Quaestio 140

MEMBRI TERTII ARTICULUS I. Quid sit blasphemia ? et, Quae species ejus, et quot? et, Utrum univoce vel aequivoce an per prius et posterius praedicetur de ipsis ?

Ad primum sic proceditur: Super epistolam Jude, ¥. 8: Afajestatem blasphemant. Glossa Haymonis: "Umnis blasphemia cavenda est, sed maxime in creatorem." Ergo videtur, quod omnis blasphemia sit in Deum, et nulla in creaturam.

Adhucc, Ibidem definitio blasphemie ponitur sic: "Blasphemia est, per quam de Deo ipso falsa dicuntur."

Sed contra hoc objicitur: quia sicut jam habebitur in sequenti articulo, tres sunt species blasphemia. Prima est cum attribuitur Deo quod ei non convenit. Secunda est cum ab eo removetur quod ei convenit. Tertia, cum attribuitur creature quod soli Deo appropriatur, sicut quod Angelus creet, ut multi dixerunt.

Sed in illa specie nihil attribuitur creature quod ei non convenit. Ergo videtur, quod definitio nulla sit, nec generalis ad omnem speciem: cum enim creature attribuitur quod Dei est, per hoc nihil attribuitur Deo, nec aufertur ab eo.

Solutio. Ad hoc dicendum, quod inducta definitio Haymonis datur secundum potissimam sui malitiam et esse, non quia illa sola sit, sed quia potior est inter alias. Aliae tres species assignantur ab Augustino in libro de Trinitate, qua rum una est eorum qui sapiunt de Deo secundum corpus, ul qui credunt Deum esse rutilum vel candidum. Alia est qui sapiunt Deum secundum spiritum creatum, ut qui dicunt Deum reminiscentem et obliviscentem, iracundum et misericordem: eo quod Scriptura aliquando talia dicit de Deo, cum Scriptura talia non dicit de Deo, nisi per prosopeiam que dicitur anthropospathos. Tertia est eorum qui de Deo sentiunt quod nulli spirituali vel corporali creature convenit, sicut gui dicunt, quod Deus seipsum genuerit: cum nulli creature conveniat, quod seipsam gignat ut sic.

Queritur ergo, Utrum blasphemia univoce predicetur de his speciebus, vel per prius et posterius, vel etiam equivoce. Et penes quid sumatur numerus harum specierum ?

Videtur autem, quod univoce: quia genus semper univoce predicatur de suis

speciebus: blasphemia est genus, iste sunt species: ergo predicatur de eis univoce.

Contra: Iste species participant blasphemiam secundum majus et minus posse: ergo blasphemia predicatur de eis secundum prius et posterius. Et hoc concedendum est. Blasphemia enim dicitur dupliciter: proprie, et extenso nomine. Proprie non fit nisi in Deum. Extenso nomine fit etiam in creaturam, in qua est potestas Dei, sicut in Praelatos. Sicut dicitur, III Reg. xx1, 10 ab impia Jezabel: Submittite duos filios Belial contra eum, scilicet Naboth, et falsum testimonium dicant: Benedizxit Deum et regem. Et educite eum, et lapidate, sicque moriatur Sic enim extenso nomine blasphemia fit in creaturam, licet vera ratione non fit nisi in Deum.

Similiter secundum quod est in Deum, non de omnibus speciebus dicitur equaliter, sed per prius et posterius.

Et si queritur, Inter quas species in Deum dicatur per prius ?

Dico quod inter primas tres species, de prima dicitur per prius, in qua attribuitur Deo quod sibi non convenit. Sed inter tres que sunt Augustini, de ultima dicitur per prius: quia ibi attribuitur Deo quod nulli rei convenit, neque vestigio, neque imagini: quod sine maxima injuria esse non potest.

Si queritur, Quare sunt tot species ?

Facile est respondere: prime enim accipiuntur secundum injuriam que fit Deo in seipso, scilicet attribuendo ei quod sibi non convenit, vel auferendo ab eo quod sibi convenit, vel attribuendo alii quod sibi non convenit. Secunde tres accipiuntur sub prima, quando scilicet Deo attribuitur quod soli corpori convenit: et valde indigne Deo attribuitur, cum ipse sit supra omne corpus. Secunda accipitur sub eadem, quando scilicet attribuitur Deo quod convenit spirituali creature: quod non potest fieri nisi figurative, sicut dictum est. Tertia que maxima est, accipitur etiam sub eadem, quando scilicet attribuitur Deo, quod nec vestigio ejus, nec imagini convenit: propter quod maxima dicitur.

