Quaestio 5(2)

⁋ Tertio quaero vtrum omnis pena in baptismo remittatur. quod no qui sicut nullum bonum est irremuneratum: ita nullum malum est impunitum. igitur non remittitur in baptis modo sine punitione. Ad oppositum est magister in littera. et communiter sancti et doctores dicut oppositum

⁋ Circa istas questiones est sciendum quod prius est expulsio vnius forme quam inductio forme contrarie. quod patet: quia illud est prius natura vt patet per philosophum v. metaphisice quod potest esse sine aliis et alia possunt esse sine eo. Exemplum de substantia et acciden te: quia substantia potest esse sine omni accidente licet non econuerso. nunc autem expulsio forme potest esse sine omni inductione forme contrarie. et ideo non nego quin deus potest facere aquam neque calidam neque frigidam: sicut eelum non est catidum neque frigidum. sed inductio forme non potest esse sine expulsione forme contrarie et ideo deus non potest inducere calorem in aquam frigidam nisi prius expellat frigiditatem. Ideo primo videndum est de expulsione culpe: et quia pena non debetur nisi culpe. Ideo secundo viden dum est de remissione pene et de collatione gratie

⁋ Quantum ad primum articulum dicitur quod in generatione qualibet per inductionem for me omnis forma contraria expellitur et etiam dispositio ad formam contrariam. sed baptismus est generatio in vitam spiritualem sed gratia et culpa sunt contraria. igitur in baptismo infusio gratie tol lit culpam actualem originalem et venialem quamtum est de se. Licet hec conclusio sit vera vt supr pono. tamen ratio non valet quia supponit quod omne peccatum est contrarium gratie. quod tamen est falsum loquendo de absoluto in gratia et in peccato. hoc patet primo de peccato originali: quia quandocunque sunt due forme absolute disparate possibiles creature rationali cum exi stentia vnius forme potest stare carentia alte rius forme que sibi non contrariatur et cum de bito habendi illam formam. sed gratia et iusticia originalis sunt huiusmodi forme. igitur gra tia potest stare cum carentia iusticie originalis et debito habendi. eandem. igitur gratia quantum ad esse absolutum in ea potest stare cum peccato originali. Sed tamen accipiendo gratiam prout facit aliquem esse gratum deo siue hoc sit per aliquam formam infusam sine omni ta li forma. talis inquam gratia repugnat omni pec cato tam originali quam actuali: quia per gratiam sic acceptam fit aliquis gratus deo a per peccatum fit inimicus: et ideo non stant simul. Se cundo patet idem de peccato actuali: quia pec catum actuale non dicit aliud quam actum aliquem absolutum preteritum per quem quis obligatur ad penam. nunc autem ille actus absolutus vel habitus derelictus ex eo et gratia primo mo do accepta non repugnant: quia forme absolute disparate sunt. igitur possunt esse simul in eodem: nec illa obligatio ad penam repugnat gratie sic accepte: quia nulla pena repugnat gratie sic dicte: quia non est contradictio quin potest esse in diabolo. similiter illa obligatio non dicit aliquid absolutum in anima distinctum ab actu et habitu nec respectum realem: quia suus terminus non est. igitur tantum respectum rationis si sit aliquis respectus: sed talis respectus non repugnat forme absolute in gratia primo modo dicta. tamen obligatio ad penam eternam bene repugnat gratie secundo modo dicte.

⁋ Ideo: dico quantum ad istum articulum quod tantum creditum est omnem culpam in baptismo remitti: nec potest hoc ostendi ratione naturali. quia non per repugnam tiam formalem peccati et gratie. quia licet pe na et gratia repugnant formaliter actui pecca¬ ti praesentis vel habitui vicioso: non tamen actui preterito qui nullum habitum relinquit nunc. quia prius forte corrumpitur nec repugnat obliga tioni ad penam. et ideo potest deus de potentia sua absoluta remittere culpam sine omni iniusticia. sicut potest aliquem punire sine omni demerito absque hoc quod dicatur iniustus. licet il la punitio non esset proprie pena. quia pena cor respondet culpre: sed magis diceretur dolor. Und de sicut deus semper potest continuare et deti nere in brutis vnum brutum sine omni peccato vel iniusticia a parte sui. ita eodem modo potest facere cum homine.

⁋ Si dicatur quod deus est de bitor primii pro meritis.

