probatur quod sic. quia operationes distincte realites procedunt a potentiis distinctu realiter: sed operationes meorie intellectus et voluntatis sunt realiter distincte. ergo etc. Maior probatur. tum quia philosophus. xii. meta phisice per pluralitatem motuum probat multitudinem intelligentiarum: quod non oporteret nisi ad pluralita tem operationum sequeretur pluralitas potentiarum. tum quia ii. de anima dicit philosophus quod potentie distiguntur per actus.

In oppositum est Aug. dicens quod menoria intellectus et vo luntas non sunt tres substanti: sed vna substantia: nec tres mentes sed vna mens

⁋ hic est opinio quod potentie anime sunt acciti tia absoluta superaddita essentie anime. Quod probatur multipliciter. Primo sic. Sicut se habet esse ad eentiam: ita operari ad potentiam. ergo permutatim sicut se habet esse ad opera ri: sic esse ad potentia: sed in solo deo sunt esse et operari idem. ergo etc.

⁋ Item potentia et actus sunt in eodem genere: sed potentia est in genere accidenur. ergo.

⁋ Item quod est principium oparationis per essentiam semper est in actu: sed anima non est semper in actu qui est actus entis in potentia. ergo etc.

⁋ Istem alia operatio nes ita diuersificantur quod nullo modo possunt esse ab vno principio et potentia: siue operatio quae non potest exerceri sine organo corporali diuersificatur ab operatione quae est sine organo. ergo esset consimilis diuersitas inter potentias quarum vna est organica et alia non: sed hoc non est in essentia anime: ergo etc.

⁋ Ite potentia naturalis est in secunda specie ualitatis: sed potentie anime sunt naturales. ergo etc.

⁋ Item idem. per idem principium non est ratio nec receptiuum diuer sarum et contrariarum formarum: et per consequens oportet quod deterientur per aliqua absoluta. aliter quodlibet posset generari ex quo libet. Cum ergo anima sit receptiva diuersarum operationum sequitur quod etc.

⁋ Preterea. secundum commentatorem accidens semper ap tribuitur substantia: sed huiusmodi sunt operationes: et per consequens accie tia. ergo etc.

⁋ Item accidentia quae sunt in fluxu recipiuntur in substantia mediate accidente permanente: sed intelligere et vel le sunt huiusmodi: et recipiuntur mediantibus potentiis. ergo etc Sed iste rationes non concludunt propositum: ideo ad eas respondeo

⁋ Ad primam dico quod falsum accipit: quia aut intelligit per operationem ipsum productum a potentia produ cente aut principium producedi: aut rectumm denotantem producens: quia pluribus modois non potest intelligere. Si primo modo sic slntum assumit. Nam sic esse dei et operatio dei differunt sicut deus et ipsum productiuum siue sit inter siue ad extra si secundo modo sic. principium operationis et operatio sunt idem in creatur a sicut in deo: quia sic accipitur operatio proprincipio operatiuo secundum eum. si tertio modo: tunc secundum eum si ille rectus sit rectus rationis siue in deo siue in creatur a non est idem cum deo nec cum creatura: et ideo dico ad ar gumentum quod opatio iest ipsum productum vniversaliter in omnibus distinguitur ab esse vel eentia producentur.

⁋ Ad aliud dico quod potentia accipitur multipliciter. vno modo vt est passio vel differentia entm sic est potentia obiectiua. et sic est in eodem genere cum actu: immo est idem cum actu: quia fit actus. quia idem homo est primo in potentia et post in actu: et similiter eadem intellectio est primo in potentia et post in actu.

⁋ Alio modo accipitur vt est pars entis: et tunc vel est poten tia actiua vel passiua. si actiua sic falsum est assumptum patet de se. si passiua sic etiam falum est secundum eum: quia necesse est quod substantia aliqua sit immediate receptiva alicuius accidenutm vel aliter esset processus in infinitum Et supposito quam concludat actus realiter in anima medi ante alio accidente: tamen non oportet ponere tot accidentia receptiua quot actus. hoc patet: quia non minus compatiunt se in eodem subiecto immediato intelligere et velle quam due qualitates sensibiles distincte specie puta albe do et dulcedo in lacte: quarum neutra recipitur in alia quia possunt separari. Quia aliquid potest esse album et non dulce et ecouerso. Igitur intelligere et velle possunt recipi in anima mediante vno accidente si ponatur. et per consequens non oportet ponere tot potentias quot actus

⁋ Ad aliud dico quod seclium assumitur: quia non intelligitur quod essentia sit sibi ratio sufficiens sine omni alio ad agendum: et hoc est in solo deo.

