Quaestio 2

Questio ii. UTrum cuilibet re cipienti baptismum imprimatur caracter. Quod non: quia si sic hoc non esset nisi propter excellentiam: nunc autem aliqua sacrameta in quibus non imprimitur caracter sunt excellentiora: vt patet de eucharistia spe cialiter. igitur etc. Secundo quia circumcisio que ad idem valebat ad quod nunc valet baptismus non impressit caracterem. igitur nec baptismus aliter enim in circumciso et post baptisato essent duo caracteres aut nullus.

⁋ Ad oppositum est damascenus qui libro. iiii. c. i ponit sigillum in difinitione sacramenti.

⁋ Ad questione dicitur quod oportet caracterem imprimi anime cuiuslibet recipientis baptismum. vbi primo declaratur quod est forma absoluta de genere qualitatis. Secundo quod est in secunda specie qualitatis. Tertio quod est in potentia anime intellectiue et non in essentia. Quar¬ to quod in baptismo imprimitur caracter baptisato.

⁋ Primum patet quia omnes attribuunt ista caracteri quod est signum distinctiuum configuratiuum siue assimilatiuum. sed ista tria non possunt competere nisi forme absolute. de primo patet quia signum per formam quam sensibus vel intellectui imprimit facit deuenire in cognitionem alterius: sed relatio in nullius cognitionem facit venire. De secundo patet: quia relatio non distinguit cum distinctio sit relatio. igitur forma absoluta. De tertio patet: quia similitudo fundatur in vnitate qualitatis. Secundum prin cipale: scilicet quod sit in secunda specie qualitatis. pro batur: quia non est in quarta specie: quia ibi non est nisi forma qualitatis dimensiue. nec in tertia: quia secundum philosophum. vii. phisicorum tertia species qualitatis est inter qualitates sensibiles que solum sunt in parte sensitiua. nec in prima: quia secundo ethicorum potentia possumus simpliciter: sed habitu nos habemus ad passiones bene vel ma le: sed caracter ordinatur ad aliquid simpliciter sicut sacerdotium est quo potest quis conficere simpliciter et absolute siue bene siue ma le semper conficit. igitur non est habitus nec dispositio: quia dispositio est habitus imperfe ctus. igitur est in secunda specie. Preterea cuilibet in natura competunt operationes proprie. igitur regeneranti in vita spirituali competunc opera tiones proprie. sed vbi sunt operationes proprie sunt principia propria: et illa non sunt nisi qualitates in secunda specie que dicuntur potentie: et sunt similes illis virtutibus quibus sacramenta habent efficaciam sibi inditam.

⁋ Tertium probat: scilicet quod sit in potentia intellectiua. quod sit in potentia probat: quia sicut gratia que est prin cipium spiritualis vite est in essentia anime: ita pe tentia spiritualis est in potentia naturali anime. Quod sit in intellectu probatur: quia ymago pricipaliter consistit in parte intellectiua: sed ca racter respicit principaliter ymaginem. igitur etc.

⁋ Quartum probat: quia sicut est in naturalibus ita in supernaturalibus: sed in naturalibus re spectu alicuius operationis est dare potentiam actiuam et passiuam. igitur similiter in supernaturalibus oportet dare respectu operationum supernaturalium principia supernaturalia: hui iusmodi autem principium est caracter. igitur etc.

