Quaestio 7

⁋ Ad argumentum in oppositum dico quod demonstratio a priori non est ipsius substantia. Questio tertia principalis Tertio principalier quaero. Utrum theologia quae de communi lege habentur a theologi sit scientia proprie dctam Quod sic. Sis habitus intellectualis veridicus respectu veritatis neccessari. est intellectus. vel sapientia. vel scientia. vi. ethi. sed theologia non est intellectus. quia tunc theologia esset per se nota. nec sapientia. quia sapientia est intellectus et scientia. vi. ethi. ergo est scientia proprie dctam. Secundo sic. theologus habet perfectiorem habitum quam lapcus. sed lavcus habet fidem respectu istarum veritatum theologicarum neccessariarum. ergo theologus habet perfectiorem habitum fide. sed re spectu veritatis neccessarie non est aliquis habitus perfectior fide. nisi intellectus. sapientia. vel scientia. ergo etc.

⁋ Tertio sic i. ad Corit. xii. alii datur sermo sapientie. alii sermo scientie etc. sed ista scientia cum sit donum supernaturale non potest esse nisi respectu veritatum theologicarum neccessariarum. ergo etc

⁋ Ad oppositum. ille habitus quae praecise innititur auc. non est scientia proprie detam: sed theologia est huiusmodi. ergo et c.

⁋ Circa istam quastionem sunt diuerse opiniones. quidam te nent partem affirmatiuam. quadam negatiuam. Tenetium per tem affirmatiam quadam dicunt. quod habita fide primorum principiorum theologie respectu quorum non est scientia proprie dicta: nec cognitio euidens. in nobis acquiritur scientia conclusionum sequentium ex iml praemis princi piis: ita quod conclusiones sciuntur scientia proprie dicta quamuis principia non sunt euidenter nota Ideo dicitur quod duplex est genus scientiarum. quadam enim procedut ex principiis notis lumine naturali intellectus: sicut geo metria. quadam procedunt ex principiis notis lumine superioris scientie: sicut perspectiua procedit ex princi piis notificatis per geometriam. Et hoc modo theo logia est scientia quae procedit ex principiis notis lumine superioris scienti qia scilicet est dei et beatorum Unde sicut musi ca credit principia tradita sibi ab arithmetico ita doctrina sacra credit principia reuelata a deo.

⁋ Item arguitur ab aliis: quia dicere oppositum derogat dignitati theologie. et similiter conriatur ve ritati. Primum probatur: quia theologia excellit omnes alias scintias. et quantum ad certitudinem: et quantum ad dignitatem materie: quod primo modo patet. quia innititur lumini supernaturali quod non potest fallere nec falli. Alie autem scientie innituntur lumini naturali quod potest fallere et falli. Quod secundo modo patet: quia est de hiis quae excedunt rationem humanam. Confirmatur. quia alie scientie dicutur eius ancille. similiter habet de aliis iudicare. Secundum probatur tum quia omns eius tractatores vocant eam scientiam. Unde sapientie primo. dedit illi scientiam sanctorum. Similiter pri me ad Cori. xii. Alii datur sermo sapientie etc. Si militer Aug. xiii. de trini. ca. i. huic scientie tribuo. Tum quia certum est quod habitus intellectiui veridici sunt tantum. v. sexto ethi. sicut argutum est ad principale.

⁋ Alia est opinio tenens partem affirmatiuam quod theo ogia est vera scientia: non solum quantum ad conclusiones: sed quantum ad principia: ita quod habita fide principiorum virtute illius fidei et luminis intellectus agentis: ad quiritur scientia illorum eorundem hoc potest declarari. quia the plogia nec est intellectus: nec prudentia: nec ars: certum est. nec fides: quia theologia et fides sunt habitus distincti secundum Aug. xiiii. de trini. ca. i "hac scientia non pollent plurimi quamuis polleant ipsa fide plurimi".

