Quaestio 4

ARTJCVLVS J. Vtrum omnes res indigeant conseruari a Deo.

QVantum ad primam arguo primo, quod non omnes res indigeant conseruari a Deo, & hoc sic: Non minoris efficaciae est Deus modo agendo, quam quodcumque agens creatum: sed agens creatum aliquod pro- ducit effectum, qui non indigeret conseruari actione transeunte, vt patet de artifice producente formam domus: ergo.

In oppositum est auctoritas Augustini, qui dicit, quod si manum fabricatiuam Deus subtraheret, omnia redirent in nihilum.

Respondeo hic ponam primo duas Propositiones; secundo mouebo quaedam dubia Quantum ad primum pono istam Propositionem, quod omnis creatura indiget semper causa, vt a Deo conseruante: Hanc Propositionem nituntur aliqui probare a priori sic: Differentia est inter effectum aequiuocum, & effectum vniuocum. Effe ctus enim aequiuocus requirit causam in fieri, & in esse, vt patet de radio, qui indiget Sole quoad vtrumque: sed vniuocus effectus re- quirit causam tantummodo in fieri, vt patet de igne generato ab igne. Causa huiusmodi est, quia in effectu aequiuoco non saluatur ratio esse, & ideo ad hoc, quod effectus maneat oportet, quod effectus semper maneat in eo. In effectu vero vniuoco non saluatur aliquo modo ratio illius causae, & hinc est, quod continet semper quandam influentiam causae in se in virtute. Jd cer to non indiget noua influentia: sed potest manere absente causa: sed creatura est effectus aequiuocus Dei, quare indiget semper causa conseruante

Contra istum modum dicendi facile est arguere. Habet enim motiuum non contemnendum: Mulus enim est effectus aequiuocus equi, & tamen potest manere dato, quod non manuteneatur ab equo: similiter obiectum est causa aequiuoca respectu speciei in intellectu, quae tam en manet in absentia obiecti. Et licet aliqui negent de specie in intellectu, non tamen negant de specie in imaginatione. Dico, quod aliter est dicendum secundum viam Aristotelis, & arguitur secundum viam Theologorum.

Aristoteles enim habuit pro per se noto, quod contingens de se non posset perpetuari ab aliquo, tamen secundum fidem oportet dicere, quod creatura sit de se contingens, & possibile esse: & tamen, quod potest manuteneri ab illo, puta a Deo. Quicquid ergo, sit de opinione Phylosophorum, probo specialiter propositionem praemissam: quod omnis creatura indiget ab alio conseruari: quia si creatura posset durare ex se absque manutenentia alicuius, sequeretur, quod creatura esset necesse esse: Consequens est falsum: ergo, & c. Probo falsitatem consequen tis, quia illud, quod de se est possibile esse, id pos sibile est, quod sit etiam necesse esse. hoc probat Commentator deducendo ad hoc inconueniens, quod natura contingentis vniretur innaturam necessarij; & ratio ad hoc est, quia magis opponuntur natura contingentis, & necessarij, quam albedo, & nigredo. Impossibile est autem, quacumque potentia albedinem fieri nigredinem; licet subiectum posset fieri de albedine sub nigredine: patet ergo falsitas consequentis: sed consequentiam probo sic. Si caelum, vel quaecumque creatura alia duraret ex se, imposibile esset caelum non esse: ergo esset necesse esse. Probo consequentiam, quia quaero, a quo deduceretur a non esse aliquid ex se, ita quod ipsum deducat se ipsum ad non esse: hoc est impossibile, quia ens secundum totum ambitum suum opponitur contradictorie ad non esse: vnum autem contradicttoriorum per so non mouot se ad alterum: sed subiectum est illud, quod mouetur de contradictorio in contradictorium: ergo oportet, quod deducatur ad non esse per actionem alterius: sed hoc etiam impossibile. Probatio, quia si sic, aut per actionem positiuam, aut per actionem priuatiuam. Impossibile est autem, quod deducatur ad non esse per actionem positiuam: quia omnis actio positiua requirit subiectum, requirit & terminum positiuum: & hinc est, quod vnum agens habet ex se priuare. Agens enim non inuenit negationes secundum Commentatorem: & per rationem, quia vel facere est non facere: ergo si actione aliqua cae- lum fieret, vel talis actio esset non agere, & per consequens esset non actio. Vnde videtur mihi, quod contradictio sit dicere actionem tantummodo priuatiuam. Vnde necessario actio positiua habet terminum positiuum. Tunc ergo actione positiua Deus non potest redigere caelum in nihilum: ergo si redigere posset illud in nihilum: hoc esset actione negatiua: sed hoc est impossibile, quia actio negatiua non est actio vlla; ergo non apparet, quomodo Deus possit caelum, vel lapidem annullare, si caelum ex se haberet, quod duraret: sed si ponatur, quod caelum conseruetur a Deo, bene apparet, quia licet res non posset annihilari per actionem agentis cuiuscunque, potest tamen annullari per subtractionem actionis, & tunc si Deus subtraheret suam conseruationem, eo ipso res cedet in nihilum, & si res cedit in nihilum, subtracta actione diuina, siue conseruatione; ergo per oppositum conseruatio est esse causa rei, quia si negatio est causa negationis, & affirmatio est causa affirmationis: ergo omnes res indigent conseruari a Deo in esse suo: quod erat propositum. Secunda Propositio est, quod omnes res, quae immediate insunt, & creantur a Deo, immediate conseruantur ab eo: res autem, quae sunt a Deo mediantibus causis secundis (si quae reperirentur) non video, quare oporteat dicere, quod immediate conseruentur a Deo, quia videtur, quod sufficiat, quod conseruentur mediantibus cansis secundis, ipso Deo cooperante tanquam causa principali, & immediata.

