Quaestio 8

¶ Questio. viii. Cta o queritur: qugn angelus sit in loco. Pro huius questionis gt solutione primo videndum est de essentia loci: et quot modis res dicitur esse in loco. postea ad titulum quaestionis respondebimus. proprimi expeditione scito aristoteles iiii. Phisicorum ponit aliquas proprietates loc vt loci quidditas: hoc est natura: cognoscatur. quia sicut dicit pormo deanima / accidentia magna partem conferunt ad cognoscendum quod quid est. vna loci proprietas est quod locus / oatet continere locatum. quia omnes vno ore dicunt locatum esse in suo loco. Secunda proprietas est quod locus non est aliquid ipsius locati: scilicet tanquod pars eius vel accidens eius sibi inherens. quia tale opet moueri cum locato ad motum eius. locum autem non opet moueri cum locato limo cum locatum mouetur: dicimus ipsum mutare locum: et recedere ab vno loco et alium adire locum. Tertia proprietas. locus debet ess equalis locato. et illud intelligitur de loco proprio: et non lococommuni. locus proprlus alicui est qui continet illud totum: et cum hoc non continet aliud corpus / saltem quod non sit pars illius. per hoc differt a loco communi: qui cum hoc quod continet suum locatum continet aliud separatum ab illo. vt ecclesia continet sortem. cum hoc quod est locus sortis est locus aliorum non tamen inconuenit idem esse locum proprium respectu vnius et communem respectu alterius. patet. concauum orbis lune est locus communis terre: et est locus proprius aggregato ex omnibus elementis et mixtis. Alia proprietas. corpus facit latera loci distare secundum exigentiam magnitudinis eius non habendo oculum ad qualitates eius. et propterea dicit aristoteles quod si corpus mathematicum quod a qualitate abstrahit vt corpus cubum ponatur in acre vel in aqua facit latera loci distare secundum exigentiam magnitudinis eius. sed inquantum est naturale et habet illam formam substantialem et tales quantitates dicitur naturaliter locari vel violenter: secundum quod est in loco in quo bene conseruatur vel male.

¶ Postea ponit aristoteteles diffinitionem loci: scilicet hanc. locus est superficies corporis continentis immobilis primum Illa diffinitio varie a variis exponitur. sed eam sic expono. locus est superficies concaua corporis locantis immobilis primum. hoc est: locus esprima superficies et proxima locato de cuius ratione non est quod moueatur. et si teneatur superficies esse accidens profunditatis expers habens precise lon gitudinem cum latitudine: tunc locus est proxima superficies exponendo suplatiuum proxima assrmatiue: et est nisi vnus locus proprius locati. si teneatur quod omnia superficies est corpus: tunc clusdem locati multa erunt loca propria. patet. tunc vna millesima pars orbis lune proxima sgni erit locus proprius elementorum et mixtorum in eis contentorum: et etiam pars illius. et sic diuidendo per partes proportionales desciendendo ad ignem: nulla illarum partium erit proxior igni quam alia. non ob sat o illa os ouisols sohere lue conietalo ta¬ quam partem eius: cum locus oaet esse diuisus a corpore locato. sed quia de ratione loci est saltem respectu locati circunscriptiue quod locus attingat locatum secundum longitudinem et latitudinem / et non secundum profunditatem: quia tunc esset corporum penetratio / quae est impossibilis naturaliter: conuenienter posuit aristoteles ly superficies et non ly corpus. quecumque istarum duarum viarum dicatur de superficie: siue locus sit de predicamento ad aliquid: siue de predicamento quantitatis: non impedit. termini solum ponuntur in predicamioto ratione significati formalis. quando sunt connotatiui non inconuenit terminum vnius predicamenti ess superius denominatiue ad terminum alterius predicamenti. immobilis prlmum: non est de ratione loci quod moueatur ad motum locati. sed hoc ad vas spectat. dicit aristoteles vas mouetur ad motum contenti in vase: non autem locus ad motum localem locati: puta non est de ratione loci quod moueatur: et raro loco conuenilt. quando aliqui d mouetur circulariter non oportet locum moueri: et tamen locatum mouetur. si sphera mercurii quiesceret: stat spheram lune moueri. an corpus christi moueatur: eucharistia mota cit ca suum centrum: dictum est in quaerto in materia eucharistie Similiter quando aliquid mouetur localiter motu recto non oportet locum moueri. licet aer proximus vel aqua agitetur in parte propinqua: tamen maior pars non mouetur: et sic locus non mouetur localiter. a maiori parte est denominatio. et quia maior pars loci quiescit a motu locali: totus locus cathegoreumatice non mouetur localiter. vel si locus aliquando mouetur: hoc est raro / et non vt in pluribus. propteea dicitur locus immobilis: ga non est de ratione loci quod moueatur ad motum sui locati. tamen quilibet locus est mobilis. vas mouetur ad motum locati: vt quando vinum / oleum / saccus graui / et hmoni de loco ad locum deferuntur.