⁋ Similiter isti sunt distincti habitus quorum sunt distincti actus: sed fidei et theologie sunt distin cti actus: quia actus fidei est assentire sine euidentia ex imperio voluntatis. actus theologie est "defendere et roborare". secundum Aug. xiiii. de trini. ca ii

⁋ Quod autem theologia sit scientia probatur. quia illud potest sciri de quo scitur quod ad ipsum non sequitur impossibile: sed de quolibet theologico potest sciri quod ad ipsum non sequitur impossibile: quia vel erit peccatum in forma: et potest solui: vel in materia et potest negari. quia ex hoc ipso quod est falsa non est per se nota. Secundo sic. Intelle ctus potens cognoscere aliquod subiectum sub illa ratione sub qua includit omnes veritates scibiles: potest euidenter cognoscere illas veritates: sed deus sub ratione deitatis includit omns veritates theologicas et potest sub illa ratione abstractiue cognosci a nob Tum quia intellectus discurrit ad cognitionem dei: aut ergo deus in fine discursus cognoscitur: et habetur propositum: aut aliquid aliud et tunc non est in fine discui sus. Tum quia intellectus distinguit deum a creaturis: ergo vtrumque cognoscit sub propria ratione Tertio quia primum in omni genere est maxime tale: sed inter omnes scientias vel habitus intellectuales theologia est prima. ergo etc.

⁋ Quarto. quia aliter theologus non haberet perfectiorem habitum quam vna vetula: quod videtur inconueniens

⁋ Alia est opinio tenens eandem partem: quod et principia et conclusiones sciuntur in the ologia: sed hoc est impossibile in fidei lumine et in lumine naturali: sed in lumine superiori quod est medium inter lumen fidei et lumen glorie quod est in pa tria. hoc probatur. quia aliter non clariorem notitiam haberet vnus de credibilibus quam alius licet firuiorem: quod et conlusi Aug. vbi dicit: "quae scientia non pollent" etc. Sed illud pollere consistit in cognitionis claritate.

⁋ Si dicitur quod fides recipit augmentum Contra. tunc semper fides et ista scientia equiparentur: vt quanto quis polleret fide: tanto polleret hac scientia: quod est conclusio beatum Aug.

⁋ Contra conclusionem principalem in qua omnes iste opi niones concordant arguo primo. Quod quantumcumque de potentia dei absoluta posset esse scientia proprie dicta de veritatibus theologicis: et forte in aliquibus ita sit de facto quantum ad aliquas veritates: tamen quod sic non sit secundum communem cursu. arguo primo sic. Smne quod est euidenter notum: aut est per se notum: aut notificatum est per per se nota: aut per experientiam mediante notitia intuitiua: et hoc mediate vel immediate Sed nullo istorum modorum possunt ista credibilia esse nota: quia non sunt per se nota. manifestum est: tunc enim essent nota infidelibus. Nec notificantur per per se nota. quia tunc quiecumque infidelis ordinate interrogatus de eis assentiret: secundum beatum Augustinum id est retractur. c. viii. Nec sunt nota per experi entiam notitia intuitiua mediate vel immediate qui omnem notitiam intuitiuam quam habet fidelis: habet infidelis: et per consequens quicquid potest fidelis scire euidenter mediate notitia intuitiua: et infide lis. Et ita infidelis posset euidenter scire ista credibilia

⁋ Preterea non est maior ratio quod necessaria credibilia sunt scita scientia proprie dicta: quam quod veritates contingentes credibiles sint euidenter note modo suo: sed ille non sunt euidenter note: tunc enim posset quaelibet scire se esse in caritate: et quod conpus christi est in altari quae videntur simpliciter falsa: ergo ne cessaria theologica non sunt scita scientia proprie dicta Secundo arguo conclusio hoc quod dicunt quod fides praesup ponitur illi scientie. Primo sic. numquam duo habitus iu dicatiui circa idem obiectum sic ordinantur quod vnus necessario praesupponit alium. Patet inductiue: quamuis habitus respectu vnius obiecti praesupponit habitum respectu alterius obiecti. sed ista fides et ista scientia forent cira idem obiectum sed opinio¬ nes duas vltimas. ergo etc. Confirmatur: quia quae ratione vnus habitus respectu vnius obiecti praesuppone ret alium habitum respectu eiusdem obiecti: eadem ratione ita esset de omnibus aliis: quod non est verum. Ite quod non necessario presupponitur fides infusa. probo: quia quando aliquis habitus nihil facit nec disponit ad alium habitum nisi mediante actu suo: omnis habi tus qui inclinat ad eundem actum videtur sufficere ad alium habitum acquirendum: sed nihil facit fides infusa ad habitum scientialem acquirendum nisi mediante actu fidei quia sicut dictum est in prima. q. numquam habi tus inclinat ad actum non proprium et per consequens ad alium habitum nisi mediante actu proprio ad quem primo inclinat: sed fides acquisita inclinat ad eundem actum fidei ad quem inclinat fides infusa: quia sicut patebit alias habitus infusi non inclinant ad alios actus quam acquisiti: ergo posset aliquis mediante fide acquisita acquirere habitum scientialem: ergo fides infusa non praesupponitur.