⁋ Tesposio: dico quod deus nullius est debitor: nisi quia sic ordinauit. de po tentia tamen absoluta potest facere contrarium cum creatura sua sine omni iniuria. Creditur tamen quod omnis tulparemittatur in baptismo ex eius ordinarionos nisivecipiens ponat obicem: puta si actualiter peccet. tunc non remit titur illud peccatum virtute baptismi. siue sit mortale siue veniale. et ides omne peccatum pre texitum remittitur tam mortale quam veniale: et non aliud.

⁋ Circa secundum dico quod duplex est pena eterna et temporalis. Prima remittitur in baptismo ex ordinatione diuina: quia baptismus readitur dignus vita eterna: licet deus possit non remittere de potentia sua absoluta. Se cunda pena est duplex. vna voluntarie assum pta. alia naturaliter inflicta. prima non remitt tur in paruulo baptisato. quia ad nullam penaobligatur: nec ante baptismum nec post. et quia ad nullam penam tenetur nulla sibi remittitur sed quia adultus obligatur ad penam ante baptismum. quia obligatur ad displicentiam de pec catis preteritis. ideo illa pena sibi remittitur sic quod non obligatur ad illam displicentiam post baptismum: nec tenetur satisfacere pro pecca tis preteritis. Secunda pena naturaliter inflicta que consequitur omnem hominem secundum communen cursum nature. puta esurire et sitire et huiusmo di non remittitur. et hoc solum est ex ordinatio ne diuina. quia deus potest oppositum facere si sibi placeret. sic igitur patet quomo remitt tur pena et quomo non.

⁋ Circa tertium arti culum sunt multe difficultates.

⁋ Prima est. vtrum deus possit remittere culpam sine collatione gratie.

⁋ Secunda. vtrum gratia posset infundi sine virtutibus theologicis.

⁋ Tertia. vtri possit infundi sine virtutibus moralibus.

⁋ Quat ta. vtrum omnes iste virtutes infundantur.

⁋ Qui ta. vtrum alique virtutes morales possint infundi distincte secundum speciem a virtutibus aliis naturalit acquisitis.

⁋ De prima difficultate fuit tactum libro primo distinctione. xvii. ideo dico breuiter intelli¬ gendo per gratiam caritatem. quia pono quod sunt idem omnino licet sint hic diuersa nomina et diuer si conceptus. deus de potentia sua absoluta po test remittere culpam et penam sine collatione gratie. Cuius causa est. quia quemcunque potest acceptare tanquam dignum vita eterna sine omni gra tia inherente illi potest remittere omnem culpam sine omni infusione gratie: sed deus nunc potest primum facere vt patet in primo huius. igitur potest facere secundum. Confirmatur: quia non videtur contradictio quin deus potest da re alicui existenti in peccato mortali visionem essentie sue in illo instanti in quo potest dare gratiam quam sibi vult dare. ergo multomagis potest eum acceptare tanquam dignum vita eter na in eodem instanti in quo potest sibi dare gra tiam quam sibi vult dare postea. sed primum potest puta essentie visionem causare sine. omni gratia preuia informante. igitur multomagis potest eum acceptare sine gratia. et per consequens sibi remittere omnem culpam sine gratia. de hoc quere ibi. Tamen dico de facto quod gratia infunditur quanuis probari non possit per rationem: sed quia hoc sonant auctoritates sacre scripture et dicta sanctorum. ideo teneo hoc cum eis.

⁋ Circa secundum an gratia siue caritas possit infundi sine aliis virtutibus theologicis: puta sine fide et specie. Et arguitur quod non. quia sicut se habet habitus ad habitum: sic actus ad actum et econuerso: sed nullus actus potest esse in vo luntate nisi prius sit in intellectu. igitur nec ha bitus voluntatis potest esse sine habitu intel lectus. sed caritas est habitus voluntatis quo diligit deum: et fides est habitus intellectus quo intelligit deum. igitur etc. Si dicatur quod actus caritatis potest esse sine actu fidei: sicut patet in patria. Contra. saltem tunc non potest esse sine actu intellectus. et similiter actus patrie non est ad propositum in via. et ita videtur quod caritas necessario presupponit aliquem actum vel habitum in intellectu.

