Quaestio 1

ARTICVLVS J. Vtrum Iuditium vniuersale sit futurum.

ET arguo primo, quod non quia iudicare data sententia nihil est: sed si Iudicium vniuersale esset futurum, illud sequeretur datam iam sententiam. Probo, quia in inscanti mortis quilibet capit sententiam suam, ergo.

In oppositum est articulus Fidei expresssus inSymbolo. Inde venturus est, &c. Respondeo hic videnda sunt per ordinem, quare erit iuditium vniuersale. In qua forma Christus iudicabit. In quo loco: quibus testibus: quot signa erunt praeuia & vltimo de igne conflagrationis. De primo dicunt quidam, quod vniuersale Juditium est futurum vt finis mundi correspondeat principio. in principio autem mundi hoc videmus, quod vltra particulares productiones secit Deus, & statuit vnam generalem productionem omnium, quam distinxit per opera sex dierum: ergo ipsi, in quantum est finis omnium, vltra partiales sententias de fine cuiuslibet, congruum fuit institui vnam generalem. ratio ista bona est, & persuadibilis.

Potest reddi vna causa talis: quod Juditium futurum vniuersale est, vt conuincatur improbitas damnatorum: scit enim Deus quod damnati numquam cessabunt Deum malignari, & de IusttitiaDei, quasi iniustitia conqueri, & ideo vt cunctis appareat eorum causa, legentibus singulis facinora in conscientijs eorum, statuit vniuersale Juditium, ne iniuste apparere possint puuiri, sed magis citra condignum, & ideo misericorditer cum eis agi.

Secundo, in qua forma iudicabit. Dicitur, quod non in forma diuina, vnde tantum apparebit in forma hominis. Alij dicunt quod bonis apparebit in forma Dei, malis vero in forma hominis. Alij dicunt, quod vtrisque apparebit in forma Dei, sed differenter. quia bonis intuitiue tantum, & faciliter; malis vero abstractiue & per speciem.

Non puto, quod Deus faciat eis scilicet damnatis tantum honorem, quod exhibeat se eis etiam abstractiue & notitia clara; ideo apparebit eis tantummodo in forma hominis. In forma enim Dei apparebit eis per fidem, & quadam notitia, quasi demonstrationis a posteriori, per operationes quasdam quae apparebunt, quae arguent, quod homo ille sit vnitus Deitati: dico ergo, quod Christus iudicabit in forma serui, & quod in forma eadem apparebit.

Sed numquid corpus eius apparebit gloriosum, & gloria animae. Respondeo: forte daemon videbit actum beatificum beatorum, & per actum illum veniet in notitiam obiecti beatifici. sed quicquid sit de hoc, alias habebit locum, quia in secundo: visio autem illa non esset eis ad gaudium & perfectionem, sed totum esset eis in poenam.

Dico ergo, quod iudicabit in forma serui, sed cum auctoritate diuina, quia perpendent quod quicquid faciet homo ille, faciet auctoritate vnitae sibi Deitatis.

Sed dubium est, quare non possunt a priori videre, quod homo iste coniunctus & vnitus est Deitati? si enim vnio illa sit relatio realis, quare non poterit eam apprehendere intellectus daemonis, qui perspicacissimus est in naturalibus. De hoc alias in tertio.

Nunc de loco, vbi iudicabit. Dico quod prope locum passionis inter montem vnde ascendit in caelum, & montem vbi passus est, ibi dico totum mundum iudicabit, & vocatur locus ille hodie vallis Josaphat.

Sed dubium est, quomodo in tam paruo loco comparatiue stabit tanta multitudo. Ad hoc dicitur, quod Christus stabit in loco alto in aerequasi in loco illo, vbi Apostoli vltimo videbant pedes eius ascendentis in caelum, in quo videre desie- runt ipsum, deinde stabunt beati ordinati sub eo secundum merita.

Tertio erunt mali compressi in terra ad modum iumentorum.

De Testibus dico, quod conscientia, legentibus singulis in eorum conscientijs commissa peccata vt appareat ex hoc iustum iuditium iudicantis.

Sed hic est dubium, quomodo simul poterit quis intelligere tot transgressiones, tot a ctus bonos in tot conscientijs tot bonorum & malorum.