⁋ Contra opinionem istam. quicquid sit de conclusione quam tenet: tamen rationes non probant quod sit aliquid absolutum: quia secundum eum relatio est alia res a fundamento. igitur possunt predicta de caractere conuenire relationi sicut absoluto. consequentia patet: quia potest esse signum sicut accidens absolutum probatur: quia vel est signum naturale vel ex institutione. si natura¬ le: tunc eque bene potestrelatio sic esse signum naturale et ducere in cognitionem sicut accidens absolutum. probo: quia sicut per cogniti onem intuitiuam alicuius accidentis absoluti deueniret in cognitionem subiecti: puta quod ibi est subiectum sustentans accidens ita si videretur relatio aliqua intuitiue potest videns deuenire in cognitionem subiecti sustentantis illam relationem: quia tantum vel plus dependet quantum accidens absolutum. si sit signum ex institutione: tunc potest ita quis instituere relatio nem ad significandum hoc vel illud sicut potest imponere accidens absolutum: ex quo sic significare est ad placitum instituere. Preterea illa relatio potest distinguere et assimilare sicut accidens absolutum dicitur assimilare alteri quia suum simile est in alio: et distinguere ab ali quo: quia suum simile est in vno et non in alteror ita et relatio. Secundo non concludit ratio qui ca racter possit esse in tertia specie qualitatis: quia aut intelligit per illa que sunt in tertia specie qualitatis quod sunt subiectiue in parte sensitiua. et hoc non oportet: quia albedo et similia non sunt in sensibus aut dicuntur in parte sensitiua: quia inferunt passionem sensibus. et hoc non valet: quia alique qualitates sunt in herbis et in veneno que non possunt cognosci per aliquem sensum: sed solum cognoscuntur per operatio nes eorum sicut qualitates in veneno per intoxi cationem. et tamen ille qualitates bene possunt poni in tertia specie qualitatis. Si dicatur quod tales qualitates sunt in secunda specie: quia sunt principia operationum. Contra. calor est princi pium operationum: et tamen non est in secunda spe cie sed in tertia. et hoc ponendo species distin ctas. Preterea rationes non probant quin ca racter possit esse in prima specie: quia respectu primorum principiorum est tam potentia quam habitus. nec tamen ille habitus potest disponere ad beue vel male operandum: quia circa prin cipium nullus potest errare nec se habere sub ista dispositione bene vel male. Preterea habitus appprehensiuus est habitus: et tamen non disponit intellectum ad comprehendendum be ne vel male: et ita in proposito caracter potest esse habitus absque hoc quod disponat hominem ad bene vel male operandum. Preterea sicut ali quis actus potest esse indifferens ad bene vel male: ita et habitus. ergo bene vel male possumus illo habitu vti indifferenter. Sed dicet sicut conuenit bene vel male vti habitu: ita conuenit bene vel male vti potentia

⁋ Ideo dico quod prima differentia quam ponit inter potentiam et habitum: quia potentia respicit actum simpliciter et habitus respicit actum sub istis con ditionibus bene vel male non valet: sed ista est magis propria differentia quam innuit philosophus secundo ethicorum caplo primo et nono metaphisice in illo caplo. omnibus autem potentiis existen tibus. et in illo capsto probat autem. distinctio est quod potentia precedit actum nec augmentatur nec generatur per accum. habitus sequitur actum et generatur et augmentatur per habitum sed quod inclinet ad actum bene vel male hoc ac cidit. et ad philosophum secundo ethicorum dico quod loquitur de habitibus moralibus qui sunt laudabiles et vituperabiles qui sunt habitus oppositi quo rum vnus inclinat ad bene operandum et alius ad male. sed habitus principiorum et habitus apprehensiui non habent talia opposita. ideo. sunt indifferentes nec sunt determinate inclinatiui ad bene operandum vel male. Preterea con tra hoc quod dicit quod caracter est in secunda specie qua litatis. quia quero quid intelligit per potent am naturalem aut omne actiuum vel passiuum respectu alicuius actus: aut omne determinabi le per actum ad bonum actum velad malum actum. non primo modo: quia tunc omnis forma de tertia specie esset in secunda specie: quia omnis talis est actiua vel passiua et maxime que est ma xime actiua: similiter materia prima que est re ceptiua et forma substantialis que est actiua esset in secunda specie. quod est falsum. nec secundum: quia voluntas et intellectus essent in secunda specie. Similiter talis pontentia non est receptiua habituum. igitur etc. Preterea contra hoc quod dicit quod potentia naturalis est qua possumus ab solute in actum: quia philosophus in predicamentis dicit potentiam naturalem esse illam qua bene et prompte possumus in actum qua potentia dicitur aliquis pugilator vel cursor: quia non qui cunque qui potest currere vel pugilare dicitur cur sor vel pugilator: sed qui bene et propte potest talia facere

