Quaestio 22

⁋ Distinctionis Vigesimae quartae Quaestio VigesimasecundaSelgesimosecundo cirta hanc distinctionem quaeri ltur. An peccent praelati eccle siae in multitudine clientum: vestium preciositate: & cibo rum superfluitate. Respondetur per conclusiones. quarum prima est. In istis tribus plerumque beneficiati peccant. probatur. in his omnibus laici excedendo peccant. sed prae lati ecclesiae regula in his omnibus debet esse arctior: seruato moderamine in bonis crucifixi, quorum est dispensator & non dominus / expendend is. Vnde Apostolus primae ad Timoth. vi. Habentes alimenta & quibus tegamur: his contenti simus. ac si diceret, bona mediocritate vestium & ciborum contenti si mus. & magis ad defectum quam ad superfluitatem hortatur. & Hierony. Aliena rapere convincitur qui vltra necessaria sibi retinere probatur. xlii. dist. c. i. Secundo ar guitur ad idem. Ecclesiasticos maxime decet esse castos. sed castitas conseruatur percitate cibi: & non preciosis vestibus: & clientum indomitorum multitudine. Quo ad vestes testionium est Christi: qui mollibus inquit vestiuntur, in domibus regum sunt. Matthaei. xi Quo ad cibum Gratianus. xliiii. dist. c. i. ex Hiero nymo allegat dicens. Ventris namque ingluuies ad luxuriam prouocat facile: & omne opus bonum dissoluit. Vnde Hieronymus. Venter & genitalia sibimer ipsis vicina sunt: vt ex vicinitate membrorum confoe deratio intelligatur vitiorum. hinc Nabuzardan prim ceps coquorum muros Hierusalem destruxisse leg tur: quia venter cui multitudo coquorum deseruit, aedificia virtutum ad solum redigit. Sacerdos itaque de altari viuere: non luxuriari quaerat. vnde ai Hieronymus. Tibi o sacerdos de altari viuere: non luxuriari permittitur. Sic Gratianus. Ad conviuia autem superflua restringenda sacerdotibus & clericis praecipitur: vt tempore comestionis diuinarum scriptu rarum lectio habeatur. Vnde. xliiii. distin. ca. penultimo ex concilio Toletano sic scribitur. Pro reueren tia dei & sacerdotum id vniuersa constituit synodus vt quia solent crebro mensis ociosae fabulae interponi, in omni sacerdotali conuiuio lectio diuinarum scripturarum immisceatur. Per hoc enim & animae aedificantur ad bonum: & fabulae non necessariae prohi bentur. Insuper arguitur ad idem. vel licet episcopo habere duas / tres / quatuor vestes / & sic ascendenm do sine statum: vel non. prior pars est nota falsa: ergo dabilis est status tam in vestium multitudine quam in ipsarum preciositate. Et eodem modo probare pos sum statum in ciborum multitudine & sumptuosi tate: & de numero clientum: & eorum pompositate Insuper praecipitur duas tunicas habenti / vnam di re non habenti. hoc est: vestium superfluitas prohibetur: quatenus indigentibus succurratur. & hoc cuilibet laico in aliquo euentu praeceptum est: & a fortiori habentibus patrimonium crucifixi. Praete ea arguitur ad idem. si liceret abundare in his enu meratis vel in domorum pulchritudine: hoc maxi me esset propter gloriam cleri: & ex consequenti ad dei honorem. sed hoc non: quia est vanus fastus & mundanus contra naturalem aequitatem: & dissi patio bonorum pauperibus Christi membris dandorum in quorum persona dicit. Quod vni istorum dedistis, mihi dedistis: & hoc quo ad laicos. sed quo ad bona ec clesiae dicit. Reddite cesari quae caesaris sunt: & deo quae dei sunt. Quia non sit in gloriam cleri. patet. xii. q. ii. capi. Gloria. ex Hieronymo dicente. Gloria episcopi est pauperum opibus prouidere: ignominia sacerdotis propriis studere diuitiis. & post paulum. Multi aedificant parietes: & columnas ecclesiae subtrahunt: marmora nitent: auro laquearia splen dent: gemmis altare distinguitur: & ministrorum Christi nulla est electio. Neque vero mihi aliquis opponat diues in iudaea templum / mensam / lucernas thuribula / patellas / scyphos / mortariola / & caetera ex auro fabricata. tunc haec probabantur a domi no quando sacerdotes hostias immolabant: & san- guis pecudum erat remissio peccatorum, quamquam haec omnia praecesserint in figuram. Scriptum est auti propter nos / in quos fines saeculorum deuenerunt. Nunc vero cum paupertatem domus suae pauper dominus dedicauit: portemus crucem: & delicias lutum putemus. haec ille. Amplius. meliores viros videmus ab hac multitudine / & pompa tanquam a lue politiae ecclesiasticae aufugere: ad aliud extremum declinantes. ergo signum est quod istud extremum apud sapientes est indecorum. Vltimo ostenditur au ctoritate Gregorii in quadam homilia dicentis. Sunt. nonnulli qui cultum subtilium preciosarumque ve stium non putant esse peccatum. quod tamen si culpa non esset: nequaquam sermo dei tam vigilanter exprimeret quod diues qui torquebatur apud inferos / bysso & purpura indutus fuisset. Nemo quip pe vestimenta praecipua, scilicet excedentia proprium statum, nisi ad inanem gloriam quaerit. Et per eandem auctoritatem probare possum opipa ra prandia perniciosa: quia ille diues quotidie splen dide epulabatur.

