⁋ Quod sic. decimo metaphisice. Primum in omni genere est maxime vnum et simplicissimum: sed habitus theologie est primus in genere habituum intellectualium. quia secundum ordinem subiectorum habituum est ordo ipsorum habituum: sed subiectum theologie quod est ipse deus est primum subiectum inter omnia subiecta. ergo ha bitus theologie est maxime vnus et simplicissimus: sed aliquis alius habitus est vnus secundum numerum: ergo et theologia.

⁋ Secundo vnius generis subiecti est vna scientia: sed subiectum est vnum numero scilicet ipse deus: ergo et habitus est vnus numero.

⁋ Tertio. quia tanta est vnitas theologie quanta cuiuscumque scientie naturaliter acquisite: sed aliqua scientia naturaliter acquisi ta est vna secundum numerum: ergo et theologia.

⁋ Ad op positum. actus distincti causant habitus distinctos: sed respectu distinctarum veritatum theologicarum sunt actus distincti: ergo et habitus distincti.

⁋ Ad. quae dicitur quod theologia est vna: quia vnitas scientie est consideranda secundum vnitatem potentie et habitus secundum obiectum non quidem materialiter: sed secundum rationem formalem obiecti. Sed theologia considerat aliqua vel omnia secundum quod sunt diuinitus reuelata. et omnia ista diuinitus reuelata communicant in vna ratione formali obiecti huius scientie: et ideo est vna sci entia.

⁋ Sed ista ratio sicut sonat intellecta pec cat multipliciter. Primo quia nec ex ratione vnita tis formalis obiecti potest concludi vnitas potentie vel habitus: nec ex distinctione formali obiecti potest concludi distinctio habitus vel potentie.

⁋ Primum patet. tum quia idem sub eadem ratione formali est obiectum sensus et intellectus: quia nihil est sensibi le: quin potentia superior potest in illud sub eadem ratione

⁋ Similiter nisi idem sub eadem ratione esset obiectum sensus et intellectus: non est maior ratio quod actus vnius potentie praesupponeret actum alterius potentie: quam econuerso. Similiter in re non sunt tales distincte rationes: quia tunc essent res distincte: sicut alias patebit. ergo cum ipsa ressit apprehensibilis et a sensu et ab intellectu: oportet quod sub eadem ratione Tum quia idem est obiectum sub eadem ratione notitie in tuitiue et abstractiue. Tum quia idem est obiectum in tellectus et voluntatis: quia impossibile est quod aliquid sub aliqua ratione ignoratum sit volitum. Tum quia idem est obiectum scientie et erroris et opinionis. Potest enim vnus circa eandem conclusionem errare vel opi nari: et alius scire eam secundum philosophum primo poste. in fine Secudum patet: quia ipsius visus sunt distincta obiecta formalia: puta albedo et nigredo: et tamen potentia est vna. Quod autem ista sint obiecta formalia patet: quia nihil potest apprehendi ab aliqua potentia. nisi obiectum ipsius formale apprehendatur: sed albedo potest apprehedi a visu nullo alio apprehenso a visu et eodem modo nigredo: ergo etc.

⁋ Si dicitur quod ista sunt obiecta materialia: color aut est obiectum forma le. similiter quod nihil potest apprehendi a visu nisi sub ratione coloris.

⁋ Contra quaero quid intelligis per rationem materialem: aut subiectum rationis formalis: aut aliquid contentum sub ratione formali. Si primo modo sicut ipse exemplificat de homine asino et ligno respectu co loris: tunc albedo ea nigredo non sunt obiecta ma terialia: quia non sunt subiecta coloris: sed sunt colores: ergo formalia. et per consequens eadem potentia habet distincta obiecta formalia. Si secundo modo sic nihil est tale respectu habitus complexi. Similiter tunc no est aliud quam dicere: quod si sint distincta obiecta adequa ta tunc sunt distincte potentie: sed de tali non est hoc secunm Questio.

