Quaestio 9

ULterius circa hano materiam quero. Utrum aliquod vniversale it vniuocum deo a creature.

Quod non quia illa que sunt primo distincta in nullo vni uocantur. sed deus et creatura sunt huiusmodi. ergo etc. maior patet. quia illa que in aliquo commn ueniunt et in aliquo distinguuntur: magis con ueniunt quam illa quae in nullo conueniunt. ergo primo distincta in nullo conueniunt. minor patet. quia nihil magis distinguitur ab aliquo quam deus a crea tura

⁋ Preterea tale vniuocum predicaretur de pluribus differentibus specie sed omne tale est genus. ergo deus esset in genere.

⁋ In oppositum. in equiuocis non est contradictio. sed hic est contradictio: nullum ens est deus: aliquod ens est deus. ergo termini sunt vniuoci.

⁋ In ista q. respondetur a multis: quod nullus conceptus nec aliquod vniversale est commune vniuocum deo a creatu re.

⁋ Aliqui autem tenent: quod est aliquis conce ptus vniuocus deo et creature: puta conceptus entis. Et primo probant: quod ens est vniuocum deo a creature. Et secundo ostendunt ad que est vniuocum. Primo ergo dicunt: quod est aliquis con ceptus vniuocus deo et creature. et ne fiat con tentio de nomine vniuocationis. conceptum vniuocum dicunt: qui ita est vnus quod eius vnitas fsufficit ad contradictionem. affirmando et ne gando ipsum de eodem. sufficit etiam pro medio svllogistico: vt extrema vnita in medio sic vno sine tallacia equiuocationis concludantur inter se vniri. Et vniuocationem sic acceptam probant tripliciter.

⁋ Primo sic. omnis intellectus certus de vno conceptu: et dubius de diuersis. habet conceptum de quo est certus: alium a conceptibus de quibus est dubius. subiectum in cludit predicatum. sed intellectus viatoris potest esse certus de deo quod est: dubitando de ente finito vel infinito. creato vel increato. ergo comceptus entis de deo est alius a conceptu isto et illo. et ita neuter ex se et in vtroque illorum includitur ergo est vniuocus. Probatio maioris. quia nul lus idem conceptus est dubius et certus. ergo vel alius. quod est propositum. vel nullus etc. et. tunc non est certitudo de aliquo conceptu.

⁋ Se cundo arguitur sic. nullus conceptus realis causatur in intellectum viatoris: nisi ab hiis que na turaliter sunt motiua intellectus nostri. sed illa suntffantasmata: vel obiectum relucens in fam tasmate: et intellectus agens. ergo nullus comceptus simplex naturalis fit in intellectu nostro modo: nisi qui potest fieri virtute istorum. sed conceptus qui non est vniuocus alicui relucen ti in fantasmate sed omnino alius prior ad quem iste haberet analogiam. non potest fieri virtute intellectus agentis et fantasmatis: ergo ta lis conceptus alius analogus: qui ponitur na turaliter in intellectum viatoris numquam erit. et ita non poterit aliquis conceptus de deo natura liter haberi: quod falsum est. Probatio assum parti: obiectum quodcunque siue relucens in se. si ue in specie intelligibili: cum intellectu agente vel possibili cooperante. secundum vltimum sue virtutis facit sicut effectum sibi adequatum conceptum suum proprium. et conceptum omnium essentialiter vel virtualiter inclusorum in eo: sed ille alius conceptus qui ponitur analogus. non est essentialiter nec virtualiter inclusus in isto. nec etiam est iste. ergo iste non fiet ab aliquo tali mouente.

⁋ Tertio arguitur sic. omnis inquisitio media ta de deo sic procedit. considerando rationem formalem alicuius: et auferendo ab illa ratione for mali imperfectionem quam habet in creaturis. et reseruando illam rationem formalem: et attribuendo sibi omn. non summam perfectionem. et sic attribu endo illud deo. Exemplum de formali ratione sapientie vel intellectus vel voluntatis. consideratur enim in se. et secundum se. et ex hoc quod ista ratio non includit for maliter imperfectionem aliquam: nec limitatio nem: remouentur ab ea imperfectiones quae concomitantur eam in creaturis. et reseruata eadem ratio ne sapientie et bonitatis. attribuitur ista deo perfectissime. ergo omnis inquisitio de depo suppo nit intellectum habere eundem conceptum vniuocum: quem accepit ex creaturis.

⁋ Secundo dicunt quod ens non est vniuocum dictum in quid de differentiis vltimis: nec de passionibus propriis entis.

⁋ Quod non de differentiis. probatur primo sic. si differentie includunt ens vniuoce dictum de eis: et non sunt omnino idem. ergo sunt diuersa aliquid idem entia. talia autem sunt proprie differentie ex. v. et. x. metha. ergo differentie ille vltimeerunt proprie differentes. ergo aliis differentiis differunt. Quod si ille alie includunt ens quidditatiue. arguitur de eis sicut de prioribus et erit processus in infinitum in differentiis. vel stabitur ad aliquas quae non includunt ens quidditatiue quod est propositum.

⁋ Secundo sic. sicut ens compositum componitur ex actu et potentia in re: ita conce ptus compositus per se vnus componitur ex conceptu potentionali et actuali: siue ex conceptu determinabili et determinante. sicut ergo resolutio entium compositorum stat vltimo ad simplicitur simplicia. scilicet ad actum vltimum et potentiam vltimam. quae sunt primo diuersa: ita quod nihil vnius includit aliquid alte rius. alioquin non hoc primo esset actus. nec illud primo esset potentia. quod enim includit aliquid portionalitatis. non est primo actus. ita oportet in conceptibus omnem conceptum non simpliciter simplicem et tamen per se vnum. resolui in conceptum determina bilem et determinantem: ita quod resolutio stet ad con ceptus simplicitur simplices. videlicet ad conce ptum determinabilem tantum. ita quod nihil determinans in cludat. et ad conceptum determinantem tantum: qui non includat conceptum determinabilem. ille caonceptus tantum determinabilis. est conceptus entis et determina ns tantum. est conceptus vltime differentie. ergo isti erunt primo diuersi: ita quod vnum vinihil includat alterius.

⁋ De passionibus en tis probant idem dupliciter. Primo modo sic Passio per se secundo modo predicatur de subiecto primo posteriorum. ergo subiectum ponitur iu diffinitione passionis. sicut additum ex eodem primo et septimo metha. ergo ens in ratione sue passionis cadit vt additum. habet enim passiones proprias. vt patet. iii. metha. ca. iii. Si ca dit vt additum. ergo non est per se primo modo in ratione quidditatiua eorum.

⁋ Secundo sic. ens videtur sufficienter diuidi tanquam in ila que includunt ipsum quidditatiue. in ens interminatum. et in. x. genera. et in partes essen tiales. x. generum. sed passio entis non est aliquod x. generum. patet nec ex se est ens interminatum quia conuenit entibus creatis. ergo esset species in aliquo genere vel principium essentiale alicuius generis. sed hoc est falsum. quia omnis pars essentialis in quocunque genere et omnes species cuiuscunque generis includunt limitationem. et ita quodcunque transcendens esset de se finitum. et sic repugnaret enti infinito. nec posset dici de ipso formaliter: quod falsum est quia omnia transcendentia dicunt perfectio nes simpliciter. et conueniunt deo in summo.

