Table of Contents
Commentarius in librum secundum Sententiarum (Redactio B)
Distinctio 1
Quaestio 1 : An causalitas creaturarum praesupponit productionem personarum in diuinis ad intra
Quaestio 2 : An mundus incepit esse, capto mundo pro toto universo Deo secluso
Quaestio 3 : An Deus mundum sive mundialem machinam creaverit intelligendo et volendo tantum
Quaestio 4 : An fuerit possibile mundum fuisse ab aeterno
Quaestio 5 : An enti successivo repugnet aeternitas
Quaestio 7 : Utrum Deus habeat vim conservativam et effectivam respectu omnium
Quaestio 8 : An possit probari in lumine naturali quod Deus est causa efficiens omnium aliorum a se
Quaestio 11 : An natura angelica naturae animae praestet in nobilitate entitativa
Quaestio 12 : An angelus et anima specie differant
Distinctio 2
Quaestio 1 : Utrum motus localis sit res successiva ab omni re permanente et permanentibus distincta
Quaestio 3 : Penes quid habet attendi velocitas motus localis penes effectum
Quaestio 4 : Penes quid attenditur velocitas motus penes causam
Quaestio 5 : An locus sive aliud quodlibet continuum ex punctis confletur
Quaestio 6 : An puri continui detur minima pars
Quaestio 7 : An detur minimum naturale
Quaestio 8 : An angelus sit in loco
Quaestio 10 : An plures angeli possunt esse in eodem loco adaequato
Quaestio 11 : An angelus potest se movere localiter
Quaestio 12 : An potest se movere successive et subito per medium
Quaestio 13 : An tempus sit res successiva mensurativa durationis rerum corruptibilium
Distinctio 3
Quaestio 2 : De notitia angelorum: an cognitio angeli distinguitur ab angelo
Quaestio 4 An sint ponendae species in medio repraesentative rerum quorum sunt species
Quaestio 5 : An angelus possit se intelligere per essentiam suam
Quaestio 6 : An angelus naturaliter cognoscat vel cognoscere possit distincte Deum in via
Quaestio 9 : An angelus potest tot habere notitias actuales quot habet species
Quaestio 10 : An notitia intuitiva potest esse de obiecto non existente
Quaestio 11 : An notitia intuitiva potest supernaturaliter esse sine potentia obiecti
Quaestio 12 : An notitia intuitiva producatur a sola potentia, vel ab obiecto
Quaestio 13 : An intellectus noster possit se intuitive cognoscere
Distinctio 4
Quaestio 1 : An angeli creati sunt in gratia
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum prius angeli meruerint beatitudinem quam ipsam acceperint
Quaestio 3 : An Deus poterat creare angelos beatos in primo instanti et malos miseros
Distinctio 6
Quaestio 1 : An primus angelus poterat appetere aequalitatem Dei
Quaestio 2 : Quo peccato peccavit primus angelus, et ad quod genus vitii reduci habet
Distinctio 7
Distinctio 8
Quaestio 1 : An angeli sint corporei et an possint assumere corpora
Quaestio 2 : An angeli fallantur et errent
Quaestio 3 : An daemon possit sensibus humanis illudere
Distinctio 9
Quaestio 1 : Utrum omnes homines salvandi assumantur ad novem angelorum ordines
Quaestio 2 : Utrum angeli superiores illuminent inferiores et contra
Quaestio 3 : An angelus sibi relictus potest cognoscere secreta alterius angeli vel hominis
Quaestio 4 : De angelorum locutione
Quaestio 5 : Quonam pacto angeli inter se mutuo loquuntur
Distinctio 10
Quaestio 1 : Utrum omnes angeli mittantur
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum angelus potest hominem erudire vel facere peccare
Distinctio 12
Quaestio 1 : An materia sit altera pars compositi essentialis
Quaestio 2 : An Deus potest facere materiam sine forma substantiali et accidentali
Quaestio 3 : Utrum caelum sit ex materia et forma conflatum
Distinctio 13
Quaestio 1 : Utrum lux sit forma accidentalis, vel substantialis corporis lucidi, an alia substantia
Quaestio 2 : Utrum lumen producatur in medio subito an successive
Quaestio 3 : Utrum lumen videatur
Distinctio 14
Quaestio 1 : An sint plures caeli, et de ordine eorum
Quaestio 2 : An caelum moveatur ab oriente in occidentem et contra sicut diximus
Quaestio 4 : An sufficiat unum uni planetae
Quaestio 5 : An sit aliquod caelum aquaeum
Quaestio 6 : An in haec inferiora agat
Quaestio 10 : An luna sit luminare minus
Quaestio 11 : An cometa significet mortes regum
Quaestio 12 : An centrum gravitatis terrae coincidat cum centro magnitudinis eiusdem
Quaestio 13 : De aqua quomodo ipsa non circuit totam terram cooperiendo
Quaestio 14 : Quid causae est ut mare fluat et refluat bis in die naturali vel prope diem naturalem
Quaestio 15 : An mare fuerit a Deo productum falsum
Distinctio 15
Quaestio 1 : An aqua sit in reptili et universalius an elementa sint realiter in mixto
Quaestio 2 : Utrum in homine in sexto die creato sit alia forma quam anima intellectiva?