⁋ Preterea quando dicitur quod nihil appreheditur a visu ni si sub ratione coloris: aut intelligit quod nihil potest videri nisi coloratum: aut quod nihil potest videri nisi ipsa ratio coloris: secundum quod distinguitur cotra alias rationes inferiores videatur Si primo modo sic stat argumentum: quia albedo potest videri nullo alio apprehenso: ergo nihil est obiectum formale nisi sola albedo. Si secundo modo Contra. ipsa ratio coloris secundum quod distingui tur contralias rationes inferiores: est vniversalis et in intellectu: et per consequens nullo modo potest apprehendi a sensu

⁋ Preterea quando vidtur albedo sub ratione coloris: quaero aut est aliqua ratio particularis: aut aliqua ratio vniversalis. Si primo modo et non est nisi hec albedo: quia in ista albedine non sunt aliqua rationes distincte particula res: quia tunc essent distincte res secundum istum negantem omnem distinctionem formalem: ergo hec albedo sub propria ratione videtur. Si secundo modo tunc aliquod vniversale apprehenderetur a visu.

⁋ Preterea aliquas habitus respecit aliquod complexum: et tamen quaelibet terminus sub ratione propria est obiectum.

⁋ Preterea minor sua est falsa: quia esse diuinitus reuelabile non est ratio forma lis obiecti theologie: tum quia tunc quaelibet conclusio geometrica pertineret ad theologiam: cum quaelibet talis sit diuinitus reuelabilis: tum quia secundum ipsum deus sub ratione deitatis est subiectum theologie.

⁋ Aliam est opinio tenens eandem conclusionem: quia scientia quae considerat quantumcumque multa attributa ad vnum subiectum secundum vnam rationem formalem considerandi: tanta simplicitate est vnus habitus secundum numerum: quanta quaecumque habitus affectiuus ita quod non est minor simplicitas in habitu metha. in quocumque gradu quis habeat eum quam in habitu temperantie: vel quam in albedine. Und per primum actum generatiuum habitus habentur tota realitas habitus quamuis in gradu imperfectissimo. Nec est differentia inter habitus cognitiuos et affectiuos nisi quod affectiui generantur et augmentantur ex actibus conformibus eiusdem speciei. cognitiui autem augmentam tur aut generantur ex actibus differentibus et alterius speciei: et ad illos actus praecise inclinant et ita quando ha bitus generatur ex actibus principii: dicitur habitus principii: quando ex actibus conclusionis dicitur habitus conclusionis et tunc primo inclinat ad actus conclusionis.

⁋ Pro ista opinione inueniuntur aliqua rationes. Primo: qui cum ex principiis cognoscuntur conclusiones: ipsa prin cipalia perfectius cognoscuntur. Similiter vna conclusio cognita iuxta alteram perfectius cognoscitur: quod non esset verum nisi idem esset habitus respectu omnium istorum

⁋ Preterea. primo poste. Unius inquantum vnum: vna est scientia.

⁋ Preterea aliter metha. non esset vna nisi vnitate aggregationis.

⁋ Similiter tunc non esset vnitas maior in metha. quam inter mathe. et metha.

⁋ Preterea in essentialiter ordinatis necesse est stare ad aliquod vnum primum: ergo inter scientias est vna pri ma: et per consequens vna numero

⁋ Cotra istam opinionem primo. quia dicit quod est vna propter vnam rationem formalem ur considerandi. Contra isti modi considerandi aut se te nent a parte intellectus: aut a parte obiecti.

⁋ Non primo modo: quia de eadem conclusione totaliter possunt esse tales diuersi modi considerandi in intelligente: et tamen non erunt distincte scientie de ea secundum istum: quia secundum istum non potest eadem conclusio esse mathe. et metha. Nec secundo mo qui iste rationes non possunt distingui in obiecto: quia tunc essent distincte: quod est manifeste falsum: quia ex na tura rei non est talis distinctio secundum eos.

