Table of Contents
Commentarius in librum secundum Sententiarum (Redactio B)
Distinctio 1
Quaestio 1 : An causalitas creaturarum praesupponit productionem personarum in diuinis ad intra
Quaestio 2 : An mundus incepit esse, capto mundo pro toto universo Deo secluso
Quaestio 3 : An Deus mundum sive mundialem machinam creaverit intelligendo et volendo tantum
Quaestio 4 : An fuerit possibile mundum fuisse ab aeterno
Quaestio 5 : An enti successivo repugnet aeternitas
Quaestio 7 : Utrum Deus habeat vim conservativam et effectivam respectu omnium
Quaestio 8 : An possit probari in lumine naturali quod Deus est causa efficiens omnium aliorum a se
Quaestio 11 : An natura angelica naturae animae praestet in nobilitate entitativa
Quaestio 12 : An angelus et anima specie differant
Distinctio 2
Quaestio 1 : Utrum motus localis sit res successiva ab omni re permanente et permanentibus distincta
Quaestio 3 : Penes quid habet attendi velocitas motus localis penes effectum
Quaestio 4 : Penes quid attenditur velocitas motus penes causam
Quaestio 5 : An locus sive aliud quodlibet continuum ex punctis confletur
Quaestio 6 : An puri continui detur minima pars
Quaestio 7 : An detur minimum naturale
Quaestio 8 : An angelus sit in loco
Quaestio 10 : An plures angeli possunt esse in eodem loco adaequato
Quaestio 11 : An angelus potest se movere localiter
Quaestio 12 : An potest se movere successive et subito per medium
Quaestio 13 : An tempus sit res successiva mensurativa durationis rerum corruptibilium
Distinctio 3
Quaestio 2 : De notitia angelorum: an cognitio angeli distinguitur ab angelo
Quaestio 4 An sint ponendae species in medio repraesentative rerum quorum sunt species
Quaestio 5 : An angelus possit se intelligere per essentiam suam
Quaestio 6 : An angelus naturaliter cognoscat vel cognoscere possit distincte Deum in via
Quaestio 9 : An angelus potest tot habere notitias actuales quot habet species
Quaestio 10 : An notitia intuitiva potest esse de obiecto non existente
Quaestio 11 : An notitia intuitiva potest supernaturaliter esse sine potentia obiecti
Quaestio 12 : An notitia intuitiva producatur a sola potentia, vel ab obiecto
Quaestio 13 : An intellectus noster possit se intuitive cognoscere
Distinctio 4
Quaestio 1 : An angeli creati sunt in gratia
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum prius angeli meruerint beatitudinem quam ipsam acceperint
Quaestio 3 : An Deus poterat creare angelos beatos in primo instanti et malos miseros
Distinctio 6
Quaestio 1 : An primus angelus poterat appetere aequalitatem Dei
Quaestio 2 : Quo peccato peccavit primus angelus, et ad quod genus vitii reduci habet
Distinctio 7
Distinctio 8
Quaestio 1 : An angeli sint corporei et an possint assumere corpora
Quaestio 2 : An angeli fallantur et errent
Quaestio 3 : An daemon possit sensibus humanis illudere
Distinctio 9
Quaestio 1 : Utrum omnes homines salvandi assumantur ad novem angelorum ordines
Quaestio 2 : Utrum angeli superiores illuminent inferiores et contra
Quaestio 3 : An angelus sibi relictus potest cognoscere secreta alterius angeli vel hominis
Quaestio 4 : De angelorum locutione
Quaestio 5 : Quonam pacto angeli inter se mutuo loquuntur
Distinctio 10
Quaestio 1 : Utrum omnes angeli mittantur
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum angelus potest hominem erudire vel facere peccare
Distinctio 12
Quaestio 1 : An materia sit altera pars compositi essentialis
Quaestio 2 : An Deus potest facere materiam sine forma substantiali et accidentali
Quaestio 3 : Utrum caelum sit ex materia et forma conflatum
Distinctio 13
Quaestio 1 : Utrum lux sit forma accidentalis, vel substantialis corporis lucidi, an alia substantia
Quaestio 2 : Utrum lumen producatur in medio subito an successive
Quaestio 3 : Utrum lumen videatur
Distinctio 14
Quaestio 1 : An sint plures caeli, et de ordine eorum
Quaestio 2 : An caelum moveatur ab oriente in occidentem et contra sicut diximus
Quaestio 4 : An sufficiat unum uni planetae
Quaestio 5 : An sit aliquod caelum aquaeum
Quaestio 6 : An in haec inferiora agat
Quaestio 10 : An luna sit luminare minus
Quaestio 11 : An cometa significet mortes regum
Quaestio 12 : An centrum gravitatis terrae coincidat cum centro magnitudinis eiusdem
Quaestio 13 : De aqua quomodo ipsa non circuit totam terram cooperiendo
Quaestio 14 : Quid causae est ut mare fluat et refluat bis in die naturali vel prope diem naturalem
Quaestio 15 : An mare fuerit a Deo productum falsum
Distinctio 15
Quaestio 1 : An aqua sit in reptili et universalius an elementa sint realiter in mixto
Quaestio 2 : Utrum in homine in sexto die creato sit alia forma quam anima intellectiva?