⁋ Ex hac conclusione euidentiam habent conclusiones sequentes. quarum Prima est. grauiter peccant praelati ecclesiae, vt episcopi & abbates splendidam mensam more nobilium & opulentorum laicorum fouentes. aliqui etiam. xxx. aut. xl. equitibus aut pluribus quotidie stipantur.

⁋ Secunda propositio. peccant in hoc quod habet iuuenes male institutos & indisciplinatos comitum & baronum filios in suo comitatu: vbi deberent habere sapientes in lege dei cum aliquot paucis famulis compositis.

⁋ Tertia propositio. adhuc grauius delinquitur apud aliquos non erubescentes dare magnum prouentum ecclesiae alicui potenti comiti: vt ipse dicatur famulus episcopi vel abbatis: & hoc tempore pacis faciunt ad fastum & ad superbiam, dicen tes talem magnum virum a se sustentari & stipendia an nua pro seruitio accipere. & quando ille potens aduem tat / recipitur cum. xl. vel. lequitibus: etiam cum vxo re & sua caterua.

⁋ Quarta propositio. Turpiter indoctum vulgus delitat potissimum in vtroque Britannorum regno: extollens praelatum vel alium opipare & splendide se, & suos pascentem nor modo capis: sed etiam perdicibus & phasianis Ecce mores Sardanapalinos hic laudatos: omni probro infectandos. Et si prouentus ecclesiae in sanguinem & famulos expendat: adhuc a vulgo effertur dicente: hic praelatus gloriose suam domum ab imo erexit: & de suis famulis est optime meritus. & tamen sapienti constat quod ex deo dicatis aedificat altare Baal. Regulariter quicquid vulgus deprimit/ extollendum est: & contra.

⁋ Secunda conclusio principalis. praelatus ecclesiae debet quandam honestam mediocritatem in vestibus seruare. Probatur per Ami brosium in primo de officiis. Decor corporis non sit affectatus: sed naturaliter simplex / neglectus magis quam expeditus: non preciosis & albentibus abintus vestimentis sed communibus: vt honestati vel necessitati nihil desit: nihil accedat nitoris. Et hoc secundum consuetudinem proborum quibus conuiui tur: quae cum tempore variatur, quemadmodum dicit Au gustinus in tertio de doctrina christiana: quod talares & manicatas tunicas habere apud veteres Roma nos flagitium erat: nunc autem honesto loco natis eas non habere / flagitium est. Et cum exteriora interiora indicent, si incedat homo veste lutosa & abiecta indutus: negligens & imprudens iudicatur. vnde. vii. Ethi philosophus dicit. Ad mollitiem pertinet quod aliquis tra hat vestimentum per terram, & non laboret ipsum eleuanre. ac si diceret: oportere laborem adhibere vt omnia sint rationi conformia