⁋ Pre terea: quod principii et conclusionis et diuersarum conclusionum sunt distincti habitus. Arguo primo sic: quacumque sunt eiusdem rationis et eque perfecte in passo equie liter disposito: habent effectus eiusdem rationis: sed habi tus perfectus et intensus generatus ex multis acti bus respectu principii praecise: et habitus generatus ex actibus conclusionis non magis intensus non ha bent eosdem effectus secundum istos: quia habitus generatus ex actibus circa conclusionem inclinat ad actum con similem ad quem numquam inclinat habitus praecise gene ratus ex actibus circa principium secundum istos: et patet de ex perientiam: ergo isti habitus non sunt eiusdem rationis.

⁋ Si dicitur quod iste habitus si perficiatur potest inclinare ad actum conclusionis: sed non nisi quando generatur vel augmenta tur ex actibus circa conclusionem.

⁋ Contra. ad hoc quod aliqua causa habeat effectum suum nihil refert a qua causa pro ducatur: dummodo sit eiusdem rationis et eque perfecta Sicut ad hoc quod calor calefaciat nihil refert an producatur ab igne: vel a sole: vel a solo deo: dummo sit eque intensus in se: et maxime nihil refert a qua causa producatur: a qua non dependet in esse: sed habitus non dependet in esse nec ab istis actibus nec ab il: ergo siue producatur ab istis siue ab illis. si sit equae perfe ctus poterit in eundem effectum sed speciem. Sed habitus generatus praecise ex mille actibus respectu principii non potest in eundem effectum in quem potest ha bitus generatus ex duobus actibus respectu conclusionis: ergo non sunt eiusdem speciei.

⁋ Confirmatur: quia causa totali efficiente approximata passo sufficienter disposito: poterit sequi actio: sed respectu istius conclusionis posito habitu elicito ex actibus circa principium: ponitur causa totalis efficiens qui actus non requiritur cum non sit: et passum est suffi cienter dispositum: ergo etc. Si dicitur quod in tali gradu erit inclinans ad principium: in alio ad conclusionem Contra. illi gradus non plus distinguuntur quando generantur ex actibus circa principium et conclusione: quam gradus qui generantur ex diuersis actibus circa principium: quia illa que sunt eiusdem rationis: non plus distinguuntur quam alia eiusdem rationis: nisi propter ma iorem excessum in intensione: sicut due albedines puta. a. et b. non plus distinguuntur quam alie due: puta. c. et. dii nisi. a. plus excedat. b. in intensione quam c. excedit. d. Sed habitus generatus ex mille actibus circa principium: plus excedit in intensione habitum generatum ex vno actu sperologicirca principium quam habitus principii et conclusionis generati ex multis actibus. ergo isti gradus minus differunt. et per consequens effectus non minus di stinguentur. ergo si duo gradus generati ex talibus circa principium non possunt in tales actus distinctos specie. nec habitus geniti ex actibus circa principium et circa conclusionem: quod est contra ex perientiam

⁋ Confirmatur quia quicquid repugnat alicui forme remisse sicut contrarium: multo magis repu gnat forme eiusdem rationis intense. ergo si error circa aliquam conclusionem repugnat habitui remisso generato ex actibus diuersis sciendi illam conclusio nem. multo magis repugnabit habitui multum intenso generato ex multis respectu principii si illi habitus sint eiusdem rationis. sed cosequens est manifeste falsum. ergo et antecedens.

⁋ Preterea. semper stat argumentum: quod si gradus sint eiusdem rationis effectus erit eiusdem rationis.

⁋ Secundo arguo sic. sicut arguit quidam doctor. cum intellectu principiorum aliquorum: et scientia aliquarum conclusionum in geo metria: stat ignorantia dispositionis respectu al terius conclusionis. sed respectu eiusdem complexi non possunt in eodem simul esse habitus oppositi. ergo habitus illorum principiorum et illarum conclusionum: non est habitus illius conclusionis respectu cuius est er ror.