Distinctio 16
Quaestio 1 : An potentiae animae ab essentia animae distinguantur
Quaestio 2 : Utrum sensus communis sit in corde vel in cerebro tanquam in suo organo
Distinctio 17
Quaestio 1 : In qua plaga terrae homines optime vivunt
Quaestio 2 : An Nilus, Ganges, Tigris et Eufrates de quattuor paradisi fontibus scateant
Distinctio 18
Quaestio 1 : De ratione seminali: quae res est ipsa
Quaestio 2 : An corpus Evae erat plasmatum ex sola costa Adae
Quaestio 3 : An mater concurrit per suum menstruum effective ad generationem prolis
Quaestio 4 : An anima Adae et Evae et breviter omnium simul creatae sunt
Distinctio 19
Quaestio 1 : Utrum homo pro statu innocentiae habuit immortalitatem
Distinctio 20
Quaestio 1 : An in statu innocentiae fuisset generatio
Distinctio 21
Quaestio 1 : An temptatio daemonis ex invidia oriebatur ad hominem callide
Quaestio 2 : An primus parens poterat peccare venialiter in statu innocentiae
Distinctio 22
Quaestio 1 : An peccatum Adae fuerit peccato Evae gravius
Quaestio 2 : An ignorantia excusavit peccatum Adae et cuiuslibet alterius
Distinctio 23
Quaestio 1 : An Adam in statu innocentiae habuit notitiam intuitivam de Deo
Quaestio 2 : An Deus poterat fecisse hominem impeccabilem
Quaestio 3 : An stante statu innocentiae Adam aliquam deceptionem incurrere poterat
Quaestio 4 : An Deus debuit promittere hominem temptari
Distinctio 24
Quaestio 1 : An portio superior et inferior sint duae potentiae distinctae
Distinctio 25
Quaestio 1 : An liberum arbitrium sit aliud a voluntate distinctum
Quaestio 2 : An potest probari in lumine naturali in nobis libertas
Quaestio 3 : An voluntas coagat ad suum actum elicitum
Quaestio 4 : An aliquid aliud a voluntate cum ipsa concurrat ad productionem actus eius
Distinctio 26
Quaestio 3 : Utrum actus meritorius et non meritorius sunt eiusdem speciei in genere naturae
Distinctio 27
Quaestio 1 : An liberum arbitrium cum gratia potest mereri aliquid de condigno
Distinctio 28
Quaestio 1 : De facultate liberi arbitrii: an requiratur gratia Dei praeveniens
Quaestio 2 : An homo sine gratia gratum faciente potest implere praecepta Dei et hominum
Quaestio 3 : An homo potest se immunem praeservare a peccato
Distinctio 29
Distinctio 30
Quaestio 2 : De peccati originalis qualitate
Quaestio 3 : De essentia iustitiae originalis
Quaestio 4 : An beata Dei genitrix fuit concepta in peccato originali
Quaestio 5 : Utrum aliquid de alimento transeat in compositionem hominis vel alterius animalis
Quaestio 6 : Utrum generatio fiat de superfluo alimento an de substantia generantis
Distinctio 31
Quaestio 1 : Utrum potentia generativa inter alias potentias sit magis infecta
Distinctio 32
Quaestio 1 : Utrum originale peccatum tollat baptismus
Quaestio 2 : Utrum omnes animae humanae sunt aequales
Distinctio 33
Quaestio 1 : An decedentes cum originali solo puniantur poena sensus
Distinctio 34
Quaestio 1 : Utrum sit aliquod summum malum nihil boni habens nec bono inhaerens
Distinctio 35
Quaestio 1 : Utrum peccatum corrumpat animam vel aliquid eius
Distinctio 36
Quaestio 1 : Utrum aliquis poenam patiatur sine culpa
Quaestio 2 : Utrum omnis culpa sit peccati poena
Distinctio 37
Quaestio 1 : Quid est peccatum
Quaestio 2 : An Deus sit actor mali