⁋ Tertio argui potest. et in hoc confirmatur pri ma ratio ad istam conclusionem. quia si vnum includat ens quidditatiue: non includit precise ens. quia tunc ens esset passio sui ipsius. ergo includit ens et aliquid aliud. Sit illud aliud a. aut ergo. a. includit ens aut non. Si sic. vnum bis includeret ens. et sic esset processus in infinitum. vel vbicunque stabit illud vltimum quod esti de ratione vnius et non includit ens. voce tur. a. vnum ratione entis inclusi non est passio. quia idem non est passio sui. et per consequens illud aliud inclusum quod est. a. est primodo passio. et etiam tale quod non includit ens quidditatiue. et ita quicquid est primo passio entis ex hoc non includit ens quidditatiue.

⁋ Quanuis ista oipinio quantum ad conclusionem principalem quam tenet sit vera. videtur tamen in duobus deficere. Primo quia il le rationes illo modo quo nunc fiunt non videntur concludere saltem earum alique. Secundo est falsum quod dicit: quod ens aliquibus est commune vniuocum. et non omnibus existentibus a parte rei.

⁋ Dico ergo quod prima ratio nisi aliter facta non concludit. nisi enim supponatur vel probetur: quod sicut aliquis potest habere tres propositiones in voce habentes distincta pre dicata: ita quod nullum predicatum includatur in alio. scilicet quod deus est ens: et quod est ens creatum: et ens increatum. velitales consimiles et vnam scire. et duas dubitare: quod ita potest habere tres propositiones in mente consimiles habentes distincta praedicata. aliter ratio non concludit. Et ideo quantum ad istud argumentum nisi reducatur per tertium argumentum suum bene intellectum.

⁋ Respondendo dico quod intellectus non est tertus de vno conceptu: sed de duobus sub dis iunctione est sufficienter certus. quia dicerent alii quod formando propositiones in mente: non ex quibuscunque signis institutis ad placitum salte cathehoreumaticis talis intellectus non format nisi duas propositiones. in quarum vna predicatur substantia: et in alia accidens. dicendo. a. est sub stantia. et. a. est accidens. et tertiam format de disiuncto predicato: dicendo quod. a. est substantiam vel accidens. et ideo talis non posset formare propositionem correspondentem isti in voce. a. est ens nisi distincte. apprehendendo et conceptum sub stantie et conceptum accidentis. Et ideo ratio. nes ille de imperceptibilitate conceptuum propter corum propinquitatem. vel quod alia est ratio substamntie: et alia accidentis. et consimiles non valent. Si militer contra secundam rationem.

⁋ Secunda ratio il lo modo quo fit non videtur valere. quia fundatur in ista propositione: quod obiectum facit in aliquo intel lectu conceptum simplicem proprium sibi: et conceptum alterius obiecti. si contineat ipsum essentia liter vel virtualiter. que propositio videtur esse simpliciter falsa: sicut declaratum est in prologoin. q. de subiecto theo.

⁋ Tertia etiam ratio pos set male intelligi. si enim intelligat quod aliqua rati formalis inuenta in creatura. siue auferendo ab ea aliquid siue non. posset deo attribui et esse in eo. accipit simpliciter falsum. quia nihil quod est in creatura tealiter qualitercumque spoli etur: potest deo attribui. hoc etiam est consonum dictis suis. quia ipse ponit quod nihil reale est vniuocum deo a creature. et per consequens nihil quod est realiter in cre atura extra animam: nisi forte vox. per nullam sepa rationem vel ablationem potest deo attribui: sed tantum attribuitur sibi et creature vnus conceptus: qui nec est in deo nec in creatura extra. quamuis de vtro qued praedicatur vel pro vtroque. Sic ergo videtur quod iste rationes nisi melius exprimantur: possunt impediri.

⁋ Contra secundum quod dicitur: quod non est vniuocum differentiis vltimis nec passionibus. illo modo quo ipse intelligit differentias vltimas et pas siones arguo sic. et ostendo quod ens non plus est vniuocum differentiis non vltimis quam vltimis. quia omnis res vel est per se in genere. vel pars essentialis alicuius existentis per se in genere. sed per te differentia vltima est aliquid reale extra animam ergo oportet quod per se sit in genere. vel quod sit pars essen tialis componens cum alia parte ab ea realiter distincta. sed siue sic siue sic. ens secundum eos predica tur in quid. et per consequens vniuoce. maior probata est prius vbi probatum est: quod nulla est distinctio a parte rei in creaturis nisi distinctio rerum.

⁋ Pre terea maior est conuenientia vnius differetie cum alia: quam cum deo. et iste differentie vltime realiter distinguuntur. ergo secundum principia istorum per aliquid distinguuntur et in aliquo conueniunt sed il lud in quo coueniunt predicatur de eis in quid ergo est aliquid vniuocum eis. et ita habetur propo situm. maior probatur. quia omnis res creata plus distinguitur a deo: quam a quacumque re creata. ergo cum conueniat cum deo aliquo modo sequitur quod plus conuenit cum quacumque re creata. et eadem ratione cum quacumque realitate creata.

⁋ Ex hoc potest argui sic. quelibet creatura plus distinguitur a deo: quam ista realitas creata a quacumque realitate creata. sed non obstante distinctione creature a deo: deo a creature est aliquid commune vniuocum. ergo istis realitatibus duabus non obstantibus et earum distinctione: potest esse aliquod commune vniuocum.

⁋ Preterea arguo sicut ipse arguit. ouanis in tellectus certus de vno conceptum: et dubius de duobus: habet alium conceptum neutrum ab illis duobus: sed aliquis potest esse certus de. a. quod est ens: dubitando an sit differentia vltima vel non vltima. ergo est aliquis conceptus communis differentiis vltimis et non vltimis.

⁋ Ad istam ratio nem respondet tripliciter. Primo quod talis intel lectus quamuis sit certus de tali quod sit ens: non tamen est certus quod est ens quidditatiue: sed quasi per ac cidens.

⁋ Secundo: quod talis conceptus est simpliciter simplex. et ideo non potest secundum aliquid concipi. et secundum aliquid ignorari. et ideo circa ipsum non est deceptio. vel enim totaliter attingitur vel nou attingitur. et tunc omnino de nullo simpliciter simplici potest esse certitudo secundum aliquid eius: et dubi tatio secundum aliud. et ideo tale simpliciter simplex est omni. non ignoratum: nisi secundum se totum concipiatur.

⁋ Tertio modo respondet quod ille conceptus de quo est certitudo: est alius ab illis de quibus est dubitatio. et si ille certus saluatur cum alterutro illorum dubiorum: vere est vniuocus: sed non oportet quod insit vtrique illorum in quid: sed vt sit vniuocus cum eis. vel vt deter minabilis ad determinans vel vt denominabilis ad denominans. Unde dicunt quod omnibus conceptibus non simpliciter simplicibus est vniuocum in quid dictum de eis: simpliciter vero simplicibus est vniuocum sed vel vt determinabile vel vt denominabile. non autem vt dicunt dicitur de eis in quid: quia hoc includeret contradictionem.

⁋ Iste responsiones no videntur sufficere. Prima non. tum quia sicut dicis quod intellectus non potest esse certus de tali differentia quod est ens quidditatiue: quamuis sit certus quod est ens: ita dicerent alii quod nullus intellectus potest esse certus de deo: quod est ens quidditatiue. hoc est: quod iste conceptus praedicetur de deo quidditatiue. quia ponerent quod nullus conceptus possibitur nobis praedicatur de deo nisi denominatiue eo modo quo conceptus negatiui et connotatiui praedican tur de deo. Tum quia talis differentia est ens quidditatiue. et per consequens potest esse certus quod est ens quidditatiue. Assumptum patet. quia quan do aliqua componunt tertium: qua ratione vnum illorum est vera res et essentialiter extra animam. et reliquum. ergo si illud cui additur differentia vltima quidditatiue et essentialiter est ens. eadem ratione et differentia vltima addita sibi.