Distinctio 16
Quaestio 1 : An potentiae animae ab essentia animae distinguantur
Quaestio 2 : Utrum sensus communis sit in corde vel in cerebro tanquam in suo organo
Distinctio 17
Quaestio 1 : In qua plaga terrae homines optime vivunt
Quaestio 2 : An Nilus, Ganges, Tigris et Eufrates de quattuor paradisi fontibus scateant
Distinctio 18
Quaestio 1 : De ratione seminali: quae res est ipsa
Quaestio 2 : An corpus Evae erat plasmatum ex sola costa Adae
Quaestio 3 : An mater concurrit per suum menstruum effective ad generationem prolis
Quaestio 4 : An anima Adae et Evae et breviter omnium simul creatae sunt
Distinctio 19
Quaestio 1 : Utrum homo pro statu innocentiae habuit immortalitatem
Distinctio 20
Quaestio 1 : An in statu innocentiae fuisset generatio
Distinctio 21
Quaestio 1 : An temptatio daemonis ex invidia oriebatur ad hominem callide
Quaestio 2 : An primus parens poterat peccare venialiter in statu innocentiae
Distinctio 22
Quaestio 1 : An peccatum Adae fuerit peccato Evae gravius
Quaestio 2 : An ignorantia excusavit peccatum Adae et cuiuslibet alterius
Distinctio 23
Quaestio 1 : An Adam in statu innocentiae habuit notitiam intuitivam de Deo
Quaestio 2 : An Deus poterat fecisse hominem impeccabilem
Quaestio 3 : An stante statu innocentiae Adam aliquam deceptionem incurrere poterat
Quaestio 4 : An Deus debuit promittere hominem temptari
Distinctio 24
Quaestio 1 : An portio superior et inferior sint duae potentiae distinctae
Distinctio 25
Quaestio 1 : An liberum arbitrium sit aliud a voluntate distinctum
Quaestio 2 : An potest probari in lumine naturali in nobis libertas
Quaestio 3 : An voluntas coagat ad suum actum elicitum
Quaestio 4 : An aliquid aliud a voluntate cum ipsa concurrat ad productionem actus eius
Distinctio 26
Quaestio 3 : Utrum actus meritorius et non meritorius sunt eiusdem speciei in genere naturae
Distinctio 27
Quaestio 1 : An liberum arbitrium cum gratia potest mereri aliquid de condigno
Distinctio 28
Quaestio 1 : De facultate liberi arbitrii: an requiratur gratia Dei praeveniens
Quaestio 2 : An homo sine gratia gratum faciente potest implere praecepta Dei et hominum
Quaestio 3 : An homo potest se immunem praeservare a peccato
Distinctio 29
Distinctio 30
Quaestio 2 : De peccati originalis qualitate
Quaestio 3 : De essentia iustitiae originalis
Quaestio 4 : An beata Dei genitrix fuit concepta in peccato originali
Quaestio 5 : Utrum aliquid de alimento transeat in compositionem hominis vel alterius animalis
Quaestio 6 : Utrum generatio fiat de superfluo alimento an de substantia generantis
Distinctio 31
Quaestio 1 : Utrum potentia generativa inter alias potentias sit magis infecta
Distinctio 32
Quaestio 1 : Utrum originale peccatum tollat baptismus
Quaestio 2 : Utrum omnes animae humanae sunt aequales
Distinctio 33
Quaestio 1 : An decedentes cum originali solo puniantur poena sensus
Distinctio 34
Quaestio 1 : Utrum sit aliquod summum malum nihil boni habens nec bono inhaerens
Distinctio 35
Quaestio 1 : Utrum peccatum corrumpat animam vel aliquid eius
Distinctio 36
Quaestio 1 : Utrum aliquis poenam patiatur sine culpa
Quaestio 2 : Utrum omnis culpa sit peccati poena
Distinctio 37
Quaestio 1 : Quid est peccatum
Quaestio 2 : An Deus sit actor mali
Quaestio 3 : An Deus concurrat ad peccatum
Quaestio 4 : Utrum Deus prius agat et coagat ad actus voluntatis creatae an contra