Et sic determinatum est quid sit blasphemia, et que et quot ejus species: quod secundo querendum fuit.

MEMBRI TERTII ARTICULUS II. Quantum peccatum sit blasphemia, utrum semper sit mortale, vel aliquando veniale ?

Deinde queritur, Quantum peccatum sit blasphemia? et, Utrum semper sit mortale, vel aliquando veniale ?

Et videtur, quod semper sit mortale.

1. Isa, xvin, 2: Jte, Angeli veloces, ad geniem convulsam et dilaceratam: ad populum terribilem. Glossa: "Omne peccatum blasphemie comparatum, levius est." Sed non esset levius, nisi esset mortale peccatum.

2. Adhuc, Levit. xxiv, 14: Edue blasphemum extra castra :... et lapidet eum populus universus, Et ibidem, ¥. 16: Quit blasphemaverit nomen Domini, morte moriatur. Nullum'peccatum morte et lapidatione puniebatur in Veteri Testamento, nisi esset mortale peccatum.

Gratia hujus queritur, Utrum blasphemia sit peccatum tantum vie, vel etiam damnationis in inferno ?

Et videtur, quod in inferno blasphemant. Apocal. xvi, 9: Blasphemaverunt nomen Dei habentis potestatem super has plagas. Ibi Glossa: "Interius penitentes dolebunt, extra confiteri non audebunt." Ibidem Glossa alia: "Interius dolebunt, quod Deus tantam potentiam habebit, quod scilicet tales plagas inferre possit." Hoe est blasphemare, auferre scilicet a Deo quod sibi convenit, scilicet potentiam,

Ulterius queritur, Utrum blasphemia semper sit in verbis, vel aliquando in factis ?

Et videtur, quod aliquando in factis. II Petr. u, 2: Per quos via veritatis blasphemabitur. Hoc videtur esse in factis. Ergo in factis aliquando est blasphemia.

Contra: 1. Blasphemia peccatum est oris quia ore attribuitur Deo quod sibi non convenit, vel aufertur ab eo quod sibi convenit secundum omnes species supra inductas.

2. Adhuc, Quod sit in factis, probatur sic: II Petr. u, 2, super illud: Per quos via veritatis blasphemabitur, Glossa: "Per hereticos non solum in eis quos per turpissima facta sua et sacrificia vel etiam minisleria exercenda, que faciunt in odium Christiani nominis: et ad que concitant imperitos, nomen Dei blasphematur." Ergo videtur, quod etiam in factis blasphemia sit.

3. Adhuc, Isa. uu, 5: Jugiter tota die nomen meum '‘blasphematur, scilicet inter gentes. Scitur, quod hoc non fit nisi in factis. Dicit ibidem Hieronymus, quod "in hoc blasphemant, quod dicunt quod non possit esse potens Deus et bonus qui talem populum habet, de cujus vita et actibus nulla laus Deo accrescit." Ergo videtur, quod etiam in his sit blasphemia.

Solutio. Ad primam partem questionis dicendum, quod absque dubio blasphemia secundum omnes specics suas mortale peccatum est, sicut probant auctoritates ad hoc inducte: nisi forte ex eventu efficiatur veniale per confessionem et peenitentiam. Unde Augustinus in sermone 44 de Verbis Domini in monie sic dicit: "Impcenitentia et cor impeenitens quamdiu quisque in hac carne vivit, non potest judicari. De nullo enim desperandum est, quamdiu patientia Dei ad peenitentiam adducit.Paganus est hodie, Judaus est hodie, infidelis est hodie, hereticus est hodie, schismaticus est hodie: quid si cras amplectatur Catholicam pacem, et sequatur Catholicam veritatem? Quid si isti quos in quocumque genere erroris notas et tamquam desperatissimos damnas, antequam finiant hance vitam, agant peenitentiam et inveniant veram requiem et vitam in futuro?" Et inducit illud Apostoli 1 ad Corinth. 1v, 5: Itaque nolite ante tempus judicare.

Ad id quod queritur, dicendum quod in veritate peccatum blasphemie vie est, non patrie. Unde cor blasphemi proprie in via egreditur in actum blasphemie.

Et quod dicuntur damnati blasphe mare, potius est ex amaritudine quam sustinent in peenis qua murmurant con tra potentiam condemnantis, quam sit ex aliquo spiritu. blasphemie — sicut etiam in textu et in Glossa innuitur inductis.

