Quaestio 11

Questio. xi. CIrca secundam per tem istius distinctionis quaero. Utrum scum vnitate numerali diuine essen tie. stet pluralitas personarum realier distinctarum.

Quod non. quia esse dicitur ab essentia secundum Augustinum. ergo vbi sunt distincta esse ibi sunt distincte essentie. sed vbi sunt distincta supposi ta. ibi sunt distincta esse. quia sunt distincte subsistentie. ergo etc. Secundo sic. maior est identitas nature ad suppositum in deo: quam in creatura. sed propter identitatem nature et suppositi in creaturis vbi sunt plura supposita ibi sunt plures nature cre ate. igitur eodem modo et multo fortius vbi sunt plura supposita increata. ibi sunt plures natu re increate. ergo cum vna natura increata non stat pluralitas suppositorum.

⁋ Confirmatur. quia quando aliqua sunt vnum realiter. multiplicato vno realiter. mul tiplicatur et reliquum realite. sed natura et suppositum diuinum sunt vnum realiter. ergo si sint plura suppo sita. sunt plures nature.

⁋ Tertio sic. vii. metha. in separatis a materia idem est quod quid est cum eocuius est. non autem in coniunctis cum materia. Aut intelligit quod est idem realiter sed non formaliter. tunc in coiuctis cum materia idem est quod quid est realiter cum eo cuius est. sicut in separatis a materia. Aut intel ligit quod est idem realiter et formaliter. et per consequens impossi bile est quod sint plura supposita realiter distincta nisi sint plures essentie realiter distincte.

⁋ In op positum est illud iohis prime canonice. c. v. Tres sunt qui testimonium dant etc. et hii tres vnum sunt

⁋ Difficultas istius quaestionis oritur ex identitate diuine essentie cum relatione et persona. quia si essentia et relatio et persona sint simpliciter vna res numero. indistincta. difficile est videre quomo sunt plures relationes. et plures persone: et non plures essentie.

⁋ Ad hoc saluandum dicunt quidam. quod suffi cit sola distinctio rationis inter essentiam et per sonam et relationem. Unde dicunt quod relatio in diuinis potest dupliciter considerari. Uno modo per comparationem ad essentiam: et sic est ratio tantum. Uel per comparationem ad illud ad quod refertur et sic est res. et sic per propriam rationem relationis relatio realiter distinguitur ab opposito et non ab essentia. et ita erit ibi pluralitas realis et non rationis tantum.

⁋ Contra istum modum ponendi arguo. Uidetur enim iste modus loquendi impropriissimus et de virtute sermonis includens contradictionem. quia quod aliquid idem comparatum vuni sit ratio tantum. et comparatum alteri sit res. simile est ac si dicerem quod homo comparatus boui sit asinus et comparatus lapidi sit vna qualitas: et compa ratus igni sit vnus dyabolus. Et ratio est. quia talia predicata competunt illis de quibus predicantur: siue omni operatione intellectus: et ideo quod homo sit asinus: vel qualitas: vel dyabolus. non habet ex hoc quod intellectus comparat hoc ad hoc vel ad illud. et eodem modo quod alquid sit res. non habet ex hoc quod intellectus comparat ipsum ad quodcum que. sed ad quodcumque comparetur. nisi per talem con parationem destrueretur remanebit vera res. ergo relatio siue comparetur ad essentiam per imtellectum: siue ad relationem oppositam. cum per talem conparationem non destruatur remanebit vera res. sicut si non comparetur. ergo relatio etiam comparata ad essentiam erit vera res. et eadem quae erit si comparetur ad relationem oppositam.

⁋ Confirmatur. quia aut rela tio comparata ad relationem est essentia diuina aut non. Si non. ergo per aliquam comparationem potest fi eri quod relatio non sit essentia. et eadem ratione quod pai non sit essentia. et per consequens quod pater non sit deus. quod est hereticum. Si sic. ergo per ratione istius non plus distin gueretur relatio comparata ad relationem: quam essentia comparata ad relationem cum relatio comparata ad relationem sit essentia secundum eum.