⁋ Pre terea secunda responsio non videtur sufficere. quia tam ta simplicitas vel maior est in deo: quanta est in quacunque differentia vltima. sed non obstam te tali simplicitate dei: deus potest cognosci in ali quo conceptum vniuoco sibi: quamuis ignoretur in se. ergo eadem ratione realitas quecumque vltima potest cognosci in aliquo conceptu vniuoco sibi: quamuis in se ignoretur

⁋ Tertia etiam responsio non sus ficit. quia sicut dicit: quod oportet quod ens sit vniuocum differentiis: non tamen de eis dicitur in quid: ita dico rent alii quod nullus conceptus possibilis nobis pro statu isto praedicatur in quid de deo. Unde dice rent quod nihil predicatur de deo nisi tale: puta quod est causa omnium. immortalis. incorruptibilis: separatus a materia. que omnia non predicantur de deo in quid

⁋ Preterea: quod simplicitas not impediat praedicationem in quid entis de tali disferentia. videtur: quia accipio humanitatem vel animam intellectiuam cui additur differentia vltima. et quero. aut sit simpliciter simplex. aut non. Si sic. ergo de illa non predicatur ens in quid. quod negant. Si non. tunc accipio illa componentia. sint. a. et. b. ita quod. a. sit differentia: et. b. illud cui additur differentia. Et quero. aut. a. sit simpliciter simplex. aut non. Si non. quero de coponentibus sicut prius. Si sit simplex simpli citer. Contra per te omnis realitas communicabilis est quidditatiua et econuerso. sed ista realitas est de se communicabilis. quia non est de se hec. ergo est con municabilis. et certum est quod non nisi differentiis vltimis indiuiduantibus. ergo de differentiis vel timis indiuiduantibus praedicatur aliquid in qui et vniuoce: quod negas.

⁋ Si dicatur quod diffe rentia vltima anime intellectiue non communicatur dis ferentiis indiuiduantibus. Contra. omnis realitas que non est de se hec. est de se communicabilis pluribus sed nihil quod est de se communicabile pluribus: communicati primo nisi per se suse inferioribus. ergo ifferentia vltia anime intellectiue communicatur primo suis per se inferioribus et primo cotentis sub ea. Et tunc quero. quae sunt illa primo contenta sub diferentia vltima anime intellectiue. aut sunt anime distincte numero. aut dicere indi uiduales illarum animarum intellectiuarum. Non anime intellectiue. quia ille primo continentur sub anima in tellectiua que comprehendit dferentiam vltimam anime et aliquid cui additur. ergo primo communicatur illis differentiis indiuiduantibus. et per consequens de illis predicatur in quid et vniuoce. Et si dicatur quod differentia vltima anime intellectiue est indiuidua lis et de se hec. Contra. accipio hoc commune homo: et e ro. an hoc est simplicitur simplex. et tunc de eo not praedicatur ens in quid Aut non est simpliciter simplex et tunc accipio vnam partem eiusdem communis cum illo tote cuius est pars. et quero. aut est simpliciter simplex. et per consequens de ea non praedicatur in quid. et non est de se hec. et ita erit communicabile et habetur propositum. Aut non est simplicitur simplex. et quaero tunc de componentibus. et arguo sicut prius. et ita vel erit processus in infi nitum. vel stabitur ad aliquid simplicitur simplex: quod non est de se hec et per consequens est de se communicabile pluribus et habetur propositum. quia illud non poterit esse nisdifferentia vltima: cum non sit passio. Per consi milia argumenta potest probari quod ens dicitur vniuo ce de passionibus: si passiones sint aliqua ex per te rei. sicut iste doctor imaginatur.

⁋ Ad quest onem ergo dico: quod deo a creature est aliquid commune vniuocum. Circa quod sic procedam. Primo videndum est de vniuoco quid sit vniuocum quia quid sit vniversale dictum est. Secundo quomo vniuocum se habet ad sua vniuocata. Tertio quod deo a creature est aliquid vniuocum. Quarto quod quibuscumque existen tibus quomodocumque extra animam: est aliquid commune vniuocum.

⁋ Circa primum dico: quod vniuoci proprie accipitur pro voce vniuoca. quia accipitur secundum quod distinguitur contrao equiuocum vel denominatiuum. et isto modo nihil est quaerere: an ens dicat conceptum vniuocum deo a creature. sed debet quari. an sit aliquis vnus conceptus alicuius praedicabilis in quid de deo a creaturis. et ita extendendo nomen vniuoci: potest improprie dici quod aliquis conceptus est vni uocus. quia aliquis conceptus est vnus. sed nec pro prie nec improprie debet dici: quod aliquis conceptus est equiuocus. Primo ergo videndum est de vniuoco secundum quod improprie dicitur de conceptu. Secundo secundum quod proprie dicitur de voce vel de signo quocum que ad placitum instituto

⁋ Circa primum dico: quod conceptus vniuocus vno modo potest intelligi distingui contra conceptum proprium. Alio modo potest in telligi distingui contra conceptum denominatiuum. Pri mo modo nullus conceptus vnus praedicabilis de pluribus. siue per se primo modo. siue secundo modo. siue per accidens. siue necessario. siue contin genter est conceptus vniuocus. quia nullus conceptus praedicabilis de pluribus est conceptus proprius vni rei: de illa praedicabilis et non de al o Ideo secundum aliquas opiniones: puta secundum illam que ponit com ceptum quoddam fictum habens tantum esse obiectiuum. vel secundum illam que ponit conceptum esse aliquid causatum praeter intellectionem: nullus conce ptus nisi forte institutus ad placitum potest esse talis secue proprius vni rei. quia omnis conceptus abstractus a re equaliter respicit omne sibi simillimum. et nihil potest esse in re: quin saltem per potentiam diuinam aliquid possit fieri sibi simillimium. et ideo respectu creatu re cuiuscumque nullus potest esse conceptus proprius naturaliter abstractus quin sit communis vel possit praedicari de pluribus. Tamen secundum opinione quae po nit conceptum siue intentionem esse intellectionem aliter posset poni scilicet quod aliquis conceptus potest esse proprius vni rei. Alio modo conceptus vniuocus distinguitur contra denominatiuum. et tunc omnis conceptus abstractus ab illis quibus est communis. non connotans aliquid: est eis vniuocus. et conceptus institutus ad significandum aliquid. et ad aliud con significandum potest esse denominatiuus vel connotatiuus positiue. vel connotatiuus negatiue. et ideo in illa propositione quae est in mente non inuenitur aliqua talis praedicatio analoga quando conceptus abstractus ab illis quibus est communis praedicatur.