⁋ Ad istam difficultatem respondeo quod deus potest facere de potentia sua absoluta caritatem sine fide et speratio est: quia quando vnum absolutum non de pendet necessario ab alio absoluto: potest fieri sine eo sine contradictione. sed caritas est quid absolutum et non dependet a fide et spece vt ma nifestum est: quia in nullo genere cause. igitur etc. Confirmatur. quia quando absolutum respi cit diuersa obiecta disparata si potest esse sine eis separatim per naturam potest esse sine eis coniunctim per potentiam diuinam: sed in patria potest caritas separari a fide et specie separa tim. igitur etc. Et licet appareat necessitas in actibus: sic scilicet quod actus voluntatis necessa¬ rio presupponit actum intellectus: tamen in habitibus non est talis necessitas: quia deus potest suspendere actiuitatem intellectionum respectu generationis habitus: ita quod non po sent generare habitum et concurrere cum actu voluntatis ad generandum habitum. et tunc hoc posito generabitur habitus in voluntate et non in intellectu. et tunc ad habendum habitum in voluntate sufficit quod obiectum ostendatur voluntati per actum intellectus sine omni habitu ge nerato.

⁋ Si dicas quod tunc potest generari vitus moralis in voluntate sine prudentia in in tellectu.

⁋ Respondeo quod non est inconueniens quod deus faciat virtutem moralem sine pruder tia habituali. quia deus potest suspendere acti uitatem actus prudentie respectu generationis habitus: et potest concurrere cum actu vo luntatis respectu generationis virtutis mora lis habitualis. si tamen deus non potest facere actum voluntatis absque actu intellectus. tunc dicitur quod virtus moralis non potest esse sine actu prudentie. Contra. impossibile est virtutem moralem esse sine suo obiecto. quia sicut impossibile est quod aliquis intelligat se intelligere nisi intelligat. ita impossibile est talem virtutem esse sine tali obiecto. nunc autem obiecta partialia virtutis moralis sunt circumstantie sicut locus et tempus inter quas est precipua recta ratio cuius actus debet conformari ad hoc quod sit virtuosus perfecte. et per consequens impossibile est virtutem moralem esse sine recta ratione que est actus prudentie. Ad argu mentum dico quod non est similis proportio inter habitum et habitum: sicut est inter actum et actum quia actus voluntatis non causatur ab habitum intellectus nisi mediante actu elicito ab illo habitu. et ideo actus intellectus est causa immediata actus voluntatis. sed habitus intellectus a quo elicitur ille actus non est causa voli tionis: nec habitus generati a tali volitione: sed tantum est causa cause: et ita est causa mediata: quia non est causa actus voluntatis: nec habitus generati per illum actum nisi tantum mediante actu proprio. nunc autem potest de us suspendere actiuitatem illius actus respectu generationis habitus in intellectu et non in voluntate. et ideo non est simile.

⁋ Circa tertium vtrum infusa caritate infundantur virtutes morales: dicitur quod sic. cuius ratio est: quia deus non minus perfecte operatur in operibus gratie quam natura: sed non inuenitur in natura dare aliquod principium aliarum operationum nisidet omnia necessaria ad illa opera sicut non dat virtutem progressiuam. nisi det organa et omnia requisita ad organum. et sic de aliis operibus nature. igitur eodem modo in operibus gratie dat omnia necessaria ad gratiam: sed habens caritatem habet principium operationum meritoriarum. et non possunt opera illa exerceri sine virtutibus moralibus. ideo dando caritatem dat omns virtutes morales. Ista ratio non valet: quia in operibus nature videmus frequen ter quod deus dat alicui principium operationis et tamen non dat actualiter omnia necessaria ad illam operationem. Exemplum. deus creando hominem dat sibi principium respectu actus sciendi et volendi: quia intellectum et volunta tem. et tamen non oportet quod det sibi habitus per quos faciliter potest in talia opera. sed sus ficit quod det sibi potenstatem acquirendi tales ha bitus ita in proposito quando dat sibi princiia per que potest simpliciter in opera virtuo sa et meritoria non oportet quod det sibi omnia per que potest in illa opera prompte et expedite: sed ufficit quod det sibi potestatem acquirendi talia. Preterea non imprimuntur nature talia necessaria ad operationem: nisi quando principium st insufficiens ad talia exercenda. sic non est in proposito: quia per caritatem fidem et spem potest aliquis simpliciter in actus meritorios et hoc dico si habeat caritatem acquisitam. et sic de aliis cum dictamine recte rationis abssed aliis virtutibus moralibus infusis: licet non ita prompte sicut cum aliis virtutibus. igitui gratia potest infundi sine talibus virtutibus. Ideo dico quantum ad istum articulum quod preter virtutes morales natas acquiri ex actibus no stris non sunt aliquem alie ponende: sed istud non potest euidenter probari vel improbari: sed quia pluralitas non est ponenda sine necessitate: nec apparet aliqua necessitas nec per rationem euidente nec per experientiam nec per auctoritatem quia omnes auctoritates tales. puta ipse docuit omnem viam prudentie. et omnia per ipsum facta sunt. et omnes tales sunt intelligende quod deus est causa partialis respectu cuiuscumque ef fectus et immediata. ideo superfluum videtur ponere tales virtutes infusas alias ab acquisitis. et sic patet ad tertium et quintum articulos.