⁋ Preterea im possibile est eidem rei indistincte propter diuersas comparationes intellectus opposita conuenire: sicut essentia diuina vel deus. non potest esse pater et non pater. eodem modo pater propter nullas com parationes potest esse deus et non deus. nec filius et non filius. ergo eodem modo relationi. propter diuer sas comparationes non possunt opposita conuenire. et per consequens propter nullas comparationes potest esse res et non res. ratio et non ratio. nec per consequens potest esse ratio tantum et non res.

⁋ Preterea quaero. aut ante omnem comparationem relatio realiter distinguit et essentia non distinguit. aut non. Si sic. ergo ad hoc quod relatio distinguat et per consequens quod persone distinguantur nihil facit comparatio intellectus. Si dicatur quod non. ergo vel conparatio intellectus facit quod essentia est eadem in omnibus. vel quod relatio distinguit quorum vtrumque est absurdum.

⁋ Alia est opinio qui ponit quod essentia et realio realiter distinguuntur. Nec inuenitur in sacra scriptura secundum istos quod hec sit concedendam paternitas est deitas.

⁋ Posset autem ista opinio aliquo modo declarari. quia sicut secundum fidem tenen dum est quod sunt tres persone in vnitate nature simplicissime. ita cum vnitate simplicissime nature diuine staret distinctio realis inter essentiam et relationem. sicut stat distinctio realis inter perso nas. Sed ista opinio non est rationabilis. quia quaero. aut re latio et essentia sunt aliqua vna res. aut non. si sic. quaero de illa re vna quae est essentia et relatio. aut est eadem omnibus modis. cum essentia. aut non. si sic ergo sicut illa res non distinguitur realiter a relatio ne. ita essentia non distinguitur realiter a relatione. per consequens essentia et relatio non distinguuntur realiter quod est oppositum positi. Si autem illa vna res non est eadem omnibus modis cum diuina essentia. ergo aliquomo distinguitur. Tunc quaero. aut distinguitur rea liter. aut aliquo alio modo. Si realiter. quaero sic prius aut illa res et diuina essentia sunt vna res. ita quod vna res indistincta sit illa res et essentia diuina aut non. Et arguo sicut prius. Et ita vel oportet ponere processum in infinitum. vel oportet dare aliquam vnam rem quae est illa res et essentia diuina. Et ita eadem ratione standum fuit in primo. quod essentia et relatio sunt vna res. et tamen non sunt eadem omnibus modis. Et ita remanet difficultas quaestionis. Ter tia est opinio. quod relatio et essentia sunt vna res realiter. nec tamen sunt eadem omnibus modis ex natura rei. sed ex natura rei habent aliquem modum non identitatis. et ista non identitas sufficit ad distinctionem realem inter supposita diuina. Quod autem sit aliqua talis distinctio et non identitas inter relationem et essentiam. probatur sic. nec credo. quod sit aliud argumentum efficax ad istam conclusione. Arguitur ergo sic

⁋ Primum suppositum habet realiter entitatem communica bilem. alioquin non posset eam communicare. habet etiam rea liter entitatem incommunicabilem. ergo est ibi aliqua enti tas incommunicabilis et aliqua communicabilis. sed contradictoria non possunt verificari de eodem nisi propter ali quam distinctionem vel non identitatem. ergo inter essen tiam diuinam quae est communicabilis. et relationem quae ex natura rei non est communicabilis: oportet ponere aliquem modum nonidentitatis.

⁋ Ad istam rationem dicitur quod essentia et paternitas differunt tantum secundum rationem. quia in ratione essentie non cadit respectus. et ideo est conicabilis. in ratione tamen paternitatis cadit respectus. et ideo est incommunicabilis.

⁋ Contra. hec responsio concedit ppositum. quia si in ratione essentie ex natura rei non cadit respectus. et in ratione paternitatis ex natu ra rei cadit respectus. igitur ex natura rei inter essen tiam et relatione est aliquis modus non identitatis et habetur propositum.