⁋ Ad aliud concedo quod distinctio est inter po tentias organicas et non organicas sicut alias patebit: sed questio ista quaerit de intellectu et voluntate.

⁋ Ad aliud dico quod propter diuersitatem actuum non oportet ponere distinctionem in potentiis et tot potentias quot actus: aliter enim tot essent potentie intellecti ne quot actus intelligendi. Si dicas quod vna poten tia extendit se ad omnes actus eiusdem generis et non diuer si generis. Contra actus omnium potentiarum sunt in genere quali tatis. ergo non est distinctio potentiarum. Si dicas quod actus qui sunt eiusdem generis proximi possunt habere eandem potentiam: sed non actus qui sunt eiusdem generis remoti. Con tra accipio aliquid commune ad omnes actus vitales illud commune habet sub se diuersas species: quarum vna est vnius po tentie et alia alterius. ergo etc.

⁋ Ad aliud dico quod ma teria prima est principium immediatum multarum formarum substantialium et intellectiua est principium diuersarum intellectionum. Et quando diquit quod tunc quodlibet generatur ex quolibet etc. Dico quod quando aliquid generatur ex multis non requiritur de terinatio per diuersa absoluta: nunc autem eadem forma potest generari ex igne et aqua: ergo materia potest formas re cipere sine aliquibus absolut.

⁋ Ad aliud dico quod inten tio commentatoris est quod actus semper attribuitur substamtie sicut subiecto: non autem sicut efficienti vel fini: licet aliquando possit sic esse.

⁋ Ad alliud dico quod accidens fluxibile potest recipi immediate in substantia: patet. nam substantia angeli potest moueri de loco ad locum. motus aut per eum est accidens fluxibile et immediate rec pitur in substantia angelisimiliter quantitas est accidens flux bile: quia si sepraretur a substatia posset condensari et rarefieri: et tamen quantitas recipitur immediate in substam tia. Similiter quod assumitur est falsum. nam intelligere et vel le non plus secundum suam materiam habent esse in fluxum et in fieri quam lapis et angelus. nisi quia minus forte durant. et ita posset vnus angelus minus durare quam alius. nam sicut li pis et angelus non habent esse nisi per productionem caus sue et conseruationem eiusdem ita velle et intelligen haben esse per productionem sue causae: et quandiu conferuat tandiu habent esse ita quod vna intellectio quantum est ex natura sua potest per magnum tempus durare. et volitio similiter. et similiter sicut angelus vel lapis totus simul et semel producitur: et non pars post parte: ita intellectio et volitio per omnia: Et ideo dico quod non plus habet esse intellectio in fluxu et fieri quam angelus vel luxim medio: si sol semper staret in eodem situ: vel angelus vel albedo: et ita est vnum accidens fixum sicut aliud. Aliter etiam deficit argumentum: quia posito quod isti actus non haberent esse nisi in flu xu et fieri: et quod accidens fluxibile non habeat esse nisi mediante accidente fixo: adhuc non oportet propter pluralitatem accidentium fluxibilium receptorum ponere pluralitatem accidentium recipientium: quia omnia illa pos sunt recipi mediante vno accidente. et sic mediamte vna potentia vt praedictum est. Si dicas quod intelligere est actus secundus et velle similiter. ergo aliter habet esse quam actus primus: et per consequens habet esse aliquo modo in fluxu. Dico quod est actus secundus: quia praesupponit aliquem actum priore in illo a quo est puta potentiam et habitum ve saltem alterum: sed actus primus. non sic. similiter potest dici actus secundus quia terinatur ad aliud: sed actus primus non. et nullo modo dicitur actus secundus: quia plus habet esse in fieri vel flu tu quam potentia vel habitus quae sunt actus primi et habent totum suum esse simul: licet de facto non maneat per tanti tempus per quantum actus primus.