⁋ Secundo dico: quod vniuocum secundum quod inuenitur in voce: et eodem modo proportionabiliter secundum quod inuenitur in scripto. vel in aliis signis quomodocumque ad placitum instituum sic distinguitur vno modo contra equiuocum precise. Alio modo contra equiuocum et denominatiuum. Primo modo omne signum institutum vena impositione ad significandum plura propter vnum conceptum commune praedicabilem de pluribus ita quod conceptus talis et im lud signum sint quasi signa ordinata: est signum vniuocum. et isto modo animal est vniuocum ad hominem et asinum. et animal praedicatur vniuoce de homine et de asino. et sic de aliis. Secundo modo accipitur vniuocum in libro praedicamentorum. et tunc accipitur distinctio isto modo: quod denominatiuum potest accipi dupliciter Uno modo large pro omni eo quod praedicatur de alio: ad cuius verificationem requiritur aliquid aliud ex ratio ne modificandi. quod de ipso secundum aliam habitudinem gramaticalem praedicatur Uerbi gratia. ad hoc quod hoc sit vera homo est albus: requiritur quod hec sit vera. homi inest albedo. ita quod albedo aliquo modo significatur pero album: qui albedo praedicatur de homine secundum alium modum granmaticalem. quia oportet quod alterum illorum sumatur in recto ita quod semper ad talem propositionem verificandam requiruntur due propositiones. in quarum vna aliquid praedicetur in recto de subiecto. et in alia praedicetur aliquid de alte ro extremorum sumpto in obliquo Alio modo acci pitur praedicatio denominatiua quando aliquid praedicatur de aliquo in obliquo: sicut hic. homo producitur a deo. deus est causa rerum. homi inest albedo. hohabet albedinem. Ad cipitur autem vniuocum a philosopho secundum quod distinguitur con tra equiuocum et denominatiuum. quocumque modo praedicto rum sit denominatiuum. Et isto modo accipitur distinctio qui omne praedicatum de alio aut supponit pro re de qua praedicatur. nihil aliud consignificado sibi attribui secundum aliquam determinata attributionem. aut non Si non. tunc est praedicatio denominatiua. quia in praedi¬ catione denominatiua: autem terminus subiectus est praedicatus non supponunt pro eodem: sicut quando alter eorum sumitur in obliquo: et alter in recto: sicut patet in ista. homi inest albedo. forma est in materia. materia est pars homoinis. Aut si supponant pro eodem. tamen per illam propositionem signatur aliqua propositio esse vera: in qua termini non supponunt pro eodem: sicut im ista. homo est albus. vel album est homo. in qua sub iectum et praedicatum supponunt pro eodem. tamen ad veri tatem istius requiritur veritas talis: homi inest albedo vel aliqua equiualens: in qua ponitur aliquid in obliquo quod non supponit pro eodem pro quo supponit terminus alius. Si supponat pro eodem nec aliqua talis propositio in obliquo requiratur ad veritatem illius propositionis: tunc vterque terminus imponitur ad significandum plura. propter aliquem conce ptum communem illis pluribus ab illis abstrahibi lem. et tunc est praedicatio simpliciter vniuoca. aut non sic vterque terminus vna impositione impo nitur. et tunc est praedicatio equiuoca. Et ita la ge accipiendo praedicationem denominatiuam: dis praedicatio vbi subiicitur quod natum est subiici et praedicatur quod natum est predicari. vel est equiuoca vel vniuoca vel denominatiua.

⁋ Secundo distinguo de vniuoco: siue dicatur improprie de conceptum siue proprie de voce vel quocunque signo ad placitum instituto: quod tripliciter accipitur. Uno modo secundum quod praecise praedicatur de pluribus realiter distinctis: quae non sunt vna res realiter. sed sunt simillima et isto modo non inuenitur vniuocatio nisi in specie specialissima. quia sola indiuidua speciei spe cialissime sunt sibi simillima. et propter hoc forte aliqui antiqui doctores dixerunt quod species specialissima dicit vnam sormam. non autem genus quia in aliquibus species specialissima predi causatur de pluribus indiuiduis: quae possunt facere simpliciter vnam formam: ita quod totum remsultans ex eis vere erit vnum numero. et indiuiduum eiusdem rationis cum quolibet indiuiduorum constituentium. et quodlibet eorum tam pars quam totum potest esse vnum indiuiduum eiusdem speciei. non est autem hoc possibile de quibuscunque compositis conten tis sub eodem genere precise. quia talia contenta sub eodem genere et distincta specie. non pos sunt facere per se vnum eiusdem generis cum illis. Et ita dico vniversaliter: quod illa quae sunt vniuoca quod sunt si millima: si per impossibile vel possibile possunt facere vnum per se: illud vnum erit eiusdem speciet cum illis. et non plus esset illud totum per se contentum sub specie quam reliquum. Secundo modo dicitur vniuocum omne praedicabile de pluribus differentibus realiter quae non sunt vna res. nec etiam sunt simillima: ita quod conceptus vnus in quid praedicetur de eis. et isto mo genus est vniuocum. Tertio modo dicitur vniuocum pre dicabile de pluribus que tamen sunt vna rea et hoc modo relatio dicitur vniuoce de relationibus diuinis: quae tamen sunt vna res. quia sunt vna essentia numero

⁋ Circa secundum dico quod nullum vniuocum est de essentia vniuocatorum suorum. nec ponit in eis aliquid realiter. nec facit compositionem cum eis. nec cum aliquo quod est in eis. quia omne vniuocum est vniversale. vel saltem commune praedicabile de illis de quibus predicatur coniunctim acceptis in numero plu rali. sicut sortes et plato sunt homines. homo et asi nus sunt animalia. per quod excluditur essentia diuina. quia non predicatur pluraliter. hec enim est falsa. pater et filius sunt plures essentie. sed decla ratum est in. q. precedentibus quod nullum vniversale est de essentia vel quidditate suorum inferiorum. nec facit compositionem cum aliquo singulari. nec aliquo existente in singulari.

⁋ Circa tertium dico: quod deo et creature est conceptus vnus communis: praedicabilis de eis in quid et per se primo modo. Circa quod ostendendum est primo quod deus non potest cognosci in se. ita quod ipsamet diuina essentia terminet immediate actum intelligendi nullo alio concurrente in ratione obiecti.

⁋ Secundo quod non potest conci pi a nobis pro statu isto in aliquo conceptu simplici proprio sibi.

⁋ Tertio quod potest concipi a no bis in aliquo conceptu communi. praedicabili de eo et de aliis.

⁋ Quarto: quod aliquis talis in quo potest sic concipi a nobis sit sibi quidditatius.

⁋ Et quin to ex biis sequitur quod aliquis conceptus vnus est praedicabilis de deo: et de aliis in quid per se primo modo.

⁋ Pri mum ostendo sic. omnis intellectus cognoscens aliquam naturam in se. nullo alio concurrente in ratione obiecti: potest vere cognoscere illam rem esse: in re vel non includere contradictionem. immo non potest du bitare illud obiectum includere contradictionem. sed viator intelligens deum notitia inconplexa: quantum est possibile viatori. potest dubitare an in cludat contradictionem. quia potest dubitare an inclu dat contradictionem deum esse. etiam posito quod firmi ter credat quod nihil est impossibile esse nisi includens contradictionem. ergo talis non cognoscit deum in se modo exposito. maior patet. quia hoc est euidenter notum quod numquam concipitur aliquid includens contradictionem sine pluribus obiectis conceptis. ergo concipiens tantum vnam rem sine pluralitate obiectorum: non potest dubitare illam rem includere contra di ctionem. minor patet. quia multi dubitant deum esse. et vtrum sit possibile deum esse.

⁋ Preterea. ominis res cognita in se. aut cognoscitur intuitiue aut abstractiue. ergo si essentia diuina in se cognoscitur. aut cognoscitur a nobis intuitiue. aut abstractiue. Non intuitiue patet. quia illa. est beati fica: que ex puris naturalibus non est possibilis nobis. Nec abstractiue. quia sicut declaratum est in prologo. nulla res potest cognosci abstractiue in se a nobis ex puris naturalibus nisi ipsa co gnoscatur intuitiue. quia si cognoscatur abstractiue. aut hoc erit per notitiam intuitiuam eiusdem. et habetur propositum. aut per speciem rei. et hoc est inconueniens: tum quia talis species vt post probabitur non est ponenda: tum quia in aliis patet: quod species non sufficit ad notitiam abstractiuam sine notitia intuitiua preuia. Aut cognoscitur abstractiue per notitiam intuitiuam alicuius alterius rei. et hoc est im possibile. quia sicut probatum est in prologo. nulla notitia incomplexa: vnius rei potest esse causa suffi ciens notitie alterius rei.