⁋ Et ideo dico cum ista opinio ne quae videtur mihi probabilior. quod est aliquis modus non identitatis inter naturam diuinam et suppositum. et potest dici secundum bonum intellectum quod distinguumtur formaliter. quamuis non distinguuntur realiter. hoc confirmo sic. quandocunque aliqua sunt idem omni bus modis ex natura rei. quicquid competit vni competit alteri. nisi aliquas modus gramaticalis vel logicalis impediat. sed posito quod pater habeat omnes modos gramaticales et logicales con similes: quales habet hoc nomen essentia. ad huc hec est vera: essentia est filius. et hec similiter est vera: pater non est filius. ergo illud idem negare tur de patre et affirmaretur de esentia. nec potest hoc contingere propter aliquam diuersitatem modorum lo gicalium vel gramaticalium. ergo precise hoc erit ratione alicuius modi nonidentitatis inter illud quod significatur per essentiam. et inter illud quod significatur per patrem. ergo inter patrem et essentiam est ex natura rei aliquis modus nonidentitatis.

⁋ Confirmatur ista ratio. quia quandocunque predicatum alicuius propositi onis verificatur de illo pro quo subiectum supponit. et illo modo grammaticali vel logicali quo denotatur predicatum inesse subiecto. illa propositio est vera. sicut si dicatur sic. album est homo. si illud pro quo subiectum supponit vere sit homo. hec erit vera: album est homo Simi liter si dicatur sic. album potest esse nigrum. si illud predicatum vere cum modo possibilitatis inest illi pro quo subiectum supponit: ita quod sit verum dicere: quod illud pro quo subiectum supponit potest esse nigrum. hec erit vera. album potest esse nigrum Tunc quero sic dicendo. essentia est pater. filius est pater. aut subiectum in vtraque omni bus modis a parte rei pro eodem supponit. aut non. si sic. ergo vtraque erit vera vel neutra. Un de si hec sit vera essentia est pater. predicatum vere in est illi pro quo subiectum supponit. ergo cum in ista filius est pater subiectum supponat pro eodem omnibus modis. hec erit vera. filius est pater. Secundo confirmatur. quia quando aliqua nomina significant idem omnibus modis: ita quod in significato nulla penitus sit distinctio vel nonidentitas. et habent omnes consimiles modos significandi vere sunt svnonima. ergo¬. si ista nomina essentia et paternitas significent idem omnibus modis et habent omnes consimi les modos significandi. vel si non habent quod tamen non potest assignari. volo quod habeant omnens mo dos significandi consimiles. et per consequens erunt nomina svnonima. Tunc arguo. quando cumque aliqua nomina sunt svnonima: quicquid verificatur de vno sumpto significatiue et personaliter: verificatur de reliquo sumpto eodem modo. ergo si hec sit vera. essentia est filius. hec erit vera. paternitas est filius: quod est falsum.

⁋ Sed contra praedicta occurrunt aliqua dubia

⁋ Primum est. an propter distinctionem formaenim sit concedendum quod sint plures formalitates in diuinis. Et videtur quod sic. quia sicut quecumque sunt distincta realiter sunt plures res. ita quae cumque distinguuntur formaliter sunt plures forma litates.

⁋ Secundum dubium est. quia non videtur quod talis distinctio sit possibilis. sed quod omnis distinctio sit realis vel rationis. et probatur mul tipliciter. Primo sic. omnis res est ens reale: vel ens rationis ergo omnis distinctio vel est realis vel rationis. ergo essentia diuina et relatio vel distinguuntur realiter vel tantum ratione.

⁋ Preterea omnis distinctio materialis est re alis. ergo multo fortius distinctio formalis est realis. quia distinctio formalis est maior quam materialis. quia forma magis distinguit quam mate ria.

⁋ Confirmatur. distinctio realis est distinctio rerum et distinctio rationis distinctio ra tionum. et distinctio materialis est distinctio con ditionum materialium. ergo distinctio formalis est distinctio conditionum formalium vel distincti formarum.

⁋ Preterea sicut distinctio realis se habet ad distincta realiter. et distinctio ratio nis ad distincta ratione. ita distinctio formalis ad distincta formaliter. sed quando aliqua distinguuntur realiter vel ratione. non tantum contingit dice re quod vnum non est realiter aliud vel non est secundum rationem aliud. sed etiam contingit vere dicere quod vnum non est aliud. ergo si essentia et relatio distin guuntur formaliter. non tantum est verum dicere quod est sentia non est formaliter relatio. sed etiam quod essentia non est relatio.