⁋ Aliam est opinio quod po tentie nihil addunt super essentiam anime nisi tantum respe ctus ad diuersa obiecta. quod probatur: quando aliquid in differenter respicit multa non plus exit in actu circa vnum quam circa aliud nisi plus determinetur ad vnum quam ad aliud. sed anima respectu diuersorum obiectorum est huiusmodi. et ista determinatio non potest esse per absoluta: ergo per respectus: ideo ponitur quod in essentia anime fundantur diuersi respectus ad diuersa obiecta: et secundum diuersitatem respectuum ponitur diuersitas potentiarum. Et ponit exemplum de materia prim ma in quae sunt diuerse potentie ad diuersas formas: quie quidem diuersitas est solum per respectus non per aliqua ab soluta. Sed conrsa si in animo est talis rectus aut est rectus realis aut rationis. non rationis: quia ille est per actum intellectus comparanter: sed ante omnem actu intellectus sunt poten tie in eentia anime perfecte: nec est respectus realis: qui nunquam est rectus realis sine terimo realiter existente secundum eum. etiam si potentie anime possunt esse perfecte et nullum obiectum: obiectum in actu: quia deus potest facere animam in tellectiuam: non faciendo aliquod obiectum in mundo: tunc erunt potentie anime perfecte: et tamen nullus terminus in actu: quia nullum obiectum. ergo etc. contra exemplum de ma teria est idem argumentum. Item in materia non ponitur talis rectus nisi quia materia est in potentia ad formam: sed illud non cogit: quia materia annihilata adhuc est in potentia ad formam et diuersas sormas: et nul lamateria exitente. hoc est vera materia potest recipere for mam: et tunc non habet rectus. igitur propter hoc quod materia dicitur esse in potentia ad formam: non debet poi talis rectus. Sed ad commentatorem dico quod intelligit per respectum denomina tionem extrinsecam receptiuam: sic scilicet quod sit aliquod no men vel conceptus qui significet principaliter materiam et connoter formam deteriatam puta formam asini quan ptest matria naturaliter per agens naturale recipere et ma teria sic significata potest dici potentia ad formam asimi et aliud nomen signficat eandem materiam principaliter. et con notat aliam formam puta bouis: et matria sic significa tali voce vel conceptu dicitur potentia ad formam illa. et sic per diuersas denominationes extrinsecas respectiuas possunt dici diuersi respectus in materia: et aliter non sicut alias dicetur

⁋ Alia est opinio quod potentie sunt eedem inter se et ad esentiam anime realiter: sed differunt for maliter non sicut rectus: sed sicut absoluta. et istud non po nit propter aliquam rationem: sed tantum propter auctoritates. et dic quod potentie continentur virtualiter in anima: sed distinguit de continentia virtuali. vno modo quando contentum est de essentia conti nenter sicut superiora continentur vitualiter in inferioribus. Alio modo quando contetumno est de essentia continentur: et sic subie ctum continet virtualiter passionem. et sic anima continet po tentias. quare Io. Sed conmodum suum ponendi de dupli ci continentia: quia illa quae sunt idem realiter vel sunt per se vnum in genere: vel sunt pars alicuius existentis per se in genere: sed subiectum et passio anime et potentia sunt idem realiter per eum: licet distinguantur formaliter: ergo vel sunt vnum existens per se in genere vel sunt pars alicuius exntem per se in genere: et siue sic siue sic semper sunt de essentia illius quod est per se igenere: sicut partes comstituentes per se aliquod totum existens per se in genere sunt de esentia illius totius. et ideo vt sic non potest potetiam plus poni passio anime quam differentia ectum generis. probatur: quia vbicum quam est distincto formalis ibi sunt aliqua quorum neutrum continetur in alio: sed genus et differentia per eum distinguntur forma liter: sed vbi vnum non continetur in alio ibi vnum non est passio alterius per eum. ergo etc. Si dicas quod genus et differentia con tinentur in tertio ita dicam quod potentie anime continentur in tertio.