⁋ Tertio arguo concrio istas opiniones in speciali. primo contra primam. Primo sic. habitus principiorum est notior et euidentior habitu conclusionum: ergo impossibile est quod principia tantum credantur et conclusiones sciantur. aenen patet. quia vnumquodque propter quod aliud scitur: magis scitur. hoc est euidentius cognoscitur: ergo principia euidentius co gnoscuntur quam conclusiones.

⁋ Preterea sicut se habet opinio principiorum ad opinionem conclusionum: ita le habet notitia euidens principiorum ad notitiam eui dentem conclusionum: sed impossibile est aliquem opinari conclusionem propter praemissas nisi opinetur pre missas: ergo impossibile est quod aliquis sciat euidenter conclusiones per principia nisi sciat hoc est cognoscat euidenter principia

⁋ Preterea quaecumque scit euidenter aliquam conclusione propter principia: scit euidenter eam sequi ex necessariis. ergo scit euidenter illa principia

⁋ Contra secundam opinionem primo. quia non probat quod theologia sit habitus distinctus siue s scientia proprie dicta: quia ex illa distinctione actuum non potest probari quod theologia sit scientia proprie dicta: quia omnem actum quem habet fidelis posset habere infidelis exercitatus in theologia: ita enim posset talis infidelis defendere et roborare fide. similiter persuadere fidelibus et infidelibus. respondere rationibus hereticorum et infidelium sicut aliquis fidelis. et tamen manifestum est quod talis non haberet scientiam proprie dictam. ergo ex talibus actibus non potest probari quod theologia sit scientia proprie dicta

⁋ Preterea sequeretur quod aliquis ex puris naturalibus posset ista scire euidenter. quia sicut acceptum est prius: nullus habitus inclinat ad actum alterius habitus nisi mediante actu propositio: erg quicquid potest sciri mediante tali habitu: potest sciri si ne eo. si actus proprius eius posset elici sine eo: ergo cum actus fidei posset haberi sine fide infusa ex puris naturalibus: posset illa scientia acquiri mediante fide acquisita sine habitu infuso.

⁋ Contra ter¬ tiam opinionem. omnis habitus infisus habet actum na tum elici ab aliquo habitu acquisito: sed nullus habitus acquisitus naturaliter inclinans ad actum sciendi credibilia. quia omnem habitum naturaliter acquisitum quem potest habere fidelis potest etiam habere infidelis: ergo. maior patet inductiue de ca ritate fide et specie et huiusmodi. nec est maior ratio de vno quam de alio.

⁋ Preterea omnis actus intellectus est sibi euidenter notus: ergo iste actus sciendi esset euidenter notus intellectui: quia intuitiue. et per consequens nullus theologus studens in theologia posset dubitare se habere talem actum: quod est manifeste falsum: quia multi prmagni negant se habere talem actum.

⁋ Confirmatur. non est maior rati quod aliquis credens aliquod credibile sit certus se credere: quam quod sciens tale credibile sit certus se scire. sed nullus potest credere aliquod credibile nisi sit certus se credere: ergo nec scire nisi cer tus sit se scire.

