Quaestio 13

IN luperioribus quistionibus huius materie visa est materia loci. nunc paululum de tpore insistendum est. circa qua materiam deciotertio quaeri¬ tur: an tpriss sit res successiua mensuratima burationis rerum corruptibilium. Circa entitatem tporis extant positiones varie. nec mirum. cum aristotelem iiii. Phisicorum plustraueris: vlx capies quid sit thriss. et Augu¬. xi confessionum / post ratiocinationem tporis habitam concludendo dicit: confiteor me domnine adhuc ignorare quid sit priss. sed circa eius entitatem triplex est inter scholasticos positio. quarum vna tenet thriss ess passionem motus localis. hec positiotet motum primi mobilis vel cuiusle mobilis localiter esse rem successiuam ab omni re permanente distinctam. et cum hoc thrists essputant passionem motus realiter a motu locali distinctam. Secunda via ponlt idem de motu locali cum pori via: sed ponit tempus realiter cem motum localem. Tertia via /n sicut ponit motum localem esse mobile quod mouetur: sic ponit thriss ess aliquod mobile quod mouetur.

¶ Pro quaestionis solutione pono conclusiones sequentes: quarum prima est thpriss non est res successiua realiter disticta a motu ocali. prooatur hec conclusio. posito solo motu locali pimi mobilis vel alterus: sufficienter melurantur res temporanee illo tpore secluso. ergo tempus non distinguitur a motu consequentia est nota. et antecens patetenposito quod deus tempus destruat remanente motu. in opinabile est apud me quod sint doue res create: potissimum absolute: realiter distincte: quarum vna non potest manere alia seclusa.

¶ Secundo arguitur ad idem. motus mensuratur tpore. ergo motus est thriss consequentia patet decimo etha. vbi dicitur / mensura et mensuratum debent esse vnigenea. sicut magnitudo mensuratur magnitudine: podus podere: motus mobili: priss tporevnitates vnitate. Tertio. dicit aristoteles iini. phisicorum / thriss est numerus motus: non quo numeramus: sed qui numertaur. ergo tempus est motus. Quarto secundum aristotelem in eodem iii. prlus et posterius in motu sunt pars motus. ergo sunt motus. et tamen prsus et posterius in motu sunt thphrisies: vt dicit aristote les. igitur. Quinto. non est ponenda pluralitas si ne neceslitate. sed omnia bene saluantur non ponendo tempus distingui a motu.

¶ Secunda conclusio probleumatice teneo tempus ess motum localem a mobili distinctum volo dicere probabile est dicere quod tpos est motus localis a mobili oistinctus. et probal est dicere quod est ipsum mobille quod mouet. ista conclusiohabet sua probabilitatem a dictis en quaestione prima huius mate rie. et adhuc hincinde materia paucis agitabitur

¶ Contra primam conclusionem arguitur. nullus motus est vbique. sed tempus est vbique secundum Aristote lem iiii. Phisicorum. ergo tempus non est motus. sed accidens distinctum a motu motui inherens.

¶ Secundo argutur omnis motus est velox vel tardus: sed tempus non est himoni. igitur. maior patet. si in pauco tempore mobile multum pertransit de spacioest motus velox. sinautem: est motus tardus. minos patet: tempus non diffinitur tempore. sed motus dit finitur tpore.

¶ Ad primum concedo: quod nullus motus estrbique. nec vbique est motus. nec etiam tempus est vbique numquod est pasto nisi vbs est suum sub ptere illud argumentu non potest uuaresarios. sed quis super quemlibet locum a nob habitabilem est celum: quod est tempus: vel saltem mo¬ tus esus. propterea vbique dicitur esse tempus secundum se vel aliquid elus.

¶ Ad secundum dico. tempus est motus velox vel tardus. non autem veloxiet tardum ex vsu tempori attribuimus. probatio minoris est nulla simus diffinitur naso. nasus autem non diffinitur naso. non sequitur tamen quod nasus non sit simus.

