malorum non admittentes corpus agere in spiritum et augustinus. xii. super genesim boetius de duabus naturis et vna persona christi. propterea vt dicit albertus hic beatus augustinus vt ab hoc discederet posuit demones corporeos et habere corpora aerea vt magitur allegat in littera sed illud de demonum corporibus non recipimus posteriores in hoc steterunt vt beatus thomas dominus doctor sub tilis beatus bonauentura licet dicat aliquid in solutione questionis quod deus facit animas trepidare timore vbi non est timor quod nobis non placet non alias posuerunt potentias sensitiuas cum anima separata ad patiendum a calore. Item nostri mali angeli et demones temptam tes non habent ignem cum eis et tamen semper puniuntur. restat deuenire ad modum doctorum qui nobis apparet rationabilis et eum explicare prout poterimus modus est iste demones et anime separate realiter erunt in igne post diem iudicii et nunc sunt ibi plurimi non opinamur cum eis asserentibus spiritus non esse in loco nisi pe operari spiritus isti appetunt libertatem et esse vbicumque locorum vbi eis placebit non possunt deus hos de tinet in illo loco non quod locus eis repugnat ex natura loci ignis ex sua natura non magis disconuenit illis spi ritibus quam aer habent nolle detineri nitimur in vetitum semper cupimusque negata si aristoteli est voluptus sum libere stare in bibliotheca tamen si esset sibi vetitum sub pena mortis stare in illa esset penosum et potes dari exemplum de semei. iii. regum. ii. cui vetitum erat per transire torrentem cedron ad nolle naturaliter sequitur tristicia. xv. de ciuitate dei cap. xxv. tristicia est de hiis rebus que nobis nolentibus accidunt nolunt dei esse et eum odiunt quia eos punit ascendit superbia eorum qui te oderunt semper. psalmo. Ixxiii. et vt appare seiprm odit sicut hanibal vel catho. apocalipsis. ix. querent homines mortem et non inuenient et mors depa scet eos. psal. xlviii. iste nolitiones et tristicie sequentes naturaliter illas nolitiones sunt pena inferni. pe na inferni potest capi pro omnibus istis copulatim vel aliquibus istorum assumptis corporibus post diem iudicii patientur dolores in corpore calefient et frigefient vt superius diximus et non modo ab vno elemet to sed ab omnibus. sapientie. v. pugnabit cum illo om nis orbis terrarum. Item sulphur et spiritus procellarum pars calicis eorum et pluet super peccatores laqos ignes. psalmo. x. et sapi. v. ibunt directe emis siones fulgurum et tanquam bene curuato arcu nubium exter minabuntur et ad certum locum insilient et ad petros ira plene mittentur grandiens et scandescit in illos ac maris et flumina concurrent duriter ibi erit fletus es stridor dentium. mathei. viii. hoc est commotio capitio et oculorum nihil enim resoluetur ab oculis deus gentilibus intelligere dedit istos cruciatus infernales thinc vgilius. vi. eneidos sententias homeri pita gore platonis et veterum insequens dicit. respicit enea subito et sub rupe sinistra. Menia lata videt triplici circundata muro. Que rapidus flammis ambit torrentibus amnis. Tartareus phlegeton torquetque so nancia saxa. Porta aduersa ingens etc. et paulopost hinc exaudiri genitus et scena sonare verbera tum stri dor ferri tracte quem cathene et demum concludendo de penis inferni recte dicit. Non michi si lingue centum sint ora que centum. Ferrea vox omnes scelerum con premdere formas. Omnia penarum percurrere nomna possum vt adiscant illud maronis discite iusticiam monit et non tempnere diuos cuilibet vtenti ratione per inspirationem mentis internam palam est tirannos e malos puniri post hanc vitam.
¶ Demones et anime puniuntur eomoo quomodo dictum est per nolle etc. Pro batur conclusio certum est eas perpetuo puniri. math. xxv. Ite maledicti in ignem eternum qui paratus est dy bolo et angelis eius: sed nullus modus reprobatus est conueniens et omnia bene saluantur per istum modum quem inse quimur non sufficit theologo dicere puniuntur sed ne scimus explicare quomodo licet frequenter aliquid scim incontracte et tamen illud contracte nos fugit sed theolo gi est aliis dare modum de fide spe et caritate.
¶ Contra hanc conclusionem argumentor sic si de mones et anime separate habeant penam per actus vo luntatis et tristiciam sequentem possunt omnem penam ab eis remouere cum nichil est maius in nostra potestate quam ipsa voluntas et potentie rationales valent ad opposita. ix. methace et. ii. periarmenias. et sic re diret peior error quam origenis cum mox possunt omne penam euadere. insuper cum infernus vel ignis non repu gnat spiritui ex natura sua plus quam florida tempe. pus possunt velle stare in igne et sic non erit eis penosum. pro primo argumento oltam et aliqui alii volunt hanc penam causari a solo deo et nullatenus a damnato sed hoc reprobabimus in materia de perpetuitate beatitudis vbi eadem materia iterum occurrit sed dico quod causatur ab ipsis dannatis partialiter nec est situm in eorum facultate illos actus deserere vel remittere potentie rationales valent ad opposita causa prima concurrente cum influentia gandonali vti nunc concurrii sed si specialiter moueat voluntatem ad eliciendum actum vel continuandum non est situm in facultate voluntat suos actus deserere quid aristoteles senserit in hac parte mea non refert sed si tenuisset ista que nos tenemus et scimus esse certa per reuelationem dei puta in hiis que fidei sunt mutasset propositum voluntas potest necessitari non autem cogi secundum argumentum est exhiis solutum non potest habere velle standi in igne tum quia haberet contraria cum continuo habeat nolle quod est penale valde dannato contra libertatem qua vtebatur in via quod non potest actum deserere. tum secundo deus non con currit ad velle stare in igne si nulla esset contrarietas in voluntate.
