Quaestio 12

¶ Qon. xii. Ecnoo circa banc materiam et duodecimo circa hanc distinctionem primam queritur an angelus et anima specie differant. Respondetur quod sic. probatio. angelus et anima sunt inequaliter perfecti essentialiter ex questione precedenti. ergo specie differunt. ista consequentia ex questione sequente nota enadet.

¶ Contra hanc conclusionem arguitur. non datur aliquid per quod angelus et anima distinguuntur. er go non distinguuntur specie. Sed dices / anima potest insormare corpus rnon autem angelus. modo angelus et anima distinguuntur per vnibilitatem ad materiam et non vnibilitatem.

¶ Contra hoc arguitur. For ma est finis materie ex seudo phisicorum: id distinctiomaterie est propter distinctionem forme: et non econuerss.

¶ Respondetur: oouplex est distnctio¬ intrinseca et idemptica: et est vna res quae ab alia distinguitur. hoc inodo anima distinguitur a corpore seipsa: quia quolibet alio extrinseco secluso a forma et corpore: anima non est corpus. Alia est distinctio arguitiua et extrinsecas: puta aliqua proprlietas conueniens vni rei quae alteri rei a tota spem repugnat de tali distinctione anima et angelus specie distinguunter per hoc quod anime conuenit materiam insormare et angelo hoc repugnat: supposito quod ita fit: non potest angelus informare materiam. interdum capimus differentiam essentia lem secunde intentionaliter pro termino qui essentialiter conuenit alicui et non quidditatiue. quemadmodum dicimus rationale est differentia magis propria hominis quae predicatur essentialiter de homine vel enomine hominem demonstrante que differentia praest esse medium probandt hominem distiengui a non homine. nec angelus: nec anima intellectiua: vel ter minus has res significans / potest esse differentia hoc mod de ratione differentie essentialis est quod predicetur conuertibiliter cum illo cuius est differentia: et alteram partem essentialem rei pro qua supponit connotet nichil extrinsece connotando. hoc non conuenit rei imprtibili.

¶ Secundo arguitur. non est maior distinctio inter angelum et a. aniam quam inter a. animam et b. animam. sed a anima non distinguitur specie a b. anima. ergo nec ab angelo. maior patet. distinctio et differentia a. anime a b. anima nichil aliud est realiter nisi a. anima. ergo eadem est differentia et distinctio a anime et b. anime: et a. anime et angeli.

¶ Respondetur concedendo quod eadem res est different ia et distinctio a anime a b. anima et ab angelo. sed pluribus modis distinguitur a. anima ab an gelo. et a. anima distinguitur specie specialissima ab angelo: quia sub nulla specie specialissima inclueduntur anima et angelus: et non distinguitur specie a b. anima: quia sub cadem specie specialissima includum tur.

¶ Tertio. intellectus angeli et intellectus anime intellectiue identificantur specie essentiali. ergo anima et angelus specie essentiali idemptificantur ances patet. sunt circa obiecta eiusdem rationis: et ad obiecta eiusdem rationis. patet per simile. quia anima bouis et aquile licet differant specie: non tamen vis visi ua hic et ibi: inquan tum talis perfectio: et talis differunt specie.

¶ Respondetur: cuidam ooctori he rationes concludunt. tenet non esse inconueniens duas res specie distinctas continere aliqua per identitatem quae non differunt specie: vt interarguendum exemplificauimus. sed illud apud me est impossibile. Unde sic arguo. he due res specie distinguuntur: demonstrando arti mam et angelum: et he doue res sunt hi duo intellectus: demonstrando duos intellectus vnius et alrerius. ergo hi duo intellectus specie distingurtur. Et terum argultur sic. hi duo intellectus som elusdem speciei specialissime entitatiue. hi duo in tellectus sunt anima et angelus. ergo anima et an gelus sunt eiusdem speciei specialissime entitatiue quod doctor ille negat ire ad hoc quod vna premissa rum equiuafeat vni de omi in creaturis: vel vbi fides non cogit: nihil est doicere. Argumentum suum nichil proodat. hi ouo intellecius sune cirea abia eiusdem ratiois: ergo sunt elusdem speciei. et ad si mile quod dat: dicoquod vis visiua bouis et aquile specie distinguuntur. declarat illud per alias similitudines: per passiones entis. vnitas lapidis: quae non est aliud realiter a lapide: et vnitas hominis: quae est realiter eadem homin non ita distinguuntur formaliter specie sicut homo et lapis: immo hec vnitas / et illa / tantum numero differre videntur. Dico quod passio est terminus magis connotatiuus quam subiectum accidentaliter predicabilis et generabiliter de subo. Secundo dico non stando in hoc. vnitas lapidis et homins specie distinguuntur.