⁋ Ideo dico tenendo primam partem opinionis Io. licet eam non teneat quod potentie anime de quibus loquimur in proposito scilicet intellectus et voluntas non loquendo de potentiis sesitiuis: nunc quia alias fiet sermdmo de eis sunt idem realiter inter se et cum essentia anime: sed distinguo de potentia. nam potentia primo modo accipitur pro tota descriptione exprimente quid nominis potentie. Alio modo pro illo quod denominatur ab illo nomine vel conceptu. Pri mo modo loquendo de intellectu et voluntate. Dico quod distinguntur. nam diffinitio exprimens quid nominis intellectus est ista quod intellectus est substantia anile potens intelli gere. sed descriptio voluntatis est quod est substantia anime potens velle. Nunc autem iste descriptiones possunt acci pi pro vocibus vel pro conceptibus vel pro rebus. primo modo distinguntur realiter sicut voces distinguntur realiter. secundo modo distinguntur realiter sicut conceptus. tertio modo distiguntur realiter saltem partialiter: quia licet eadem sit substantia numero quae potest intelligere et velle: tamen intelligere et vel le sunt actus distincti realiter. et isto modo potest intelligi opinio gandensis quod potentie distinguuntur per respe ctus intelligendo per potentiam totum quid nominis: quod non tantum est essesntia anime: sed intelligere et velle. et si sic intel ligat: tunc teneo cum eo aliter non. sed loquendo de in tellectu et voluntate. secundo modo sic intellectus non plus distinguitur a voluntate quam ab intellectu: vel quam deus a deo: vel sortes a sorte. quia nec distinguitur a volunta¬ te re nec ratione: sed sic est vna substantia anime potens habere distinctos actus ratione rectum quorum potest habere diuer sas denominationes: quia vt elicit vel elicere potest actum intelligendi dicitur intellectus vt actum volendi dicitur volun tas. Illud patet in diuinis. nam deus habet potentiam gubnatiuam reparatiuam praedestinatiuam et reprobatiuam quae nullam distinctionem ponunt in deo: sed quia alius effectus se quitur potentiam dei creatiuam gubnatiuam et praedestinatiuam: et propter diuersos effectus denominatur deus diuersis denominationibus: et hoc denominatione extrinseca: sic est in multis sicut sepe dictum est. et sic est in proposito. Quod autem intellectus et voluntas accipiendo pro illo quod de nominatur ab istis conceptibus vel nominibus sit penitus indistinctum. probatur: tumen quia frustra fit per plura quod potest fieri per pauciora. tum quia si distinguitur aut hoc erit ratione aut ex natura rei. Non primo modo: quia tunc distinctio causatur per actum intellectus: sed iste potentie praecedunt omnem actum intellectus. Nec secundo modo: quia si sic aut il la distinctio esset ponenda propter diuersitatem actuum aut propter diuersum modum producendi obiectum. non propter primum: quia tot essent potentie intellectiue distincte quot essent actus intelligendi distincti: sed multi sunt actus intelligendi specie distincti vel secundum genus sub alternum. Exemplum primi intellectio hominis et intellectio asini. Exemplum secundi. intellectio hominis et intellectio lapidis: licet non semper sit distinctio tanta inter actus quanta est inter obiecta: quia obiecta possunt distingui genere generalissimo: et tamen omnes actus cognoscendi sunt in gne qualitatis. ergo propter distinctionem actuum non oportet ponere distinctionem potentiarum. Nec propter sc cudeum: quia principia rationis libere et neccessariae respectu diuersorum non opponuntur: patet de voluntate diuina rectum spiritus sancti et creature. Nam rectum spiritus sancti est principium neccessarium: et rectum creature est principium liberum et contingens. In creaturis etiam patet: quia voluntas etiam secundum eum est principium producens in se libe re actum volendi et contigentur: et rectum volitionis in alio quatenus obiectum est principium neccessarium aliter enim si esset principium liberum et contingens rectum volitionis in alia voluntate posset tunc impedire aliam volunta tem ne eam di ligeret: quod falsum est et conclusi experientiam

⁋ Ad illas erao auctoritates quae dicunt quod anima ebullit potentias et potentie erumpunt ab essentia anime et fluunt: et sunt passiones anime propter quas Ioh. ponit distinctionem formalem absolutam inter potentias anime. Dico quod potentia potest accipi pro omni eo quod ponitur in descriptione quid nominis potentie vel pro illo quod de notatur. primo vere sunt auctoritates ille: quia po tentia intellectiua sic accepta non tantum significat essentiam anime: sed connotat actum intelligendi: et eodem modo voluntas. Nunc autem anima ebullit actum et actus fluit ab anima. et erumpit: sicut effectus a sua causa partiali et principali. Et sic intelliguntur omnes auctoritates ille. Ex emplum hoc in cuangelio dicitur. virtus de illo exibat et sanabat omnes: et tamen nihil exibat nisi sanitas quae fuit quadam effectus. Et eodem modo modo potest me taphorice causa ebulire effectum: et erumpit effectus a sua causa partiali et principali. et sic intelliguntur ille a ctoritates omnes: sed accipiendo potentiam secundo mo non est verum: nec sic intelliguntur auctoritates in illis locutionibus metaphoricis.