⁋ Circa istam questione sic est pro cedendum. primo videndum est quid sit baptismus. secundo quid sit caracter. tertio ad questionem

⁋ Circa primum dico quod baptismus non ha bet quid rei etiam extendendo quid rei ad dif finitionem rerum compositarum vel simplicium et rationum sicut potest conceptus diffiniri et ens rationis et huiusmodi: sed tantum habet quid nominis exprimens quid importatur per nomen. Et sic loquendo dico quod baptismus est ablutio hominis. viatoris. nec habitualiter nec actualiter diffentientis facta in auua elemen tari NQuida: ab homine vel muliere ista verba proferente instituta a christo eum intentione faciendi quod intendit ecclesia facere. et sic loquen do vt doctores loquuntur patet quid sit mate ria huius sacramenti. quia aqua elementaris et fluida. que forma: quia certa verba instituta a christo quae hec sunt. Egote baptiso in nomine pa tris et filii et spiritus sancti. quis recipiens: quia viator non dissentiens: nec actualiter nec vir tualiter. quia si sit paruus ad hoc quod sit perceptiuus istius sacramenti non requiritur consensus. si vero sit baptisandus adultus requiritur quod assentiat vel ad minus quod non dissentiat. quis nullus inuitus baptisari potest. sicut patet ex tra de baptismo et eius effectu capitulo maiores. Quis minister. quia suppositum intellectualis nature in specie humana. alius a recipiente habens intentionem debitam. oportet etiam quod sit viator vt possit ablui. quia puer in vtero matris non potest baptisari.

⁋ Circa secundum dico quod caracter est signum quoddam impressum baptisato per quod distinguitur a non baptisato. signum inquam distinctiuum: rememoratiuum: obligatiuum legi diuine indelebiliter manens postquam est semel impressum.

⁋ Circa tertium pri mo dicam. quod non potest probari per rationem naturalem nec improbari nec per auctoritatem biblie. Secundo quod determinatio ecclesie videtur esse pro hoc: et etiam alique congruentie. Tertio supposito quod caracter sit aliquid. dicam quod est forma absoluta non respectiua. Quarto quod est in potentia anime: et si essent distincte po tentie quod conuenientius ponitur in voluntate qua in intellectu: quamuis nullum possit probari. Quin to quod conuenientius ponitur in prima specie qua litatis. Sexto quod non potest simpliciter sic esse indelebile: quin potest deleri per potentiam diuinam.

⁋ Primum patet. quia illud quod solum de pendet ex voluntate diuina contingenter causante et libere non potest probari nec improbarinec ratione naturali nec auctoritate biblie. quia posita causa contingentur agente et libere non propter hoc necessario sequitur effectus. il li etiam qui ponunt caracterem non adducunt auctoritatem ad hoc cogentem. nec etiam probans quod magis imprimatur in baptismo quam in circumci sione. et tamen ipsi negant in circumcisione.

⁋ Pre terea. omnia possunt saluari: ita. hic sicut in aliis sacramentis sine caractere. ergo etc. Secundum videtur innui extra de baptismo et eius effectu. c. maiores vbi querit. de dormientibus et amentibus vtrum baptisantur. videtur ibi dicere quod aliqui suscipiunt caracterem sacramenti: quamuis non rem sacramenti. Sed auctoritas ista non cogit. quia potest expoioni quod intendit per caracterem ipsum baptismum. qui est quoddam signum et sacramentum. Congruentia est ad hoc. quod congruum est quod quili bet receptus in dei familiam aliquid primanens recipiat quo distinguatur ab aliis.