¶ Contra ista arguitur. ex dictis sequitur quod locus non est equalis locato: cuius oppositum recitauimus ex vna proprietate quam aristoteles loco assignat. cosequentia patet. dolium continens vinum non est tante magnitudinis sicut vinum si latera asseris essent fractaet mutuo collecta: non tantum extenderentur sicut vi num: licet essent longa vel longiora vino. magnitu do corporis non attenditur penes vnam dimensionen tantum: sed penes tres mutuo. virga tenuis ita lon ga sicut dolium: licet sit ita longa sicut dolium: non tamen es ita magna sicut dolium vel bos. similiter superficies illa impartibilis locatum ambiens non est tante magnitudis sicut locatum. igitur.

¶ Secundo. aliquid quiescit et tamen est continuo in alio et alio loco. patet de pinaculo sctem genouefes parisii quod est in alio et alio aere. et per consequens in alio et alio loco. et tamen pinnaculum illud non mouetur localiter. similiter si aqua in vase cadat de tecto ad terram semper manet in eodem loco. et tamen mouetur localiter. non est discrimen realeinter vas et locum. sed solum discrimen rationis.

¶ Ad primum respondetur: locus non est equalis lo cato entitatiue vt argumentum probat. interdum locus est minor locato: interdum maior: vt capiendo bonam profunditatem acris granum millii locantis. nonnumquam equa lis entitatiue. sed locus est equalis locato: quia con¬ tinet locatum et nichil aliud quod non est in eo: loquendo de loco proprio. vel si ducatur diameter a centro locati: ille tangeret in eodem puncto superficiem conuecam locati et superficiem concaua loci. faber lignari us faciens circulum dolio capit virgam flexibile: et vi det si est equelitas inter circulum quo ad superficiem conuexamqui debet circundare dolium et concauam dolii. et tunc scit se habere aptum circulum pro dolio. vel si ponatur superficies omnis crassitudis expers: tunc superficies concaua locantis et conuexa locatis sunt in eodem locoadequato. non inconuenit superficies duorum corporum esse simul. sic de duobus punctis diuersarum linearu. sed cum vna est terminus corporis ambientis: dicitur illa superficies locus et non alia. nec locutus est aristote les de superficie a corpore separata: quia hoc naturam transcendit.

¶ Ad secundum concedo: quod aliquid quiescit a motu locali: et tamen est in alio et alio loco. similiter aliquid semper est in eodem loco: et tamen mouetur localiter patet de aqua cadente in dolio. idem patet de saturno. Et si dicas nunc est sub vna parte celi: nunc sub alia: eas ad locatum quod habet locum eundem semper ei respondentem. ad hoc quod aliquid quiescat a motu locali sufficit quod in ordine ad alia fixa vel ad aliud sper sit in equali vel simili distantia sic pinnaculum snctem genouefes quiescit. quia in ordine ad collegium montisacuti et alia locavicina fixa semper equaliter distat per oppositum quando aliquid inequeliter distat ad fixa vera vel imagiaria. si ponas preter legem omnia moueri: tunc mouetur localiter siue maneat semper in eodem loco siue non. et hoc si locum habeat. quia non omne corpus est in loco. patet de vltina sphera. licet commentator ilii. Phisicorum textu commenti. xliii. recitet varias super hoc philosophorum sentem tias: in reest nisi verbale discrimen. Ioanes granmaticus dicit / quod vltima sphera non est in loco sed in vacuo. Auempace dicit vltimam spheram esse in loco: hoc est: in superficie conuexa eius. et licet mobilia que mouentur motu recto habeant locum extra se: non tamen illa quae circulariter mouentur. Alexander pepateticus dicit quod non est in loco. et per confis nec circulariter mouetur. et quicquid dicat commentator: dico non est discrimen inter alexandrum et sioannem grammaticum. et aborecte dicunt. Secundum ioannem illic non est locus: et aptus natus ess locus. ergo est vacuum in vna significatione termini qua vsi sunt antiqui ante aristotelem. recte dicit alexander. Auempace pelus dicit fingit sibi in aere vnam acceptionem loci contra modum philosophicum. et aristoteles dicit locus debet esse separatus a locato. si esset pars vel accidens eius: semper moueretur motu locali. Secundo: pars in loco aliis partibus continuata non mouetur locali ter: quia locus debet esse continens diuisum a locato / vt dicit aristoteles ponens diffinitionem eius. ergo sic aliquis locus est locus vnus: et non est res vna. Probatio. baculus cuius vna medietas est in aqua vel in terra et alia in aere: habet vnum locum. et ille locus non est vna res. sicut. xi. milia hominum sunt vnus exercitus: et tamen non sunt vna res. aliquis tamen locus est vna res. et per consequens locus capitur diuisiue et collecti ue: vt multitudo / quantitas discreta / ordo.