Et ita sunt intelligende auctoritates inducte.

Ad aliud dicendum, quod proprie loquendo blasphemia est in verbis aliquando tamen refertur ad facta sicut et confessio. Ad Titum, 1, 16: Conftentur se nosse Deum, factis autem negant.

Et sic procedunt auctoritates inducte ad utramque partem.

MEMBRI TERTII ARTICULUS III. Quare blasphemia dicatur peccatum irremissibile?

Tertio queritur, Quare blasphemia dicatur peccatum ad mortem et irremissibile, pro quo non sit orandum ?

1. Ad hoc dicit Magister Hugo de sancto Victore, sic loquens de hoc peccato, et bene: "Peccatum blasphemiae nihil habet in se excusationis: et ideo non meretur habere excusationem remissionis." Matth. xu, 31: Spiritus blasphemia non remittetur, scilicet neque in hoc seculo, neque in futuro.

2. Adhuc, Hugo: "Blasphemus sine misericordia punitur a patribus tamquam civis ineruditus, sine misericordia ejicitur tamquam peregrinus, et veniam non consequitur."

Contra: 1. Hieronymus: "Blasphemia culpa grave peccatum, quamquam culpa gravi non careat, erroris tamen veniam habet propter corporis infirmitatem."

2. Adhuc, Matth. xu, 34 et 32, non dicitur, quod, nulla blasphemia remitta tur, sed quod Spiritus blasphemia non remittetur, Sic enim jacet littera: /deo dico vobis: omne peccatum et blasphemia remittelur hominibus: Spiritus autem blasphemia non remittetur. Et quicumque dixerit verbum contra Filium hominis, remittetur ei: qui autem dizerit contra Spiritum sanctum, non remittelur ei, negue in hoc seculo, neque in futuro. Et ex hoc accipitur, quod aliqua blasphemia remissibilis sit.

Sonurio. Ad hoc respondet Magister Richardus de sancto Victore dicens, quod aliquis blasphemat spirilu blasphemiae ex coactione: et hoc peccatum procedit ex infirmitate carnis, et ideo in Patrem fit, et hoc est remissibile. Alius ex certa malitia: et hoc quia excusationem non habet, irremissibile est, hoc est, de se non habens causam quare remittatur.

Aliam videtur dare responsionem Ambrosius, et ponitur in Zettera in distinctione XLII, in illo cap. De hoc quogue peccato. Et dicit sic: "Si quis corporis specie deceptu8 humani remissius aliquid sentit de Christi carne quam dignum est, habet culpam, non est tamen exclusus a venia. Si quis vero Spiritus sancti dignitatem, majestatem et potestaiem abneget sempiternam, et putet non in Spiritu Dei ejici deemonia, sed in Beelzebub (quod peccatum dicitur invidentia gratiae oppugnans fraternitatem, et gratie Deiinvidere non dubitat) hic excusationem non habet. Et ideo irremissibile ejus peccatum dicitur: quia causam remissibilitatis in se non habet, infirmitatis scilicet vel ignorantie: cum hoc quod non convenit nisi Spiritui sancto, scilicet expellere demones, et remittere peccala, ex certa malitia attribuit Beelzebub, quod blasphemia est, sicut in antehabitis dictum est: quia hoc principi attribuitur damoniorum, quod non convenit nisi Spiritui sancto." Et subjungit: "Non itaque distinctio illa verborum sic accipienda est, quasi trium personarum divise sint offense: sed ibi genera peccatorum distincta sunt. Peccatum enim in Patrem id intelligitur, quod per infirmitatem carnis fit, quia Patri Scriptura frequenter attribuit potentiam. Peccatum in Filium, quod fit per ignorantiam, quia sapientia Filio attribuitur. Sed peccatum ex certa malitia dicitur esse contra Spiritum sanctum, cui bonitas attribuitur."

Et sic patet solutio: quia procedunt auctoritates ad utramque partem introducte.

MEMBRI TERTII ARTICULUS IV. Quare hoc peccatum dicitur peccatum ad mortem ?

Ulterius quaeritur, Quare hoc peccatum dicitur peccatum ad mortem pro quo non est orandum?