⁋ Secundum ostendo. quia nihil potest cognosci a nobis ex puris naturalibus in conceptu simplici sibi proprio. nisi ipsum in se praecognoscatur. ista patet inductiue. Aliter enim pos set dici quod color cognosci posset a ceco nato in conceptum proprio coloribus. quia non est maior ratio quod deus cognoscatur in conceptum sibi propositio. sine praecognitione ipsius in se quam color. sed patet quod a tali non potest concipi color in conceptum sibi proprio. ergo nec deus. Et ista ratio equaliter probat conclusionem priorem ex qua sequitur ista.

⁋ Tertium ostendo. quia omne cognoscibile a nobis. aut cognoscitur in se. aut in conceptum simplici sibi proprio. aut conceptum composito proprio. aut in conceptu communi sibi et aliis. sed deus aliquo modo cognoscitur a nobis. et non primis duobus modis. ergo tertio modo vel quarto modo. si tertio oportet quod cognoscatur quarto modo. quia conceptus compositus proprius. ex quo non potest componi ex conceptibus simplicibus propriis: oportet quod componatur ex simplicibus et communibus.

⁋ Quartum ostendam per vnam rationem quam facit doctor iste subtilis: quae mihi concludit: et arguo sic. Si deus cognoscatur in aliquo conceptu communi sibi et aliis. quaero aut ille con ceptus est quidditatiuus. aut denominatuus. si quiddi tatiuus: habetur propositum. si denominatiuus: tunc quaero de illo cui attribuis istum conceptum denominatiuum. aut est denominatiuus et sic est processus in infinitum. aut quidditatius. et habetur propositum. Uerbi gratia. habeo istum conceptum. puta esse creati uum. quem scio esse denominatiuum. et ideo oportet praehabere vnum conceptum cui istum attribuo. puta dicendo: quod aliquod ens est creatiuum. et certum est quod iste conceptus cui iste attribuitur non est deno minatiuus. vel si sit erit processus in infinitum vel stabitur ad aliquem conceptum quiddita tiuum.

⁋ Et tunc quero. de illo vltimo conceptu quidditatiuo. aut est communis deo a creature et ha betur propositum. Aut est proprius deo. et hoc est improbatum. aut proprius creature. et hoc est impossibile. quia tunc non posset supponere ni si pro creatura. et tunc hec esset falsa. aliquod ens creatiuum est deus. Ista ratio confirmatur. qui omnis conceptus denominatiuus habet diffinitionem exprimentem quid nominis. in qua ponitur aliquid in recto: et aliquid in obliquo. Tunc quaero de vna parte in lius diffinitionis. aut habet diffinitionem consimilem exprimentem quid nominis. aut non. si non habetur propositum: quod talis necessario est quiddi tatiuus. Aut habet. et quaero tunc de partibus sicut prius et ita vel erit processus in infinitum: vel stabitur ad aliquem conceptum quidditatiuum praedicabilem de illo de quo primus conceptus denominatiuus praedicabatur.

⁋ Ex isto sequitur: quod est aliquis conceptus vnus predicabilis in quid per se primo modo de deo et creatura. Ex quo sequitur vltra. quod vox correspon dens illi conceptui est simpliciter vniuoca. Et ideo dico: quod sine omni compositione ex parte dei. aliquid est vniuocum sibi et creature. quia sicut vniuocum quae buscumque indiuiduis: cuiuscumque speciei spaialissime. non facit compositionem cum ipsis indiuiduis. nec cum quibuscumque existentibus in indiuiduis ita nec vniuocum deo a creature facit aliquam compo sitionem in deo. et causa est. quia vniversaliter nihil quod est a parte rei est vniuocum quibuscumque. Dico tamen quod nihi est vniuocum deo a creature. accipiendo vniuo cum stricte. quia nihil est in creatura nec essentiale nec accidentale quod habeat perfectam simili tudinem cum aliquo quod realiter est in deo. et istam vniuocationem sancti et auctoritase negant respectu dei et creature. et nullam aliam.

⁋ Circa quartum principale dico: quod quibuscumque existentibus extra animam ens est commune vniuocum et praedicabile de eis in. quid. et per se primo modo. Cuius ratio est. quia omnia quae sunt extra animam salte in creaturis. si sint aliquo modo distincta sunt res realiter distincte. sed omnibus rebus ens est commune vniuocum: eadem ratione qua est vniuocum deo et creaturis. ergo etc. hoc etiam potest persuaderi per rationem factam in priori articulo: quae est realiter ratio negantium vniuocationem entis ad differentias vlti mas. quia certum est quod differentie vltime aliquo modo cognoscuntur a nobis. Tunc quero. Aut cognoscuntur in se. et hoc est falsum secundum eos. et patet etiam de differentiis substantiarum. Aut in con ceptu proprio et hoc est falsum etiam secundum eos. quia vt dicunt. etiam substantie quarum sunt non cognoscum tur in conceptum proprio simplici aut cognoscumntur in conceptu simplici communi. et tunc quero. Aut in conceptu quidditatiuo. et habetur propositum. Aut in conceptum denominatiuo. et per cosequens oportet printelligere aliquem conceptum quidditatiuum cui ille conceptus denominatiuus attribuitur. et habetur propositum.

⁋ Si dicatur quod printelligitur con ceptus quidditatius. non tamen quidditatiuus differen tiis vltimis. sed tantum quidditatiuus respectu aliorum

⁋ Contra oportet printelligere alique conceptum quiddi tatiuum cui couenit ille conceptus denominatiu pro ipsis differentiis vltimis. et non pro aliis eit per consequens oportet quod primo supponat pro diferentiis vltimis: quod non esset possibile nisi esset quidditatiuus respectu differentiarum vltimari

⁋ Eodem modo potest argui de passionibus si passio nes sint aliqua talia a parte rei: sicut iste doctor imaginatur. quia omne reale sic intellectum. vel intelligitur in se. vel intelligitur primo in aliquo conceptu sibi quidditatiuo. et ita si passio sit aliquid reale et simplex et non intelligitur in se vel saltem non est necessarium. oportet quod intelligatur in aliquo conceptu sibi quidditatiuo.

⁋ Ad rationes alterius opinionis. Primas tres concedo gratia conclusionis quamuis aliqua dubia accipiant. et forte falsa.

⁋ Ad primam quae probat quod ens non est vni uocum differentiis vltimis. Dico quod proprie non de bet concedi quod differentie vltime includunt ens nec aliquod inferius includit suum superius nec ali qua res includit quodcunque sibi vniuocum. Dico ergo quod ita bene de differentiis vltimis praedicatur in quid et vniuoce ipsum ens. sicut de quibuscum que aliis differentiis. Et quando dicitur: quod tunc alie essent proprie differentes. concedo secundum vnum modum: que ponit philosophus. v. metha. Sed ex hoc non sequitur quod erunt differentes aliis differentiis: sed seipsis differunt. quia declarabitur dis. viii. quod aliqua species non differunt aliis differentiis sed seipsis. Unde non oportet omnia contenta per se sub aliquo communi aliis differentiis dif ferre. quia idem seipso totaliter conuenit cum aliquo propter quam conuenientiam potest abstrahi conceptus communis. et seipso differt ab eodem vna diferentia quae non opi ponitur illi conuenientie: sicut idem seipso differt ab alio numeraliter. et conuenit cum eodem specie. Si militer per idem deus totaliter conuenit aliquo modo ex natura rei cum creatura. et ex natura rei per idem totaliter distinguitur a creatura.