⁋ Si dicatur quod secundum dicta in prima questione aliquid potest esse intuitiue cognituet tamen veritates contingentes non possunt sciri euidenter virtute illius notitie: ergo non est in conueniens quod iste actus sciendi sit intuitiue cognitus ab alio: et tamen dubitet vtrum credat vel sciat. hoc non valet: quia quamuis aliquis posset intuitiue cognoscere actum suum: et tamen nesci re discernere illum ab alio: tamen posset scire se habere illum actum si ille actus sit intensus. Uer bi gratia Si aliquis habeat amorem intensum et delectationem intensam: bene potest dubitare an amor distinguatur realiter a delectatione: tamen certus est quod amat et delectatur: ergo si aliquis credat credibilia et sciat ea: quamuis posset dubitare an istud credere et scire distinguantur realiter: tamen oportet quod sit certus quod cre dat et quod sciat: et ita quilibet theologus posset scire hoc est euidenter cognoscere se scire credibilia.

⁋ Preterea quicunque scit euidenter aliquod complexum non potest dissentire illi comple xo solo imperio voluntatis: sed oportet quod persuadeat per rationem fortius mouentem intellectum suum ad dissentiendum vel oportet quod obliuisca tur alicuius euidenter noti. sed theologus quan tumcumque studuerit in theologia solo imperio vo luntatis potest dissentire credibilibus. etiam si ne ratione fortius mouente. quia nulla ratio ex fal sis potest fortius mouere quam ratio ex veris euidente notis. nec oportet quod obliuiscatur alicuius ad hoc quod dissentiat: ergo non habet notitiam euidentem alicuius talis

⁋ Alii tenent partem negatiuam: et hoc dupliciter. quadam sicut philosophi tenent: quod ad omnem scientiam nobis possibilem possumus naturaliter attingere. et ideo nihil est credibile mere quin potest sciri euidenter Sed ista opinio non potest improbari per rationes naturales: sed tantum per auctoritas sicut alias patebit.

⁋ Aliam est opinio que ponit: quod quamuis credibili possint euidenter sciri. non tamen a nobis pro stat isto de communi lege. et ideo theologia secundum quod communiter ad discimus eam non est scientia proprie decam respectu talium credibilium. quamuis aliquorum posset esse scientia. et istam opinionem reputo veram.

⁋ Ido circa istam opinio nem primo ostendam: quod omne habitum praeter fidem qui acquirit theologus fidelis respectu credibiliu potest acquirere etiam infidelis. Secundo est videndum qualis habitus acquiritur in theologo praeter fidem.

⁋ Pri mum probatur. quia nullus habitus ponendus est in nobis nisi quae potest conuinci ex aliquo actu nobis manifesto. vel ex auctoritate scripture. sed nec per ali quem actum nobis manifestum nec per auctoritatem scripture potest conuinci talis habitus. ergo etc.

⁋ Pria pars minoris patet. quia omnem actum praeter actum credend quem habet fidelis potest habere infidelis. si esset nutritus inter christianos: vel exercitatus in theologia. patet inductive. Secunda pars patet. quia non inuenitur in scriptu ra quod respectu credibilium sit nisi fides

⁋ Ido di co quod omnem notitiam actualem tam complexam quam incople xam pter solam fidem quam potest habere fidelis. potest habere infide lis.

⁋ Circa secundum est vna opinio. quod theologi estudio acquirunt aliquem habitum vltra fidem. sed ille habitus non est adhesiuus nec aliquem assensum causans in intellectu respectu credibilium. sed est tamtummodo de claratiuus. et habet rationem sapientie virtutis intellectualis de qua tractatur. vi. ethicorum. et est lumen et intelligentia de qua sancti faciunt mentionem: et ad quam conan peruenire suis disputationibus et tractatibus quos componunt. Quod enim alius habitus vltra fidem acquiritur. probatur primo. quia intellectus agens tanquam agens principa le: et propositiones vt instrumeta causant aliquem habitum intellectualem: sed non fidem. quia prius de illa veritate fideo habebat. ergo alium. Secundo quod talis habet aliquem actum alium a credere circa credibile. quia scit rationem reddere: et contra impios defendere: et in mentibus piorum roborare: et loqui sapientiam inter perfectos.

⁋ Preterea ex tali studio aliquid acquiritur. aliter esset vanum. ergo actus vel habitus: et siue sic siue sic. acquiritur habitus.