⁋ Eodem modo passio potest ad cipi vel pro aliquo accidente inherente subiecto vel pro aliquo conceptu connotatiuo. primo modo potentia. uon est passio: quantum ad totale suum significatum: et hoc siue accipiatur primo modo siue secundo modo: quia essentia anime est de significto totali potentie. Sed accipiendo potentiam secundo modo sic est passio: quia hoc nome potentia vel conceptus connotat aliquid quod est vere passio et accidens inheres puta actum elicitum ab anima: qui actus potest dici vere passio et praedicari: secundo modo dicendi per se de anima: in propositione de possibili formaliter vel equalenter sicut alibi dictum est. Unde dicit commentator. vii. meta phisice quod non est aliquod accidens quin sit passio alicuius subiecti. quod probat per hoc: quia non est aliquod accidens quin in eius diffinitione ponitur subiectum aliquod. et per consequens rectum eius dicitur passio. Si dicas quod tunc voluncas ita bene vult per intellectum sicut per voluntatem.

⁋ Respon deo. si lnd per dicat circumstantiam causae efficientur: sic scic quod sit aliqua natura indistincta omnino quae fit principium vtriusque operationis: sic voluntas vult per intellectum sicut per voluntatem: quia illud idem quod denotatur intellectu est causa efficiens volitionis. Si dicat circumstantiam causae efficientur et modum perseitatis sic voluntas vult per voluntatem. primo modo dicendi. peo se et non per intellectum. vel lud per potest dicere circumstantiam principii elicitiui cum perseitate primi modoi vel secundi. primo modo hoc est vera voluntas est volitiua voluntas est potens velle. intellectus est intellectiuus. Intellectus est po tens intelligere. et similiter voluntas vult per voluntatem et non per intellectum. intellectus intelligit per intellectum non per voluntatem: quia per voluntatem connotatur actus volendi quo non connotatur per intellectum. et econtrario. Et ideo voluntas non vult per intellectum primo modo dicendi per se: nec secundo modo. sed est propositio manifeste falsa scilicet voluntas vult per intellectu intellectus intelligit per voluntatem qui aliquid denotatur per praedicatum quod non per subiectum quod est contusi primum modum dicendi per se: quia primo modo licet subiectum plus includat quam praedicatum: non tamen econtra Exemplum huius. homo est animal. Similiter secundo modo praedicatum est passio subiecti: sed voluntas non est passio intellectus accipiendo vtrumque quantum ad suum significtum totale qui licet intellectio et volitio quae connotantur per ista nomina sint passiones anime: tamen haec totum anima cum volitione non est passio huius totius anima cum intellectione. Secundo modo hoc est vera. anima est intellectiua: anima est volitiua: quia iste passiones praedicatur de anima secundo modo per se. Exemplum istius est in divinis. quo hoc est per se primo modo deus creat po tentia productiva et non gubnatiua. Et de istis dictum est in primo libro quare ibi. Ad auctoritates omnes quae dicunt istas potentias esse partes anime.

⁋ Respondeo sicut respondet Aug. et etiam isti de conria opinione de portione supriori et inferiori. nam sed eos portio superior et inferior non distinguntur realiter: nec ex natura rei aliqua modo sed solum per connotata officia: quia anima vt respicit spiritua lia dicitur portio superior vt respicit temporalia dicitur portio iferior. Et similiter ad philosophum. vi. ethicorum vbi dicit quod re spectu distinctorum sunt distincte particule anime: ita dico ego quod distincta officia et actus dur esse partes et non propter aliquam distionem ex natura rei.