⁋ Quantum ad quartum dico quod virtutes morales nate acquiri ex actibus non infunduntur in baptismo de communi lege. hoc patet. quia aliquis ante baptismum habens habitus viciosos si faciat totum quod debet digne penitendo et baptisetur: tamen se sentit pronum ad vicia consueta sicut prius et magis pronum quam si nunquam illa peccata comisisset. igitur tunc manet aliquis habitus inclinans ad talia peccata: sed non videtur verisim. le quod deus infundat vnum habitum nisi expellat habitum contrarium. igitur habi tus alius non infunditur in baptismo. et per consequens tales virtutes non infunduntur in ba ptismo.

⁋ Sed contra predicta sunt multa dubia. Primum est an culpa originalis possit remitti in baptismo sine culpa actuali quantum ad omnem suscipientem baptismum. videtur quod sic. quia sicut peccatum commissum cum consensu non potest per vim sacramenti remitti sine comsensu penitentie. ita peccatum commissum sine com sensu potest remitti sine consensu per vim sacramenti. sed adultus ficte accedens ad baptis mum non consentit nec disponit se qui comisit peccatum actuale. ponamus tale peccatum actuale esse commissum cum consensu. igitur non sibi remittitur. igitur cum peccatum originale sit in eo contractum sine consensu. videtur quod illud potest sibi remitti virtute sacramenti non obstante quod ficte accedat sine assensu.

⁋ Confirmatur. oportet existentem in peccato originali baptisari: vel baptismo. Naminis vel fluminis vel sanguinis. igitur si ficte accedens ad baptismum remanet in originali post baptismum: oportet eum adhuc baptisari. quod vide tur absurdum.

⁋ Secundum dubium. quare par uulus non baptisatus obligatur ad penam eter nam: cum talis pena non debeatur nisi culpe et paruulus nunquam habuit actum peccandi vel habitum.

⁋ Tertium est qualiter virtutes theo logice infunduntur in baptismo: cum habitus ordinentur ad actus quos paruuli habere non possunt.

⁋ Quartum est quod videtur quod alique vir tutes morales sint necessarie preter acquisitas Primo quia virtutes morales acquisite non sunt nate dirigere actus suos in deu. quia philosophus et alii philosophi habuerunt virtutem fortitudinis tem perantie. et sic de aliis eiusdem rationis cum vir tutibus nostris. igitur sicut virtutes sue non dirigebant opera sua in finem vltimum: nec nostre facient cum sint eiusdem rationis in eis et in nobis. igitur propter istas oportet ponere alias dirigentes opera sua in finem vltimum

⁋ Preterea. opera dei sunt perfecta. igitur quando sanat hominem perfecte sanat eum. igitur non tantum infundit virtutem in parte intellectiua: sed etiam sensitlua per quas perfecte sanaturhuiusmodi autem sunt virtutes morales. igitur etc. Pretecerea arguitur si paruulus moreretur anteque esset adultus semper careret illis vir tutibus: quod videtur inconueniens

⁋ Ad primum istorum dico quod adulto non potest remitti peccatum originale nisi etiam remittatur actuale peccatum. Cuius due rationes assignantur extra de baptismo et eius effectu caplo ma ores. S. illud vero. quarum prima est quod deus ex toto saluat hominem et non ex parte vel omnino non sanat. et ideo remittit vtrunque peccatum si vtrunque insit vel nihil remittit. Secunda ra tio est quia peccato originali debetur earentia visionis diuine: peccato actuali debetur pena gehen ne. si igitur pectatum originale deleretur sine deletione peccati actualis per remissionem peccati originalis aperitur ianua. ita quod potest deum vide re visione beatifica: et si remaneat peccatum actuale adhuc reseruatur sibi pena gehenne. et per consequens talis decedens potest deum vide re. et tamen cruciari pena gehene: quod ab omnibus negatur. et ideo dico quod non remittitur vnum sine alio

⁋ Ad argumentum in contrarium dico quod verum concludit si non sit aliquod impedimentum spe ciale: quale est in adulto propter peccatum actua le commissum. in paruulo in quo non est tale impe dimentum est verum. quia peccatum contractum sed ne consensu remittitur sine dissensu.