⁋ Tertium dubium est. quiaposita tali distinctione formali: non potest habe. ri distinctio realis personarum: sicut ex distinctione rationis inter aliqua non potest haberi distinctio quecumque ex natura rei. ergo sicut aliqui ap guunt ex distinctione ex natura rei ipsarum personarum distinctionem ex parte rei inter essentiam et relationem: ita ex distinctione reali personarum contingeret arguere distinctionem realem inter essentia et relationem.

⁋ Preterea sicut de eodem formaliter non possunt verificari contradictoria formaliter. ita de eodem realiter non possunt verificari contradictoria realiter. ergo ad hoc quod essentia sit realiter communicabilis et relatio non sit realiter communicabilis: non sufficit quod essentia et relatio non sunt idem formaliter sed requiritur quod non sint idem realiter.

⁋ Ad primum istorum dico: quod non est ma gis concedendum quod sunt plures formalitates in deo vel plures rationes reales: quam plures realitates vel plures res. Et ita vniversaliter de essentia et rela tione: non plus debet concedi pluralitas quorum cumque quorum quodlibet sit realiter in deo quocumque nomine noinentur: quam pluralitas rerum. et ita non sunt ibi plures modi reales. nec plures forma litates. Cuius ratio est. quia accipio realitatem essen tie et relationis que vna est. si non sunt plures realitates. et accipio formalitatem essentie que di stincta est a formalitate relationis vt est forma litas relationis per te. Ex tunc quaero. aut reali tas essentie et formalitas essentie distinguuntur aliquo modo scilicet formaliter. aut nullo modo. si nullo modo. ergo quicquid negatur a formalitate essentie negatur a realitate essentie. et tunc sicut hec est vera per te. formalitas essentie non est formalitas relationis. ita hec erit vera. realitas essentie non est formalitas relationis. et ita esset aliquid in deo quod non esset diuina esset tia: quod est impossibile. Si autem realitas essen tie non sit eadem omnibus modis ex natura rei for malitati essentie. quia distinguitur formaliter. et tamen est eadem realiter. ergo alia est formalitas illius formalitatis et illius realitatis. Et tunc quero de formalitate illius realitatis. aut distinguitur. realiter ab illam realitate. aut non. et ita vel erit: pro cessus in infinitum. vel dabitur quod aliqua distinguuntur formaliter. et tamen non sunt plures for malitates. sicut nec plures realitates. et eadem ratione fuit standum in primo: quod essentia et rela tio distinguuntur formaliter. et tamen quod non dicunt plures realitates nec plures formalitates Et eodem modo sicut arguitur de pluralitate formalitatum. ita potest argui de pluralitate modorum re alium: quorum quaelibet sit realiter ipsa diuina essentia et de pluralitate rationum realium. et pluralitate quidditatum vel esse quidditatiuorum.

⁋ Si dica tur quod relatio est eadem realiter cum diuina essentia: et distinguitur formaliter. ergo alio conuenit. et alio differt. quia nihil idem formaliter potest esse cau sa conuenientie et differentie. Dico quod frequentur dictum est prius quod illud principium aliquorum. quod nihil connenit realiter cum aliquo. et differt formaliter ab eodem per idem. sed per aliud et aliud alique modo distinctum. est falsissimum in deo et in creatu ris. Et ideo dico quod essentia se ipsa sine omni distinctione a parte sui est eadem realiter cum relatione et distinguitur formaliter. et eodem modo est de relatione.

⁋ Si dicatur quod si sint idem. ergo conueniunt in ali quo vel sunt idem in aliquo et non in essentia. nec in relatione. ergo in aliqua formalitate quae est vtrius que: cum tamen formalitatibus distinctis. Respondeo quod proprie loquendo de conuenientibus: non debet dici quod conueniunt in aliquo. sicut nec proprie dicitur quod distincta distinguuntur in aliquo: sed distinguunt aliquibus. ita debet dici quod conueniunt aliquibus Unde sicut omnia distincta distinguuntur vel seipi sis vel aliquibus sibi intrinsecis. ita omnia conueni entia in quibus non est aliquod idem omnibus modis. vel conueniunt seipsis vel aliquibus sibi intrinsecis. Unde sortes et plato conueniunt seipsis specie. et seipsis distinguuntur numero. et non debet proprie concedi quod conueniunt in aliquo sed aliquibus. quia seipsis Ita in proposito essentia et relatio conueniunt seipsis. et sunt idem realiter seipsis. et seipsis distinguuntur formaliter.

