Quaestio 1

N hac distinctione. 13 magister inquirit in littera quomodo lux fecit diem et noctem: et qualis erat illa lux. Circa hanc materiam queram aliquas quaestiones. quarum prima erit. an lux sit forma accidentalis / vel substantialis corporis lucidi / vel alia substantia. Secundo inquiram: an lumen subito producatur in medio an successiue. Tertio: an lumen et species visibilis videatur. Suppono quod radius et species luminis non differunt realiter: nec species visibilis a radio visuali discrepat. tamen per radium intelligimus illuminationem vehementem a corpore lucido secundum lineam rectam: vt quando radius per fenestram tuam ingreditur in qua corpuscula leuata vides. omnis talis radius est lumen. sed lumen est superius. potest esse: et de facto est: lumen ex reflexione radiorum solis: quamuis non ex directo. ergo radius luminosus et lumen se habent vt superius et inferius notanter luminosus. radius visualis est species visibilis siue vehemens siue non ex vsu loquendi perspectiue. Splendor autem causatur ex reflexione radiorum ad aliquod corpus tersum. sicut super aquam stantem vel speculum splendor luminis reflectitur a pariete: et splendor vocatur. quando non perceptibiliter repercutitur percipitur species visibilis vel radius visualis.

¶ his terminorum fignificationibus vtcumque explanatis: ad primam questionem propositam expediendam deuenio. Procuius expeditione pono conclusioes.

¶ Prima lnx non est forma substantialis corporis lucidi. Prolio hec conclusio. nullam substantia per se sentim lucem per se sentimus: quia videmus lucem solis. probatur maior primo de anima. Accidentia magnam partem conferunt ad cognoscendum quod quid est. perquid est intelligit essentiam substantie.

¶ Secundo arguitur ad idem. si videremus substantiam per se vel alio sensu hoc deprehenderemus: cognoscere mus naturaliter eius presentiam. hoc est. haberemus iudicium de eius praesentia. noticia intuitiua albedi nis producit iudicium de existentia eius. et noticia ablata cogscimus priuatioe eius absentiam. hoc in substantia apprehendere nescimus. patet in consecratione eucharistie. habeas noticiam intuitiuam quam de pane habtre potes: sacerdote panem consecrante a tergo tuo te inscio: panem transsubstantiat sic quod nichil panis manet: et hoc non percipies. ergo ante non habebas noticiam panis. et eodem modo nullius substantie: saltem ab anima propria quae est etiam tenebrosa. non omnes intuitiue sunt eque clare.

¶ Tertio arguitur ad idem. lux lnue est accidens. ergo quaelibet lux est accidens. tenet consequentia quaelibet cuilibet luci est eadem in specie. antecedens patet. lux augetur et dimittitur in luna: et tollitur in deliquio. et tamen luna manet integra. igitur.

¶ Sed hec ratio non est efficax illa quaelitas in luna producta a sole non est lux: sed lumen. secundo negabitur esse eiusdem speciei secum: cum vnum est corruptibile: aliud incorruptibile. modo corruprtibile et incorrupti bile differt plus quam gne. 12. Metaphisice.

¶ Q to arguitur. lux solis post diem iudicii augebitur. sed substatia non suscipit magis neque minus ex praedicamen to substantie. igitur. Maior patet Esaye. 320. erit lux lune sicut lux solis. sed lux solis erit septempliciter.

¶ Quinto arguitur. lux in aliqui est accesens. ergo in nullo est sbilantia. tenet consequentia. quod vere est nulli accidit. I. hisic. antecedens patet. lux in igne non est sobiantia. quia si sic: esset forfa sbiantialis et si sic: fortra ignis et forma lucis informarent eandem materiam. si non: quaelibet lux esset eiusdem speciei cum quaelibet luce. hec ratio est nulla.

¶ Secunda conclusio. lux vel lumen non est sbstantia vlla. probatur. lumen non est substantia spiritualis. quia sic esset natura intellectualis. et sic de luce: quod est falsum. nec lumen est sba corporea. patet. est simul cum aere. et duo corpora non possunt esse mutuo non potes dicere quod includatur in poris aeris sicu ignis in poris ferri: cum corpus interminabile terminon proprio: quemadmodum est aer vel aqua: non habet inse concauitates et poros. quia tales solum sunt corporum solidorum terminis propriis terminatorum. aer ad ociet locum fluit ad quem partingere potest cum decedente lumine in acre esset vacuum. si dicas / aer ad poros fluit vel alia corpuscula ingrediuntur.