Primam partem propositionis probo: nam caelum, & animae, & intelligentiae, quae immediatae sunt a Deo, immediate manutenentur ab eo, & hoc probo, quia illa immediate manutenentur a Deo, quae natura tota non potest annihi. lare, & reducere in nihilum: sed animam, caelum, & intelligentias, & caetera, quae immediate sunt a Deo, non potest natura tota annihilare, sed quantum ad hoc subsunt soli Deo, ergo.

Secunda pars propositionis habet maiorem difficultatem. Quidam enim volunt dicere, quod non tantum materia immediate conseruetur a Deo, sed illa forma in materia, & actus, & omnes perfectiones consequentes sunt immediate a Deo. Deus enim, vt dicunt isti, immediate agit in omni actione creaturae: quod probant, quia ignitio est actio quaedam, & creatura, & ideo indiget conseruari: sed non potest, vt videtur, conseruari, nisi a Deo; conseruatio autem actio quaedam Dei est, & ideo Deus agit immediate in omnia.

Alijs non placet dictus modus: sed videtur eis, quod non oportet, quod forma, & ex ea consequentia immediate a Deo conseruentur, sed sufficit, quod mediante materia. Quid ergo dicendum? Dico, quod mihi magis placet primus modus dicendi, puta, quod caelum, anima, intelligentiae, & materia, & vniuersaliter omnia immediate conseruentur ab eo. Caetera sunt instrumenta, veluti causae secundae.

Nunc secundo moueo dubia, & primum est; quia Commentator dicit, quod secus est de motu, secus de substantia. Permanentia enim substantiae non est ab extrinseco: sed est a se. Permanentia vero motus potest esse ab extrinseco, quia de ratione motus est, quod sit in continuo fieri ab alio; de ratione vero substantiae est, quod sit permanens ex natura sua, & ideo dicit Commentator, quod impossibile est, quod substantia sit possibilis, & contingens ex se, & quod ab alio perpetuetur; cuius oppofitum est de motu.