¶ Pretera notabis: multip hariam aliquid dicitur cenin loco. Uno modo circunscriptiue et dimensionaliter: vt corpus quod sic est in loco quod vna pars locati est in vna parte loci et alia pars in alia parte loci: et sic locatum facit latera loci distare. Secundo modo aliquid est in loco diffinitiue: quando sic est in loco et non est alibi: vt angelus. hoc modo esse diffinitiue in loco est superlus ad esse circuscriptiue in loco sine miraculo. Tertio modo aliquid est in loco sacramentaliter: vt corpus christi est in speciebus panis et vini: sic scilicet quod totum corpus et quelibet eius pars est in tota specie: et in qualibet elus parte. et per consequens corpus christi in eucharistia / nec est diffinitiue nec circumscriptiue in loco. Quarto modo aliquid est repletiue in loco: vt deus: secundum illud veni sancte spiritus reple tuorum corda fidelium. sed proprie inlocabilis est et in nullo loco continetur: vt magister sententiarum deducit. di. xxxvii. primi.

¶ His suppositis scito adhuc partitas esse positi ones: an angelus est in loco. vna est scti thome tenentis prima secunde. qui lii. argumento primo: quod angelus est in loco per solam applicationem vel operationem sue virtutis ad locum. non autem per suam substantiam.

¶ Sed pro huius positionis reprobatione pono duas conclusiones. Prior est angelus non est in loco circunscriptiue et dimensionaliter. hec conclusio est clara ex ecxplicatione terminorum.

¶ Secunda conclusio. substantia angeli est in leco diffinitiue dato quod nichil opetur. probatur hec conclusio: prius natura substatia angeli est in a. loco ancequam operetur in a loco. quia angelus non opatur in remotum nisi prius opetur in propinquum. Secundo arguitur. an geli beati et anime separate sunt in celo empireo. et go sunt in loco. et tamen nullam opationem transeun tem habent in celo. nec est necesse quod angeli habeant vellam operationem. patet. deus potest non concurrere ad vellam opeationem. et si sic: tunc sunt in celo et non peroperationem. Tertio arguitur. substantia corporeas iam est in loco: vt totum vinum in dolio. separetur tota quantitas continua a substantia vini: sic quod quelet pars vinis erit cum qualibet alia parte: adhuc illasubstantia erit in loco. quia non egreditur circunterentiam dolii ex vpothesi. sic est de corpore christi execete in eucharistia: vel in ordine ad locum solum secundum vnam positionem: vel secundum ordinem loci et corporis secundum aliam vt patet. ex. x. dist. quarti.

¶ Quarto arguitur. possibile est animam esse in loco: et quis facile potest illud imaginari. sed non est intelligibile dicere quod angelus sit in loco per solam operationem (supposito quod sit in vniuerso) et non sit in locoper suam substantiam. hoc tenet magister distinctione. xxxvii. primi: et ad longum prosequitur. et da mascenus li ii. capitulo quinto. celum est continen tia visibilium et inuisibilium creaturarum. intra ipsm et intellectuales angelorum virtutes et omnia sensibilia concluduntur. et Aristoteles primo celi et mundi textu commenti. xxii omnes homines conueniunt in loco corporis huius primi mobilis: quia est locus spirituali um: scilicet greci / et latinis et aliorum qui ex gentibus deum confitentur. et Strabus in glosa oen. primo celum empireum statim angelis repletum est. hanc positionemlugo i de sacramentis parte ili. c. xviii. ex industria reprobat dicens: sic non ignoro quos dam ab omni spiritu locum vniuersaliter remouere voluisse: qui scuum dimensionem solum et circumscripti onem corporalem locum constare comprobauerunt sed horum consideratio nimis a comuni estimatone et possibilitate recessit finaliter hec positio in articulis prisiensibus est improbata. Unus articulussic dicit quod substantie separate sint alicubi per opationem et quod non possunt moueri de extremo in extremum nec in medium: nisi quia possunt velle operari in medio vel extremis error. est articulus. xxiii.