¶ Tertio. Aristoteles dicit tempus non esse motum licet tempus non sit sine motu. Si dicas Genesis i. scribitur de luminaribus quod diuidene diem et noctem et sint in signa et thrisia et dies et annos. ergo sol realiter est dies et annus. Responde tur. hec est vna suasio pro positione tenente motum localem esse mobile quod mouetur. parsalia hoc ex ponet de motu solis et lune.

¶ Quarto arguitur si motus esset tempus. maxime esset primus motus vt aristoteles concedit in sua materia. sed hoc non. multi incarcerati percipiunt tempus: qui illum motum non percipiunt.

¶ Ad tertium dicitur. Aristoteles non vult negare illam propone sips est motus. sed negat motum suficienter explicare rationem tporis.

¶ Ad quartum concedo quod motus primi mobilis proprlissime dicitur thpos. ratiomotus ille est regularissimus. astrologi ceteros motus illo regulat. motus solis / siue ab oriente siue ab occidente est tpors. osem naturale per motum oiurnum vugus mesurat. et per motum solis ab occidente annum metitur so larem et communem. Hebrei mensibus lunaribus et anno lunari vsi sunt. quiliet motus siue quaecumque opatiosuccesstua potest dici tpris. horologium / arena cadens in suo vitro per horam sest thriss. sic est scriptura folii vel ager cultus nouit agricola in quanto tpore alias duo iuga boum colunt in presentia solis vel campane. nunc autem nec audit campanam / nec videt solem parper pluuiam: videt se equaliter inciderc sicut antea incessit cum similiter agrum coluit. cognoscit in fine agelli culti determinate thrists quandiu stetit in labore: immo per famen in fine quadragesime tu percipis thriss. modus homim famelicorum loquedi est dicere est hora. xi. in ventre meo. Ex isto sequitur quod plura sunt tpora simul non se includentia

¶ Quito arguitur hriss est passio motus. ergo non est motus.

¶ Sexto arguitur. thriss est per animam. iiii. Phisicorum. ergo non est motus. tet consequena. motus est de praedicamento quontitatis numerus est quantitas discreta.

¶ Ad quitum dicitur. in atcete thriss et motus capluntur materialiter in sensu quo conceditur. et sic consequena est nulla.

¶ Ad sextam dicitur. licet thriss de materiali significato pro imotu supponit: non tamen est thrises sine ratione discretiua antite actuali vel aptitudinali. ratione formalis significati solum terminus dicitur poni in predicamento et in specie praedicamentali. magister solum ponitur in praedica mento relationis: et non sube. et album in predicamento qualitatis et non subem aristoteles vero (vt dicit conmentator) multa posuit in praedicamentis sequendo opinionem vulgarem: que aliter in metaphisica posuit.

¶ Sed dicis: si a / angelus fuisset productus ad centum annos ante creatione mundi et motus. et b / per. l. annos solum. iam a fuit prius: quam b ad l annos.

¶ Respundeo proprie non fuit prius hoc est: in pori tpore actuali. sed si thriss fuisset: fuisset prius

¶ Septio arguitur de tporenon habemus nisi nunc. iili. phisicorx de motu habemus aliud quam nunc. igitur.

¶ Renodetur. aristoteles non intelligit per nunc aliquod imprtibile nunc solum existens. sed thriss praesens. vel sic. nichil habemus de tpore nisi cuius partes copulantur adinuicem.

¶ am arguitur probando quod thpriss non est primum mobile vel aliud mobile mensuratiuum opationum nostrarx. et hoc sic. illo dato sequuntur he conclusiones absone: annus est mensis: dies qst mensis: dies veneris erit pascha: quaedragesima erit pascha. in quidragesima. licebit sano comedere carnes: etiam citra necessitatem. Qud sequantur he conclusiones patet sic. vel aliquid (nunc in primo die marcii) est annus vel nihil. non secundum: vt patet per omnes loquentes si aliquid est annus: et non potes dare nisi celum.

¶ Dices: annus est terminus connotatiuus: pro celo supponit connotando quod sol tercenties sexagies terram circuit.

¶ Contra. licet hec connotat: quero a te vel celum nunc est an nus. et si sic: hoc celum est dies: ergo dies est annus. alia patet: dies veneris erit dies dominicus. hoc erit dies dominicus: demonstrando celum: hoc est vel erit dies veneris. ergo dies veneris erit dies dominicus. eodem modo probatur quod quidragesima erit pascha / et quod in quadragesima liceat sano citra necessitatem comedere sclenter carnes. patet. in hoc celo licet comedere carnes. hoc celum est vel erit quadra gesima. igitur.