Respondeo. Intentio Commentatoris est, quod nulla res potest permanens esse, & continuo dependere, & ideo Intelligentias posuit improductas, & necesse esse, & hoc impossibileest, quod eis communicat ex alio: sed quia secundum Catholicam veritatem habemus clarum, res de natura carum non posse se perpetuare. Hinc est, quod oportet negare Phylos & Commentatorem, & supponere, quod sit idem do permanentibus, sicut de motu, vt sint dependentia. Hoc accepto, quod motus est in continua permanentia per hoc, quod partes eius effectiue innouantur, non sic autem est de repermanente, tenendum est, quod omnia conseruatione indigent continua, alias cederent necefario in nihilum, si cessaret conferuatio Dei, quae est causa omnis rei.

Secuudum dubium, quia videtur, quod illud, quod potest ex se durare aliquo tempore quantumcumque paruo, ei non repugnet durare in infinitum: sed Creatura potest ex se duraretempore aliquo, ergo. Maior patet; quia sient potest in aliquo, & eadem ratione in tertio, & sic in infinitum. Minorem probo. Pono quod Deus creat lapidem in instanti, & dimittat suam actionem, aut lapis relictus sibi annihilabitur in eodem instanti, aut in alio: Non primo modo, quia tunc in eodem instanti esset, & non esset, & est contradictio; nec in alio instanti immediate, quia non sunt duo instantia immediate, ergo si lapis dimissus sibi, prius, scilicet, suae producttionis cedet in nihilum; oportet, quod cessio illa sit in aliquo instanti, inter quod scilicet, & suae creationis sit tempus medium: ergo in tempore illo lapis fibi dimissus durauit.

Respondeo, & ad probationem dico, quod cederet in nihilum, non in eodem instanti, quo creatus est, quia in eodem instanti inessent sibi contradictoria, nec in instanti immediate, quia non est immediatum instanti: ergo nec instanti, inter quod, & primum instans sit tempus medium: sed pono sic, quod lapis habebit esse tantum per instans, sicut sua creatio fuit per, instans, & in toto tempore sequenti Deus subtrahet actionem, & ideo pro toto tempore sequen ti, lapis non habet esse: ergo lapis habet esse ex se, sine actione diuina, quia instanti illo, in quo ponitur tantum esse, est actio diuina.

Dices, adhuc manet difficultas argumenti, quia concedo, quod pro toto tempore sequenti Deus subtrahat actionem suam: ego tamen quaero de mensura eius subtractionis, non videtur, quod illa sit totum tempus sequens, quia sicut potentia actionis est instantanea, non men suratur toto tempore, sed aliquo instanti; sic videtur esse de subtractione actionis, & tunc resat quaerere, quod instans est illud, vt prius.

Respondeo. Dico, quod subtractio actionis non oportet, quod mensuretur aliquo instanti; talia enim non habent realem mensuram, quia non entia nulla reali mensura mensurantur. Subtractio enim actionis diuinae non est per aliquam actionem mediam: sed est pura priuatio, & dimissio actionis, ideo est pura non actio.

Tertium dubium est, quia si Creatura indigeret conseruante, hoc esset, quia relicta sibi ce deret in nihilum: sed hoc est impossibile. Probo. Magis repugnant ens, & nihilum, quam albedo, & nigredo: sed impossibile est, quod albedo sibi relicta cedat in nigredinem: ergo impossibile est, quod aliquod ens relictum sibi cedat in nihilum.

Responsio. Tota difficultas est haec: quoniam valde inimaginabile estt, quod Creatura annihiletur. Si enim esset aliquod subsistens, quod existens sub vno opposito fieret, & postea sub alio, non esset difficultas: sed tenendo, quod non remaneat subsistens, videtur, quod sit repugnantia Creaturae ad annihilationem saltem de secundo modo. Dico tunc, quod quia Creatura continue dependet a Deo, & eius conseruatione: remota autem causa remouetur effectus: ergo remota conseruatione diuina remouetur Creatura, quod idem est, quod cedere in nihilum, quare Creatura hoc modo non est impossibile, immo est necesse, quod cedat in nihilum.

Ad illud, quod dicitur, quod vnum oppositum non cedat in aliud. Concedo, quod hoc est inintelligibile: sed tamen non impossibile Deo.