¶ Contra. aer subito auferri potest: et sic erit mutatio subita aeris vel talium corporum. Tum tertio. totus aer est illuminatus: et non sunt vtrobique pori. non potest dicere facit latura aeris distare: tunc nullus viueret cum lumine: nec spirare possit: cum non viuat in aere.

¶ Ex his sequitur tertia conclusio quod tam lux quam lumen est accidens.

¶ Contra probationem primam prime conclusionis arguitur sic subsantiam corporalem intelligimus: ergo eam sentimus. tet consequentia nihil est in intellectu quin prius fuerit sub sensu.

¶ Confirmatur est ratio auente bti Augustini. 1I de trimu. dei: capite 26 de substantiis corporalibus dicit quod formas suas quibus mundi huius visibilis structura formosa est sentiendas sensibus praebent.

¶ Respondetur. shbisantiam corporalem nullam intuitiue sentimus: nec noticia abstra ctiua ab illa dependente. sed solum discursiue: cum vnum accesens corrumpi percipimus ad sensum et aliud generari ad suiuntum commune quod est accesentibus substentaculum vocans illud s biantiam. Et si aliquorum more accidens accesenti inhereat: adhue in omni gne cause oportet deuenire ad vnum primum 2. Metuho. sicu concludimus vnam causam efficientem primam: sic in genere cause maturialis concludendum est. et illud vltimum vocamus sbsantiam.

¶ Ad confirmationem dicitur / quod Augustinus per sensum intellectum (quem sensum interiorem illic in liratia vocat) intelligit.

¶ Argui tur contra secundam conclusionem probando quod lume est corpus et sic lux. Damascenus / libro. 2. capite. 7. de orthodoxa fide dixit. Neque em aliud est ignis quam lux. ergo lux est substantia: et non materia. ergo forma substantialis.

¶ Insuper. 5. Thopicorum dicit phisodus carbo / flamma / et lux / vnunmquodque illorum est ignis.

¶ Contra secundum conclusione arguitur sic. lux generat substantiam: patet de strabonibus et herbis a luce solis genitis. sed nullum accespens substantiam producit im perfectum non producit perfectius

¶ Ad primum isto rum dico. hec auctas Ioannis Damasceni truncate adducitur immediate ponitur: vt quidam aiuntt: opinionem aliorum solum recitat. oppositum ipse ponit.

¶ Ad aliud: philsods accipit lucem proigne in sua sphe¬ ra lucente.

¶ Ad aliud contra secundam conclusionem respondetur: argumentum non concludit. non disconuenit imperfectius esse principium partiale in productione perfectioris.

¶ Ulterius dicetur. est aliud agens producens substantias. lux solum qualitatem disponit.

¶ Contra tertiam conclusionem arguitur / Probado quod lumen non est accidens. quia si sic: accidens migraret de subiecto in subiectum: quod est inconueniens. patet. cum sol mouetur: radius eius continuo est in alio et in alio subiecto.

¶ Respondetur. non sequitur ad variat ionem radii in alio et alio subiecto: sequitur alius et alius radius in aere. et propaterea ad motum solis vel alterius corporis luminosi / producitur nouum lumen siue radius continuo. nec oportet quod in luna sit continuo nouum lumen ob solis motum cum subiectum luminis scilicet luna continuo manet cum suo lumine. secus est de aere. et si aer idem continuo moueretur cum sole vel candela: non esset opus dicere quod continuo producatur nouum lumen. cum si sol vel candela maneret continuo in eodem loco: et medium quiesceret: semper manebit idem lumen numcro. ergo solus corporis luminosi motus: si maneat idem medium continuo: non arguit aliud et aliud lumen.

¶ Possunt adhuc aduci auctes Augustini contra eandem in epla ad Uolusianum: dicit lucem et aerem esse corpora subtiliora. et septimo super Genesim ad litteram dicit. anima omnem naturam corpoream nomine et dignitate praecellit. per lucem tamen et aere quae sunt praecellentia corpora corpus administrat. Beatus Augustinus capit frequenter concretum pro abstracto. et contra hoc facit Aristoteles et loquentes. etiam quodlibet accesens extensum quemadmodum est lumen est corpus.

¶ Dubitatur quo hec se habent inter se / lux / et lumen / vmbra / tenebre / et color.

