Quaestio 32

MEMBRI PRIMI ARTICULUS I.

Utrum miracula fiant ad fidem inducendam ?

Quod fiant ad fidem inducendam probatur,

1. Per Glossam in Psalmum crx, 1: Confitebor tibi, Domine, in toto corde meo: super illum ¥. 6: Virtutem operum suorum annuntiabit populo suo: que dicit sic, "Hee fuit intentio miraculorum ut crederent,"

2. Adhuc, Ad Hebr. u, 3, super illud: Quomodo nos effugiemus si tantam neglererimus salutem ? dicit Glossa, quod loquitur de salute fidei. Et subjungitur, yy. Set 4: Que cum initium accepisset enarrandi per Dominum, ab eis qui audierunt, in nus confirmata est, contestante Deo signis et portentis, ef vartis virtutibus, et Spiritus sancti distribu. tionibus secundum suam voluntatem. Ex hoc accipitur expresse, quod signa fiunt propler salutem fidei, et ita propter fidem inducendam.

Solutio. Concedendum est, quod finis miraculi in homine est inductio fidei e¢ confirmatio. Et hoc videtur etiam innuere Dominus, Joan. iv, 48, ubi dicit: Nist signa et prodigia videritis, non ereditis. Et, Joan. xv, 24, ubi dicit: Sz opera in eis non fectssem que nemo alius fecit, peccatum non haberent, scilicet infidelitatis. Et hoc etiam dicit Petrus in Jtinerario Clementis ad Clementem. Cum enim Clemeris quereret rationem articulorum fidei, respondit Petrus, quod Propheta predicans fidem que supra ralionem est et intellectum hominis, per miraculum debet se probare esse Prophetam, et quia agit ea qué sunt supra virtutem nature et contra consuetum cursum ejusdem, que non possunt fieri nisi divina virtute, tunc debet ei credi de his que dicit supra rationem et supra intellectum existentibus, que per divinam habet inspirationem. Et hoc idem dicit Avicenna in libro IX sue metaphysice. Et hic quidem finis miraculi est in homine, ut dictum est.

Finis autem in Deo faciente miraculum, triplex est secundum tria que considerantur in miraculo. Consideratur enim potentia facientis, que demonstratur in miraculo, et hoc est quod dicit Glossa in Psalmo cxtiv, 1, 12, super illud: Exaltabo te,Deus meus rez, etc., ut notam faciant filiis hominum potentiam tuam: Glossa, "Sanctis enim predicantibus nota facta est potentia Dei, quia vindicat in malos: et gloria regni, quia coronat bonos, ne ignorata minus quereretur." Et subdit: "Nota etiam facta est, quando Apostoli virtutes sive miracula fecerunt."

Consideratur etiam in miraculo, quando scilicet fit, et quomodo, et quibus, que sunt ad ostensionem sapientia: sapiens enim considerat quid, quando, quibus, et ad quid faciat: aliter potentia sua temerarie operaretur. Et sic miraculum est ostensivum sapientia: et hoc est quod dicit Augustinus in libro IX super Genesim ad litleram, sic super opera sex dierum: "Non potentia temeraria, sed sapienti# virtute omnipotens est’." Consideratur etiam in miraculo utilitas, et quod non nisi ex bonitate Dei fit. Et sic est ostensivum bonitatis: unde super illud Psalmi cxvit, 129: Mirabilia testimonia tua: Glossa, id est, tue bonitatis et potentie: perhibent enim Deo testimonium bonitatis et magnitadinis ceelum et terra et omnia visibilia opera ejus: que omnia, ets quedam mortalibus usu viluerunt, si bene attendantur, sunt admiratione digna. Hee autem admiratio non terret, sed est causa cur scrutetur. Unde subdit Ideo scrutata est ea anima mea.

Istis ergo tribus finibus fit miraculum a Deo, scilicet in ostensionem potenti, sapientia, et bonitatis.

Finis autem ex parte hominis cui fit, est inductio fidei, ut dictum est.

MEMBRI PRIMI ARTICULUS II. Utrum fides vel alia virtus impetret fieri miraculum ?

Secundo queritur, Utrum fides vel alia virtus impetret fieri miraculum?

Et videtur, quod fides sive fidei motus impetret miraculum ut patet.

1. Matth. rx, 22: Confide, filia: quod videtur esse dictum, Movearis fide. Et, Marci, 1x, 22, ubi pater intercessit pro filio, dicit Christus: Si potes credere, omnia possibilia sunt credenti.