⁋ Ad aliud dico quod accipiendo voluntatem pro illo quod denominatur a tali nomine vel conceptu quod est principium elicitiuum actus volendi et intellectonis: similiter vt sic voluntas non est intellectu nobilior non plus quam intellectus est no bilior voluntate: quia sunt omnino idem: sed accipiendo vtrumque quantum ad significatum quid nominis eorum sic potest concedi quod voluntas est nobilior intellectu: quia actus diligendi quaie connotatur per voluntatem est nobilior actu intelli gendi qui connotatur per intellectum isto etiam secundo modo potest concedi quod intellectus est prior voluntate: quia actus intelligendi quae connotatur per intellectum est prior actu volendi quae con notatur per voluntatem: quia actus intelligendi est causa efficiens partialis rectum actus volendi: et potest esse naturaliter sine a ctu volendi licet non econtra: sed ista prioritas non infert perfectionem in illo quod est prius nec imperfectionem in po steriori. Ad augustinum et ad illos quae dicunt quod est aliquid in anima destructo corpore quod excellit: et illud est voluntas potest dici vno modo quod accipit animam in homine vt includit intellectum et voluntatem distinguendo conclusio formam sensitiuam: et tunc dico quod anima intellecti ua est nobilior in homine quam sensitiua: quia pono quod in homine distinguntur realiter intellectiua et sensitiua Aliter potest dici secundum praedicta quod accipiendo volun tatem cum actu amoris et habitu: et intellectum cum actu intelligendi et habitu sic voluntas adhuc est nobilior intellectu: sed ista nobilitas debet so lum attendi penes actus et habitus. Sed dubium est tunc quo distinguntur intellectus agens et possibilis. dico quod intentio commentatoris est tertio de anima quod sunt due intelligentie distincte realiter quae non sunt in homine sicut perfectiones in perfectibili: sed solum sicut motores corporis et ponit intelligentiam mouentem celum coniungi cum celo sicut motorem cummo bili. Et ipse in hoc negandus est a christianis: ideo dico quod non est ponenda pluralitas sine necessitate: quia intellectus agens et possibilis sunt omnino idem re et ratione: tamen ista nomina vel conceptus bene con notant diuersa: quia intellectus agens signicica animam conotando intellectionem procedentem ab anima actiue. possibilis autem significat eandem animam con notando intellectionem receptam in anima: sed idem omnino est efficiens et recipiens intellectionem.

⁋ Sed tunc est dubium vtrum intellectus agens habeat aliquam actionem in patria.

⁋ Respondeo quod actus intellectus agentis est tantum causare intellectionem et hoc intuitiuam vel abstractiuam: et abstractiua est tam rei singularis quam vniversalis: sicut supra dictum est et nullam aliam actionem habet circa fantasmata sicut alii ymaginantur: quia nec depurationem nec il luminationem etc. sic dictum est supra. cum ergo rectum actus beatifici puta tam visionis diuine quam fruitionis: deus sit causa totalis: et intellectus et voluntas se habeant pu re passiue rectum illorum actuum: sicut supra dictum est de obstinatione angelorum sequitur quod rectum illius visionis intellectus agens non habet aliquam actiuitatem et hoc est propter nobilitatem actus: non quia idem non potest esse actiuum et passiuum rectum eiusdem: sed rectum aliquorum obiectorum quorum cognitio nec neccessario sequitur ad visionem be atam nec repugnatt: tamen potest intellectus esse causa partialis in via: sicut supra dictum est. Ad aliud motiuum Io. de passionibus entis puta vno bono etc. patet responsio per cognitionem in quaestione de attributis.

⁋ Ad primum principale dico quod aliquando operationes distincte requirunt distincta principia aliquando non: sicut cognitio intelle ctiua et sensitiua arguunt distinctionem inter sensum et intellectum: sed quando istud est ponendum: et quando non recurrendum est ad experientiam vel ad euidentem rationem sed quia in proposito neutrum est: ideo ex pluralitate opera tionum non est ponenda pluralitas principiorum.