⁋ Quod autem non sit adhesiuus. patet: quia tunc esset opinio. quia non posset esse scientia vel sapientia respectu credibilium. et per consequens faceret fidelem formidare circa veritates theologicas.

⁋ Quod autem sit declaratiuus. patet: quia habi tus. quae facit aliquid ymaginari melius per intellectum absque omni adhesione est habitus declaratiuus. facit enim termiorum explicationem. rationum inuoluemtium dissolutionem. exempla et manuductiones. ratio num probabilium adminicula et inductiones.

⁋ Quod habeat autem rationem sapientie. patet: quia metha. habet rationem sapientie. et tamen quantum ad aliquos suos actus est tantum declaratiua.

⁋ Sed ista opinio falsa est vt videtur. quia quamuis aliquis habitus acquiritur tamen ille habitus non habet rationem sapientie. quia sicut ex dictis patet. omuem habitum quem potest ex tali studio acquirere fideulr: posset etiam acquirere consimili studio infidel sed manifestum est quod infidelis non habet de theologicis veram sapientiam. ergo etc.

⁋ Preterea sapientia non est sine in tellectu et scientia vudum Aristotelem. vi. ethi. vbi dici

⁋ Manifestum est quoniam sapientia est et scientia et intellectus: honorabiliorum natura: sed talis habitus declaratiuus potest esse sine intellectu et scientia. tum quia potest stare cum sola fide secundum istum. tum quia sicut dictum est potest esse in infideli patet per rationem istius: quia omnes actus quos experitur fidelis praeter actum credendi potest experiri ifidelis: quia sciret rationem reddere de fide eandem quam fidelis: et conclsio inpios defendere: et inm mentibus piorum roborare: et sa pientiam loqui inter perfectos: eodem modo quo fidelis Confirmatur: quia sapientia non stat cum errore circa idem: sed iste habitus stat cum errore circa credibilia ideo talis habitus non est sapientia.

⁋ Ideo dico ad istum articulum: quod theologus respectu credibilium augmentat habitum fidei acquisite: quando fides acquisita praecedit studium suum. quando autem non praecedit tunc ad quarit fidem acquisitam si sit fidelis. et talis habitus no est in infideli. Preter autem istum habitum de facto et in maiori parte studens in theologia: siue sit fidelis: siue hereticus: siue infidelis acquirit multos habitus scientiales qui in aliis scientiis possent ac quari. et praeter istos acquirit multos habitus scientiales consequentiarum: qui ad nullas scientias naturales pertinent respectu aut omnium siue sint incomplexa siue complexa. et hoc siue sint propositiones siue sint consequene quaecumque: siue sint scibilia siue credibilia tantum: quaelibet studens in theologia potest acquirere habitum apphensiuum Et mediantibus istis habitibus scilicet respectu scibi lium naturaliter: et consequentiarum propriarum theologie: et mediantibus habitibus apprehesiuis possunt haberi omnes actus possibiles theologo de communi lege: praeter solum actum credendi: quia mediantibus illis potest praedicare: docere: roborare: et omnia talia.

⁋ Quod autem talis habitus pre ter fidem et habitus consequentiales qui possunt naturaliter acquiri non sit scientia proprie dicta. patet: nihil scitur euidenter ad cuius assensum requiritur fides. quia habitus inclinans ad notitiam euidente non plus dependet a fide quam econuerso: sed secundum omns sanctos et omns opinantes contrarium sine fide nullus potest assentire veritatibus credibili bus: ergo respectu illarum non est scientia proprie dicta.

⁋ Si dicatur quod tunc praeter fidem nulla esset cognito superna turalis: quod non vidrtur verum. Respondeo quod cognitio supernaturalis dupliciter accipitur. Uno modo. quia non potest naturaliter acquiri: et isto modo nulla cognito superna turalis de communi lege praeter fidem infusam est nobis neccessaria. Alio modo dicitur cognitio supernaturalis quia est de veritatibus quae non ex puris naturalibus sed superna turaliter possunt euidenter cognosci: et isto modo cognitio supernaturalis est neccessaria nobis praeter fidem

⁋ Ad primum argumentum vltime opinionis dico mediante intellectu agente et aliquibus propositionibus aliquando augmentatur fides acquisita. aliquando autem fides acquisita acquiritur non infusa: nec oportet quod de tali praehabeat fidem semper.