⁋ Si dicitur quod contraria compatiuntur se in actibus remissis: vel si vnum sit in gradu infimo: et aliud in summo: et ita est in proposito. quia habitus in clinans ad intelligendum vnum principium tantum est remissus et imperfectus. et ideo stat cum errore circa conclusionem. Sed habitus inclinans ad intelligendum principium et conclusionem simul est perfectus: et ille non compatitur secum ignorantiam conclusionis.

⁋ Contra. Pono quod habitus inclinans ad cogno scendum principium tantum sit in summo. puta quod augmentetur per multa milia actuum circa illud princi dium tantum. et habitus inclinans ad cognoscendum conclusionem generetur ex paucis actibus et circa princi pium et circa conclusione.

⁋ hoc posito nulli dubium est quin habitus primus sit perfectior quam secundus. et tamen haoec posito ignorantia dispositionis respectu conclusionis stat cum habitu primo: et non cum secundo ergo haec non est propter imperfectione habitus primi. Si dicitur aliter ad argumentum: quod probat distinctionem illorum graduum. sed non probat distinctionem specificam.

⁋ Contra Qndecunque cum vno contrariorum stat aliquid in gradu perfecto. et aliud in gradu perfecto non stat cum eius comtrario. illa duo perfecta distinguuntur specie. Uerbigratia. Si dulcedo in lacte stat cum albedine. et nigredo non stat cum albedine. necessario dulcedo et nigredo distinguuntur specie. Patet etiam per rationem. quia quando aliqua sunt eiusdem speciei: et sunt perfctam cum quocunque stat vnum et reliquum ei consimile. Et quicquis repugnat vni. et alteri ei consimile. sicut quicquid stat cum vna albedine: et cum altera albedine stat qPurimi sententiarum et quod repugnat vni: et alteri. Patet ergo propositio assumpta. Sed nunc est ita quod cum errore circa aliquam conclusionem stat notitia perfecta alicuius al terius principii: et etiam alicuius alterius conclusionis: et cum illo errore non stat notitia perfecta eiusdem conclusionis: ergo iste due notitie perfecte distinguuntur specie

⁋ Confirmatur ista ratio: quia quaecuque contrariantur primo distinctis specie: ipsa inter se distinguuntur specie: sicut quia calor et humiditas contrariantur primo frigiditati et siccitati quae distinguuntur specie: ideo distinguuntur specie. Sed duo errores circa duas conclusiones vniversales quarum ptraque est falsa distinguuntur specie: quia repugnant formalit: sicut iste propositiones repugnant formaliter: ergo scientie contrarie istis erroribus distinguuntur specie: et per consequens eadem ratione alie scientie diuersarum conclusionum distinguuntur specie⁋ Alia argumenta et confirmationes tenent virtute istorum duorum primorum argumentorum.

⁋ Preterea quod dicitur de theologia quod ipsa est vna videt simpliciter falsum: quia notitia euidens alicuius necessarii: et notitia alicuius contingentis: siue sit euidens siue ineuidens: non sunt idem habitus nume ro. Sed in theologia est aliqua notitia euidens alicuius necessarii sicut declaratum est in prima quae stione: sicut euidenter scitur quod deus est: et deus est bonus vnus sapiens et respectu alicuius alterius necessarum est notitia ineuidens: sicut quod deus est trinus et vnus. Similiter veritates contingentes cognoscuntur in theologia: sicut quod deus est incarnatus: deus beatificat animam: et sic de aliis. ergo omnes isti habitus non sunt vnus numero.

⁋ Ideo ad quaestionem resposotn deo: primo de habitu in generali. secundo in spali de theologia.