¶ Contra illud arguitur. ex illo sequitur quod beatitudo hominis et angeli specie differrent: capiendo noticias btificas inter se: et similiter amores btinficos: puta vnum amorems quem habet angelus de doeo cum alio amore quenhabet oe deo anima. sed hoc est falsum. quia illo dato beatitudo cuiuslibet angeli est perfectior btintudi ne antieue intellectiue: cum angelus est perfectior. quod sequatur patet. principia productiua istarum beatitudi num specie distinguuntur: patet ex dictis. sed ad distinctionem specificam causarum in intellectu et voluntate sequitur distinctio specifica in effectu. igitur.

¶ Ad illud argumentum respondetur multipliciter. Primo. licet noticia angeli de deo et anie intellectiue de eodem sunt eiusdem specie inter se: non tamen cet intellectus istorum esse eiusdem speciei inter se. quemadmodum licet intellectus et voluntas sunt eiusdem speciei: immo eadem res in eadem anima: tamen actus illorum specie distinguuntur: etiam circa idem obiectum. Secundo stat quod et anima et angelus recipiat solum suam beatitudinem a deo: et pure passiue se habeat respectu non icie: et deus se solo producat totam beatitudi nem. Ter tio. actus sequens habitum et actus ipsum precedens circa idem obiectum sunt eiusdem speciei. et tamen cause specic distinguuntur. ergo in actibus vitalibus non semper a distinctione specifica in causa argut tur distinctio specifica in effectu. Quarto valde probabile reputo: quodquilibet actus inellectus vel voluntatis habens potentias specie distinctas specie distinguitur ab alio: et ita de quibuscumque principiis habitu secluso. et id rationis in habitu est: quia inclinat in similes actus actibus a quibus emersit. et nc concedo quod beatitudo angeli est pcrfectior entitatiue beatitudine anie vel homins. non autem propterea sequitur quod sit melior habenti. praet dare deus: immo defacto dat equale in praemio in valore si ichael et Hieronvymus equaliter meriti sunt: plus in gradum btinfico in hieronymo venire potest ad equalitatem premii btinfici in ichaele illud aliunde declaro. licet quaelibet pars ducati vel nobilis sit melior enti tatiue hoc grosso frusto argenti: tamen hoc grossum frustum argenties melius habenti: et plus valet in foro: et in policia humana. sic est de btintudine michaelis et hieronymi. et iterum patet. substantia michaelis est perfectior entitatiue substantia diue virgis. vel a infimus angelus in bearitudine habet substantia nobiliorem quaemagnus zacharie filius. et si cuicumque discreto viro da retur optio ad imaginationem quod haberet nobilem subam a angeli cum sua btintudine et subam ioannis cum sua btitate: eligerm secundum: puta ess ioannis cum sua beatitudine. et hoc non nisi ratione btintudis intensioris et eligibilioris.

¶ Preterea contra illud argultur. capac. tas agtie est equalis capacitati angeli. ergo intellectus vnius est equalis alteri in per fectione. tenet consequentia. sicut intellectus realiter identificatur cum anima vel angelo: ita capacitas et si capacitas angeli sit maior capacitate animenon satiatur angelus in beatitudine nisi tota sua capacitas repleatur. ergo vel angelus quilibet plusbeatitudinis habebit: vel capacitas angeli beati non satiabitur.

¶ Respondetur. aliqua est capacitas passiua siue receptiua angeli vel anime: et illa est in angelo et anima equalis capacitas: immo est infinita capacitas passiua in vtroque: saltem in vtroque est infinita capacitas passiua. tantum potest anima recipere in se gratie vel beatitudinis quantu agens potest in alam producere. modo deus infinitam gratiam potest in animam producere: et infinitam beatitudinem. et naiorem gratiam non potest producere in angelum. capacitas tamen actiua angeli est maior capacitate anime. sicut angelus entitatiue est anima perfectior: ita ad intensiorem operationem concurrere potest cum equali de ope. non quod capacitas actiua anime distinguatur a capacitate passiua eius: immo est eadem res numero: quia essentia anime: et sic in angelo. nec mirandum est quod anima est finita capacitas actiua et infinita capacitas passiua: quia hoc nl aliud est dictu nisi quod infinitam formam potest in se recipere: et solum est finite entitatis et actiuitatis. Nec sequitur: anima est infinite capacitatis passiue / ergo est infinite entitatis: immo oppositum consequentis iam actu stat in veritate cum ante edente.

¶ Sed tunc restat elnere nodum argumenti quod an geli tota capacitas passiua non repleatur. hoc concedo. sed non sequitur propterea inconueniens. capacitas angeli satiabitur secundum proportionem meritorum in quibus viam merendi egressus est. et licet sciat angelus se capaciorem maioris beatitudinis: scit tum habere quondtum meritus est: et est premiatus vltra condignum. contentisssimus manet de sua beatitudine.