⁋ Tertium probo: scilicet quod conuenientius ponitur forma ab soluta quam respectus non quin ille predicte con ditiones possent competere relationi: sed pre pter aliquas rationes alias a predictis. quarum prima est quod nunquam potest talis respectus nouus acquiri sine motu locali vel mutatione alterius extremi. Exemplum. de vbi quod non potest ad quiri sine motu locali vel mutatione: nec respe ctus actionis et passionis sine locali: non sic quod posita approximatione necessario sequatur acto quia deus potest suspendere actionem ignis ap proximati per tempus et postea coagere ipsi igniet tunc ignis agit qui prius non agebat: et erit respectus actonis nouus sine omni approxima tione noua. et per consequens sine omni motu locali: sed caracter potest imprimi in animam sine omni mutatione in anima vel in sacramentis terminata ad caracterem et sine omni mutatione locali et sine omni mutatione noua. igitur videtur quod sit aliquid absolutum. Si propositio ad cepta de respectu videtur habere instantias aliquas. vna est de vnione materie et forme. nam materia et forma sunt in eodem situ existentes si ne omni mutatione locali et motu potest forma que prius non informabat modo informare per potentiam diuinam. Secundo de vnione nature assumpte ad verbum que sine aliqua mutatio ne alia vel in situ vel in aliquo alio potest esse prius non vnita et post vnita. ergo respectus nouus potest acquiri sine omni mutatione alte rius extremi. Sed licet propositio predicta habeat plures instantias tales: quia tamen in caractere non habent ille instantie locum. ideo propositio videturratio efficax. Preterea que libet relatio actualis realis habet duo extrema in actu. quaero igitur que sunt extrema istius respectus non potest dari nisi anima rationalis et deus vel aliquod accidens absolutum in anima: quia anima rationalis per hoc quod recipit caractere noe habet respectum nouum extra se ad aliquod corpe rale vel spirituale manifestum est quod excepto deo non potest poni alterum extremum esse accidens absolutum in anima: quia illud si poneretur maxime esset gratia: sed hoc non. probatur: quia ca racter potest esse sine gratia sicut patet per predictam decretalem. nec deus potest esse alter rum extremum: quia non videtur quod sint plures respectus creature ad deum quam respectus cau salitatis in quocumque genere respectu vnionis spiritualis quorum nullus ponitur caracter. ig: i conuenientius potest dici quod si aliquid tale imprimatur quod sit absolutum quam respectiuum

⁋ Quant to dico quod si potentie anime non distinguntur ab anima nec inter se quod tunc caracter ponitur in essentia subiectiue et non in potentia: quia intel lectus et voluntas non differunt secundum istam viam nisi quia intellectus connotat actum intelligendi et voluutas connotat actum volendi. sed essentia anime non connotat aliquem actum: et ideo si caracter esset in intellectu propter intellectio nem quam connotat. hoc esset: quia esset principi um actus intelligendi. quod non est verum: quia credo quod nullus actus est principium nec ad ali quem actum inclinat. et ideo melius dicitur secundum istam viam quod est in essentia anime subiectiue que nullum actum connotat quam in potentia que con notat actum et tunc esset simile. de illo caracte re et habitu religiosi per quem distinguitur a communi populo et alligatur ad certas obseruantias qui tamen habitus non est principium cu iuscumque actus: quia ad nullum actum inclinat sic in proposito caracter est signum obligatorium anime ad deum quale signum et obligationem non habent alie anime. si tamen potentie distinguerentur realiter sicut dicit alius opinans ad huc conuenientius poneretur caracter in voluntate quam in intellectu. Cuius ratio est: quia cara cter maxime ponitur in illo quod est principium merendi huiusmodi autem est voluntas non in tellectus secundum istam viam. igitur etc. Et etiam tunc voluntas esset potentia nobilior quam intellectus et per consequens tunc conuenientius est ponere caracterem in voluntate quam in intellectu.

