Quaestio 3

CIrca hanc distinctionem. 12. queritur tertio / n celum sit ex matria et foratia conflatum irca hanc quodnem varie stit hominum opinones

¶ Prima Aristotelis qui visus ceo ponere celum substantiam simplicem vt simplex distinguatur a composito ex materia et fora. bene tamen est extensa et quaedaem sudiantia quae est subietum lucis / luminis / et ceterorum accesentium celestium. si motus localis teneatur res distincta a mobili et loco: illi subsane inheret. et licet istd egre ex Aristotele deduci potest: hoc expresse tenet commentator de substia orbis.

¶ Alii fideles tenent celum compositum ex maturia et forma propter primum caput geneseos. et hi sunt geminati. aliqui ponunt in celo matriam alterius rationis a materiamixtorum. Tertii ponunt materiam eiusdem rationis in celo et in mixtis. et adhuc multi ponunt celos animatos anima intellectiua. Alii non ponunt eos animatos

¶ Circa hoc ponam aliquas conclusiones. quarum prima est. licet in lumine naturali non potest efficaciter probari quod celum non habeat materiam et formam: tamen in lumine naturali ipsa forte est apparentior opposita

¶ Secunda conclusio. in celo ponenda est materia.

¶ Tertia conclusio. maturia celi est eiusdem rationis cum maturia in istis inferioribus.

¶ Quarta conclusio. celum est compositum ex maturia et forma.

¶ Quinta conclusio. celum non habet intelligentiam vel naturam intellectualem tanquam formam eius.

¶ Prima conclusio quo ad eius priorem partem patet. non potest reprobari in lumine naturali quin celi sint animati. patebit in quinta conclusione et eius obiectionibus. Plinius perse / et plerique gentiles / putarunt solem esse deum et animal viuens propter mirabiles effectus quis habet in istis inferioribus.

¶ Secundo arguitur ad idem. illud est falsum vt canunt conclusiones sequntes. ergo non potest probari in lumine naturali sufficienti probatione.

¶ Secunda pars patet. maturia non cognoscitur nisi in analogia ad formam primo Phisicorum. sed celum semper manet stabile et incorruptibile. ergo non est ponenda materia in celo. Item: si in celo esset materia: illa non est sine fora in lumine naturali appetitus matrie est ad aliam foratiam. maturia sper tendit ad maleficium I Nhisicorum.

¶ Secunda conclusio probatr per comnem sapientum exponem exponentium illud Geneseos I In principio creauit deus celum et terram. per celum intelligunt celum estpireum mox angelis repletum. per terram materiam ex quae omnia formata sunt.

¶ Tertia conclusio probatur. non est ponenda pluralitas sine necessitate omnia praesent saluari ponendo in celo materiam eiusdem rationis cum matria in his inferioribus. igitur.

¶ Insuper. Augustinus dicit materiam primam fuisse creatam prope nihil ita quod ipsa inter omnes substantias est infima. si maturia celi esset alterius speciei a maturia in his inferioribus: accederit ad fortras in perfectione super maturias in his inferioribus.

¶ Tertio. non iunat maturia altrius ratio quod nis ad sustinenda perpetuitatem celi pro quae omnes laborant. quod patet. si deus crearet materiam alterius speciei (quod credo esse ei possibile) illam matriam potest infortrare forta ignis vel aquae et tunc esset corruptio et productio. ergo inane est ponere in celo materiam alterius rationis.

¶ Si dicas ob nobilitatem maturie. quia habet materiam nobiliorem.

¶ Contra. nobilitas maturie non requiritur nisi propter nobilitatem fortre vel incorruptibilitatem. non secundum: ex dictis. nec primum. anima intellectiua est nobilior forma celi: et quaelibet anima sensitiua: cum viuens praestet non viuenti.

¶ Quarta conclusio sequitur ex dictis.

¶ Quinta conclusioprobatur auente. Unte Ioanes damascenus. c. 6. secundi libri de orthodoxa fide: sic ait nullus autem celos aut luminaria arbitretur animata: inaniata em sunt et insensibilia quaere si scriptura dicat: Letentur celi et exultet terra angelos qui sunt in celo: et homines qui sunt in terraad leticia vocat. nouit em scriptura prosopopeiam personarumque fictionem vsurpare: et de inanimis vt de alatis dicere. vt mare vadit et fugit: iordanis conuersus est retrorsum. etc. hec Damascenus. idem tenet. Basilius in examerio

¶ Secundo. ponere corpora celestia animata est articulus exconicatus a domino Stephanon epso Parisiensi.

¶ Tertio arguitur. Si celi essent animati: vosimile esset quod ille anime essent iuste et btem. et per consequens licite adorande: cuius oppositum patet per scriptura. crebritur reprhabensi sunt qui solem et lunam et celi miliciam adorarunt. patet in libris Regum et prophet frequentur. et Iob. 3 si vidi solem cum fulgeret: et lunam incidente clare: et osculatus sum manum mea ore meo: quae est iniquitas maxima et negociatio contra deum.