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum voluntas potest contravenire iudicio rationis
Distinctio 39
Quaestio 1 : Quid est synderesis et conscientia, et in qua potentia consistunt
Quaestio 2 : An quilibet contraveniens conscientiae suae peccat
Distinctio 40
Quaestio 1 : Utrum aliquis tantum meretur quantum intendit mereri
Distinctio 41
Quaestio 1 : Quae relatio requiritur ad hoc quod actus voluntatis fuerit moraliter bonus
Distinctio 42
Quaestio 1 : An actus interior et exterior sunt unum et idem peccatum
Quaestio 4 : Quid remanet in peccatore transeunte actum peccati a quo dicatur peccator
Quaestio 5 : An quaelibet pars peccati sit peccatum
Quaestio 6 : An bona circumstantia malitiam actus diminuat
Quaestio 7 : Utrum idem actus sit bonus et malus meritorie et demeritorie vel mortaliter
Quaestio 8 : An veniale potest esse mortale, et de discrimine inter veniale et mortale
Quaestio 9 : An omnis gula sit mortifera
Quaestio 10 : An omnis avaritia sit mortale peccatum
Quaestio 11 : An omnis acedia sit grave peccatum
Quaestio 12 : An omnis ira sit peccatum
Quaestio 13 : An omnis invidia sit peccatum mortale
Quaestio 14 : Utrum omnis superbia sit peccatum mortale
Quaestio 16 : An Deus potest punire aliquod peccatum ad condignum
Quaestio 17 : Quae sunt peccata in caelum clamantia, et quare ita appellitantur
Distinctio 43
Quaestio 1 : An peccatum in Spiritum Sanctum sit remissibile
Distinctio 44
Quaestio 1 : An potentia peccandi sit a Deo, similiter et actus eius
Quaestio 2 : An inferiores superioribus parere obligentur
Quaestio 4 : An Christiani possunt filios infidelium invitis parentibus baptizare
Quaestio 5 : An politia regalis per hereditariam successionem eidem praestet per electionem
Quaestio 6 : An rex sit dominus omnium quae sunt sub suo regno
Quaestio 7 : An quis per peccatum mortale perdit dominium rerum suarum
Quaestio 2
An corpus Evae erat plasmatum ex sola costa Adae¶ Prosolutione questionis pono conclusiones. Prima est. ex sola vna costa potest fieri integrum corpus eue. Probatur hec conclusio: poterat adam fuisse magnus vir: et vnam costam habere multo maiorem aliis: et aliis notabiliorem densiorem: ex quae eus mediocris mulier magis rara (sicut multe mulie res viris sunt rariores) formari poterat.
¶ Secunda conclusio. ex omni costa viri potest integrum corpus mulieris formari sine rarefactione: probatur hec conclusio. ex vno pane potest deus pascere totum mundum. patet ponendo illum panem in multitudine locorum. in vno loco vnum pascit. et tantum potest facere in. b. loco. c. loco: et sic consequenter. igitur potest sic facere deus cum costa. declaratur vis rationis. potest deus capere materiam coste et ponere in suprema parte capitis mulieris: et coniungere eandem costam sub illa componendo vlterius caput. et sic consequenter ad pedes vsque
¶ Confirmatur clarius hec ratio. capiat deus acerem pedalem parieti iunctum cuius a finis parietem tangit et. b. finis erit remotior a pariete. postea illo pedali illic remanente: ponat eandem a cerem iunctum cum seipso per partes diuersas: ita quod a finis aceris pedalis continuetur cum. b. siue eius aceris. et sic consequenter per decem pedes faciat idem ad latus in fine pulcra tabulam longam et latam habebis ex eodem acere pedali. ergo ex eadem costapotest deus facere corpus totaliter ipsius eue.