⁋ Et si dicatur quod opposita non possunt conuenire eidem per idem sed couenientia et differentia sunt opposita. Respondeo quod opposita nec per idem realiter nec per idem formaliter possunt conuenire et dem in creaturis: sic quod denominent ipsum. et ideo conuenientia illa et differentia illa quae opponuntur. nulli eidem. nec per idem. nec per aliud possunt conuenire. ita quod denominent ipsum. Sed dico quod conuenire specie et differre nume ro. et eodem modo conuenire genere et differre specie in nullo penitus opponuntur. Et eo dem modo est de aliis conuenientibus et differentibus. Et ideo eidem per idem possunt con petere: sicut ponunt alii quod competunt eidem per aliud et aliud.

⁋ Ad secundum concedo quod oportet n omnem conceptum non simpliciter simplicem tamen per se vnum. resolui. ad aliquos conceptus simpliciter simplices: quorum vnus non includit alium. et ideo concedo quod conceptus determi nabilis non includit conceptum determinamtem: nec econuerso. et concedo vniversaliter quod conceptus differentie cuiuscunque non includit conceptum entis nec aliquem conceptum determinabilem. Sed ex hoc non sequitur nisi aliud impediat quod vnus non dicitur de alio per se et vniuoce et quidditatiue illo modo quo vnus conceptus dicitur de alio vniuoce per se et quidditatiue. Unde dico quod conceptus specie non includit. conceptum generis. nec conceptum entis. et tamen vterque predicatur de eo vniuoce et in quid. Unde omnes iste rationes procedunt ex falsa imaginatione scilicet quod semper conceptus inferior includit superiorem praedicabile de eo per se et quidditatiue et vniuoce. quia conceptus inferior est vniversaliter compositior conceptu superiori. ita quod includit superiorem et aliquid plus. quae et omnia consimilia sunt simplicitur fal sa. sicut enim est de nominibus: quod nomen communius non est inclusum in nomine minus communi nec est simplicius eo ita est frequenter in conceptibus: quod eque simplex est conceptus speciei spaialissime sicut conceptus entis: quamuis forte non semper sit ita: sicut post declarabitur.

⁋ Ad rationes probantes quod ens non dicitur vniuoce de passio. nibus. Dico quod procedunt ex falsa imaginatione. ima ginatur enim ac si passio esset aliquid simplex a parte rei. aliquo modo distinctum ab etitate. et nec enti tas includeret bonitatem. nec esset formaliter bo nitas. nec econuerso. Et hoc simpliciter reputo falsum. quia nulla talis distinctio est ponenda in creaturis. Ideo dico: quod passiones entis non sunt aliqua talia a parte rei sed tantum sunt quadam conceptus impor tantes illud idem. et omnia illa quae importat conceptus en tis connotando aliquod ens determinatum in aliquo et ideo ens debet poni in diffinitione indicante quid no minis cuiuscumque passionis ipsius: vt si exprimatur quid nominis boni. debet dici quod bonum est ens appetibile a voluntate: vel aliquid tale. vel bonum est ens ap petibile secundum rectam rationem. vel aliqua talis orteo debut exprimi. in qua ponitur ens in recto et aliquid aliud in obliquo. Et eodem modo bonitas debet dici enti tas sic vel sic appetibilis a voluntate. vel aliquid consimile. Et propter istam rationem de illo conceptu non prie dicatur forte ens quidditatiue. nec per se primo mo immo nec ens praedicatur quidditatiue. et per se de albo vel calido vel intelligente. et tamen nihil est importatum a parte rei per album quin de illo praedicatur ens per se primo modo et quidditatiue.

⁋ Per hoc patet ad primum argumentum quod potest concedi: quod ens non praedicatur quidditatiue de suis passionibus. propter causam iam dictam et ideo concedendum est quod ens non est vniuocum praedicabile in quid de omnibus conceptibus. tamen de omni conceptu sini plici non connotatiuo. sed praecise importante aliqua realia: sicut homo importat omnes homines est ens praedicabiest in quid et per se primo modo.

⁋ Ad secundum dico: quod ens sufficienter diuiditur per ens creatum et increatum tamquam in illa de quibus praedicatur. et ideo concedo quod de passionibus suis non praedicatur in quid et per se primo modo propter causam dictam. non quia sunt aliqua talia simplicia a par te rei. de quibus non praedicatur ens in quid.

⁋ Ad ter¬ tium dico quod procedit ex falso intellectu. quia imaginatur quod omne quod praedicatur de aliquo quidditantiue: includitur in illo de quo praedicatur: quod non est verum. quia etiam illa quae non includunt ens recipiunt praedicationem en tis inquid. et ideo illa ratio non impedit quin ens possit quidditatiue praedicari de suis passionibus

⁋ Sed circa praedicta sunt aliqua dubia. Primo quia vide tur quod sit aliqua praedicatio analoga: quae nec sit equiuoca nec vniuoca nec denominatiua. quia aliqua est praedicatio analoga secundum philosophum i. poste. versus finem Ubi dicit: quod si passio sit equiuoca medium erit equa uocum. et si passio fuerit analoga medium crit analogum.

⁋ Ite. iiii. metha. ens non dicitur vniuoce nec equiuoce sed medio modo et certum est quod non dicitur denomina tiue. ergo etc.

⁋ Confirmatur. quia ibidem sanum non dicitur nec equiuoce nec vniuoce etc. ergo analogice.

⁋ Secundum dubium est. quia non videtur quod sit bene dictum de praedicationem denominatiua. quia secundum philosophum in praedicamentis. denominatiuum diciteret ab abstracto solo casu. ergo hec non est praedicatio denominatiua. homi inest albedo nec hec. forma est in materia. ergo talis praedicatio in obli quo non est denominatiua.

⁋ Item in praedicamentis. c. de qualitate vult philosophus quod quaelitas non semper praedicatur denominatiue de suis subiectis. et hoc contingit duplicitur. Uel quia non sunt nomina imposita ipsis qualitati bus: sicut aliquas dicitur pugilator. non tamen denominative quia non est aliquod nomen impositum illi qualitati a qua dicitur pugilator. Uel quia si sint nomina imposita. non tamen concre tum et abstractum habent adinuicem conuenientiam in princi pio: sicut aliquas dicitur studiosus a virtute. ergo non omni talis praedicatio est denominatiua.

⁋ Tertium dubium est de principali conclusione. quia non videtur quod deo a cre ature sit aliquid commune vniuocum. nec etiam omnibus creturis. et hoc probatur a diuersis multiplicitur.

⁋ Pri mo sic. omni vniuoco correspondet aliquid vnum a par te rei. nihil autem vnum a parte rei correspondet enti ergo etc.

⁋ Secundo omne vniuocum est prius et simplicius illis quibus est vniuocum. sed deo nihil est prius nec sim plicius. ergo.

⁋ Confirmatur. quia omne inferius addit ali quam perfectionem super superius vniuocum. Deus autem ni hil addit supra ens. quia tunc essent plura in deo.