¶ Probat hanc conclusionem beatus thomas in prima parte. q. 70. sic. si celum esset animatum: frustra anima vniretur celo. non propter perfectionem in essendo: pro eo maturia est propter forma et non econuerso. 2. Nhisic. nec propter perfectionem in operando. quia equae perfecte potest operari non vnita sic vnita.

¶ Richardus sic arguit. celum non habet animam vegetatiua: quia nec augetur nec minuitur. nec habet animam sensitiuam: quia non habet instrumenta sentiendi. nec habet intellectiuam: quia intellectiua supponit has.

¶ herationes facile repelluntur. prior concludit quod anima non redit ad corpus in resurrectione. Dicerent aduersarii: habet animam ob perfectionem totius.

¶ Ad secundum argumentum dico / quod ipsum praesupponit falsum. eadem est anima intellectiva sensitiva / et vegetativa. celum tamen nec augetur nec sentit sensatio est in animalibus instrumenta sentiendi habentibus. et si diceretur planetas et stellas esse celo rum oculos: sicuti aliqui vident vno oculo in frao¬ te nescis efficaciter oppositum concludere.

¶ Contra priorem partem prime conclusiois non obiiciam: quia eius obiectio ex secunda / tertia / et quaerta patebit.

¶ Contra posteriorem partem sic arguo. celum est sanlia simplex. ergo vel est matria sola: et tunc dabitur matria sine forma. vel fortia sola sine materia. sed non est ponenda fortra substantialis sine maturia. ergo est totum compositum. quia non est alia substantia

¶ Respondetur. nec est maturia nec fortia: sed altius rationis ab vtraque. non de natura elementorum sicut dixit plato: sed est quinta essentia ab elementis et elementatis distincta: sicut dicit Aristoteles. siue dicatur maturia vel foratia propter plura conuenientia cum vna quam altera: non refert de nominbus. satis est: non est eiusdem speciei specia lissime cum eis. quod cum vtraque conueniat / patet. est subsundum accidentium: quod maturie conuenit. agit actione reali. sed hoc est cum foratia conuenire.

¶ Secundo arguitur. ex illo celum non mouebitur. cum non a fortia eius: quia non habet formam tanquam partem eius.

¶ Illud non concludit propter duo. Tum primo. dica primo celum mouet se si guitas separata: tenendo quod guitas est sua quantitas. sic essentia celi mouerse circularitur. et illud patebit amplius postea per ea quae dicausa de perpetuitate motus eius: et eius essentia. Secundo dicausa. mouetur a motore extrinseco: sicut nunc communiter dicitur de celo.

¶ Preturea arguitur. in celo est quantitas / raritas / et densitas: quae suut conditiones materie. ergo celum est matria.

¶ Dico: ille non sunt passiones solius maturie: siue ponatur quantitas disticta a re quanta siue no: extendendo passiones ad accestentia inseperabilia.

¶ Insupersecundum philsobeus primo de celo: celum est compositum ex tota matria sua.

¶ Dico accipit matriam pro parte integli. Possunt fieri argumenta per auentes Aristotel et commetatoris ponentium celos animatos: quae contra hanc quintam conclusionem post hac adducam.

¶ Contra tres sequentes conclusiones siml argumentor. ex dictis sequitur quod celum esset corruptibile naturaliter: cum omnis potentia passiue materie sit contradictionis. 0. Metha.

¶ Item. appetitus matrie est ad quamlibet formam. sed ille: si no habtret quamlibet: esset inanis. ergo celum si sit compositum exmaturia et fortra: non potest salua ri perpetuum: cuius oppositum dicit Aristoteles primo de celo et mundo.

¶ Respondetur. celum et creatura quaelibet potest a deo corrumpi et annichilari. sed naturaliter procedamus. ex conditione quam deus dedit celo non sufficit dice re celum habet perfectissimam formam: et sic matria eius non appetit aliam. anima intellectiua est perfectior forma celi: et tamen homo non est perpetuus.