⁋ Quanntum ad primum dico primo quod habitus acquisitus ex actu circa principium tantum: est alius ab habitu conclusionis. Probo: quia semper causa distinguitur a suo effectu: siue sit causa per se: siue causa sine quae non: sed aliquo istorum modorum habitus principii est causa respectu habitus conclusionis. Probatio istius: quia posito quod aliquis acquirat habitum ex actibus circa principium tantum: et post cum altero prin cipio quod simul erat altera praemissa applicet ad onclusionem: sciet ipsam euidenter: et non sine habitu principii: ergo habitus ille est aliquo modo causa notitie conclusionis: mediata vel immediata: per se vel per accidens

⁋ Preterea notitia principiorum est perfectior notitia conclusionis. primo poste. sed nihil est perfectius se: ergo etc. Secundo dico quod distinctarum conclusionum sunt distincti habitus. tum quia demonstratio vniversalis et particularis differunt specie. pri mo poste. ergo oportet quod vel notitia praemissarum distinguatur specie: vel notitia conclusionum: sed siue sic siue sic: habetur propositum. quia oportet quod vel habitus principi orum specie distinguantur vel conclusionum. et non est maior ratio quare habitus principiorum di stinguantur specie quam conclusionum: ergo sem per notitie conclusionum distinguuntur specie

⁋ Tertio dico: quod principiorum aliquorum et conclusionum potest esse idem habitus. hoc probatur. respectu quo rumcumque est natus esse aliquas habitus respectu quorum est vnus actus: respectu eorundem potest esse vnus habitus: sed respe ctu praemissarum et conclusionis potest esse vnus actus: quia non plus repugnat sillogismo composito ex multis pro positionibus intelligi vno actu quam propositioni coposite ex multis terminis. sed propositio intelligitur vno actu. ergo etc.

⁋ Ideo dico vniformiter de habitibus et actibus. quod semper proportionantur secundum identi tatem et diuersitatem: quia semper est tanta identitas et diuersitas in habitibus quanta est in actibus: ex qua bus generatur habitus vel augmentatur. hoc potest declarari. quia habitus non respicit obiectum: nec in ratio ne obiecti: nec in ratione cause: nisi mediante actu. Quod non in ratione obiecti. patet. quia non aliter inclinat ad obiectum: nisi quia inclinat ad actum. Nec causa tur ab obiecto: nisi mediante actu. ergo ex identitate obiecti vel diuersitate non debet argui diuer sitas vel identitas habitus: nisi mediante diuersi tate vel identitate actus. ergo habitus et actus in di uersitate et identitate semper proportionantur

⁋ Uerum tamen pro intentione philosophi. primo dico quod philosophus accipit scientiam vnam: vel pro collectione multorum ordinem determinatum habentium: vel pro multis conclusionibus scitis habentibus ordinem determinatum. Possunt autem conclusiones habere multiplicem ordinem. vel penes praedicata tantum. vel subiecta tantum. vel penes vtraque. Exemplum primi. si de eodem subiecto praedicentur multe passiones ordinate secundum super rius et inferius. sicut de figura possunt ostendi passiones magnitudinis. et similiter passiones sue proprie. et similiter passiones suorum inferiorum. sed tunc est conclusio particularis. Exemplum secundi. si passiones communes demonstrentur de praemis suis subiectis et de inferioribus. sicut si passiones animalis ostendamtur non tantum de animali. sed etiam de inferioribus. Exemplum tertii. si passiones animalis praedicentur de animali. et passiones specierum contentarum predicentur de in lis speciebus. Et ita propter talem ordinem vel etiam consimilem potest dici scientia vna qualiter alia non po test que caret ordine consimili. et sic accipit philosophus scientiam vnam et alii philosophi et doctores

⁋ Circa secundum principale. dico quod theologia vno modo inclu dit fidem infusam. et theologia secundum istam partem est vna vnitate numerali. quia fides infusa est vna numero: sed de hoc patebit in tertio. Alio modo theologia includit fidem acquisitam: et aliquos ha bitus euidentes tam propositionum quam consequentiarum. et habitus apprehensiuos omnium siue complexorum siue incom plexorum: et isto modo non est vna numero. Quod enim fides acquisita non sit vera numero: patet ex praedictis quia actus credendi distinguuntur specie. ergo habitus generati ex illis actibus. Sicut here ticus habet fidem acquisitam circa vnum articulum. et errorem circa alium. circa quem tamen potest habere fidem acquisitam.