⁋ Ad aliud dico quod nec ficte accedens ad baptismum nec pec cans actualiter quando baptisatur est rebapti sandus. quia tunc licet neuter accipiat effectum baptismi. tamen potest post penitere et acceptare baptismum. et tunc per penitentiam ablui tam ab originali quam ab actuali.

⁋ Ad secundum dico quod pena debetur. quia deus sic ordinauit. quia si cut deus creat creaturam quanlibet ex mera voluntate sua. ita ex mera voluntate sua potest fa cere de creatura quicquid sibi placet. sicut enim si aliquis diligeret deum et faceret omnia opera deo accepta: potest eum deus annihilare sine ali qua iniuria. ita sibi post talia opera potest non dare vitam eternam: sed penam eternam sine iniuria. et ratio est quia deus nullius est debitor. et ideo quicquid facit nobis ex mera gratia facit. et ideo ex hoc ipso quod deus facit aliquid iuste factum est. Exem plum. christus nunquam peccauit: et tamen fuit punitu grauissime vsque ad mortem.

⁋ Ad tertium dico quod nec potest probari per rationem nec per auctori tate ecclesie quod virtutes theologice sufficienter infundantur in baptismo. quia licet ecclesia re putat illam probabiliorem que tenet quod ille virtutes infunduntur. tamen contrariam opinionem non damnat. sicut patet extra de summa trinitate et fide catholica capitulo multo. libe. vii. et extra de baptismo et eius effectum.

⁋ Ad auctoritates aliquas propter quas aliqui dixerunt baptismum inutiliter conferri paruulis. quia non habent cha ritatem. quia vt dicunt secundum apostolum. charitas operit multitudinem peccatorum et de magdalena. dixit christus dimissa sunt ei peccata multa: quo niam dilexit multum que non possunt competere nisi consentientibus quales non sunt paruuli Respondit dominus papa. quod baptismus est vti lis. quia per eum liberatur homo a culpa et aperitur sibi ianua etc. et postea subdit dominus pa¬ pa. Ceterum ex vi littere patet satis quod praedicte auctoritates christi et apostoli sunt intelligende de adultis qui habent multitudinem peccatorum tam est de paruulis non possunt intelligi qui tantum peccato tenentur originali. Similiter et illa au ctoritas est soluenda qui crediderit et baptisa tus fuerit. cum non possent credere paruuli: sed adulti et ad hoc tota illa auctoritas intelligenda est de adultis vt ad alios et ad alios secunda clausula referatur quanuis aliqui concedant quod paruuli credunt non per vsum sed per habitum fidei quem suscipiunt in baptismo sicut et alia multa verba secundum vsum communem loquendi non ad actum sed ad aptitudinem referntur: et ideo vtrum infundantur vel non: dimittitur doctoribus disputandum et inuestigandum: sic igitur patet quod non apparet necessitas ponendi istas virtutes theologicas infundi in baptismo: quia tamen auctoritates sanctorum videntur hic sona re et maxime augustini super canonica Ioh. quod sola caritas diuidit inter filios dei et filios per ditionis: et multe alie sunt ad hoc. et etiam doctores tenent hoc communiter. igitur teneo cum eis quod iste virtutes infunduntur in baptismo. Sed ad quid ponuntur in paruulo ex quo nullum actum potest elicere mediantibus illis. Respondee quod licet non valeant quantum ad electionem actuum tempore infantie: valebunt tamen quando erit: adultus: et per illos habitus tunc potest in ope ra meritoria cum aliis acquisitis et valent sibi quocunque tempore vt ostendatur diuisus a filiis perditionis et compulatus filiis regni. Ad quartum dico quod praeter virtutes aequisitas non sunt alie virtutes infu se necessarie quod caritas sufficit cum virtutibus acquisitis: quia caritas in clinat immediate ad actum cuiuslibet virtutis: et ideo dicit Mregorius quod omnia precepta sunt vnum in radice caritatis. et isto modo omns virtutes sunt connexe in caritate. vnde caritas inclinat ad actum cuiuscunque virtutis: licet non ita prompte et expedite sicut cum aliis virtutibus. et ideo nullus actus est virtuosus perfecte vel meritorius sine actu caritatis. Et quando dicitur quod non dirigunt in finem dico quod me diante caritate satis dirigunt in finem vltimum Et quando dicitur quod virtutes philosophorum fuerunt eiusdem rationis cum virtutibus nostris. Ne go et dico quod virtutes morales distinguntur secundum distinctionem obiectorum partialium: nunc autem finis est obiectum partiale virtutis si cut alias dictum est: nunc autem philosophi in acqui rendo virtutes morales habuerunt alium finem quam christum. verbi gratia abstinet christianus ab actu fornicandi propter deum: et quia deus pre cepit sibi abstinere. ita quod deus est hic causa fi nalis vel preceptum dei istius abstinentie. et sic de omnibus aliis virtutibus acquisitis a bone christiano. quia semper deus est principalis finis intentus