1. I Joan. v, 16: Est autem peccatum ad mortem, non pro illo dico roget quis.

2. Adhuc, Augustinus in libro I de Sermone Domini in monte: "Peceatum ad mortem esse puto, cum quis post agnitionem Dei per gratiam Domini nostri Jesu Christi fraternam oppugnat charitatem, et adversus gratiam qua reconciliatus est Deo, invidentie facibus agitatur." De hoc enim dicitur, Jerem. vu, 16: Tu ergo, noli orare pro populo hoc, nec assumas pro eis laudem et orationem, ef non obsisias mihi, quia non exaudiam te.

3. Adhuc, Matth. xu, 31: Spiritus blasphemia non remittetur. Glossa: "Blasphemus exigentibus malis meritis suis sicut numquam ad remissionem, ita numquam ad pcenitentiam perveniet."

Ex his omnibus accipitur, quod peccatum in Spiritum sanctum non est peccatum ad mortem, nisi cum finali impeenitentia.

Sed contra hoc est, 1. Quod in precedenti articulo habitum est ex verbis Augustini, et ponuntur in libro secundo Sententiarum, didistinct. XLII, cap. st etiam alia hujus peccati assignatio, quod de nullo desperandum est quamdiu patientia Dei ad peenitentiam adducit: et de quo non desperatur, pro illo non incongrue oratur.

2. Adhuc, Augustinus super illud Psalmi txvin, 23: Dixit Dominus: Ex Basan convertam, convertam in profundum maris. Hoc est eos qui erant desperatissimi. Et sicut peccatum desperationis quod est peccatum in Spiritum sanctum, remittitur: ita et alia. Ergo non est peccatum irremissibile, nec ad mortem, nisi in morte comitante.

3. Adhuc, Super illud Psalmi txvin, 71: Qui educii vinctos in fortitudine, etc., Glossa: "Eos qui vincti et obstinati erant quasi de sepulcro a#terne mortis educit ad pcenitentiam et ad vitam."

4, Adhuc, Super illud Psalmi cxtvu, 47: Mittit crystallum suam sicut buccellas, Glossa: "Obstinatos et induratos facit aliorum doctores, sicut Paulum." Ergo videtur, quod istud peccatum aliquando remittitur: et quod remittitur, pro eo non incongrue oratur, Sorvutio Magistri patet in Littera in illo cap. Sed guzxritur, Utrum omnis obstinatio mentis, quod non dicitur irremissibile propter hoc, quod numquam remittatur, sed quia vix et difficulter subit humilitatem pcenitentie qua remittatur: sicut vix et magno igne solvitur erystallus. Et hoc satis planum est.

Et sic auctoritates procedunt ad utramque partem: quia quidem remittitur, sed vix et difficulter.

Alii tamen posteriores, distinctionem accipiunt ex ipsis verbis Joannis' et Glossa ibidem, et melius dicunt. Dicunt enim, quod peccatum ad mortem dicitur tribus modis. Uno modo quo omne peccatum mortale dicitur peccatum ad mortem. Unde, Joan. v, 17: Omnis iniquitas peccatum est, et est peccatum ad mortem. Et sic secundum specialem rationem non dicitur peccatum in Spiritum sanctum ad mortem, sed generalem.

Secundo modo, dicitur peccatum ad mortem,ut ibidem dicit Glossa,quod separat finaliter a Deo,sicut mors animam e corpore. Et sic peccatum in Spiritum sanctum potest dici peccatum ad mortem.

Tertio dicitur, dicitur peccatum ad mortem, quod cum finali impcenitentia et obstinatione perdurat usque ad mortem. Unde Glossa interlinearis super illud I Joannis, v, 16: Est peccatum ad mortem, hoc est, usque ad finem vite, si in hac obstinatione impcenitens decesserit. Per istam distinclionem scitur, quod obstinatio et finalis impcenitentia sunt peccata ad mortem.

Et sic patet solutio ad omnia objecta: quia post mortem non est locus remissionis, sed retributionis. Sed ante mortem pro quolibet peccatore orandum est: quia patientia Dei ad poenitentiam adducit. Unde, ad Hebr. x, 28 et 29: Trritam quis faciens legem Moyst, sine ulla miseratione duobus vel tribus testtbus morilur; quanto magis putatis deleriora mereri supplicia, qui Filium Det conculeaverit, et sanguinem testamenti pollutum duxerit, in quo sanctificatus est, et spiritui gratie contumeliam fecerit?

Et haec de peccato in Spiritum sanctum dicta sufficiant: quia quod ultimo de differentiis et sufficientia istorum peccatorum querendum esset, secundo membro istius distinctionis disputatum et determinatum est per singula in communi.