Quaestio 3 : An Deus concurrat ad peccatum
Quaestio 4 : Utrum Deus prius agat et coagat ad actus voluntatis creatae an contra
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum voluntas potest contravenire iudicio rationis
Distinctio 39
Quaestio 1 : Quid est synderesis et conscientia, et in qua potentia consistunt
Quaestio 2 : An quilibet contraveniens conscientiae suae peccat
Distinctio 40
Quaestio 1 : Utrum aliquis tantum meretur quantum intendit mereri
Distinctio 41
Quaestio 1 : Quae relatio requiritur ad hoc quod actus voluntatis fuerit moraliter bonus
Distinctio 42
Quaestio 1 : An actus interior et exterior sunt unum et idem peccatum
Quaestio 4 : Quid remanet in peccatore transeunte actum peccati a quo dicatur peccator
Quaestio 5 : An quaelibet pars peccati sit peccatum
Quaestio 6 : An bona circumstantia malitiam actus diminuat
Quaestio 7 : Utrum idem actus sit bonus et malus meritorie et demeritorie vel mortaliter
Quaestio 8 : An veniale potest esse mortale, et de discrimine inter veniale et mortale
Quaestio 9 : An omnis gula sit mortifera
Quaestio 10 : An omnis avaritia sit mortale peccatum
Quaestio 11 : An omnis acedia sit grave peccatum
Quaestio 12 : An omnis ira sit peccatum
Quaestio 13 : An omnis invidia sit peccatum mortale
Quaestio 14 : Utrum omnis superbia sit peccatum mortale
Quaestio 16 : An Deus potest punire aliquod peccatum ad condignum
Quaestio 17 : Quae sunt peccata in caelum clamantia, et quare ita appellitantur
Distinctio 43
Quaestio 1 : An peccatum in Spiritum Sanctum sit remissibile
Distinctio 44
Quaestio 1 : An potentia peccandi sit a Deo, similiter et actus eius
Quaestio 2 : An inferiores superioribus parere obligentur
Quaestio 4 : An Christiani possunt filios infidelium invitis parentibus baptizare
Quaestio 5 : An politia regalis per hereditariam successionem eidem praestet per electionem
Quaestio 6 : An rex sit dominus omnium quae sunt sub suo regno
Quaestio 7 : An quis per peccatum mortale perdit dominium rerum suarum
Quaestio 1
An materia sit altera pars compositi essentialisIN hac distinctione. 12. magister tangit aliqua attingentia primum caput geneseos: in qui describitur opus dei opificis in prima mundi creatione: scilibet opus creationis / opus distinctionis / et opus ornatus. Opus creationis est opus productionis creature de nichilo: quod describit ante omnem diem. et hoc tangit Moyses in capitis exordio. In principio creauit deus celum et terram. terra autem erat inanis et vacua et tenebre erant super faciem abyssi: et spiritus domini ferebatur super aquas. Opus distinctionis est quo ab inuicem distincte sunt partes mundi principales: scilicet celum et elementa. et hoc describitur factum tribus primis diebus: quorum primo facta est lux. secundo firmamentum. tertio aquae et terra. et licet in tertio die productio planetarum (quae videtur partinere ad opus ornatus terre) describatur: hoc ideo est: quia plante immobiliter adherent terre quaesi pars eius. ideo cum terra describuntur. Ornatus est quid extrinsecum / ac separatum / acper se mobile / ab eo quod ornat. Opus ornatus est productio luminarium et mixtorum. et ille tribus vltimis diebus describitur. quaerta die ornatus celi. quinta die ornatus aquae sexta die ornatus terre.