2, Adhuc, Matth. xvu, 18 et 419, ubi dixerunt discipuli ad Dominum: Quare nos non potuimus ejicere eum ? Dixit illis Jesus: Propter incredulitatem vestram. Amen quippe dico vobis, si habueritis fidem sicut granum sinapis, dicetis monti huie: Transi hine illuc, et transibit: et nihil impossibile erit vobis'.

3, Adhuc, Ad Hebr. x1, 14: Fide et ipsa Sara sterilis virtutem in conceptionem seminis accepit: Glossa, "Prius quidem risit, sed ex gaudio, nondum tamen fide plena: sed post verbis Angeli in fide solidata fuit, et tune concepit."

4. Adhuc, Luc. 1, 43, super illud: Beata quex credidisti, quoniam perficientur ea que dicta sunt tibi a Domino, Glossa: "Apparet Mariam non dubitasse quando dixit: Quomodo fiet istud ? sed modum quesivisse, et ideo fructum consecutam esse."

5. Adhuc, Luc. 1, 34, super illud: Quomodo fet istud ? et super illud ¥. 20: Eris tacens et non poteris logur: Glossa, "Cur non fiunt mute Sara et Maria sicut Zacharias ?" Et subdit: "Sed Sara et Maria non dubitant faciendum fore quod promittitur, sed modum requirunt: Zacharias autem qui negat se scire, negat se credere: et ideo signum tacendi accepit, dicente Angelo: Eris tacens, et non poteris logui." Et sicut dicit Apostolus, I ad Corinth. xiv, 22: Signa non fidelibus, sed infidelibus data sunt.

Contra videtur, quod 1. Motus spei impetret miraculum. Ad Roman. iv, 18, de Abraham dicit Apostolus: "Qui contra spem in spem credidit". Glossa: "Contra spem nature in spem gratia." Et ideo emortuo corpore suo et emortua vulva Saree, ab uno, sicut dicitur, ad Hebr. x1, 12, ortt sunt (et hoc emortuo) tamquam sidera celi in mullitudinem, ete. Et hoc etiam dicitur ad Roman.1v, 19 et 20, et in textu et in Glossa. Et notatur. Genes. xxi, 7, ubi enim nos habemus: Quts auditurus crederet Abraham, quod Sara lactaret filium ? littera Hebraica habet, filios: comprehendit enim filios promissionis et gratie in filio nato per naturam.

2. Adhuc, Videtur quod charitatis sit impetrare miraculum. Dicit enim Augustinus, quod "charitas Dei deposuit eum de ccelo ad terras, et fecit eum’ hominem." Hoe autem est mirabile sublimius omnibus mirabilibus. Si autem hoc fecit charitas, multo magis omnia alia mirabilia.

Solutio. Dicendum, quod pro certo motus fidei impetrat miraculum, sicut probant auctoritates et Glosse primo inducte.

Ad id quod objicitur de spe et chari tate, dicendum quod spes non impetrat, nisi cum fide: spes enim elevat fidem, et invitatur verbis promissionis et promittentis, et sic elevata efficacior est ad impetrandum. Et hoc notatur, ad Roman. vil, 25, ubi dicit Apostolus sic: "Si quod non videmus speramus, per patientiam exspectamus". Charitas autem per informationem juvat fidem, ut facilius impetret, et fortius credat: amicus enim ex charitate diligens, non decipit in hoc quod promittit. Ethoc est quod dicitur, ad Roman. iv, 20 et 21, de Abraham: "In repromissione Dei non hesitavit diffidentia, sed confortatus est fide, dans gloriam Deo: plenissime sclens quia quecumgue promisit, scilicet ei Deus, potens est et facere".

MEMBRI PRIMI ARTICULUS III, Si fides impetrat miraculum, secundum quem fidet articulum impetret ?

Tertio queritur, Si fides impetrat, secundum quem articulum fidei impetrat?

Et consuevit communiter dici, quod per articulum de omnipotentia.

1. Cujus Prepositivus duas assignat rationes: Una est, quod ille est primus articulus in symbolo: "Credo in Deum Patrem omnipotentem:" nec ab Apostolis positus fuisset primus, nisi haberet influentiam et inductionem ad omnes alios credendos. Qui enim credit Deum omnipotentem, facile credit incarnationem: quia hoc et alia potest facere Deus si omnipotens est. Secunda ratio, quia si est miraculum in his que fiunt contra cursum nature, non potest fieri ab ali qua potentia creata: relinquitur ergo, quod fiat a potentia divina: et illa est omnipotentia: si ergo motus fidei impetrat miraculum, erit ille motus ad omnipotentiam.