Ad argumentum in oppositum dico, quod artificialia non conseruant se ipsa, sed conseruantur per dispositionem materiae, vt per duritiem; totum tamen reducitur in conseruationem alicuius, quod primo, & immediate Deus conseruet, puta materiae, & caeli.

ARTJCVLVS II. Vtrum creatio & conseruatio sint eadem actio.

AD secundam quaestionem arguo primo; quod creatio creaturae, & eius conseruatio sunt realiter eadem, quia inter duos termi nos vniformiter se habentes, & penes eadem fundamenta, non videtur, quod possit esse nisi vna habitudo, sicut non est nisi vna similitudo inter duo alba; sed in primo instanti creator, & creatura se habent vniformiter, & ex parte ipsorum, vt termini sunt, & ex parte fundamentorum in primo stanti, & in toto tempore prius: ergo creatio ad Deum in primo instanti, & in toto tempore, non est nisi vnica habitudo: sed in primo instanti habitudo media inter creaturam, & Deum est creatio, in toto alio tempore est conseruatio: ergo creatio, & conseruatio sunt eadem operatio, & eadem habitudo.

In oppositum est: quia quando aliqua duo sunt idem realiter, quamdiu manet vnum, manet alterum: sed quando manet conseruatio, non manet creatio: quia in toto tempore post primum instans creatura conseruatur, & non creatur: ergo.

Respondeo in ista quaestione. Primo ponam quasdam Propositiones. Secundo mouebo quaedam dubia. Primo pono Propositionem istam, quod crea tio, & conseruatio sunt operationes reali ter distinctae. Hanc propositionem pono propter opinionem quandam, quae dicit, quod creatio, & conseruatio sunt eadem habitudo, & per consequens e adem operatio. Hanc opinionem fulciam aliquibus rationibus.

Primo sic. Creatio sub ratione, qua creatio conseruat: ergo creatio sub ratione, qua creatio, est conseruatio. Antecedens probo per Augustinum 8. sup. Genes. ad litteram, cap. 12. circa medium, qui dicit: Aer praesente lumine non factus est lucidus, sed fit lucidus: & per Auicennam, qui dicit: Creatura indiget datore sui esse semper, & incessabiliter, quam diu habet esse. Consequentiam probant: quia eiusdem effectus ad idem efficiens non videtur esse, nisi vna dependentia essentialis, & eiusdem efficientis ad eundem effectum non nisi vnica actio.

Confirmatur per Augustinum de ciuit. Dei, qui dicit: & si potentiam suam, vt ita dicam, fabricatiuam rebus subtrahat, infra non erunt, sicut antequam fierent non sunt: sed potentia fabricatiua est potentia creatiua, vnde ante ea vocauerat eam potentiam, qua creauit caelum, & terram.

Secundo, quia idem est creatum, & conseruatum: ergo eadem actio, & conseruatio. Antecedens patet de se, consequentiam probat: quia operationes capiunt distinctionem, & idemtitatem ex terminis. Dicunt ergo isti, quod creatio, & conseruatio dicunt omnino eandē habitudinem; sed tamen differunt in ordine ad connotata: quia creatio dicit acceptionem esse; tamen connotat immediatum nonesse praecedens; sed conseruatio dicit eandem. acceptionem esse continuatam sine tali ordine ad non esse praecedens.

Hanc propositionem non capio, ideo probo propositionem propositam contra eam aliquibus rationibus.

Primo sic. Viae in terminum, & manutenentia in termino non sunt eaedem propositiones, nec idem respectus: sed creatio. & conseruatio se habent, sicut via in terminum, & manutenentia in termino, quia creatio deducit ad esse, conseruatio manutenet in esse: ergo. Maiorem probo exemplo, auctoritate, & ratione: exemplo, quia leuare lapidem in aere, & tenere non sunt idem: Columna potest lapidem inaere leuare, similiter non idem, nec ex eadem causa figura sigilli actiue imprimitur in cera & conseruatur; conseruatur enim ratione dispositionum materiae, quae non sunt actiuae, puta ratione duriciei, & huiusmodi.