¶ Circa distictionem triplicem mouebo quaestionem. prima erit an materia sit altera pars compositi essentialis 2. an deus potest facere materiam omnis forme immunem. Tertio an celum sit compositum ex materia et forma.
¶ Circa primam quaestionem scito sunt due vie: quarum vna non ponit nisi vnum principium in toto composito: quod alber tus materiam et richardus middiltoun formam vocat. Alia est via communis ponens materiam et formam realiter distinctas ess partes compositi: quam solam puto veram.
¶ Propterea ponitur hec conclusio. forma realiter distinguitur a materia. Probatur hec conclusio. materia sola creatione producitur. forma naturaliter producitur et educitur de potentia materie. alias ignis non produceret formam ignis in materiam quae fuit.
¶ Secundo arguitur ad idem. Aliquid mutatur. 5. phisicorum. omnis mutatio est rei aliter se habentis. quia generatio est mutatio de non subiecto in subiectum. corruptio est a subiecto in non subsm: vt patet ex eodem quinto. ergo illic est materia communis manens sub vtroque extremo transmutationis.
¶ Tertio arguitur. In omni genere est comprerecause ordinem et statum 2. methaphisce. patet in genere efficientis et finalis. ergo oportet dare primum receptiuum formarum: scilicet materiam. Et patet ratione: quaelitas inheret quam titati. vel in quantitate est status: et habeo intentum vel quantitas inheret alicui vlteriori: et non sine statu: ergo standum est in aliquo primo receptiuo: quod est materia¬
¶ Insuper primo phisicorum tria sunt principia rerum naturalium / materia / forma / et priuatio. ergo materiaet forma realiter distinguuntur. Et Augustinus 2 confessionum: duo fecisti domine. vnum prope te et aliud prope nichil: quod vocat materiam. forma autem non est prope nichil. illud est satis commune: nec reuocatur a sapiem tibus in dubium.
¶ Contra conclusionem arguitur: septio methaphisce materia non est quid nec quaele. et sic de aliis predicamentis.
¶ Respondetur dupliciter. vno modo Aristo. loquitur illic recitado opinonem antiquorum 2. modo loquitur de ente distincte quod admodum est forma arguitiue rerum distinctionem probamus per formam. hoc noua translatio satis manifestat: quae sic dicit. dico materiam id quod per se non dicitur quaele nec quantum / nec aliquid alio rum per quod terinatur ens. et commeto. 8 eiusdem dicit conmentator. intelligo per materiam id quod existens per se non dicitur quaele nec quantu nec aliquid aliorum praedicamentorum.
¶ Secudo arguitur. ex duobus existentibus in actu non fit vnum 3. sed per conclusionem materia existit actu. et etiam forma: vt notum. ergo ex eis non fit vnum 3.
¶ Dicitur. duobus modis aliquid esse ens in actu. vnomodo quia actualiter existit in rerum natura extra suam causam. sic materia est ens in actu. aliomodo quia est actus vel ex actu compositum quam admodum est forma vel res ex materia et forma tomposita. Prinmomodo ex duobus existentibus in actu fit vnum. 3 non autem 2. modo. nec duo equi vnum equum componunt: nec due forme substantiales eandem materiam informant. non pono formam corpeitatis ab vltimia forma specifica distinctam.
¶ Tertio arguitur. Materia non est scibilis nisi in analogia ad formam primi phisicorum. sed si mate ria esset ens distincta a forma esset per se intelligibilis sicut est ens per se.