¶ Respondetur: lux inheret corpori lucido: et mouetur ad motum eius secum: et est fixa in suo subio cto. et sic de colore. lumen est species lucis et inheret medio transparenti: continuo a luce dependens lux et color terminant visum. hoc est ho non potest pre illis videre: et reddunt sua subiecta non transparentia. et hoc si fuerit magna lux vel color intensus. lumen non terminat visum. color et lumen non habent mutuorepugnantiam. Probatio. de die videmus oculos gattorum vel putridas quercus. ergo in eis est color de nocte lucent et videntur. et color non potest vi deri sine luce. ergo in eis est lux. sed prior consequentia nihil valet. cum lux videatur sicut color: dicetur: videntur de die perlucem. sed dum supplementum in antecedente recte fiat: consequentia est bona: per hoc quod maius lumen obfuscat minus lumen extendendo lumen ad lucem.: et de die non percipitur lux in eis: sed solum color. ergo cum hec et nulla alia de die videantur colore: et de nocte luce: simul sunt lux et color. hoc idem patet. in carbone ignito nullus est color nisi nigredo: quia color est fixus. et cum illa nigredine est lux. licet illic appareat rubedo propter commixtionem lucis cum nigro. nulla est ibi realiter rubedo. ergo in carbone simil sunt nigredo et lux. et per consequens color et lux.

¶ Umbra est lumen secundarium a corpore luminoso prodiens: et causata a lumine: et est eius speet similitudo: lumen primarium representans sicut lumen¬ lucem. vmbra non causatur areflectione ebrporis pos itivt in radio reflexo post hac dicemus. sed per corporis opaci positionem iuxta corpus luminosum. pet exemplariter. Pone caundelam in camera prope quam pone corpus opacum gratia exempli librum: mox post librum diametraliter ad aliquam distantiam est lumen diminutum fiue secundarium: quod lumen causabatur siue a luminibus vicinis siue a corpoe luminoso de qui inferius quaeremus. nunc non refert. illud diminutum lumen vocatur vmbra. ergo vmbra pro lumine remisso supponit.

¶ Tenebre est luminis priuatio. vno mo dicitur de materiali signito pro aere supponit vel alio corpore luminis receptiuo connotando quod lumen nullum habeat

¶ Si dicas. Aristoteles in postpraedicamentis dicit / non est idem cecitas et cecum esse. homo quidem ditur cecus: et nullomodo cecitas.

¶ Respondetur. non est comunis modus loquendi. Dicimus sortem cecum cecitate: et non hominem cecumceco. sed illud non probat quin sint idem realiter. et per consequens propositio enuncians vnum de alio affirmatiue est vra: vt cecitas est homo cecus. sicu de intellectu et voluntate non est consuetum loqui / voluntas intelligit / vel intellectu volo: et tamen vtraque illarum est va et concedenda: vt patet in distincti one. 16. huius. Si quis velit dicere: poterit: magis conformitur ad philsophos antiquis et sanctos. et propterea magplacet cum de re non certetur / cecitas est cecitas: et nullo modo homo cecus vel oculus cecus. Ho est ens positiuum et visus. cecitas est ens priuatiuum. cecitas es cecitas est vra: ad cuius vitatem non requiritur extrema suppone re pro eodem nisi idem multum extendas ad ens priuatiaum: quod realiter non est ens: et sic hanc concedere potes cecitas est ens priuatiuum: quae non infert cecitatem esse ens nisi ens multum laxetur in sua signifitione. taliter multum antiqurum vsi sunt vocabulis: et forte philsodes. nec illud repugnat nominali in suis principiis sic loqui: cum de re constet non est vis. et ad modum loqundi philsophorum potest suas regulas logicas coaptare: an requiritur ad vitatem pure affirmatiue extrema supponere pro eodem. sic de tenebris dicatur. illud quaedrat cum Aristotele. simile vi de in Ioanne Damasceno expressissime. c. 7. liro 2. ecce sua verba. tenembre enim sunt non sbsantia quaedam: sed accesens. nam luminis sunt priuatio. et paulo post. neque aeris substantia sunt tenebre: sed luminis priuatio: quod quidem accesens magis quam substantam iudicat simile in auctoribus crebritr habebis et fortasse amplius patebit de entitate peccati quae apudsanctos nihil et priuatio vocatur. sed in proposito tenebresuntur accidens priuatiuum. sic intellexit Damascenus.

¶ Dubitatur secundo an lumen educatur de potentia materie. dam quod sic: alioquin sol vel aliud corpus luminosum lumen crearet. educi de potentia matrie nihil aliud est quam agens praesupponere materiam de quae formam educat. sed hoc onuemt corpori luminoso respectu luminis preoducendi in medio.