2. Adhuc, Hoc etiam confirmatur auctoritate: guia in his que maxime contra naturam sunt facta, sicut quod senex ex vetula generaret ', et quod virgo conciperet et pareret °, quorum utrumque fidei altribuitur: Angeli hoc nuntiantes, faciunt mentionem de articulo omnipotentie. Dicunt enim, Genes. xviu, 14: Numquid Deo quidguam est difficile ? Ac si dicat: Deo qui omnipotens est, nihil erit difficile. Similiter, Lue. 1, 34, cum beata Virgo quereret: Quomodo fieé istud ? Angelus dixit, ¥. 37: Non erit impossibile apud Deum omne verbum: quod esse non potuit, nisi per omnipotentiam.

3. Adhuc, Apostolus ubi loquitur de fide Abrahe, ad Roman. iv, 19, ubi dixit: "Nec consideravit corpus suum emortuum, cum jam fere esset centum annorum, eb emortuam vulvam Sare": ibi Glossa, "Non sine causa hec et alia fecit Deus contra naturam: ideo enim talia fecit, ut errorem auferret, et se omnipotentem Deum omnium demonstraret. Aliqui inflati sensu mundi Deum neglexerunt: et ideo hee et alia que mundo impossibilia sunt, Deus fecit: ut qui per hoc crederent, salvarentur Domino mancipati."

In contrarium tamen objicitur sic: 1. Si fit miraculum ad impetrationem fidei, tunc maxime fit motu fidei ad illum articulum, ad cujus invocationem fit miraculum: sed, Marci, xvi, 17 et 18, sic dicit Christus: In nomine meo demonia esicient, linguis loquentur novis, serpentes tollent, etc., illud autem est articulus Incarnationis: ergo motu fidei in articulum incarnationis fit miraculum.

2. Adhuc, Istum modum tenebant Apostoli, Act. mm, 6, dixit Petrus: Ar gentum et aurum non est mihi: quod autem habeo, hoc tibi do. In nomine Jesu Christi Nazareni, surge, et ambula. Et, Act. 1x, 34: Abnea, sanat te Dominus Jesus Christus. Et, Joan. rx, 35 et seq., ubi Christus cecum natum illuminavit: quem cum postea in templo invenisset illuminatum, dixit ei: Tu credis in Filium Dei? et ille diceret: Quis est, Domine, ut credam in eum ? Et dizit ei Jesus: Et vidisti eum, et qui loquitur tecum, ipse est. Hujus dicti non potest esse causa, nisi ut fidem ceci ad articulum incarnationis excitaret: virtute ergo illius articuli qui est de incarnatione, videntur fieri miracula.

Contra hec omnia videtur esse, 1. Quod dicit Gregorius. Dicit enim, quod virtus faciendi miracula datur ad sanctitatem Ecclesia demonstrandam, et non ad demonstrandam sanclitatem facientis: quia faciens miracula aliquando sanctus non est, sicut malefici Pharaonis. Spiritus autem sanctus est sanctificans Ecclesiam. Cum enim dicitur: "Credo in sanctam Ecclesiam," hoc exponitur communiter, hoc est, in Spiritum sanctum sanctificantem Ecclesiam: quia non potest esse objectum fidei, nisi Trinitas, vel aliqua personain Trinitate. Videtur ergo, quod per articulum de Spiritu sancto fiunt miracula.

2. Adhuc, Exod. vii, 19, ubi defeceruot magi in tertio signo, dixerunt: Digitus Dei est hic. Digitus autem Dei dicitur Spiritus sanctus, sicut patet in hymno Ambrosii ubi dicitur: "Tu Dei digitus," in Veni creator. Ergo videtur, quod per articulum de Spiritu sancto fiunt miracula.

3. Adhuc, Luc. x1, 20 dicit Dominus: Siin digito Det ejicio demonia, profecto pervenit in vos regnum Dei’. Et expresse dicit, quod operationem digiti Dei attribuere Beelzebub, est blasphemia in Spiritum sanctum. Ergo videtur, quod miracula fiant per motum fidei in articulum de Spiritu sancto.