⁋ Quinto dico quod caracter conuenientius debui prioni in prima vel in tertia specie qualitatis quam in secunda: quia potentia naturalis que est in secunda specie dicitur in respectu ad actum actiue vel passiue quorum neutrum conuenit caracte ri. non enim dicitur caracter potentia naturalis actiua respectu actuum naturalium: quia ad omnes actus naturales sufficiunt habitus naturales et infusi. nec est potentia naturalis actiua respectu actuum supernaturalium: quia tales actus sunt immediate a deo. nec potest esse potentia passiua quia anima rationalis est passiuum suffici ens respectu omnium actuum. Sexto dico quod caracter non est simpliciter indelebilis: quia aut est ali quid absolutum aut respectiuum. si est aliquio absolutum et est posterius subiecto potest deus separare subiectum ab illo accidente absoluto et conseruare. hoc patet: quia deus potest facere subiectum sine caractere certum est. igitur potest caracterem impressum destruere et subiectum conseruare. ex quo nullam contradicti onem implicat. si sit respectus adhuc potest deleri: quia nulla relatio distincta realiter a creatura est simpliciter indelebilis ab ea nisi illa quae est creature ad deum in ratione cause si ipse sit indebilis. igitur etc. Septimo dico quod iste conditiones attribuuntur caracteri: ita scilicet quod est significatiuum gratie dispositiuum rationis me¬ moratiuum distinctiuum configuratiuum et obli gatiuum

⁋ Quantum ad primam conditionem dico quod est significatiuum gratie non ex natura rei et naturaliter: sed ex institutione diuina. quia sic ordinauit quod baptisatus ad hoc quod reci pit gratiam prius aliquo modo recipit caracterem. et posito tali caractere recipiat gratiam nisi ponat obicem. Est etiam dispositiuum tanquam cau sa sine qua non. et hoc solum ex veroluntate et. or dinatione diuina et non ex natura rei: quia licet in naturalibus non ponatur causa sine qua non tamen in voluntariis potest poni sicut prius dictum est. et ideo caracter potest esse tale signum dispositiuum sine quo deus non vult infundere gratiam. Est etiam rememoratiuum et re cordatiuum suscepti sacramenti. tamen ex ordinatione diuina in voluntate que vult caracterem sic ducere in noticiam sacramenti susce parti et non est tale signum ex natura rei. Est simi liter signum distinctiuum. et hoc competit sibi na turaliter sicut cuilibet alteri forme. Est nihilo minus assimilatiuum. et hoc naturaliter: quia non assimilat nisi sicut alie res. Est tandem signum obligatiuum sicut habitus in viro religioso et hoc solum habet ex institutione diuina et non ex natura rei.

⁋ Sed contra predicta sunt aliqua du bia.

⁋ Primum est vtrum aliquis adultus recipi at baptismum si nec dissentiat nec consentiat. videtur quod sic: quia paruulus nec dissentiens nec consentiens recipit baptismum. igitur adultus consequentia patet: quia adultus non est peioris conditionis quam paruulus. igitur etc.

⁋ Secudum est de caractere: quia non videtur quod sit forma absoluta: quia secundum philosophum secundo ethieorum et alibi in anima sunt tantum quattuor: scilicet potentia et habitus actus et passio. sed caracter non est aliquod illorum patet per predicta. Preterea res absoluta po nitur propter operationem: sed caracter non per te igitur

⁋ Tertium est. quia non videtur quod aliqua qualitas sit in tertia specie qualitatis: nisi tamtum sensibilis: quia sicut omne spirituale est intelligibile ab intellectu: ita omne corporale est ensibile a sensu

⁋ Quartum est vtrum isti caracteres impressi in diuersis sacramentis sunt eius dem speciei vel alterius.