⁋ Phsophus autem licet abstineat a talibus tamen totaliter propter alium finem vel propter conseruationem nature vel ad proficiendum in scienti vel propter aliquid tale. igitur aliud fuit obie ctum partiale abstinentie philosophi et boni christiani. et per cosequens alia virtus et alterius rationis et ideo si deus acceptaret hominem sine charita te sicut possibile est: vt alias fuit dictum. adhuc iste virtutes morales dirigerent operationes suas in finem vltimum. quia finis ille est obiectum partiale cuiuscumque talis virtutis in bono christiano

⁋ Ad aliud dico quod sanat perfecte dando aliqua necessario requisita ad salutem. sed ille virtutes non sunt necessarie ad salutem. quia sine illis potest deus aliquem saluare secundum illos. etiam deus non liberat hominem ab h bitibus viciosis in baptismo. igitur non infui untur virtutes eis opposite. sufficit enim quod de. homini vnde po sit tales virtutes acquirere vnde perfecte pos sit saluari sine virtutibus acquisitis in habitu. quia habendo solos actus illarum cum actu cha ritatis: potest homo optime saluari. puta si deus suspenderet omnem actiuitatem illorum actuum re spectu generationis habitus virtuosi sicut prius dictum est.

⁋ Ad aliud dico quod si ponantur ille vir tutes remanere in patria ex quo non possunt ad quiri per actus pueri. tamen sic deus ante mortem sibi illas infunderet. si autem non sint ibi non videtur necessarium quod paruulus vnquam habeat tales virtutes.

⁋ Ad primum principale dico quod illa sunt vera de habitu amoris et odii natura liter acquisito. sed vnus infusus et alius acqui situs non repugnant sicut fides infusa et scientia repugnant. et ratio est. quia habitus infusus non acquiritur ex actibus nec augetur: sed solum se habet actiue ad actus. et ideo sicut potentia pe test stare cum habitu opposito: puta si aliquis acquirit habitum contra inclinationem potentie ita ille habitus infusus potest stare cum habi tum acquisito: qui sibi videtur repugnare: et ta men non sibi repugnat. Unde charitas et habi tus odiendi deum non repugnant formaliter. sed actus charitatis et actus odiendi deum repugnant sicut habitus scientie et actus erroris re spectu eiusdem conclusionis: nec forte charitas repugnat formaliter actui peccati praesentis ni si solum ex institutione diuina: qua circunsceri pta nulla est ibi repugnantia: sed aliter est de habitibus acquisitis. quia in illis tanta est re pugnantia actuum quanta habituum. Et quando dicitur actus sunt incompossibiles: igitur et habitus. consequentia non valet nisi tantum de ha¬ bitibus qui acquiruntur per actus: sed de aliis non valet.

⁋ Ad aliud dico quod habitus infusi di stinguntur specie ab habitibus acquisitis lsed non sequitur vltra. igitur magis inclinant ad actum: quia non oportet quod illud quod est perfectius in natura perfectius inclinet: quia potest esse imperfectius in inclinando ad actum vel si sit perfectius quod possit causare perfectioren actum qui ando potest agere: licet non semper magis inclinet ad actum.

⁋ Ad aliud alterius quae stionis dico quod licet baptismus non sit causa prg prie expulsionis culpe: tamen potest poni cau sa sine qua non. quia in voluntariis sicut dictum est potest poni causa sine qua non. licet non in naturalibus. et ideo baptismus est aliquid tale sine quo deus non vult expellere culpam ab aliquo.

⁋ Ad aliud pro tertia opinione dico quod deus est magis pronus ad remittendum vel remunerandum quam puniendum. et ideo malum aliquando remittit sine punitione vel leuiter punitur adeo etc.