⁋ Alia duo argumenta probant quod aliquis alius habitus a fide acquiritur: quod concedo.

⁋ Ad argumentum quod probat quod non acquiritur habitus adhe siuus: dico quod talis habitus adhesiuus acquisitus non erit opinio: distinguendo opinionem conclrsi fidem. et ideo nullus habitus adhesiuus a fide infusa et acquisita ad quiritur respectu credibilium.

⁋ Ad aliud concedo quod potest vocari declaratiuus.

⁋ Ad vltimum dico: quod ille habitus respectu credibilium alius a fide non habet rationem sapientie: quia potest stare cum errore et esse sine intellectu et scientia naturaliter. et quando dicitur quod metha. habet rati nem sapientie. distinguo deimetha. sicut in prima. q. distinxi de scientia: quod potest accipi: vel pro notitia mul torum ordinatorum: vel pro notitia immediate inclinante ad aliquod complexum. Et primo modo dico: quod non quaelibet pars metha. est sapientia: quia respondere rationibus sophisticis non est formaliter sapientia quamuis ad hoc quod aliquis sciat euidenter respondere praesupponatur sci entia: et ita in proposito. Si theologus sciret euiden ter defendere fidem et roborare eam: neccessario haberet sapientiam: sed hoc non est possibile naturaliter. Secundo modo metha. potest dici sapientia: qualiter autem hoc sit intelligendum in sequenti quaestione patebit.

⁋ Ad primum argu mentum pro prima opinione. quando primo dicitur quod duplex est genus scientiarum. vnum quod procedit ex principiis per se notis lumine superioris scientie etc. Dico quod quamuis hoc sit verum in scientia subalternata: tamen numquam ali quis scit illas conclusiones euidenter: nisi sciat per exa perientiam vel per aliquas praemissas euidenter notas. Unde nihil est dicere: quod egoscio conclusiones aliquis: quia tum scis principia quaebus ego credo quia tum dicis ea Et eodem modo puerile est dicere quod ego scio conclusiones theologie: quia deus scit principia quibus ego credo quod ipse reuelat ea.

⁋ Ad aliud dico quod non derogat dignitati theologie nostre: quod conclusiones non sci untur euidenter: sic nec derogat dignitati nox tie principiorum theologie: quod ipsa non sciuntur euidenter Et ideo sic sine derogatione principia non sciuntur eui dentur: ita nec conclusiones. Et quando dicitur quod excedit alias: et secundum dignitatem materie: et secundum certitud nem: dico quod istud argumentum equaliter probat quod princi pia sciuntur euidenter: quia illa excedut et secundum certi tudinem: quia non subduntur rationi humane. et secundum dignitatem materie: et ita bene sicut conclusiones.

⁋ Ideo dico quod certitudo accipitur vel pro adhesione vel pro euidentia. Primo modo excedunt: non secundo modo. ergo etc.

⁋ Ad confirmationem dico quod alie ar tes dicuntur eius ancille: et quod de aliis habet iudicare propmaiorem veritatem in cognitis: et propter firmiorem adhesionem.

⁋ Ad aliud dico quod omns sancti vocant eam scientiam: extendendo nome scientie ad notitiam certam: et habitum apprehensiuum illorum quorum quan tum est ex se nata esset esse scientia et sapientia

⁋ Ad aliud quando dicitur quod habitus intellectuales veri dici sunt tantum quique. Dico quod habituum veridicorum naturaliter acquisitorum sunt tantum quique genera: quae enumerat philosophus. vi. ethi. quia secundum philosophum fides secundum totum abitum suum non est habitus veridicus: quia potest esse respe ctu falsorum sicut verorum secundum eum. tamen praeter illum habitum est aliquis habitus veridicus quia sibi non potest subeem fal sum: et huiusmodi est fides respectu credibilium theolo gicorum: siue sit infusa siue acquisita

⁋ Aliter potest dici quod philosophus tantum loquitur de habitibus euidentibus et certis: qualis non est theologia respectu credibilium: qui non est euidens: quamuis sit certus