⁋ Tertio. omne quod est per se superius ad aliud et sibi vniuocum ponitur in eius diffinitione. sed ens in nullius diffinitione ponitur. quia cum praedicatur de quo libet per se primo modo sicut dictum est: sequeretur quod in qualibet diffinitione esset nugatio.

⁋ Qua to quando aliqua vniuocantur in aliquo perificantur in illo nomine et in re significata per illud no men. sed deus et creatura in nullo parificantur nec in entitate. nec in bonitate. nec in quocumque genere

⁋ Quinto. quia secundum philosophum. iiii. metha. ens dicitur de decem predicamentis sicut sanum dicitur de sanis. sed sanum non dicitur vniuoce et in quid de sanis. ergo nec ens de decem predicamentis. Idem videtur dicere. vii. methaphisice

⁋ Sexto sic. secundum philosophum id est phi. principium contlusi mellissum et permenidem est: quod ens et vnum multiplicit dicuntur. ergo non dicuntur de omnibus vniuoce.

⁋ Septimo secundum auicemnam id est metha. c. vi. ens. ali quid e huiusmodi sunt multiplicata et non vniuoca ta.

⁋ Qctauo Bboetius super praedicamenta. necess est. x. generibus multitudine couenire. neque enim aliqua natura est eis communis. sed secundum nomen tantum et omne tale est equiuocum. ergo etc.

⁋ Nono linco. super ange licam hierar. parte. v. c. iii. nihil positiue dictum pos de deo a creatura vniuoce dici.

⁋ Decimo. da mas. in logica sua. c. ii. substantia non accipit totam naturam entis nec accidens sec vtrumque accipit medietatem eius. ergo ens dicit vtrunque actualit: sicut totum dicit vtramque partem actualiter.

⁋ Iste vniuoca sunt illa quorum nomen est commune et ratio eadem.

⁋ Simliler ibidem. ens diuiditur in substantiam et accidens. non si cut genus in species. sed sicut vox equiuoca in ea quae ab vno et ad vnum.

⁋ Ad primum istorum dubiorum dico: quod non est aliqua praedicatio analoga distincta conclusio pridicationem vniuocam equiuocam et denominatiuam lar gissime sumptam. tamen propter sanctorum intentionem di stinguo tam de equiuoco quam de analogo. De equoco quod sicut dictum est prius. equiuocum accipitur dupliciter qui pro equiuoco a casu: vel a cosilio Acasu est illud nome: quod imponitur multis et cuilibet primo. et ita vni ac si non imponeretur alteri: vt hoc nomen sortes impositum multis a diuersis. et accidit quod hoc nomen imponatur a diuersis imponentibus diuersis. vel ab vno diuersis impositionibus et talis vox si vna impositione imponatur pluribus posset esse aliquibus vni uoca et aliquibus equiuoca. Uerbi gratia. si haec vox canis imponeretur in vna lingua vel ab vno ad si gnificandum animal latrabile. et in alia lingua vel ab alio imponeretur ad significandum sidus celeste. ista vox scienti tantum vnam linguam esset vniuoca. et tamen scien ti vtramque impositionem vel vtramque linguam esset equiuoca et ita non est inconueniens quod eadem vox sit equiuoca et vniuoca diuersis. et tunc esset haoc vox equoca a casu.

⁋ Equiuocum a consilio dupliciter potest accipi vno modo quando propter aliquam similitudinem vel proportionem diuersorum inter se. vel propter aliquam ta lem conuenientiam. idem nomen diuersis imponitur sine vnitate conceptus Alio modo quando sola voluntate idem nomen diuersis impositionibus. non propter identi tatem conceptus: diuersis imponitur. Exeplum secundi positum prius. si aliquis ex deliberatione imponeret hoc no men sortes ad significandum tres homines determinatos

⁋ Primum menbrum potest subdiuidi multipliciter Uno modo dicitur tale equiuocum quando idem sub eisdem mo dis gramaticalibus significat diuersa. vt homo est equiuocum ad hominem viuum et pictum. Alio modo quando significat diuersa diuersis modis. quia respectu vnius significati est nomen connotatiuum. et respectu alterius non est connotatiuum. Exemplum de sano. quia sa nitas quando significat qualitatem formaliter existentem in animali. non est nome connotatiuum. quando autem significat vrinam vel dietam. tunc est nomen connotatiuum. qui sic significat vnum in recto. et primum significatum suum in obliquo. quia si deberet exprimi quid nominis aliquod illorum deberet poni in recto. et sanitas in obliquo. quia sanum quod dicitur de dieta: habet istud quid no minis sanum est dieta effectiua sanitatis secundum autem quod dicitur de vrina habet istud quid nominis. sanum est vrina significans sanitatem.

⁋ Sed de analogo potest distigui. Uno modo accipitur secundum quod est commune nomen impositum multis. propter consimilem proportionem quam habent di uersa ad illa. sicut ponit philosophus exemplum quod sicut se habet color ad colorem ita figura ad figuram. de qui bus simile dicitur analogice. quia sicut color similis est colo ri: ita figura similis est figure. Alio modo secundum intentio nem multorum loquentium dicitur analogum. quando aliqua deno minantur eodem nomine non propter vnitatem conceptus communis eis. sed propter identitatem alicuius alterius quod pri mo significatur isto nomine: ad quod ipsa habent aliqualem attributionem. et hoc secundum quod in diffinitione exprimente quid nominis. secundum quod dicitur de illis ponitur illud primum significatum in obliquo et aliquid aliud in re cto. sicut exemplificat de sano respectu animalis et respectu diete et vrine. Ad propositum dico quod analogum primo modo est equiuocum simpliciter. non tamen a casu sed a cosilio. et hoc dicit philosophus ii. poste. quod simile quod dici tur de colore respectu coloris. et de figura respe ctu figure est equiuocum. et secundum analogiam dictum. Unde dicit sic philosophus similem esse colorem colori et figuram figure aliam causam oportet esse. equiuocum enim est simile in omnibus hoc quidem enim fortassis est secundum analogiam habe re latera et equales angulos. in coloribus autem secundum vnum esse aut aliquod aliud huiusmodi. secundum autem analogiam. he eedem sunt. medium se habet secundu analogiam. Ex quo patet quod illud analogum est equocum. et ita patet ad primam auctoritat.

⁋ Ad secundum quod sanum non dicitur vniuoce vel equi uoce equocatione a casu. vel tali quae est eiusdem nominis non eodem modo plura significantur: ita quod in nul lo significato vel in nulla diffinitione exprimente quid nominis ponitur aliud significatum. nec in se nec in suo conceptu vel suo nomine. qualiter tamen ens dicatur nec vniuoce nec equoce. de isto post ea patebit

⁋ Ad secundum dubium dico: quod predica tum denominatiuum multipliciter accipitur. Uno modo largissime pro omni predicato quod non ex forma praedicandi supponit pro eodem pro quo subiectum supponit. vel si ex forma praedicandi supponat pro eodem. tamen connotat aliquam praedicatione de subiecto. in qua termini non supponunt pro eo dem et isto modo omnis predicatio quae non est vni uoca et in quid nec equiuoca: est denominati ua. Sub ista continentur omnens predicationes in obliquo. et omnes equipollentes. sed sic non lo quitur philosophus in libro predicamentorum. Aliter ad cipitur praedicatio denominatiua magis proprie. quando praedicatur aliquod concretum deriuatum ab aliquo abstracto. conuenies cum abstracto illo in principio et tamen differens in casu. Et isto modo est hec praeditatio denominatiua materia est formata compositum est materiale. Tertio modo dicitur magis proprie pri dicatio denominatiua quando praedicatur de subiecto ali quod accidens in concreto. hoc est concretum accidentis cui correspondet aliquod abstractum. siue differns solo casu siue non. et isto modo est hec praedicatio denomina tiua. homo est pugilator. et homo est studiosus. Quarto modo dicitur praedicatio denominatiua strictissime. quando praedicatur aliquod concretum differns solo casu ab abstracto significante aliquod accidens realiter infor mans illud de quo praedicatur. sicut aliquis dicitur albus ab albedine. et gramaticus a gramatica. Per hoc partet ad instantias adductas.