⁋ Ad primum istorum dico quod de intentione eclilaiae raomane et de mente sanctorum est quod in adulto requiritur assensus de presenti vel de preterito sicut patet in illa decretali extra de baptismo et eius effectu. maiores. vbi dicit quod contradicentes et dissentientes non recipiunt baptismum nec caracterem: tamen in adulto non requiritur consensus actualis de pre senti nec virtualis. non actualis: quia furiosi possunt recipere baptismum et eius effectum si sint dispositi: licet. tunc non consentiant actualiter puta si prius consentianti et non dissentiant ante furiam. nec requiritur cosensus habitualis quia habitus generatur ex actibus. ponamus ergo quod adultus primo consentiat et post habitus generatus ex vno actu corrumpatur per ces sationem actus: et quod non dissentiat postea. iste potest baptisari: et tamen nullum assensum habitualem vel virtualem habet. et per consequens videtur sufficere ad recipiendum baptismum et effectum semel in preteritum consentire. et post non dissentire. postea quantumcunque nec consentiat actualiter nec habitualiter. Et quando dicitur quod non est peioris conditionis etc. dico quod adultus propter multa peccata que commisit que non potest committere paruulus est peioris conditionis intantum quod non recipit rem facra menti nisi peniteat. et si ante penitentiam effice retur furiosus et tunc baptisaretur: tunc non reci pit rem neque effectum baptismi. et talis adultus est peioris conditionis quam paruulus. tamen adul tus sine omni peccato existens non est peioris con ditionis quam paruulus quantum ad susceptionem sacramenti: et statim potest recipere baptismum et effectum baptismi dummodo consentiat vel con senserit de preterito et post non dissentiat

⁋ Ad aliud dico quod licet non sint plura in anima ad quo rum cognitionem possumus deuenire per cognitionem intuitiuam vel abstractiuam sicut operationes delectabiles et tristicie cognoscum tur intuitiue et habitus abstractiue et arguitiue propter hoc tamen non sequitur quod non sunt plura in anima: quia sicut sunt aliqua accidentia corporalia que tamen per sensus non potest cognoscere vt qualitas in herbis et venenis. quia visus et quilibet sensus determinatur ad certa obiecta in que potest ita quod non in plura. eodem modo possunt esse aliqua accidentia spiritualia que tamen intellectus non potest cognoscere quia intellectus determinatur pro isto statu ad certa obiecta et non vltra. de quorum numero vide tur esse caracter. Ad secundum pro illo dubio nego assumptum: quia quantitas est forma absoluta et ta men non est de potentiis actiuis sed passiuis secundum commentatorem quarto phisicorum. caplso de vacuo. eodem modo est de qualitatibus de quar ta specie qualitatis. Aliter potest dici quod licet quantitas et omnis forma absoluta sit actiua respectu intellectus nostri saltem quasi obiectum hoc tamen non est concedendum de caractere: quia nullam actiuitatem habet respectu nostri intellectus in via. quod forte est ex defectu intelle ctus nostri vel ex ordinatione diuina. Ad ali ud dico quod sicut non est inconueniens quod sit aliquo materia naturalis extensa: et tamen quod non possit apprehendi ab aliquo sensu vel intellectu pro statu isto nec intelligi intuitiue et nunquam a sensu intuitiue ita potest esse aliqua qualitas que potest cognosci ab intellectu intuitiue licet non pro statu isto: et tamen a nullo sensu poterit vnquam cognosci

⁋ Ad aliud dico quod caracte res impressi in diuersis sacramentis sunt diuer sarum specierum: quia licet accidentia eiusdem spe ciei possunt esse in eodem. tamen hoc non est ponendum sine aliqua ratione puta sine necessitate auctoritate vel experientia certa que neces sario ad hoc inducit: sed nuillum istorum inducit ad ponendum caracteres eiusdem speciei: sed potius ad contrarium: quia caracter ponitur ad distiguendum. nunc autem si circumcisus reciperet caracterem et baptisatus similiter: non distinguere tur circumcisus a baptisato per caractere: nec aliquis habens sacerdotium distingueretur a con firmato per caracterem et quod illa que sunt eiusdemspeciei non distinguntur: vt nunc suppono: sed si ruerint alterius et alterius rations tunc possunt distinguere.

⁋ Ad primum principale dico quod non est propter excellentiam baptismi: quia in eo imprimitur caracter. sed quia in baptismo recipitur aliquis ad familiam christi. ideo rationabile est quod distinguatur ab aliis que non sunt de familia eis. talis autem distinctio est per caracte rem

⁋ Ad aliud dico quod neutrum potest probari quod sit impressum vel non impressum.