¶ Secundo: materia appetit formam imperfectam sicut perfectam cum omnem appetit. vis argumenti in hoc consistit. vnde prouenit illa perpetuitas quam Aristoteles in lumine naturali loquens celo at tribuit: quam fidelis si non esset doctus ab oraclusio de opposito) daret. cum iam diu erat in motu continuo et reglari. fidelis ex philosophia capit quo modo sphera ignis est celo lune contiguus: et percipit quod celum hoc non obstante) durat in suo vigore: vel oportet dicere quod deus celum ita conseruat miraculose ne corrumpatur: vel quod est ex natur a celi quam deus celo communicauit. Secundum est rationabilius: quia his que videmus conformius quando non constat ex scriptura de hoc modo vel illo: capiendus est modus lumini naturali con¬ formior. ista perpetuitas celi ex hoc contingit / vt opinor. celum non habet qualitatem aliquam contrariam igni / vel alicui mixto ei applicabili: nec contra. propterea calor ignis / nec alia eius qualitas contrariatur alicui qualitati celi. nec econuerso. propterea nulla est actio realis / nec reactio generatiua et corruptiua inter ea. propterea celum non potest corrumpere partem ignis et in se conuertere: nec ignis partem celi. none vides aurum propiectum in ignem diutissime durare. nec potest nisi per aliquas aquas liqueferi. et si non essent ille aque liquefieri non potest. Uidemus aliqua a multis posse corrumpi: vt homo ab igne / aqua / et mille modis in interitum tendit. aliqua sunt quae a paucis corrumpi possunt: vt aurum. aliquid potest fieri quod a nullo agente creato corrupi potest: et itaest de facto de celo. Et licet possit producere qualitatem vt calorem mediante lumine in his inferiori bus: nichil potest corrumpere in suam naturam conuertendo. non potest corrumpere calorem vel siccitatem ignis in sua sphera in parte / vel in toto. nec aliud corruptibsle ei applicatur. ergo nihil in se conuertere potest. nec sunt qualitates prime in vllo celo: ergo vnum celum non potest aliud corrumpere: siue habeaut formas distinctas / siue non. Celum non suscipit peregrinas impressi ones secundum philosophum: hoc est qualitates primas et eas consequentes: vt saporem / colorem / odorem / et hmoni. quare est quod ignis corrumpit aquam. quia habet accidentia contraria aque. proprterea in eam agit. ergo si applicetur ignis vnisubstantie (quam admodum est celum) cui nullam habet repugnantiam: in illam nunquam aget. celum nec sic citatem nec caliditatem vel accidens peregrinum in se suscipit. ergo ignis nichil in celo corrum pere potest. homo: licet habeat partes essentiales quarum quelibet est perpetua et incorruptibilis a creatura. quia tamen anima intellectiua requirit aliquas qualitatiuas dispositiones ad hoc quod forma materia informet: et alique illi anime naturaliter aduersantur: et agentia naturalia possunt illa accidentia corrumpere et repugnantia introducere: homo naturaliter corrumpitur extenso vocabulo corruptionis vt diximus in. 45. distinctione quarti. non est sic in celo. etiam potest deus facere forma neutram quae nullis accidentibus aduersaretur. illis accidentibus hinc inde introductis stat forma celi in sua materia.

¶ Ad auctoritates insinuantes quod materia est causacorruptionis. et possunt multe alie adduci. septimo Metaphisice materia est qua res potest esse et non esse. et secundo de generatione / que habent eandem materiam sunt inuicem transmutabilia Ad omnes concedo quod materia est in potentia contradictionis respectu cuiuslibet forme. sed illa potentia non potest reduci ad actum per ignem: et forte per nullum agens creatum / siue ei applicetur siue non. sufficit quod nullum agens quod ei applicabitur potest ipsum corrumpere. nec celum aliquid potest corrumpendo. in se conuertere quaeli¬ tatiua dispositio pro sua forma nulli contrariatur. et per consequens non corrumpit accidentia elementorum vel mixtorum disponendo ea ad susceptionem forme celi. nec est communicata forme celi actiuitas vlla in posse formam ignis corrumpere. Illud dictum commune materia est causa corruprtionis: debet intelligi ad bonum sensum: hunc scilicet: sunt qualitates contrarie inter agem tia inferiora in materiis comunicantia: et materia suscipit contrarias formas. sic materia est causa corruprtionis ad sensum improprium consuetum apud homines. magis forma es causa corrupartionis et accidentia contraria quod materia / cum ipsa nullius actionis phisice est: nec vnquam procrearet sibi formam nisi ei communicaretur ab extrinseco. et indifferenter se habet respectu cuiuslibet forme. appetitus materie est ipsa materia. sic appetitus forme et accidentis cuiuslibet secum idenptificatur: et appetit generare et corrumpere. nichil est quod aliqui dicunt dato quod non haberet contrium potens ipsum corrumpere: corrumpetur: cum habeat corruptionem intrinsecam: scilicet materiam. iam ad hoc respondimus quod materia non est principium intrinsecum corruptionis nisi ad sensum improprium quem dedimus inter soluendum. nec aliud iudico respondendum omnibus his auctoritatibus. nec vllam aliam difficultatem in materia illa video.