⁋ Per hoc patet ad argumentum primum secunde opinionis: quod theologiaquantum ad omnem habitum iudicatiuum est scientia vel fides etc. Et quando dicitur quod fidei et theologie sunt distincti actus. Dico quod ad omnes illos actus praeter credere: suf ficiunt habitus apphensiui: cum notitia consequentiarum: sicut per experientiam patet. Et si dicatur quod talis habitus est habitus logicalis. Dico quod ad logicam non pertinet scire consequentias in particulari: sed tantum naturam consequentiarum in generali: et ideo omnis scientia vtitur logica tamque instrumeto quo mediante cognoscit suas consequentias in particulari: sicut logicus non habet cognoscere istam consequentiam esse bonam: terra interponitur inter solem et lunam: ergo lu na eclipsatur: sed hoc pertinet ad astrologum.

⁋ Ad aliud dico: quod illud scitur euidenter: de quo scitur euidentur quod ad ipsum non sequitur impossibile

⁋ hoc autem non scitur in proposito de aliqua propositione credibili. Unde non scitur euidenter quod credibile non est antecedens in consequentia in est infertur impossibile. Et quando dicitur: quod omne argumentum peccat in materia vel in forma. concedo quamuis hoc non possit sciri euidenter. Unde illud argumentum: es sentia diuina est pater: essentia diuina est filius: ergo filius est pater: peccat in forma: et tamen nullus de con lege potest euidenter scire quod illud argumentum peccat in forma: sic nullus potest euidenter cognoscere de communi lege: quod vna res absoluta est plures perso ne relatiue distincte realiter. Similiter istud argumentum peccat in materia. Deus est immortalis. nullus homo est deus: ergo nullus homo est immortalis: quia accipit minorem falsa. et tamen nullus theologus de connt lege potest euidenter scire quod illa minor est falsa: sed tantum credit quod est falsa.

⁋ Ad secundum: nego maiorem De qua patebit in alia quaestitione.

⁋ Dico etiam quod minor est falsa. quia deus non potest cognosci a nobis in via sub propria ratione deitatis: ita quod illa co gnitione simplici ipsa sola cognoscatur

⁋ Ad primam probationem dico: quod in fine discursus statur ad vnum complexum quod fit notum per discursum et prius erat ignotum: cuius tamen omnes termini prius essent no ti notitia inconplexa. Unde cum discursus sit praecise inter complexa: per discursum nullo modo acquiritur notitia incomplexa cuiuscumque termini. quia quaelibet ta lis praesupponitur ante finem discursus: nec etiam notitia apphensiua complexi acquiritur: quia illa potest pre haberi sed praecise per discursum acquiritur notitia iudi catiua. Uerbi gratia: qui vult discurrere a creaturi ad deum secundum eorum modum loquendi praesupponit notitiam incomplexam et dei et creature: quid significatur per vtrumque terminum. Potest etiam quaelibet complexio formari ante discursum: et ita omnis notitia inconplexim. etiam omnis actus apprehensiuus potest praecedere: et non acqui ritur: sed acquiritur notitia qua assentitur huic complexo: deus est ens infinitum: vel aliquid est ens sum mum: vel alicui tali

⁋ Ad secundam probationem dico: quod intellectus distinguit inter deum et creaturas. quia habet vnum conceptum compositum proprium: et ab illo negat omnem creaturam. Uerbi gra: intellectus per discursum concludit aliquod ens esse finitum primum et summum: et tunc habet conceptum istum proprium deo: ens insinitum et summum. et scit quod nulla creatura est huiusmodi. ideo distinguit istud ens ab omni alio.

⁋ Et si quaeratur: quare tunc plus intelligitur deus quam ante: ex quo no habet nisi vnum conceptum compositum: qui non est deus realiter. Respondeo: quod tunc deus intelligitur. quia habetur vnus conceptus proprius: natus pro solo deo supponere: nec est natus aliter cegnosci a nobis in via ex puris na turalibus. et deus non terminat immediate actum intel ligendi nostrum pro statu isto: sed tantum ille conceptus imme diate terminat. Et hoc est quod dicit beatus Sreg. super exechielem. Quantumcumque mens nostra in conteplati one dei profecerit: non ad illud quod ipse est sed ad aliquid quod sub ipso est attinget.