⁋ Contra praedicta arguitur. Non est peccatum in vestium defectu. nam ad Hebraeos. xi. ditur Circuierunt in melotis / in pellibus caprinis. Fode modo si episcopus duos vel tres teneret famulos & quidem copositos: non diceretur peccare. Similiter in cibo, si semper a carnium esu abstineret. si autem non sit peccatum in vestium defectu: nec erit in earum mul titudine. & per consequens nec est medium / mediocriter vestibus vtendo: quia de ratione medii est inter extrema mediare.

⁋ Respondetur negando quod non est peccatum in defectu: sed hoc erit solum non apponendo vestes non praeseruatiuas corporis ab exter nis vt a calore vel frigore: quemadmodum aliqui sancti fecerunt. vt dicit glossa interlinearis super verbum (melotis) vt Helias. & alii viri mundum relin quentes possunt tales vestes deferre: quales erant il li de quibus loquitur Apostols illic dicens. In solitudinibus errantes: in montibus & speluncis: in cauernis terrae. talibus ergo heroicis viris, vt loanni baptistae & Heliae sufficit corpus ab extrinseco vtcumque protege re. in signum cuius aliqui monachi Cluniacenses pel les pro superiore tunica deferunt. Et quia non sunt in re gione adeo calida, vt est iudaea quae est in quarto climate sita: maiori vestium multitudine egent.

⁋ Alia propositio. licet etiam viro curam animarum habenti vestes solum corporis protectiuas deferre: nihil enim est oppositum praecipiens: nec auctoritas. Et probatur ratione. si essent obligati discedere ab isto rigore vestium: hoc esset quia conversantur cum hominibus: sed cum regibus & principibus conversabatur Helias Thesbites: vt ex libris regum notum est. Praeterea aliqui fratres minores ad magnas animarum curas vocati sunt: qui vestes abiectas tempore praela tionis deferre debent. ergo saecularibus illud est licitum: quia quod quis seruat ex voto: alius potest illud sine voto seruare. Item aliquis potest vouere deferre vestes omnino detritas: qui si postea vocetur cum Aaron ad animarum curam regendam: potest vestes attritas deferre.

⁋ Tertia propositio. potest tamen quis laudabiliter deferre veltes cum quadam mediocritate iuxta consuetudinem hominum probo rum cum quibus viuit: & quaeto quis est famatior in vita: tanto viliores deferre debet vestes. Aliqui ca misias stamineas: aliqui pilosas ad cutem vestiunt vt caro dometur: & vt se pro peccatis commissis af fligant: cum mediocritate vestium superiorum. omnia autem ad actum mentis vestem deferentis reducen da sunt. Aliqui tamen ad iactantiam sordidas defer re possunt vestes. vt patet ex. iiii. Ethicorum. & per Augustinum in libro de sermone domini in monte dicentem. Non in solo rerum corporearum nitore atque pompa: sed etiam in ipsis sordibus & lutosis esse potest iactantia: & eo periculosior est, quo sub nomine seruitutis dei decipit.

⁋ Quarta propositio. sola bona intentio si desit prudentia / no sufficit ad actum voluntatis de deferendis vestibus / esse bonum. Exempli causa. sortes praelatus freno deaurato & sella byssina cum lapidibus multum preciosis vtitur in gloriam cleri: adhuc actus tius non est bonus: quia plura requiruntur ad bonitatem actus voluntatis quam recta intentio: vt in se cundo Sententiarum declaratur. Et sic concedo quod bene faceret episcopus etiam pedes incedens: habens solum duos famulos: & melius quam ille qui. xvi. habet. si enim vita famulorum paucitati respondeat: omnes illi parebunt / ac si quocunque numero clien tum esset stipatus. Contingit tamen quod vbi praelatus non veniat ad illum perfectionis apicem: expediat habe re plures. Hoc concludendo dicam. tendat quisque ad defectum, & se elonget a superfluitate.