¶ Contra secundam conclusionem arguitur sic per boetium li. de ebdomadibus: dicentem incorporalia non esse in loco: est conmunis animi conceptio: quam non vulgus sed docti conprobant. sed angelus est incorporalis.

¶ Secundo at guitur per aug. li. lxxxiii. qu. qu ii. sic dicentem. quod alicubi est continetur loco. quod loco continetur est corpus. sed angelus non est corpus.

¶ Rspondetur: ille auctoritates et similes intelliguntur: quod angeli non sunt in loco circumscriptiue et bimensionaliter. non lunt negare quod angeli sunt in loco diffinitiue: immo sunt in determinato loco et in partibus illius locisicut anima est cum corpore meo. sed discrimen est anima mea corpus meum informat. angelus vel anima separata non informat suum locum.

¶ Tertio arguitur per articulum alium parisiensem dicentem: angelus non est in loco per suam substantiam: sic dicit atticulus. ccxviii. substantia angeli non est ei ratio essendi in loco

¶ Respondet godefredus fotanus: quod ille articulus repugnat alteri. propterea cprius pasiensis male agit non castigando articulos. quia aliqui stant simul: aliqui sibi contradicunt. et qui sunt contra doctrinam sancti thome qui fuit sal terre Henricus dicit se non intelligere multos illorum articulorum. Egidius roamnus dicit articuli erant coditi ab aliquibus capitosis sine consensu totus sacultatis. Capolus dicit robur non habent pro quanto aduersantur doctrine sancti thome que est approbata ab vrbano quinto et iohamne. xxii. Alii dicerent articuli parisienses non pertranseunt sequana ico goderredo non est danda fides vlla hic: quia tenuit negligenter positionem reprobatam in articulosub aliis verbis idem cum sancto thoma: propteres sto machose loquutus est in articulos. Egidius erat auditor sancti thome. Henricus dicit se multos illorum articulorum non intelligere. hoc potest bene fieri: sic sunt multa vera non facile intelligibilia. articuli erant contra errores tempore quo fiebant pullulantes si homo videret errores: et ad quod propositum articuli scti sunt: credo quod facile eos caperet. video multos illorum vtilissimos. et si in ant simis illis diebus non erant tot viri nostra in facultate sicut hodierna doie: opinor nichil posueruft nisi admittendum hodierna diescio nostra in facul itate nichil cudi pro articulo nisi maturo librami ne priuio: conius per. xx. vel. xxiiii. deputatos viros exercitatos et promptos: ita quod quilibet seriatim motiua sua hinc inde et quid sentiendum sit demum apponit. et secunde rationes primi: et tertlus rationes duo rum primorum: et sic ad nouissimum vsque inclusiue: exanimat. et ab his conclusum rursus in tota facultate scribatur et discutitur antequom aliquid concludatur et patres nostri iam a multis annis in magno numero existentes hoc modo vst sunt: nec sctus thomas vel henricus gandensis hos contempsit arti culos: in quorum diebus actus sorbonicus publicedisputabilis sine praesidente nundum ecrat inuentus: nec tantus theologorum numerus sicut ab istis annis ducentes. scio facultatis determinationem es humanam. sed plura vident oculi( potissimumvbi ferrum ferro acuitur quod oculus non est leue argumentum ex articulis famate vniuersitatis assumendum: licet epres parisianus non potest non suos in suis statutis ob ligare. quo ad sanctum thomam nusquam leci dooctrinam eius approbata ab ecclesia. bene legi cum cathalogo sanctorum ascriptum a iohane. xxii. et scio virum mutiscium extitisse: et de re litteraria opttne meritum. suam ooctrinam. vrbanus quintus oixit vtilem et legendam: quod negat nemo sapiens. sed minime est approbata in omn sui parte vera. vt petet de conceptione btem vgis in originali delicto: et inplurimis aliis materiis quas alii sapientes: indies examinant et refellunt. et hoc sine peccato esse potest quando fit gratia veritatis habende. nec illic timendum est de hoc in prologo quarti. qu ii. locuti sumus in proposito dico opinio ne mes minus probabiliter dicit: et ita arbitror omnes neutros dicturos. ad sue professionis viros non respicio: nisi rat ionem.