Contra omnia hec que dicta sunt, scilicet quod miracula fiant impetratione tidei et ad fidem inducendam, videntur esse quedam dicta Sanctorum.

1. Dicit enim Gregorius, quod fides non habet meritum, cui humana ratio prebet experimentum. Cum ergo miraculum sensibile prebeat experimentum, videtur quod non inducat vel confirmet fidem, sed evacuet et meritum fidei.

2. Adhuc, Joan. xx, 29: Quia vidisti me, Thoma, credidisti, hoc est, fides tua per experimentum visionis est, et ideo parva. Beati qui non viderunt, et crediderunt. Ac si dicat: Beatitudo fidei est in hoc, quod experimentum sensus non habet, et tamen credit: quia illa fides est, que credit Deo propter se et super omnia: illa est perfecta fides, que nullj innititur experimento, sed divine virtuti tantum.

3. Adhuc, Fides que est per miraculum, arguitur a Domino, Joan. iv, 48, ubi dixit Christus ceuturioni: Mist signa et prodigia videritis, non creditis. Glossa dicit, quod "arguitur infidelitas centurionis, qui non credidit, quod non presens corporaliter salvare posset." Et sunt verba Gregorii. Econtra, Matth. vin, 8 et seq., laudatur alius centurio, qui dicit: Domine, non sum dignus ut intres sub tectum meum: sed dic tantum verbo, etc. Quia noluit accipere experimentum sensus ad credendum. Unde Dominus dixit: Amen dico vobis, non invent tantam fidem in Israel. Videtur ergo, quod miraculum non prodest, sed nocet ad fidem.

Juxra hoc ulterius queritur, Si fides impetret miraculum, utrum hoc sit fides informis vel formata ?

Et videtur, quod formata, 1. Per illud Jacobi, 11, 20: Fides sine operibus mortua est. Mortua autem fides nihil impetrat. Ergo videtur, quod hoc non intelligitur de fide informi.

2. Adhuc, I ad Corinth. xi, 2: Sz habuero omnem fidem, ita ut montes transferam, charitatem autem non habuero, nihil sum. Quod autem nihil est, nihil impetrat, Fides ergo informis nihil impetrat, sed fides formata.

ConTRA: Matth. vu, 22 et 23: Multi dicent mihi in illa die: Domine, Domine, nonne in nomine tuo prophetavimus, et in nomine tuo demonia ezecimus, et in nomine tuo virtutes multas fecimus ? Et tune confitebor illis: Quia numguam novi vos. Glossa ibidem, "Monet fideles, ne decipiantur, putantes ibidem esse invisibilem sapientiam, ubi est miraculum visibile." Tales autem constat, quod non habent fidem formatam, sed informem. Ergo videtur, quod fides informis impetret miraculum.

Solutio. Ad primo quesitum dicendum, quod fides impetrans miraculum, procul dubio innititur arliculo omnipotentie, sicut bene dixit Prapositivus, et omnes antiqui. Et rationibus, et auctoritatibus ad hoc inductis consentiendum est.

Ad primum quod contra objicitur, dicendum quod invocatio ibi pro illo tempore in primitiva Ecclesia dispensatorie fiebat, ut scilicet sub invocatione nomi-nis innotesceret Christus esse omnipotens Deus, qui miracula faceret, et hominem in anima et in corpore salvare posset.

Per nocetiam patet solutio ad tres auctoritates continue inductas.

Ad id quod ulterius objicitur de articulo de Spiritu sancto, dicendum quod revera miracula fiunt ad sanctitatem Ecclesia demonstrandam; sed per arti culum de Spiritu sancto non principaliter fiunt miracula quantum ad factum, quia factum miraculum indicium est omnipotentie#: sed motus fidei ad articulum de Spiritu sancto et ad sanctitatem Ecclesia dispositive et preparative cooperatur impetranti miraculum, quod semper per Ecclesia sanctitatem impetratur: et iste est intellectus verborum Gregorii.

Ad aliud dicendum, quod licet digitus per metaphoram attributur Spiritui sancto, eo quod per articulationem donorum Spiritus sancti homo melius et diligentius operatur divina: digitus enim, ut dicit Aristoteles in lib. XII de Animalibus, ad hoc datur manui, que est instrumentum intellectus practici, ut articulatione digiti subtilius et melius in opus educat formas intellectus practici. Tamen secundum hunc metaphoram non accipitur, Exod. vin, 19, sed quia potius digito indicamus id quod demonstramus, sumitur ibi digitus pro demonstratione etindicio potenti divine ad quam deficit omnis potentia humana, et maxime potentia malefici.