⁋ Ad secundum dico sine assertion temeraria et preiudicio: quod talis distinctio est ponenda. Qualiter autem sit ponenda decla ratum est prius. sednon est ponenda nisi vbi credita ad hoc compellunt.

⁋ Ad primum i contrarium dico: quod aliqua est distinctio que stri cte nec est realis nec rationis. sicut quando res distinguitur a ratione. tamen quantum ad pro positum. dico quod distinctio realis est duplex. Una qua est distinctio rerum.

⁋ Alia est distin ctio qua vnum puta. b. non est formaliter. a. et dicitur distinctio realis quia est ex natura rei sed primo modo non est realis. Ideo nego istam consequentiam. omnis res est ens reale vel ens rationis. ergo omnis distinctio vel est realis vel rationis. Est enim distinctio media: quamuis inter ens reale et ens rationis non sit medium

⁋ Ad secundum nego consequentiam. quia distinctio materialis est distinctio materiarum: et ideo est realis. distinctio autem formalis non est formarum. sed est aliquorum quorum vnum non est formaliter reliquum. hoc est: de quorum vno vere dicitur quod est aliqua res absoluta vel respectiua: et de reliquo dicitur vere quod non est illa res. sicut essentia vere est filius: et tamen pa ter non est filius. Unde si in materia esset aliquid contrahens et aliquid contractum quae non realiter distingue rentur: sicut aliquo ponunt. tunc ista non distinguerentur materialiter. sed tantum formaliter. et tamen nihil hic est set forma. sed tantum materia. Unde est aduerter dum: quod distinctio formalis vocatur. quando vnum est de per se in intellectu alterius. et aliquid com petit vni aliquo modo quo non alteri. siue hoc sit in materia siue in forma. hoc tamen in solo deo est possibile.

⁋ Per hoc ad confirmationem: quod non sic se habet distinctio realis ad res etc. et distinctio formalis ad distincta formaliter.

⁋ Per hoc patet ad tertium: quod non est simile qui distinctio formalis presupponit identitatem realem. distinctio autem realis nullam identitate presupponit. et ideo quamuis in aliis distinctionibus contingat vere negare vnum ab alio. non tamen in distinctione formali.

⁋ Ad tertium dubium concedo quod ex sola distinctione formali non contin git inferre distinctionem realem personarum a priori. et ideo ex sola distinctione formali relatio. nis et essentie: non concluditur a priori distin ctio realis personarum. sed econuerso. ex distinctione reali personarum et identitate essentie cum personis et relationibus contingit inferre distinctionem formalem relationis et essentie. et ita distinctio realis personarum non est: quia essentia et relatio distinguuntur formaliter. sed quia due relationes realiter distinguuntur. et ideo paternitas et spiratio actiua in patre: quam uis distinguantur formaliter. quia tamen no distinguuntur realiter nec inter se: nec distinguuntur realiter a patre. sicut paternitas a fi liatione et spiratione passiua: et spiratio actiua a spiratione passiua: ideo non constiuunt di stincta supposita: sed tantum vnum distinctum realiter a filio et spiritum sancto.

⁋ Ad aliud dico quod non est simile. quia identitas formalis nullam compatitur secum non identitatem vel distinctionem. et ideo nullo modo permittit verificationem contradictoriorum quocunque modo sed identitas realis compatitur aliquam noidentitatem. vt negationem alicuius modi identitatis. et ideo aliquo modo cum aliquibus determinationibus saltem permittit talem veificationem.