¶ Tertia conclusio. licet deus possit rarefacere materiam coste ade ad sufficientem quantitatem vnius mulieris: non tamen est decens quantitas et densitas pro corpore mulieris. prior pars est nota. non est dabilis summa caritas deo polis. Secunda pars patet istud corpus esset aere rarius vel ita rarum. ergo est indecens pro corpore mulieris.
¶ Quarta conclusio. non est possibile ex parua costa vel ex re alia quacumque facere corpus magnum entitatiue sine additione noue materie. procedamus nunc cum quantitate cum re quanta idemptificata. alioquinhomo potest vias inutiles excogitare in quibus insistere nolo. probatur hec conclusio. non est possibile quod pars sit totum.
¶ Quinta conclusio. licet ex sola costa ade poterat formari corpus eue ad sensum secunde conclusionis: non tamen est verosimile quod ita factum est: sed alia materia adiuncta: ex qua reliquum corpus eue est plasmatum. secunda pars patet. non est verosimile quod minus materie corpus eueprime matris habuit quam aliarum mulierum adulta rum. sed alie mulieres plus materie habent. igitur.
¶ Contra secundam conclusionem argumentor: ea posita in esse sequuntur he conclusiones absone: scilicet quod caput eue erat pes eue. consequens est absurdum. ergo et antecedens. probo consequentiam. hic binarius est caput eue: demonstrando materiam et animam. et hic binarius est pes eue: loquor ac si eua esset. ergo pes eue est caput. quod si concedas. Contra: vlte rius sequitur: pes eue videt. quia hoc caput videt. hoc capunt est iste pes eue. igitur iste pes eue videt. Secundo: sequitur quod pes eue est super collum eue. quia hoc caput eue est super collum eue. et hoc caput est pes eue igitur. Tertio sequitur quod super caput eueeua graditur. super hunc pedem vel hos pedes eua graditur. hi pedes sunt caput eue. igitur. Quarto sequitur quod eua est minor entitatiue quod brachium ade. quia costa est minor brachio ade. Quinto sequitur quod minima inter mulieres ab origine mundi erat eua. Sexto maius corpus entitatiue habebat in vtero quam erat tota Eua. patet de prima eius prole. non est opus dicere quod noua materia / adhuc aduenit et tota costa fuit resoluta. Septimo: maior erat idemptitas inter adam et euam quod inter quemcumque virum et vxorem suam. patet. mate ria partialis ade fuit totalis materia eue. Octatauo sequitur quod plus augmentabatur quam adam. eua peralimentum accepit nouas partes partibus coste resolutis et sic augmentabatur realiter. non sic de adam apparet. erat creatus homo adultus: et sic nutrieba tur. tamen forte tantum amisit de carne priore quantum de nouo acquisiuit. non sic de eua. quia apparet quod ipsa mansit in statu sue magnitudinis in qua creata erat: et quod tandem tota costa resoluebatur. et sic semper prope finem vite incipit esse minor idemptitas inter eam et adam et alia materia. multe alie propo sitiones peregrine possunt inferri concedende cum istis propositis: sed non insisto.
¶ Arguitur contra duas vltimas conclusiones. primo authoritate magistri in littera tenentis corpus mulieris ex sola costa ade plasmatum fuisse. nec intellexit ipse ad imaginationem secunde conclusionis: nec viri isti quos ad hoc introducam. dicit magister sic. Solet etiam queri vtrum de illa costa sine adiectione rei extrinsece facta sit mulier: quod quibusdam non placuit. Ceterum. si ad perficiendum corpous mulie¬ ris deus extrinsecum augmentum addidisset: maius illud esset quam ipsa costa. ideo que potius de illo addito quam de ipsa costa mulier facta deberet dici: de quo plures accepisset substantie partes. restat ergo vt de sola ipsius coste substantia sine omni extrinseco additamento per diuinam poten- tiam in semetipsum multiplicata mulieris corpus factum dicatur: eo sane miraculo quo postea de quinque panibus iesu celesti benedictione multiplicatis quinque millia hominum saciata sunt. vides licet magister hoc ex aliis recitat prout sibi est communis modus: insequitur hanc viam. et idem tenet hugo de sancto victore libro primo de sacramentis pate sexta. c. penultimo et vltimo. ad horum auctoritates vtraque nego. licet deus potest creare noumateriam: infinitam si voluerit: quod de paruo possit magnum facere sine rarefactione non capio: vel maius entitatiue dato quod esset rarefactio non existimo.