Kopem modo solvendum est id quod objicitur de Evangelio, scilicet, Sz in digito Dei, etc. Digitus enim ibi accipitur pro operatione divine potentia, que operatio est divini spiritus, secundum quod Pater est spiritus, Filius spiritus. Spiritus sanctus spiritus est, et hi tres unus spiritus, ut dicit Augustinus, Et id quod tribus convenit, communiter Spiritui sancto attribuitur appropriate: quia spiritum malignum expellere appropriate convenit Spiritui sancto: et ideo illi qui attribuebant hoc Beelzebub, principi demoniorum, blasphemabant in Spiritum sanctum.

Ad id quod contra omnia hec inducitur, dicendum quod absque dubio, sicut dicit Gregorius, nihil est medium quod ut operans inducat fidem quantum ad assensum prime veritatis: sed, sicut Dionysius dicit libro de Divinis nominibus: "Fides est lumen immediate sine omni adminiculo creato, locans credentes in prima veritate, et veritatem in ipsis ‘." In quantum autem fides oritur ex cogitatu de credito, sic habet inducentia multa, sicut verbum Dei. Ad Roman. x, 17: Fides ex auditu, auditus autem per verbum Christi. Et sic habet miraculum inducens et preparans, ut facilius homo assentiat veritati. Ad Coloss. 1,29: In guo et laboro, certando secundum operationem ejus, quam operatur in me in virtute. Glossa: "Certo contra perfidos, adjuvantibus me signis virtutum: et labori meo adjungit Deus miracula ad confirmationem." Unde licet assensus veritatis non sit nisi opus divinum, tamen ex parte cogitationis de credito, ex qua oritur assensus ille quantum ad preparationem et inclinationem, multa habet media preparatoria et inclinantia, que Apostolus, I ad Corinth, in, 1 et 2, lac vocat dicens: Zamquam parvulis in Christo, lac vobis potum dedi, non escam,

Ad aliud dicendum, quod fides quantum ad assensum prime veritatis nulli innititur experimento, sed prime veritati assenlit propter se et per se et super omnia: sed quantum ad cogitare de credito, multa sunt que inducunt ad fidem.

Eopem modo dicendum est ad duas auctoritates sequentes: non enim arguitur incredulitas centurionis, nisi quia quoad assensum prime veritatis querebat sensibile signum, per quod ipse assentiret, cum propter se, per se, et super omnia prime veritati assentire deberet. Et e contrario laudatur alius centurio, Matth. vii, 8 et seq., quia tale signum — non querebat.

Ad id quod ulterius queritur, solvendum est per quod dicitur, Matth. vn, 22 et 23, super illud: Afilt: dicent mihi in illa die: Domine, Domine: et est inductum in objiciendo. Et ideo dicendum, quod non semper oportet, quod motus fidei qui impetrat miraculum, ex parte impetrantis, sit fidei formate: sed sufficit, quod sit fidei cujuscumque. Et hoe est ideo, quia miraculum fit ad sanctitatem Ecclesie demonstrandam, non facientis. Et quod dicitur, Jacob. u, 20: Fides sine operibus mortua est: quoad hoc dicitur, quod non vivificat credentem vita gratie: et non dicitur propter hoc, quod nihil operatur ad sanctitatem Ecclesie demonstrandam. Et hoc patet in administratione sacramenti baptismi, quod est sacramentum fidei, ut dicit Augustinus, quod equaliter operatur impressionem characteris et remissionem pec catorum, sive per bonum, sive per malum ministrum conferatur. Et hoc est ideo, quia non minister, sed invocatio nominis divini operatur in sacramento impressionem characteris, et remissionem peccatorum.Et similiterdemiraculo: non minister, sed invocatio nominis divini impetrat miraculum: et Deus invocatus, sua propria virtute perficit miraculum.

Per noc etiam patet solutio ad id quod dicitur, I ad Corinth. xm, 2. Non enim dicitur nihil esse fidelis non habens charitatem, ita quod fides ejus nihil operetur: sed dicitur nihil esse quoad vitam merendam eternam.

Ip quop contra objicitur, jam solutum 44 opect, est per preedicta.