⁋ Etsi queratur. An debeat conce di quod distinguuntur formaliter. et videtur quod non. quia cum formaliter non sit determinatio distrahens nec diminuens: sequitur formaliter: essentia et rela tio distinguuntur formaliter ergo distinguuntur. consequens est falsum. ergo et antecedens. Similiter prius argutum est: quod contra dictio est via potissima ad probandum distinctio nem realem. ergo si contradictoria possunt verificari de est sentia et relatione. sequitur quod distinguuntur realiter. Similiter sicut realitas est in plus quam formalitas. ita realiter est in plus quam formaliter. ergo fer arguitur ab inferiori ad superius. distinguuntur formaliter. ergo realiter. Sicut hic. a. est formalitas. ergo. a. est realitas

⁋ Ad primum istorum dico: quod si distingui importaret puram negationem: tunc hec esset bona consequentia essentia et relatio non sunt idem formaliter. ergo distinguuntur formaliter. Si tamen non importet precise negationem sed etiam affirmationem: potest concedi quod essentia et relatio distinguum tur formaliter. Nec valet. ergo distinguuntur. quia in ne gatiuis. siue sint precise negariue. siue simul importent negationem et affirmationem: non oportet a deter minabili sumpto cum determinatione: ad determinabile absolute sumptum: esse consequentiam formalem Quid tamen debeat absolute dici de virtute sermonis: nolo ad praesens immorari.

⁋ Ad secundum dico quod contradictio est via potissima ad proban dum distinctionem realem. quando ita est quod est negatio simpliciter: ita quod per nullam circumlocutionem potest alterum contradictoriorum verificari de illo a quo negatur. sed quando per talem circumlocutionem contingit alterum comtradictoriorum verificari de illo a quo negatur: tunc enim erit. vna via ad probandum distinctionem formalem. et sic est in proposito. quia quamuis hec sit vera paternitas non est communicabilis. hec tamen est vera paternitas est illa res quae est communicabilis. Similiter quamuis hec non sit vera. pater est filius. tamen hec est vera. pater est illa res quae est filius. quia pater est illa essentia quae est filius. E vniversaliter quando ita est tunc est illa distinctio possi bilis. sed numquam ita est nisi in deo. et ideo est in solo deo ponenda. Unde dico quod non potest esse distinctio formalis. nec talis contradictio verificari: nisi vbi sunt distincte res realiter. quae tamen sunt vna res realiter. quod solum est possibile de personis diuinis. quia sunt tres persone realiter distincte: et tamen sunt vna res. qui sunt vna essentia numero. Er ita cum non sit possibile in creaturis: quod plures res distincte re aliter sint vna res. ideo in creaturis non est talis distinctio ponenda. nec vnquam est ponenda vbi credita non compellunt. immo numquam est ponenda inter ali¬ qua: nisi quando aliqua sunt idem realiter: et vnum illorum est aliqua res absoluta vel relatiua: et alterum non est illa res absoluta vel relatiua: sicut dictum est prius

⁋ Ad aliud dico: quod nec formaliter est inferius ad realiter nec formalitas est inferius ad realitatem secundum quod formalitas et formaliter differunt solum pe nes modos gramaticales. sicut nomen et aduer bium sibi correspondens. quia quando dicitur quod essentia et relatio distinguuntur formaliter: liuod formaliter est ibi vnum purum sincathegoreuma: sicut est per se: vel necessario: vel contingenter: vel omnis vel aliquod tale sincathegoreuma. et ideo non plus est formaliter inferius ad realiter. nec formalitas ad realitatem: quam per se ad realiter. et perseitas ad realitatem. et ideo non se quitur: distinguuntur formaliter. ergo realiter Et si dica tur siue formalitas sit inferius ad realitatem siue non. tamen hec est vera. omnis formalitas est realitas. ergo eodem modo omnia distincta formaliter sunt distincta realiter. Respondeo quod hec non debet concedi. omnis formalitas est realitas Et ratio est. quia formalitas secundum quod modo loquimur est quasi conditio totius propositionis quae non est ens reale. et ideo formalitas consequens quali propositionem. non est realis. Unde simile est de formalita te respectu realitatis. et de necessitate respectu realitatis. et hoc loquendo de necessitate quae correspondet necessario: quando sic dicitur homo necessario non est asinus. hic enim est quadam necessitas. et tamen nulla est hic necessitas quae sit vera realitas. quia tunc esset ali qua necessitas realis alia a deo. et ita aliqua res alia a deo esset necessaria vel necesse esse. sed ista necessitas est totius propositionis. et dico ita hic. sicut hoc homo necessario est risibilis est vna necessitas. et eodem modo est de formalitate: quod formalitas est conditio propositionis. Et ideo numquam oportet dicere plures formalitates. sed erit vna formalitas: si formaliter affirmetur. et illa formalitas non erit nec essentia nec relatio nec persona nec aliquid reale. et si negetur. tunc erit negatio formalitatis. et nulla erit ibi formalitas Et ideo quando dicitur essentia et relatio non sunt idem formaliter. non oportet pone re plures formalitates. sed negetur ibi formalitas. Sicut quando dicitur sic. homo non necessa rio est asinus. non oportet ponere plures neces sitates. sed negetur ibi necessitas. Et si dicatur quod non loquimur de propositione sed de re. et de for maliter et de formalitate que sunt a parte reiRespondeo quod quameuis loquimur de re: tamen loquimur de ea mediante propositione. et mediantibus terminis. et ideo alique possunt esse conditiones propositionis et terminorum propositionis mediantibus quibus loquimur: que non sunt ipsius rei de qua loquimur. Et ideo concedo quod ex natura rei: essentia non est formaliter relatio hoc est essentia est aliqua res absoluta vel relatiua. et relatio non est illa res: sicut essentia est paternitas. et filiatio non est paternitas: et tamen illa formalitas non est in re ex natura rei: sicut homo necessario est risibilis. et tamen illius necessitas non est in re: quam et uis in re et ex natura rei homo sit risibilis.