¶ Respondetur: possumus obuiare aliquo mo istis conclusionibus: cum verbo de presenti potissimum: dicendo celum non est annus: nisi cum eot reuolutionibus. modo celum cum tot reuolutionibus non est dies. sed si vtamur tpore presenti pro toto anno solari: tenendo quod quilibet dies est presens: hoc celum est dies: ergo dies est annus. propterea concedo has conclusiones. dies est annus de virtute sermonis: non autem intelligendo sicut homines intelligunt. celum toties reuolutum ab oriente ad occidentom vocant annum: vel quando integer motus proprius solis est completus. concedo eodem modo quod dies veneris erit dies dominicus. sed nunquam dies veneris est dies dominicus nec dies est noxnumo simul sunt dies et nox: saltem in eodem orizonte propter connotationes repugnantes. he conclusiones sunt pro alia positione quod tempus est motus localis distinctus a mobili. hoc tenendo: nullo modo habes has conclusiones. dies naturalis est motus solis istius diei qui est pars motus totius anni.

¶ Dubitatur an cuiterna quemadmodum sunt angeli mensurentur euo vel tpore: et an euum distinguitur ab euiterno. hic longa est ambages inter doctorem seraphicum et dominm gandensem: et certe parum vtilis. Dicam sicut sentio breuiter. Triplex est genus entium. quoddam est necessarium et immutabile: et talis entis duratio dicitur eternitas. Dicitur eternum quasi extra terminum essendi: quemadmodum est solus deus. Secundum genus entium est corruptibile: et de facto corruptione subicitur. talia tpore mensurantur de quibus loquitur arissoteles. siti. Phisicorum. Tertium genus est entium variabile de se corruptibile et an nichilabile: sed non corrumpitur: vt angelus vel anima. illa sunt euiterna: quorum mensura est euum. Un de Augustinus lib. lxxxiti. qu. qui. lxxii. vbi dicit: tantum distat inter euum et tempus quod euum est stabile: tempus autem mutabile. propterea nulla successio est in euo cui quadrat beatus ionysius de diuis nomimbus. c. x inquiens. Propetas cui est totum secundum totum metiri non secundum partem et partem successiue. et. c. v. oest / quod eust dicitur quieta et tota simul vita. et plato in thimeo pax ane medium totius ot quod eui mansio parpetua est: et quod fuisse et foretporis geniture sunt propria et non eui.

¶ Ad aliud vbi dubitatur an euum distinguebatur ab euiterno: puta euum ageli vel anime btem ab anima vel angelo. or quod non. cuius ratio est si illud euum esset acceces euiterno inherens: sequeretur primo quod an gelus duraret accte: et accemces esset ratio ourationis agelice. Secundo: illud acccues quod ponsis enuum durat quandiu durat angelus. vel durat seipso: vel alio euo superaddito. si secundum: erit processus in infinitum in euo si primum: pari rationedicere potes quod angelus est suum euum. Tertio. omni tali accidente secluso agelus ouraret. ergo duratio angeli non est accues distinctum ei inherens sicut multi imaginantur: cum non est ponenda pluralitas sine necessitate. non pono euum distictum ab essentia angeli. et licet quis potest cauillari cum ratioibus quas facio probado quod pstcet equalite applica ri ad christes: sic arguendo. vel tpriss mensuratur tpore et ceta: et ita currendo per alias rationes. hoc non sufficit. constans est phsulorum opinio de tpore: de hac distictione eui nulla mentio: nec haberi doae. Dico ergo quod euum et angelus supponunt pro eodem. sed euum est terminus conotatiuus pro euitur non de matiali sigto supponens: connotando quod non variabitur: et quod est variabile de se. ex illo sequitur. tot sunt eua quot sunt euiterna: et alit multiplicare res et non mina est vanum. nec hoc vocabulo euum vsus fuisse nisi quia est in ore omnium nostrorum antiquorum.