¶ His dictis respondeo ad iii. argumentum. dico o falsum est quod dicit godefridus: quod hic articulus in argumento assumptus alteri repugnet. sic intelligitur: substantia angeli non est ei ratio essendi in loco. quia non repugnat substantie angeli esse et non esse in loco. et hoc de potentia dei: vel si relinqua tur sue nature cum dei concursu generali potest se ponere extra locum et extra vniuersum. sic Arisic eeles diceret de intelligentia primi mobilis motrici qui ait extra celum sunt entia optimam vitam ducentia quam toto euo complent. Alic modo intelligitur articulus de loco determinato. ita quod articulus dicere vult substantia angeli non est ei ratio magis essendi in hoc loco quam in illo. sed inquantum est ex parte substantie eius: omnis locus est ei indifferens: et per hoc ab elementiset mixtis selungitur: que habent loca sua naturalia in quibus melius conser. uantur quam alibi. de elementis patet. cum sintextrasuum locumnaturalem: ad illum (si non impediantur) citissime tendunt: et in illo quiescunt: et solum violente abillo dimouentur. et sic mixta secundum naturam elementiin eis praedominantis. herba aliqua bene stat in acre et terra: sine illis non naturaliter conseruatur. et sic homo eget terra ad hoc quod sustentetur pro hac mortali via: et aere eget ad hoc quod viuat. piscis vi olenter extra aquam degit hirundines naturaliter viuunt nobiscum in estate: et innaturaliter in hyeme: sed naturaliter in regionibus calidioribus. sic de anseribus siluestribus apud nos in rupe debassis. non sic autem de angelis vel anima separata qu ad substantiam elus. Eccc quomodo angeli sunt in loco diffinitiue. et realiter substatia angeli est in loco: que non est ei relatio essendi in loco ad sensum alterus articuli. sicut sortes albus est in loco: cuius albedo non est sorti ratio essendi in loco. et quo modo articuli parisienses non sunt temere abiici endi quicquid ooctores hi prienominati dixerint huius studii alumni eruditi: quia in hac materia suspectierant. vbi dominus Egidius dicit: non erant omnes conditi tota facultate collecta. de tempore circa dies suos potest a me melius meditari. scio nunc tamen nichil transire sub nomne facultatis facultate non solenniter congregata. bene autem sub nomine deputato rum vel quod minus est) sub nomine priuato:um inagistrorum nisi essent multi: notabiliter multi: et eruditi et in maiori nuero quom deputati: tunc tantum vel plus eis crederetur quam deputatis facultatis. addo vbi agitaretur materia tangens vnam particula rem domum vniuersitatis: vt pote fratrum predicatorum tantum: minorum tantum: sufficere videtur ea in parte deliberatio relique partis quemadmodum vna natione inter artistas pro aliqua materia litigante: et ad facultatemartium udicem immediatam appellatur relique tres nationes deliberant: cuius conclusioreputatur conclusio facultatis de doctore sancto dico. eius sanctimoniam veneror: et sicut ceteros canonisatos sctos in suo ordine adoro virum sane plurima lectione et excellentis eruditione plenum sem per dicere soleo: et nostre facultatis fuisse alumpnum qui a matre honestabatur. et acsi per inspirationem diuinam specialius infusam illud proueniret: sed in omnibus benedicere: et semper probabilius loqui: non est humanis sensibus concessum. Nec sue sctimo nie nec honori derogatur in vllo vbi probabilius eiyel probabiliter contradicitur. datur materia suis magis veritatem elucidare: et eiicere in lucom que erant in tenebris. erudite scribentium mos est non cppuo nare fame obscure viros: sed eos siliter pertransi re heroicorum viroru scripta argementis inuadere: et opposita probabilius tenendo decorum existimant. viri prudentes hoc in henigniorem partem accipere debent. hec tam pro me quam pro aliis doctori sancto Gonauenture et similibus contr. centibus dicere volui.