⁋ Ad primum argumentum principale dico quod supposita ha bent distincta esse subsistentie. sed ex hoc non sequitur quod habent distincta esse maxime absoluta. quia esse absolutum dicitur ab essentia.

⁋ Ad secundum dicitur quod aliquid dicitur communicabile duplicitur Uel per identitate. ita quod illud cui communicatur sit ipsum. Uel per informationem. ita quod illud cui communicatur sit in ipso non ipsum. Primo vniversale communicatur singulari. et secundo modo forma materie. Natura ergo quaecumque: quantum est ex se et de ratione nantu re est communicabilis vtroque modo. scilicet pluribus suppositis quorum quodlibet sit ipsum. et etiam vt quo tanquam forma quo singulare suppositum sit quidditatiue ens siue habens naturam. Suppositum autem est incommunicabile duplici incommunicabilitate op posita. Per hoc patet quod non est omnimoda identi tas inter naturam et suppositum. et ideo natura non multiplicatur sed communicatur. et suppositum non communicatur sed multiplicatur. Sed ista responsio quantum ad declarationem non valet. quia numquam natura in creaturis communicatur supposito. ita quod sit ipsum: immo natura nulli communicatur. nisi forte in assumptione supposito diuino. et numquam est ipsum. Nec vniversale etiam communicatur singulari. sicut prius ostensum est. Ideo dico quod distinctio aliqualis est inter essentiam et suppositum: propter quam potest suppositum realiter multiplicari. non multiplicata natura. Et quando itur maior est identitas etc. Dico quod est aliquas modus nonidentitatis inter naturam diuinam et sup positum diuinum. qualis non est in creaturis inter naturam et suppositum. tamen aliquando est maior non identi tas. quia aliquando est non identitas realis inter suppo itum et naturam creatam. Primum patet. quia dictum est quod suppositum diuinum non est idem formaliter cum diuina essentia. sed in creaturis ipsamet natura indisticta omnino est suppositum: quamuis contigenter sit suppositum. et ideo quamuis aliquid connotatum per hoc nomen suppositum non sit idem cum natura creata: tamen ipsa na tura quandiu est suppositum: et non est assumpta ab alio supposito realiter distincto: non plus differt a supposito quam a seipsa. Et ideo quamuis suppositum creatum non possit multiplicari. nisi natu ra multiplicetur. propter omnimodam identitatem inter naturam et suppositum tale tamen natura diuina non multiplicabitur: quamuis suppositum diuinum multiplicetur. Per dicta partbet ad confirmationem.

⁋ Ad tertium dico quod philosophus frequenter libro me¬ accipit quod quid et quidditatem pro ipsa forma re

⁋ Et ideo in diunctis cum materia non est idem quod quid cum eo cuius est et quod quid est pars realis et essentialis illius cuius est. nec sic est in separatis a materia. quia illa sunt sim plicitur simplicia. non habentia partes realiter distinctas.