¶ Sed epilogo summam rei. celum non suscipit peregrinas impressio nes vllas: hoc est accidentia quae disponunt ad generationem et corruptionem. ergo nullum agens potest dis. ponere materiam celi ad susceptionem alterius / forme a forma quam habet: nec celum indispone: re. ergo ipsum semper stat in suo vigore. nec celum / potest alia corrumpendo in se conuertere: cum aliis non conrietur. nec sua forma potest formam substatialem corrumpere vllam vt formam celi generet. perfectio forme sue non arguit eius actiuitatem. patet de animaintellectiua que est forma celi perfectior: et nullius substantie productiua.

¶ Secundo arguitur. sicelum esset sic compositum sequeretur quod non egeret motore extrinseco sicut communius sapientes dicunt. ergo non est compositum.

¶ Respondetur: hoc argumentum est contra omnes de motum celi. si non esset aliquod aliud obstans quam quo ad motum: dicerem non inconuenire quod celum circulariter moueatur a sua forma substantiali: vel a forma accidentali connaturali. sicut graue a grauitate descendit. videmus molam fabri circularitur motam per impetum impressum. quare negandum est quin deus potest producere vnum accidens quod mouebit celum circulariter naturaliter / et continuo. et eodem modo de forma substantiali.

¶ Contra quintam conclusionem arguitur. Aristoteles dicit in secundo de celo et mundo quod celi sunt viui et operationem animalem habentes. Et commentator duodecimo methaphisice dicit: oportet dicere celum esse animatum necessario: et motum celi a duplici motore ponit: vno scilicet appropriato et sibi intrinseco: quem animam celi vocat. Et auicenna nono methaphisice dicit celos esse formaliter animatos

¶ Respondetur: de facto commentator sic dicendo sibi contradicit. ex illo sequitur quod celum non est substantia simplex: cuius oppositum manifeste dicit in de substantia orbis. negetur Auicenna. potest dici quod Aristoteles intellexit de anima coassistente. et si oppositum voluerit: non sibi contradicit: sed non improbabiliter in lumine naturali est loquutus. hoc Plato tenuit: vt Augustinus. 13 de ciuitate dei recitat. Multi tamen philspitenuerunt oppositum. Anaxagoras sicut recitat Augustinus. 8. de ciuitate apo Athenienses est factus reus eo quod diceret solem esse lapidem ardentem. ergo erat vulgaris opinio apud Athenienses dicere solem esse deum. Dubitat Augustinus in enchiridion capite. F77. cum nonnulla de angelica natura disseruisset subiungit. Sed nec illud quidem certum habeo vtrum ad eandem societatem partineant sol et luna et cuncta sydera: quamuis non nullis lucida corpora esse non cum sensu vel intelligentia videantur. Et primo retractationum capite decimo dicit. mundum esse quoddam animal sicut Plato sensit: aliique phi quam plurimi / nec ratione certa indagare potui: nec diuinarum scriprturarum auente persuadere posse cognoui. Unde tale aliquid ad me dictum quo illud possit accipi in libro de immortalitate anime temere dictum noui: non quia hoc falsum esse confirmo: sed quia nec verum esse apprehendo quod anim al sit mundus. Augustinus super ista materia dubitauit: et patet in secundo super Genesimad litteram. Origenes posuit corpora celestia animata. Idem videtur assentire Hieronymus exponens illud Ecc lesiastici primo. Lustrans vuiuersa per circui tum parget spiritus. Beatus Thomas secundo libro contra gentiles capite septimo dicit: nullum illorum modorum esse hereticum: puta ponendo celos animatos vel oppositum: et bene dicit. Secutus sum tamen quintam conclusionem tanquam communi vie magis amicam: et cum articulo Parisien si conuenit.

¶ Ex his vides licet possit ostendi in lumine naturali quod celum sit alterius essentie ab elementis et mixtis: cum elementa moueantur motu suo naturali: solo motu recto accedendo ad centrum terre vel ab eo discedendo: et non moueantur circueundo nisi aliunde tracta: vt de igne vel aere iudicamus per commetam circulariter motam: et tamen non est in celo. vel quando per agitationem venti aqua vel aer mouetur. et mixta moueantur secundum naturam elementi predominantis in illo eodem motu. celum mouetur circulariter circa mundum vt videmus. prima etiam agunt et patiuntur inuicem corrumpendo. hoc celo non conuenit. ergo in lumine naturali concluditur alterius essentie ab elementis et mixtis.

¶ Preturea. in lumine naturali difficile est efficaciter probare celum esse substantiam simplicem. etiam est difficile in eodem lumine probare oppositum. et sic in lumine naturali illa pars est probleumatica. Constat tamen in altiore lumine quod celum est ex materia et forma compositum. Noninsisto pro nunc an possit bene teneri cum lumine fidei quod celum est substantia simplex. Ulterius dixi. licet nescirem conuincere vlla ratione naturali volentem tenere celos animatos anima intellectiua: teneo quintam conclusionem quod celi non sunt animati.