¶ Respondetur. aliqua pro isto statu du¬ cunt nos in cognitionem aliorum. vt forma cognoscitur per opationem. per hoc quod aqua frigefacit et ignis calefacit alia arguimus formam. et quia stante idemptitate subiecti: alia et alia apphendimus forma: cognoscimus materiam. vt patet quando lignum incineratur. sic pro isto. statu cognoscimus materiam in analogia ad formam. anima separata vel anima bti materiam intuitiue cognoscit sicut oculus meus albedinem.
¶ Quarto arguitur. si materia sit: tunc alteratio non differt a generatione: cum ipsa suicipiat tam formam substantialem quam accidentalem. et hoc tenendo quod est subiectum accidentium materialium:
¶ Respondetur: non sequitur. alteratio differt a generatione ex parte termin introducendi in alteratione accns solum producitur in geneatione generatur substantia 2. differunt / ex parte subiecti denontationis. in alteratione totum copositu manet vnum et idem an accidens productum et post. non sic in generatione. altera pars essentialis compositi corrumpitur. quia generatio vnius est corruptio alterius.
¶ Quinto arguitur. materia vocatur in potentia: primo phisicorum: et forma actus. ergo nullomodo materiaest actus.
¶ Respondetur distinguendo quod materia sit in potentia vel in potentia obiectiua tantum. et sic nego. solum illud est in potentia obiectiua tantum quod non est et potest esse. esse in potentia subiectiua non repugnat actuali existentie. modo materia est in potentia subiectiua: est tamen actualiter in rerum natura. appropriate et in communi vsu non dicitur actus. vocatur potentia quia nichil actuat: sed ceteras formas in se recipit. forma sper actuat extraanimam intellectiuam: propterea vocatur actus.
¶ Sexto arguitur. Quando lignum corrumpitur et generatur ignis: nichil materie manet. ergo probatio nulla et fundamentum debile. Antecedens patet. generatio est huius totius in hoc totum nullo sensibili manente eodem: primo de generatione. sed si materia communis maneret: et est sensibilis per solutionem datam: aliquid sensibile mane ret in genito quod prius fuit in corrupto.
¶ Respondetur negando antecedens. et ad probationem qua fundatur in Aristotele primo de generatione. Generatio est huius totius in hoc totum. Dicitur. illic capitur totius et totum cathegoreumatice et non sincathegoreumatice. an sit resolutio formarum substantialium et accidentalium ad materiam prima. post hoc dicetur.
¶ Septimo arguitur: ex conclusione sequitur quod forma substantialis in generatione est accidens. consequens est falsum. ergo et antecedens. Consequentiam probo per diffinitionem accidentis. potest adesse et abesse subiecto preter subiecti corruptionem.
¶ Respondetur negando sequelam. et ad probationem dicitur quod diffinitio accidentis intelligitur de illo quod potest aduenire subiecto completo. hoc est: capiendo subiectum pro aggregato ex materia et forma.
¶ Dubitatur An deus potest creare materiam alterius speciei ab illa qua habemus in istis inferio ribus.
¶ Respondetur. deus potest creare substantiam viliorem et inferiorem materia. Probatur deus potest inter eum et supremum angelum creare alium angelum perfectiorem primo angelo. et sic sine statu. Patet. potest creare corpus quantum et adhuc maius sine statu. ergo eodem modo in perfectione. et per idem in impefectione. nec obuiat auctoritas Augustini allegata. loquitur de facto et in substantia. ego autem de possibili. licet materia dicatur esse prope nichil: aliqua substantia potest magis appropinquare: et erit materia alterius speciei. sicut nunc de facto quodlibet accidens est imperfectius entita tiue quod maturia. quia nullum accidens suapte natura potest per se existere. sed requirit basim et sustenta culum substantie cui innititur. materia per se existit et sustentaculum dat forme. sed formam in se fuscipere non arguit perfectionem in materia: sed imperfectionem. sed formam tamquam suam perfectionem appetit: vt turpe bonum et femine virum / primo Phisicorum.
On this page