¶ Secundo argumentor sequitur quod non esset eis displiciblius puniri in inferno quam in celo vel aere. insuper dicuntur puniri ab igne quare alias vocatur pena sensus. respondetur vbicunque locorum dannati sunt habent suum infernum quia nolunt in illo loco detine ri in aere ante diem iudicii demoo non minus punitur intensiue quam in inferno sed vnus locus est fetulentus post diem iudicii eis propter peccata fedida datus. Ad secundum dicitur magis proprie puniuntur spiritus in igne quam ab igne etiam potest dici puniuntur ab igne pro quanto concurrit ad noticiam quam habent spiritus ab igne et continuo nec ab illa vnquam spoius euelli possunt et con siderant se non posse descedere ab igne corpora reproborum hominium patientur et in igne et ab igne post diem iudicii.
¶ Tertio argumentor noticia potest in herere lapidi ergo calor potest inherere spiritui non est maius inconueniens in vno quam in alio. antecedens patet anima informat corpus et angelus inheret loco diuisibili similiter noticia sensitiua secundum mltos inheret ani me et organo et illa noticia est extensa inheret partim subiecto non extenso ergo idem erit in proposito. Preterea sequitur quod omnes spiritus equaliter pu niantur consequens est inconueniens cum inequaliter peccarunt. patet cum equaliter detineantur. Ad primum nego antecedens consequentiam et consequens licet non possit dari magna ratio prima fronte de negatione consequentie extra modum patrum sed potest addi hec ratio deducendo consequens ad inconueniens quod quilibet spiritus infinite punietur gradua¬ liter si calor vniformis inherens subiecto corporeo pedali vel digitali anime inhereat erit infinite inten sus si calor extensus per vnum pedale intensus vt vnum vniformiter ponatur in medietate illius pedalitatis erit intensus vt duo et si in octaua parte il lius pedalitatis erit intensus vt octo et si ponatur in millesima parte illius pedalitatis erit intensus vmille et sic sine statu: ergo si ponatur in spiritu erit infinite intensus cum sint infinite partes equales ne communicantes huic gradui vel illi et sic proprie vnus spiritus non magis cruciabitur ab igne quam ali us: non sequitur vt apparet aliquod absonum ad an tecedens cum qualitas spiritualis non extenditur sed erit tota in toto et tota in qualibet parte vnius subiecti vt angelus est in loco. non videtur tamen repugnantia quod deus capiat primam partem propor tionalem scientie sortis et ponat in prima parte proportionali huius pedalitatis et secundam partem huius scientie ponat in secunda parte subiecti et sic de omnibus si ponimus scientiam posse subiecto pu re extenso inherere: et licet albedo hec potest esse to ta in toto hoc pedali et tota in qualibet pate non ta men potest esse in anima. etiam licet anima sit indiuisibilis non potest esse in loco indiuisibili cum nur lus talis sit antecedens potest negari bene fide habemus quod forma substantialis impartibilis materiam informat de accidente non habemus de noticia sen sitiua a plerisque negatur sed hoc non sufficit cum do cti viri id admittant imo omnes ferme tenentes con clusionem nostram. dicitur totale tale subiectum est diuisibile sicut totus homo cathegoreumatice est diuisibilis. Ad secundum nego consequentiam qua plus peccarunt habent intensius nolle hic detineri et intensiorem tristiciam secundum proportionem peccatorum nec possunt istos actus vel passiones sequentes remittere vermis conscientie eos etiam mordet displicet peccasse non quia deo displicuert sed quia cruciantur torquentur inuidia non tenemus cum eis qui tenent odium dei esse impossibile istud amplius patebit per illa que ponemus in. xl vi. dist et in materia beatitudinis cum oppositorum est es dem doctrina. Sed dubitas quomodo anime in purgatorio puniuntur: dicitur vellent habere beatitudinem et liberari a purgatorio si deo placeret et displicet eis eorum peccatum pro quanto est dei offensiuum ad quod sequi tur tristicia et secundum multitudinem peccatorum maior est tri sticia de loco communi purgatorii prius loquuti sumus libcet interdam potest esse pena extra locum illum ad termptus patet quarto dialogorum refert gregorius quendam virum sanctum retulisse quod vidit theodoricum post mortem inter iohan nem papam et simachum patricium disiunctum atque discalcia tum deductum in vulcani ollam iactari eodem libro referi germanum capuanum eprsum inuenisse pascasium diaconem qui erat defunctus stantem et obsequentem in balneis.
On this page