Item secundo auctoritate Philosophi: impossi bile est simul ire Thebas, & illic esse.

Item ratione, quia mutuo se excludunt. Eienim, cui attribuitur manutenentia, impossibile est, quod attribuatur via: termino enim in esse accepto, & acquisito attribuitur manutenem tia, & tamen terminus excludit viam: Exemplum est de generatione, & motu, habitibus nã- que praesentibus cessat motus, & generatio. Respondetur ad hoc, quod duplex est via. Vna est processus imperfectus imperfecti ad perfectum, & processus termini a quo ad terminum ad quem, & talis via est motus. Alia via est processus ab agente in passum, & talis via est generatio illa, & creatio. Huius enim via est instantanea. Prima via non habet terminum coniunctum: secunda vero habet: prima via praecedit ratione interminabilitatis, via autem secunda, cum instet in ipsotermino, non plus requi ritur ad hoc, quod manuteneatur, nisi habitudo ipsius termini ad productum. Vnde per hoc, quod continuatur acceptio esse, esse vniformiter dicetur creatum, & productum conseruari.

Sed contra istam responsionem arguo primo, quod impossibile est, quod continuatio, quae ca dit super originem, non cedat origo, alias esset processus in infinitum. Vnde sicut origo non originatur, sed est illud, quo aliud originatur, sic non seruatur. Secundo dato, quod conseruatio cadit, & super originem, tunc prius creatio conseruabatur, quam creatura: quia creatura hoc modo conseruabit per conseruationē creationem. Tertio, quia non euadit difficultatem, dato enim, quod conseruatio cadat super originem, quaeram: Vtrum creatum conseruetur sola creatione nullo addito, vel aliquo addito: non sola: ergo. Quarto, quia licet vra instantanea, & terminus sint simul in eodem stanti duratione, tamen stanti aliquo signabili vnum excludit aliud: productum enim instanti aliquo signabili est sub opposito originis, quia sub esse.

Secunda ratio est ad quaestionem principaliter ista. Illud, quod quantum est de se, non habet, quod sit, nisi per instans, eo quod non potest creatura conseruari, alias conseruaretur sine eo, quod habet formaliter conseruari: ergo si productio, quantum est ex se, non habet, quod duret, nisi per instans, oportet quod productum sit est in tempore sequenti, quod sit alia via, & alia positione agentis, quae non transit in instans. Hinc est, quod quia productio in diuinis ex propria natura habet, quod duret ex se, & mensuratur aeternitate, ideo non indiget terminus aliqua manutenentia, & conseruatione: sed creatio & vniuersaliter omnis productio in creaturis ex se non habet, quod duret, nisi per instans; da enim, quod haberet ex se, quod duraret prius instans, non posset Deus annullare productum immediate post primum instans.

Confirmo, quia si haberet, quod duraret ex se sine aliqua manutenentia, esset ex se necesse esse, quia illud est ex se necesse esse, quod habet ex se, quod duret quocunque alio circumscripto: ergo si productum conseruetur prius instans, necessario oportet, quod aliqua via, & alia positione.

Secunda Propositio est, quod conseruatio non est realiter idem quod conseruatum, probatur per easdem rationes, quibus probatur supra de creatione, quod differat a creatura.

Nunc tertio pono difficultates, & prima est, quod non oportet plus ponere in conseruatione creaturae a Deo, quam ponatur in conseruatione effectus a sua causa inferiori creata: sed aliae causae inferiores conseruant effectus suos continuando suam causalitatem, vt patet de Sole conseruante lumen in medio, quare, & c.

Secundo sic. Duae operationes non habent eundem terminum, maxime si quaelibet totaliter vel altera totaliter ponat in esse ipsum operatum: ergo si creatio, & conseruatio differunt, sunt duae operationes cum creatione, creatura capit totale, & totaliter esse, non poterunt crea tio, & conseruatio esse respectu eiusdem termini: ergo conseruatio habebit aliud operatum a creatione, quaero ergo, quid est illud, non res ipsa in se, quia ipse est terminus creationis, nec accidens aliud, quia continuatio, & conseruatio accidentis non est conseruatio subiecti, sed e conuerso; conseruatio ergo & creatio sunt respectu eiusdem termini producti, & operati: ergo sunt eadem operatio.