⁋ Similiter habitus apprehensiu sunt distincti. quia vnus potest separari ab alio potest enim aliquis esse inclinatus multum ad co gitandum de vno articulo et non de alio

⁋ Circa praedicta sunt aliqua dubia. Primum quomo ha bitus principii et conclusionis se habent secundum perfectionem et imperfectionem quas. scilicet eorum sit perfectior.

⁋ Secundum an habitus principiorum sit causa habitus conclusionis.

⁋ Tertium quae sit necessitas ponendi habitum respectu prin cipiorum: maxime cum intellectus sit determinatus ad principia: et maxime per se nota: et potentia determinata non indiget habitu determinante.

⁋ Quar tum. qualis est ille habitus qui ponitur vnus respectu praemis sarum et conclusionis.

⁋ Ad primum istorum potest dici quod habitus principiorum est perfectior habitu conclusionum: qui nobilitas habitus consistit: vel quia euidentior: vel qui de nobiliori obiecto: sed nunc est ita quod conclusio non est de nobiliori obiecto: tum quia quicquid est obiectum conclusionis partiale est et obiectum alicuius principii pertiale: nec notitia conclusionis est euidentior notitia praemissarum sed econuerso: ergo notitia praemissarum est no bilior notitia conclusionis.

⁋ Ad secundum dico: quod notitia principiorum est causa effectiua notitie conclusionis: et hoc verum est ad illum intellectum: quia acquiritur no titia conclusionis per notitiam principiorum. Contra tamen istam conclusionem arguitur: quia necessarii et perpetui non potest esse aliqua causa: sed conclusio est neccessaria: ergo etc.

⁋ Preterea omnis causa effectiua secunda potest poni in effectu quamuis non ponatur eius effectus: quia deus potest suspendere causalitatem cuiuscumque causae secunde sed impossibile est quod primisse sint necessarie nisi conclusio sit neccessaria.

⁋ Ad ista dico quod notitia praemissarum est causa notitie conclusionis quamuis primisse non sint causae conclusionis. Primum patet qui illud vere est causa alicuius ad cuius esse sequitur aliud: ita quod illud aliud non potest poni sine illo: sed in tali intellectu posita notitia prmissarum sequitur notitia conclusionis: et timpsa non posita non producetur notitia conclusionis Secundum declaratur: quia siue praemisse ponantur siue non: intellectus habens terminos potest formare con clusionem. Per hoc patet ad primum: quod primisse non sunt causae conclusionis: tamen quod est conclusio neccessaria: non est intelligendum quod sit neccessaria: quia semper actualiter illo modo quo nata est esse in actu semper sit vera: nisi forte in intellectu di uino: sed est neccessaria: quia est vera et numquam potest esse falsa.

⁋ Ad aliud concedo quod potest poni notitia praemissarum sine notitia conclusionis et ideo notitia conclusionis est contigens: quia est creatura: quamuis sit de obiecto necessario modo exposito

⁋ Ad tertium dubium pate bit libro tertio.

⁋ Ad quartum potest dici quod iste ha bitus qui est vnus respectu praemissarum et respectu com clusionis est sapientia: est tamen intellectus et scientia equiualenter qui est respectu illius respectu cuius est tam intellectus quam scientia: et ita sapientia non est respectu alicuius vnius veri: sed respectu multorum. hoc potest persuaderi: quia omnis propositio necessaria. aut est principium aut conclusio si sit principium respectu illius est intellectus. si con clusio respectu illius est scientia: ergo si sapientia esset re spectu alicuius vnius sicut est intellectus et scientia. sapi entia non destingueretur ab intellectu et scientia

⁋ Confirmatur per philosophum. vi. ethi. Sapientis eniam de quolibet habere demonstrationem est: ergo sapientia est vera demonstratio vel notitia demonstrationis: et per consequens est tam respectu principiorum quam respectu conclusionis. Similiter. c. viii. manifestum quod certissima scientia rum est sapientia: oportet ergo sapiente non solum quae ex principiis scire: sed etiam circa principia verum dicere: quare erit vtique sapientia intellectus et scientia.