Propter hanc difficultatem dicunt quidam, quod iuditium non erit in instanti, sed in quodam tempore, tamen paruo. Sed hoc non sufficit, quia tanta difficultas est de paruo tempore, quanta de instanti: quomodo enim in tam paruo tempore poterunt discurrere & habere successsiuas intellectiones tantae multitudinis, & innumerabilium quasi cognitorum.

Propter quod videtur mihi, quod non sit impossibile tot intellectiones esse simul actu in intellectu, quot possunt esse species. hanc probo, primo per Commentatorem 3. de anima Comm. 5. vbi dicit, quod in substantijs abstractis estt multitudo intellectorum simul.

Item ratione. Formae enim se impediunt in eodem subiecto, vel ideo quia vna expellit formaliter aliam; vel ideo quia abijciunt a subiecto, eo modo, quo formae rerum receptae in cogitatiua adimunt species, eo quod receptio earum ibi semper est cum transmutatione corporali, & passione abijciente & tot posssent essse simul, quod spiritus necessarij to taliter abijcerentur: hoc secundo modo non impediunt se duae species in anima, quia anima non patitur passione abiiciente, nec a subiecto; nec a qualitate aliqua subiecti; nec a spiritibus, eo quod receptio formarum in intellectiua non est cum transmutatione reali. Similiter non se impediunt, quod vna formaliter abijciat aliam, eo quod nullam habent adinuicem contrarictatem, quare &c.

Hoc idem confirmo per opinionem illorum, qui dicunt, quod species est idem quod actus: & videtur esse opinio Phylosophi & Commentatoris, vt dicetur in secundo. Secundum enim istos vel oportet dicere quod anima, quando actu non intelligit, sit sicut tabula rasa; vel quod in ea sint species rerum & similitudines, quae sunt ipsae intellectiones, nec ex hoc oportet, quod eo ipso quod habet actu intellectionem, intelligat, vt dicetur ibi.

Nunc ad propositum, poterit anima cuiuslibet in iudicio existentis tot simul intelligere, quot habet species, non repugnabit autem tunc simul habere species omnium illorum, ergo.

De signis praecedentibus Judicium, legitur in Annalibus Judaeorum, quod erunt quindecim. Require ibi.

Vltimo de igne conflragrationis, a quo erit. Dicitur, quod erit eiusdem speciei cum igne elementari: vnde autem generabitur, dicitur, quod ignis descendet de sphaera sua. Hoc non videtur alijs, quod nō oportet esse ignem tantum, eo quod ascendet tantum, quantum aquae diluuii ascenderunt. Ideo dicitur ab aliis, quod hoc erit miraculose: congregabuntur enim omnia astra, sol, & alia, agentia natura lia, a quibus generabitur ille ignis.

Sed quare erit ille ignis; dicitur, quod erit ad purgandum corpora. Secundo ad purgandam sphaeram actiuorum & passiuorum, rediget enim in puluerem & in suas qualitates naturales; & aquam reducet ad locum suum, faciet euaporare salsedinem maris, caeteraq. elementa purgabit vaporibus admixtis, similiter purgabit totum hemisphaerium, quod infecum est peccatis hominum.

Sed aduertendum, quod infectio illa non est secundum esse naturale, sed secundum esse morale quod consistit in apprehensione hominum eo modo, quo dicimus, peccato carnis infici Ecclesiam, quia omnes, qui apprehendunt eam sub tali conditione, apprehendunt eam cum quadam indignitate: sic concipitur hodie totus aer cum quadam indecentia, cum concipitur in ordine ad tot foe ditates hominum, tunc autem concipietur per ignem reduci ad quandam decentiam, & hoc est ipsum purgari.

Sed quid de terra & elementis, nunquid remanebunt opaca vel lucida. Dicunt quidam, quod terra erit lucida, siue peruia, & quasi cristallina Alij dicunt, quod omnia conuertentur in ignem & sic tota sphaera actiuorum, & passiuorum erit ignis. Videtur mihi dicendum, quod terra remanebit in sua naturali dispositione, & habebit naturalem opacitatem, tamen non tantam quantam modo, quia modo magis est opaca ex admixtione corporum extraneorum.

Ad argumentum in oppositum, dicendum est, quod sententiatus in Judicio secreto frequenter ducitur ad publicum iudicium, vt appareat iustitia ex parte Judicis, visa culpa ex parte rei.