Tertio sic: Omne quod capit de nouo esse ante est terminus productionis, aut est illud, quo res capit esse, vt productione. Omne enim ens no uum, vel ponitur in esse per productionem nouam, vel est illud, quo res de nouo ponitur in esse. Actio, & passio habent nouum esse, quia sunt id, quo aliquid capit nouum esse. Vnde haec est manifesta per se, quod quicquid de non esse exit ad esse, vel est ipsum esse rei productae, vel est acceptio esse ipsius rei productae; sed conseruatio non est ipsa res capiens esse, nec est acceptio esse rei, qua res capit esse, quia tunc esset creatio: ergo conseruatio, vt distinguitur a creatione, non exit aliquo modo de non esse ad esse: ergo non est aliquid in creatura differens a creatione.

Confirmo hoc, quia conseruatio non est operatio differens a creatione, non est prior creâ tione, patet de se, nec simul natura, alias non posset res creari, & non conseruari: ergo est posterior creatione. Quaero tunc, quomodo in isto posteriori signo realitas conseruationis exit de non esse ad esse: non potest dici, quod exeat. ad esse, sicut per se terminus productionis, nec sicut terminus productionis subiecti, scilicer rei creatae per accidens, vt videlicet perducatur ad producttionem eius per modum sequelae, eo modo, quo respectus producitur ad productionem sundamenti. Tunc enim realitas fundationis dependeret a subiecto, scilicet a re creata, & tunc esset circulus in dependentibus essentialiter.

Quarto ad idem arguit quidam Doctor sic. Jmpossibile est effectum aliquem duplici dependentia a creatura vna vnius generis causalitatis dependere, & hoc totaliter, da enim oppositum. Tunc nulla illarum dependentiarum esset essentialis, quia quacumque illarum circumscripta, adhuc effectus poterit remanere dependens in eodem genere causalitatis: sed si creatio esset habitudo, alia a conseruatione, cum per vtrumque res dependeret essentialiter a Deo, vt a cau sa efficiente, sequitur quod idem effectus dependebat a Deo duplici dependentia cau salitatis eiusdem rationis, scilicet in genere causae efficientis: ergo.

Quinto sic. Eiusdem termini ad eundem terminum non potest esse relatio, nisi vna eiusdem modi relationum, & hoc secundum idem fundamentum, vnde licet caloris producentis ad calorem productum sit duplex relatio primi modi, vel duplex secundi: sed si creatio, & conseruatio sint duae habitudines, quaelibet partium ad secundum modum, pater de se, quod quaelibet earum habet eosdem terminos, puta Deum, & creaturam, & idem fundamentum, scilicet entita tem creaturae: quare.

Sexto ad idem, quia vnius potentiae in ordine ad eundem terminum non videtur esse posse nisi vnus actus. Vnde sicut potentia ad potentiam, sic actio ad actionem: sed potentia creatiua, & conseruatiua est eadem potentia Hoc patet per Augustinum lib. 4. super Genes. ad literam cap. 1a. qui dicit, quod si potentiam fabricatiuam, idest creatiuam, Deus subtraheret a rebus, redirent res in nihilum, quod non esset; nisi potentia creatiua esset potentia conseruatiua. Maior autem istius rationis patet: quia potentiae distinguuntur per actus proprios: quod est, quia quaelibet potentia videtur habere actum vnum adaequatum.

Septimo sic. Si conseruatio es res aliqua distincta a creatione, & creatura necessario indiget conseruari a Deo: ergo aut manutenentia aliqua, & sic procedetur in infinitum, aut se ipsa, & sic standum fuit in primum, scilicet in creaturã:

Si dicas, quod sufficit non suspendere respectu alicuius manutenentiae, & ideo non indiget manutenentia aliqua; pari ratione sufficeret non suspendere creationem, & sic conseruabitur creatione.