¶ Sed contra hoc arguitur. de quicumque pani bus euangelicis mathei. 1. recitatis: de quibus christus quinque millia hominum sufficientem dedit cibum si erat creando nouos panes vel conuertendo alias res in panes: non fuisset miraculum. non enim est miraculum ex decem mille panibus dare quinque mille viris sufficientem victum.
¶ Respondetur. deus poterat potuisse. 5. eosdem panes vel aliquos eorum in pluribus locis sine rarefactione ecce vnum modum possibilem. et forte ita factum est. poterat deus etiam conuertisse aliam materiam in panes: et verosimiliter ita factum est. sic videtur beatus Augustinus / dicere Ioannis sexto. ad eandem materiam dicit sic. inde multiplicauit quinque panes vnde ex paucis granis creat sege tes. modo segetes creantur ex conuersione materie praeexistentes in segetem. et licet non sit miraculum ex decem mille grossis panibus pascere quinque millia hominum: tamen eos taliter producere de nouo ad eos pascendos erat grande miraculum.
¶ Ad aliam rationem quam magister innuit. si corpus eueerat plasmatum ex maiore materia addita: citius debet dici compositum ex illa materia maiori addita. hoc negetur. solum loquendum erat de vnitate que capta est a viro in mulierem: hoc est de costa quam tulerat dominus deus de latere adeloco illius relinquendo carnem: et non de reliqua parte addita in qua non communicabant successiue. sicut sam person adultus dicebatur fuisse in vtero anne matris sue ratione partis: licet in vno sit discrimen ab alio. quod de sampsone egressum est de vtero anne semper est reputatum idem. conuertit in se reliquam partem. non sic autem in costa. quia costa non conuerterat in se reliquan partem corporis eue. Ex isto quodammodo patet quo modo corpus eue non erat seminaliter plasmatum ex costa ade. et vlterius patet. quinto methafisice. c. 6. dicit Aristoteles. semen non est potentia quecumque remota: sed potentia propinqua de quo proxime et per vnum processum potest res formari: sed in costa ade hoc non fuit. quia nec per vnam transmutationem nec etiam quamcumque poterat sic conuerti naturaliter. vnde solet frequenter saluari ta¬ le discrimen in modo loquendi inter rationes primordiales causales / naturales et seminales / rationes primord ales sunt rationes creaturarum factiue in deo exestentes quas ideas vsitatiore vocabulo apellamus. hoc magister ex Augustino in lircatia conuincit. causa les rationes sunt quaedam possibilitates obedientie in creaturis per quas creator facit de creaturis quicquid voluerit. sic accipit Augustinus. c. 6. super Genesim dicens. corpus viri et mulieris facta fuerunt causaliter scilicet quando primo facta sunt inuisibiliter cum deus creauit omnia simul. rationes naturales sunt vires naturales rerum vt ignis aquam in se secundum rationem naturalem conuertit de rationibus seminalibus nuperrime iam locuti sumus.
¶ Respondetur. mulier non est facta de capite viri nec de pede. hocem. non est viro domina nec ancilla sed socia in latere suo dormiens. multe tamen sunt viris dure rigide et contrie. nimirum (iocose loquendo) ex dura materia et quidem curua prima mulier composita est. et saccus plenus ossibus magnum solet emittere sonum: ex terravo plenus modicum. modo ex terra vir plasmatus est. quod ipso dormiente costa assumpta est: non est proprterea quia si in vigilia costam abstulisset adam dolorem habuisset. Poterat em deus costam ab adam auferre insensibiliter quod nullum dolorem adam percepisset: nec quidem hoc deprehendisset vllo modo. nec sopor erat obfumos cibi meatus spirituum claudentes vt homo quiescat in sompno: sed supernaturaliter fuit. sed hoc fuit in mysterium. ex latere christi dormientis in cruce sanguis et aqua egresse sunt ex quibus sacramenta ecclesie emanarunt. i. hoc representabat mulier ex costa viri dormientis composita.
On this page