⁋ Et istud est dicendum si teneatur quod conceptus non est intellectio vel cognitio sed aliquid fictum per actum intelligendi: habens tale esse obiectiuum quale habet res in esse subiectiuo. Secundum autem opinionem quae ponit quod conceptus praedicabilis de re non pro se sed pro re est ipsa intellectio: et quod vniversalia omniasunt quadam intellectiones inherentes menti. videtur esse dicendum: quod quando intellectus sic distinguit vt cognoscat deu et non aliud: peruenit ad vnum composi tum ex multis intellectionibus: quarum quaelibet separatim ita intelligitur aliquod aliud a deo: sicut ipse deus. tamen illo toto composito ex omnibus illis intellectionibus simul iunctis non intelligitur nisi deus: et ita tunc illius totius solus deus est obiectum: et nihil aliud. Et tali intellectione composita quarum quaelibet est communis deo at aliis. non est inconueniens deo quin solus deus intelligatur ea: sed talis intellectio non sufficit ad veritates theologicas ha bendas.

⁋ Sed con illud vr auctoritase beati Sreg. priallegata: quia secundum istum modum mens tantum posset in cotenplatione proficere: quod ad ipsam deitatem attingeret: et per consequens non solum attigeret ad illud quod sub deo est. Potest dici secundum istam opinionem: quod intentio beati gregl est: quod mens numquam de communi lege tantum potest proficere quin semper deueniet ad illud quod sub deo est: quia nullam co gnitionem potest habere de communi lege in via quin illa cognitione vel parte ipsius intelligatur ita aliud a deo si cut deus: et ita nunquam attingit ad illud quod deus est precise: sed etiam ad illud quod sub deo est.

⁋ Ad tertium dico: quod theologia quo ad aliquam sui partem inter scientias proprie dictas: nec est prima: nec infima: nec media: quia non est scientia proprie dicta quo ad illam partem.

⁋ Ad quartum quod theologus cognoscit multa que non cognoscit vetula: tamen respectu vnius aliquando ita perfectam notitiam habet vna vetula sicut theolog sed multis aliis caret

⁋ Ad argumentum pro tertia opinione quando dicitur quod non clariore notitiam haberet vnus quam alius: concedo quod non clariorem. intelligendo per clariorem euidentiorem. quia nullus habet euidentem de credibilibus. nec hoc est contra beatum Aug. quia beatus Augustinus extendit nomen scientie. Et ideo concedo quod multi pollent fide quamuis non polleant hac scientia. quod scilicet sciant exponere scripturam: defendere eam etiam etc. et ideo maioritas in cognitione eiusdem credibi lis non consistit in cognitionis claritate.

⁋ Et quando dicitur quod tunc fides et scientia equiparentur. patet quod non: quia hoc scientia vltra fidem dicit multos alios habitus qui non sunt habitus fidei vt dictum est.

⁋ Ad primum principale dico: quod omnis habitus veridicus euidens respectu veritatis neccessarie est sapientia vel scientia etc. tamen habitus veridicus ineuidens potest esse fides: et talis est theologia pro magna sui parte. Similiter respectu talis veritatis est aliquis habi tus quie non est proprie veridicus. quia non est iudicatiuus sed tantum apprehensiuus: et talis est theologia proaliqua sui parte.

⁋ Ad secundum patet: quod habitus totalis theologi est perfectior habitu vnius layci: tamen respe ctu aliquorum credibilium non est semper perfectior.

⁋ Ad tertium: quod aplus extendit nome sapientie et nomen scientie ad habitus quibus scitur quomo scriptura debet expo ni. defendi. roborari etc.

⁋ Et si quaeratur: quid faciunt rationes probabiles adducte pro credibilibus. aut inducut fidem. aut opinione. aut scientiam. aut nihil. Potest dici quod augmentant fidem acquisitam: quam et uis non augmentent fidem infusam. Unde etiam tales rationes aliquando generant ipsam: et hoc est quod dicitur: quod aliqui firmiter quandoque opinantur: sicut alii qui sciunt. ista opinio est fides et non opinio secundum quod distiguitur. ontra fide etc.