⁋ Ad tertium dubium dico sicut prius quod aliquid est vniuocum deo a creature. et vniversaliter quibuscumque existentibus ex animam.

⁋ Ad primum argumentum dico quod vniversaliter nulli vniuoce correspondet aliquid vnum a parte rei. illo modo quo isti imaginantur. quod scilicet praeter particularia sit aliquao vnum quaecumque vnitate reali tali vniuoco corresposon dens. Et si dicatur quod tunc illud vniuocum esset fictitium. Dico quod non sequitur. quia quamuis tale vnum nonsibi correspondeat primo. tamen multa realia sibi correspondent: de quibus praedicatur in quid. Unde conceptui hominis non correspondet primo aliquid vnum. sed omnes homines sibi correspondent. et ideo non est fictitius.

⁋ Ad secundum dico quod nullum vniuocum est prius realiter tempore vel natura illis quibus est vniuocum. sed tantum est prius prioritate consequentie. quia scilicet ab vniuoco ad vniuocatum est bona consequentia. et non conuertitur. et quod aliquid sit prius prioritate tali ipsi deo non est inconueniens. Isto ei modo potest dici quod aliqua vox prolata est prior deo. quia in voce etiam ista est bona consequentia. A est deus. ergo a est ens. et non econuerso. ergo illa vox communior est quam deus. Et quando dicitur quod vniuocum est simplicius vniuoca tis. patet quod hec est simpliciter fula.

⁋ Ad confirmationem patet quod inferius non neccessario addit aliquid super superius nec etiam includit superius. Unde omnia talia argumenta procedunt ex falsa imaginatione. quod scilicet vniuocum vel superius sit aliquid intrinsecum vel essentiale rei cui est vniuocum.

⁋ Ad tertium dico quod non omne superius ponitur in diffinitione inferioris sui. Cuius causam assignat aristo. vii. tho. quia oportet ipsum diffinitum d stingui ab aliquo per quanlibet particulam positam in diffinitione. et ideo quia nulla res distinguitur ab alia per conceptum entis hoc est. a nulla re vere negat conceptus entis. ideo ens in nullius diffinitione de bet poni

⁋ Ad quartum dico quod aliqua parificari intelligitur duplicitur. Uel quod aliquid existens in vno parificetur alicui existenti in alio. et sic deus et creatura in nullo parificantur. quia nihil quod est in creatura habet paritatem cum aliquo quod est in deo. Alio modo. quia scilicet est aliquid vnum quod equaliter respicit illa. et isto modo dico quod deus et creatura in aliquo parificantur. illud tamen vnum non est intrin secum deo nec creature. Unde sicut non est aliquod in conueniens deum et creaturas parificari in aliqua voce eque primo deum et creaturam significante. quia illa vox non est aliquid de essentia dei vel creatur re. ita non est inconueniens deum et creaturam parifi cari in aliquo conceptu vniuoco. quia ille conceptus vniuocus non est de essentia dei nec creature.

⁋ Ad quintum dico quod si illa opinio esset vera quae ponit quod alia praedicamenta non dicunt alias res at substantia et qualitate. tunc non diceretur ens vniuoce nec equoce a casu de decem praedicamentis. sed diceretur de substantia et aliquibus praedicamentis. recte isto modo quo sanum dicitur de sanis. quia sicut sanum quando dicitur de animali significat illam qualitatem absolute. nihil aliud nisi forte subiectum connotam do: et quando dicitur de aliis. connotat primum significatum ita esset de ente. quod quando dicitur de substatia nihil aliud connotat. quando autem de quantitate co notat ipsam substantiam. quia aliquod quantum esse ens non est aliud quam aliquam substantiam esse extensam vel conexistentem pluribus inter que potest esse motus localis. vel aliquid aliud deberet esse quid nominis quanti in quo poneretur ipsa substantia quae primo significatur per ens. et eodem modo posset dici de relatio ne et de quabusdam aliis praedicamentis.

⁋ Et si dicatur quod saltem illo modo non significabit ens qualita tem. quia illa non sic includit substantiam sicut alia s dicamenta secundum istam opinionem. Similiter ista opinio posita. alia praedicamenta ita dicerentur entia per ap tributionem ad qualitatem. sicut per attributionem ad substantiam. quod negat philosophus.

⁋ Ad vtrumque istorum posset dici quod philosophus hoc spcialiter dicit de substamtia et non de qualitate. quia est magis notum quod alia praedicamenta habent attributione ad substantiam quam ad qualitatem. et quia apud aliquos equaliter ponebatur quod alia praedicameta dicunt res distinctas a substantia sicut praedicamentum qualitatis. Ideo philosophus conformando se aliis dixit vniformiter de omnibus praedicamentis. Aliter potest dici quod in aliquo est simile de hoc nomine sanum et de hoc nomine ens et in aliquo dissimile. Est enim in hoc simile quod sicut illa de quibus dicitur sanum habent attributionem inter se et ad vnum ita etiam significata per hoc nomen ens habent attributione ad vnum. Est tamen dissimile in hoc quod hoc nomen sanum non vniformiter nec eodem modo significat illa de quibus predicatur. hoc au tem nomen ens omni modo consimili gramaticali si gnificat omnia entia pro quibus predicatur. et hoc sufficit ad intentione philosophi. quia intentio sua est probare quod de ente est vna scientia. non obstante quod de pluribus predicatur que habent attributione ad aliquod vnum. sicut vna scientia est de sano quod de pluribus praedicatur quae attributionem habent ad vnum.

⁋ Ad sextum dico quod sufficit ad intentionem philosophi cotra prmenidem et mellissum quod ens de pluribus praedicatur. siue equiuoce siue vniuoce. quia ipsi negabant omnem pluralitatemrerum. et ita arguere contra eos nihil refert siue vnum et ens dican tur multipticiter vniuoce siue equiuoce. quia quocumque illorum posito. semper contingit inferre pluralitate rerum quam ipsi negabant

⁋ Ad septimum et ad omnes auc. dico quod non est aliquod vniuocum. sic quod aliquid essentiale creature vel accidentale habeat perfectam similitudinem cum aliquo quod est realiter in deo. et talem vniuocationem negant omns sancti respectu dei et creature. non tamen negant vniuocatio nem conceptus praedicabilis de deo a creatura in quid per se primo modo. Et si dicatur secundum philosophum in praedicamentis: vniuoca sunt quorum nomen commune est et ratio substantialis eadem. sed ens non habet aliquam rationem substantialem eandem. quia non habet diffinitionem. ergo non est vniuocum. Respondeo quod philosophus ibidem acci pit rationem substantiale pro conceptu vno abstrahi bili ab omnibus illis de quibus dicitur illud nomen. non autem pro diffinitione proprie dicta. et concedo quod secundum talem rationem substantialem eandem dicitur ens de omni bus de quibus praedicatur.

⁋ Ad ad argumentum principale patet quod quantumcumque deus et creatura sint realiter distincta. tamen possunt habere aliquem conceptum vniuocum praedicabilem de eis.