⁋ Ex auctoritate ista patet quod sapientia est respectu principiorum: et respectu conclusionum et quod est scientia et intellectus: sed non est realiter et formaliter scientia et intellectus: quia tunc non esset habitus distinctus ab eis: ergo erit scientia et intellectus equiualenter: quia et respectu illorum quorum est scientia et intellectus.

⁋ Si dicitur: quod tunc respectu omnium necessariorum esset sapientia. Similiter tunc sapientia et demonstra tio essent idem: quia demonstratio includit tam princi pia quam conclusiones.

⁋ Ad primum istorum dico quod sapientia dupliciter accipitur: stricte et large. Primo modo non est nisi respectu nobilissimorum: propter quod dicit philosophus. vi. ethi. c. viii. Ex dictis vtique manifestum: quoniam est sapientia et scientia et intellectus honorabilis simorum natura. Et sic loquitur philosophus de sapientia primo metha. Secundo modo accipitur pro omni habitu respectu principiorum primorum et conclusionum sequentium ex illis: et isto modo sapientia inuenitur etiam in artibus mechanicis: propter quod dicit philosophus sapientiam in artibus certissimis. Artes assignatus puta pheidam lato mum sapientem et politicum statui sic est etc. et est c. viii. vbi expresse innuit istam distinctionem.

⁋ Ad secundum quod non omnis demonstrationis est sapientia: sed omnis demonstrationis propter quid est sapientia large accepta. Unde in nulla arte sciens quia tantum dicitur sapiens: sed sciens propter quid.

⁋ Ad primum argumentum pro secunda opinione. dico quod quando conclusiones cognoscuntur ex principiis tunc prin cipia perfectius cognoscuntur: quia tunc elicitur vnus actus respectu principiorum: et intenditur habitus principiorum. propter idem quando vna conclusio cognoscitur iuxta aliam perfectius cognoscitur. Sed si actus sciendi eliciatur cir ca vnam conclusionem et non circa aliam: non propter hoc perfe ctius cognoscitur alia.

⁋ Ad secundum dico: quod vnius subiecti est vna scientia no vnitate numerali: sed vnitate eiusdem ordinis. Sicut exercitus dicitur vnus vel ciuitas dicitur vna: et ita accipiendo vnitatem ag gregationis pro omni vnitate quae non est alicuius vnius numero: concedo quod talis scientia est vna vnitate aggregationis. Sed illa scientia est vna vnitate nu merali quae est vnius conclusionis: vel quae inclinat ad actum vnum sciendi conclusionem propter principia: et ita quot sunt conclusiones etiam habentes idem subiectum et tamen diuersa praedicata: tot sunt scientie. et non plues variatur scientia secundum numerum ad variationem subiecti: quam ad varia tionem praedicati: quia scientia ita respicit praedicatum sicut subiectum: quia primo respicit ipsam conclusionem cuius subiectum et praedicatum sunt partes.

⁋ Ad aliud patet quo scientia methaphisicalis est vna vnitate aggregationis

⁋ Si dicitur quod tunc deficerent nob multe methaphisice et multe naturales scientie: concedo quod cui libet pro statu isto deficiunt multe scientie partiales.

⁋ Ad aliud concedo quod est stare ad vnum primum: et illud primum est scientia vnius conclusionis prime: vel vnus habitus inclinans ad actum sciendi conclusionem primam: propter prin cipia priora

⁋ Per hoc ad primum principale quod ha bitus theologie includit multos habitus et inter illos est aliquas prius: quicumque sit ille.

⁋ Ad secundum patet: quod vnius generis subiecti est vna scientia: si passio sit vna vel erit vna vnitate ordinis.

⁋ Ad tertium etiam patet: quod metha. provt dicit totum librum metha. non est vna nisi tali vni tate ordinis.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 8