Propter istas rationes volunt quidam dicere, quod creatio, & conseruatio quantum ad illud, quod important in recto, dicunt eandem realitatem omnino. sed eorum dictum accipitur totaliter ab extrinfeco secundum diuersa connotata; vt sic creatio sit dependentia creaturae ad Deum, sicut ad efficiens, in quantum connotat non esse res procedens, & primum aut res primo est: sed conseruatio connotat instantia posteriora, in quibus intelligitur res iam esse, & per hoc sequitur euadere multas rationes contra eos possibiles fieri.

Si enim dicatur, quod creatio est in primo instanti, sed conseruatio praesupponit primum esse, & mensuratur instantibus posterioribus. Respondent, quod hoc non argnit differentiam, nisi in connotatis: & si dicatur quod origo praeintelligitur ipsi realitati, respondent, quod hoc est verum quoad connotata.

Si vero dicatur tertio, quod de eo, de quo verificatur conseruatio, non verificatur creatio; quia illud, quod est, possibile est conseruari, sed quod non est, impossibile est conseruari, tamen possibile est creari.

Respondent, quod ista diuersa denominatio est ratione diuersorum connotatorum, sic respondent ad consimilia multa, quae contra eos inducuntur. Sed ista opinio(vt mihi videtur) non habet solidum fundamentum, & per consequens rationes praedictae non soluuntur, & improbo istam opinionem quo ad hoc, quod dicit, quod creatio, & conseruatio in recto dicunt eandem realitatem. Primo sic. Creatio in recto, & secundum suam rationem sormalem est acceptio esse ipsius rei: sed conseruatio in recto non potest esse acceptio esse ipsius rei, imo ei repugnat, ergo. Maior nota est, quia creatione passiua capit esse formaliter, sicut lignum albedine est album formaliter. Minorem probo, quia re non incorrupta, impossibile est, quod eiusdem rei sit alia, & alia acceptio esse. da enim oppositum. Tunc sequitur, quod res iam habens esse capiet de nouo esse, & quod res prius sit, quam accipiat esse; nam per vnam productionem sufficienter res capit esse. Si ergo illa transeunte detur productio aliqua, remanente ista productione, res, quae iam est, capit esse, ex quo ponitur fuisse per productionem primam, & non incorrupta.

Sed eiusdem rei non incorruptae potest esse alia, & alia, immo in diuersis instantibus conseruatio, quod patet: quia pono lumen pro instanti A. conseruari a Sole, idem lumen, immo non incorruptum, potest conseruari a Deo pro instan ti B: & certum est, quod non eadem conseruatione, nisi ponas, quod eadem sit conseruatio, & dependentia, quia lumen dependet a Sole, & a Deo: ergo.

Et confirmo hoc, quia de ratione conseruationis est, quod sit alia, & alia, immo in alio, & alio instanti. vt infra dicetur, & hoc remanente eadem re conseruata. Hoc autem repugnat ei realitati, quae est acceptio esse formaliter, quare conseruatio formaliter non est acceptio esse. Vnde potest confirmari ratio sic, de ratione productionis per te, quae est acceptio esse, formaliter est, quod transeat in instans, & quod aliqua mora sit in aliquo instanti circa eandem rem quod est omnino imposibile: sed licet creatio data transeat in instans, tamen potest reiterari, & reiteratur de facto in aliquo instanti, quare, & c.

Secundo contra opinionem praedictam arguo: supponit enim falsum, quod productio connotet primum instans, vel non esse praecedens; quia generatio actiua in diuinis non esset vera productio, & ideo licet creatio connotet primum instans hoc modo; hoc tamen non habet, vnde productio est; hoc sibi enim omninoaccidit productioni: cum ergo creatio in recto sit vera productio, licet vltra hoc connotet non esse primum & primum instans; repugnat autem conseruationi, quod sit productio: patet ergo, quod creatio quantum ad illud, quod importat in recto, formaliter non est conseruatio. Ex quibus patet solutio ad argumenta, & consequentias inductas in oppositum.