⁋ Ad aliud dico quod philosophus ibi male et false allegatur: quia non dicit quod potentie distinguantur per actus: sed est expositio male exponentis philosophum vnde philosophus non dicit nisi quod actus sunt primi rectum obiectorum id est notiores: et ideo dicit quod ab illis est procedendum ad noticiam potentiarum: et il lud satis est pro me: quia aliquando ex distinctione operati onum potest inferri distinctio potentiarum et aliquando non. Ideo ad sciendum quando ex distinctione operationum potest inferri distinctio potentiarum: et quando non. sciendum quod vniversaliter quando omnia extrinseca cognoscenti sunt vniformia. puta quando obiectum est equaliter praesens vel plura obiecta medium equaliter dispositum et omnia extrinseca equaliter se habent respectu cognoscentis si tunc cognoscens et appetens habens potentiam possit habere actum vnum circa vnum obiectum et non alium actum circa idem si natus sit haberi circa illud obiectum circa quod natus est haberi ita quod nul lo modo potest habere alium actum siue vterque actus sit cognitiuus siue appetitiuus siue sensitiuus siue intellectiuus. Tunc ex distinctione talium actuum neccessario sequitur distinctio potentiarum: sed quando cognoscens et appetens habens potentiam amoto omni impedimento extra cognoscens habet vnum actum circa aliud obiectum et eoipso stante natura sua habere potest alium actum circa idem obiectum vel aliud. Ibi ex distinctione actuum numquam sequitur distinctio potentiarum. immo sequitur neccessario identitas et vnitas potentie respectu illorum actuum. Exem plum primi. quia enim praesentibus equaliter omnibus obiectis sensuum particularium extrinsecorum ipsi sentienti: et omnibus extrinsecis equaliter dispositum potest cognoscens sic disponi quod potest habere vnum actum circa vnum obiectum sensus puta circa colorem: et nullo modo potest habere a¬ lium actum puta auditionem circa colorem nec circa sonum cum tamen vterque per positum equaliter est praesens puta si cognoscens habeat claros oculos et bene dispositos et cum hoc sit surdus. et per consequens non habeat organum audi tus bene dispositum: tunc potest habere actum videndi circa colores et non actu audiendi: nec respectu coloris nec rectum soni: ideo neccessario sequitur quod sensus visus accipiendo pro omni eo quod elicit actum videndi distiguitur. a sensu auditus. Eodem modo modo potest probari distinctio omnium sensuum et etiam distinctio sensus et intellectus et voluntatis. potest enim cognoscens sic disponi quod potest habere omnes actus sensitiuos: et tamen nullum actum intellectus nec voluntatis puta si sit furiosus: ideo neccessario sequitur ex istis actibus quod potentie sensitiue distin guntur realiter ab intellectu et voluntate. Exemplum secundi. quia non est possibile naturaliter nisi deus suspen dat actum appetitus quod potentia aliqua cognitiua siue sensitiua siue intellectiua habeat actu circa quod cumque obiectum quin appetitus sequens cognitionem ap petitiuam habeat talem actum circa illud obiectum: qualem natus est habere sicut quaelibet experitur in se: quod apprehenso quocumque obiecto siue per sensum siue per intellectum statim potest habere actum appetitus circa idem obiectum eo ipso quod apprehenditur: non dico quod neccessario semper habet de facto: sed quod ex eoipso statim potest habere: ideo cognitiua sensitiua et appetitus sensitiuus: nullo modo distinguitur ex natura rei: nec intellectus et vo luntas: et hoc loquendo de quid rei istarum potentiarum non de quid nominis: sicut prius dictum est. Et si dicas quod potentia cognitiua potest cognoscere malum: et ap petitus non poest appetere malum: nec voluntas vel le malum: ergo sequitur distinctio inter potentiam cognitiuam et appetitiuam etiam secundum doctrinam tuam.

⁋ Respondeo. assumptum est falsum: tamen supponendo quod sit verum: dico quod nullum obiectum nec bonum nec malum potest cognosci ab aliquo cognitione sensitiua vel intellectiua quin appetitus sequens talem potentiam possit habere actum circa idem obiectum si bonum apprehenditur potest habere actum volendi respectu illius obiecti si malum: tunc potest habere actum nolendi vel fugiendi: vel detestandi. Ideo dixi supra quod ap petitus potest habere actum talem qualem natus est habere respectu talis obiecti et non dixi quod potest habere actum appetendi et nolendi semper. Ex istis se quuntur duo.

⁋ Primum est quod tot sunt appetitus quot sunt potentie cognitiue distincte: quia ex quo cognitiua potentia et appetitiua sua sunt omnino idem et cognitiue distinguntur abinuicem: ergo et appetitiue. et per consequens appetitus sequens po tentiam visiuam distinguitur ab appetitum sequente auditum etc. Secundum est quod quando ex distinctione actuum non infertur distinctio potentiarum: sed vnitas. tunc il li eliciuntur necessario circa idem obiectum patet: quia idem obiectum est obiectum cognitiue et sue appeti tiue hoc de isto. et sic est finis quaestionis.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 20