Quaestio 1

ARTICVLVS VNJCVS. Vtrum Confirmatio sit Sacramentum Nouae legis.

QVANTVM ad primam quaestionem arguo primo, quod Confirmatio Nouae Legis nō sit Sacramentum Nouae Legis, sic: Sacramenta Nouae legis debent esse numero pauciora, & vsu faciliora, secundum August. contra Faustum: non ergo debent esse Sacramenta Nouae legis, quae vel eis coexistentia non fuerunt in veteri Lege: sed Sacramentum Confirmationis, nec alio eidem correspondens erat in lege veteri: ergo illud non debuit esse Sacramentum Nouae Legis.

In oppositum est auctoritas Christi, qui instituit hoc Sacramentum tangendo pueros in fronte Item auctoritas Ecclesiae in Decretis.

Respondeo, in ista quaestione ponam per ordinem tres propositiones. Prima est, quod Confirmatio est Nouae legis Sacramentum. Secunda propositio est, quod materia eius est congrue instituta: & tertia, quod forma est congrua.

Primam propositionem probo per definitionem Sacramenti Nouae Legis, arguo sic: Sacramentum est inuisibilis gratiae, visibilis forma, ita vt eius similitudinem gerat, & causa existat: ergo quod es inuisibilis gratiae visibilis forma, est vere Sacramentum Nouae Legis: sed Confirmatio est huiusmodi. Probo: Est enim signum sensibile, quia elementum, & tactus; & verba sensibilia sunt, & significant inuisibilem gratiam, nam Chrisma significat vnctionem interiorem gratiae, impositiò vero manuum, siue ta ctus significat robur ad defensionem susceptae fidei

Ista etiam sic significant effecum huiusmodi inuisibilem, qui causa existunt, nam virtute istius Sacra- menti per modumi causae applicantis confert Deus animae gratiam gratum facientem, & gratiam gratis datam, sicut characterem, & huiusmodi. Sunt tamen hic dubia quaedam. Primum est de charactere, si imprimitur in isto Sacramento, & ad quid ponitur, & vtrum sit eiusdem rationis cum charactere, qui infunditur in llaptismo.

Quoad primum horum dico, quod character est forma quaedam absoluta de prima specie qualitatis, vt dictum est supra, & imprimitur in hoc Sacra mento, quae est specialis animae Christi similitudo, per quam ipsi animae Christi cuiuslibet suscipientis anima fit conformis.

Hanc autem propositionem probo, distinguendo de Sacramentis, vt ratio formetur sic: In illis Sacramentis infunditur verum characer, & signum aliquod distinctum ab alijs, quae suscipientem constituunt in gradu aliquo in Ecclesia: sed Sacramentum Confirmationis vere constituit hominem suscipien tem in gradu magnae dignitatis in Ecclesia: ergo in eo vere infunditur character.

Maior probari potest per exemplum politicum. Videmus enim in familia alicuius Domini, quod si aliquis praeferatur in gradu aliquo & dignitate, sta tim ei praebetur signum aliquod ab alijs qui gradum illum non possident distinctiuum, vnde intran ti primo fumiliam datur vestis, per quam a familia alterius domini discernatur, quando vero iam admissus ad familiam, in gradu & dignitate aliqua constituitur, puta in statu militiae, datur signum aliquod distinctiuum, vtpote varium: quando vero praefertur vlterius in altiori adhuc gradu, puta in statu principatus, & alicuius dominij, adhibetur aliquod signum, puta baculus, vel aliquid simile: ergo sic debet esse in familia Christi, quod assumpto ad Dei familiam, ac eidem in gradu aliquo constituto conferatur per virtutem Sacramen torum in gradu tali constituentium, aliud & aliud signum distinctiuum, secundum quod constituunt in alio, & alio gradu.

Minorem autem probo distinguendo de Sacramentis. Ad cuius euidentiam est sciendum, quod Sa cramentorum quaedam constituunt suscipientem in aliquo gradu in Ecclesia Christi; quaedam non nam Baptismus constituit primo absolute in satu familiae Christi: Confirmatio vero iam receptum in familia per Baptismum, constituit in gradu aliqualiter altiori, puta in statu militiae. Confirma. tus autem vltra hoc, quod est de communi familia domini, est miles, ac pugil, ac fidei propugnator: sed iam factum militem, ac propugnatorem per Confirmationem, constituit Sacramentum Ordinis adhuc in gradu altiori, scilicet Principatus & Potestatis in Ecclesia. Alia vero Sacramenta in nullo gradu, vel dignitate constituunt, vt patet intuenti: ergo relinquitur, quod in solis illis Sacramentis, scilicet Baptismo, Confirmatione, & Ordine character infundatur, quod quidem est signum ab alijs distinctiuum, pro eo quod est similitudo specialis, & imago caelestis agni, scilicet Christi, quoniam huius familiae caput est, ac princeps. Nec est inconueniens, vt dictum est supra suo loco, quod anima Christi possit plures tales habere similitudines, sicut alia est species albedinis, ac similitudo in medio, alia in sensu, & alia in intellectu. sic ergo in Baptismo infunditur vna similitudo talis animae Christi, per quam cognoscitur illam suscipiens, quod est de Christi familia. In Confirma- tione vero infunditur alia similitudo, per quam cognoscitur suscipiens, quod obtinet in Cristi familia talem gradum militiae; vel si non similitudo alia infundatur, saltem prima intenditur, & hoc secundum opiniones diuersas.

Per quod patet solutio ad secundum praetactum dubium, vtpote si in Baptismo, & Confirmatione, ac Ordine imprimitur idem character.

Dicunt enim quidam, quod vtrobique character est idem specifice, differens tamen penes intensum & remisum, quoniam in gradu intensiori in Confir matione infunditur, quam in Baptismo, & in gradu intensiori in Ordine, quam in Baptismo, & Confirmatione.

Alij dicunt, quod est alius character hic & ibi, & motiuum ipsorum est, quod character Baptismi est tantummodo potentia susceptiua; character vero Confirmationis, & similiter character Ordinum, est potentia actiua: sed inferunt quod potentia actiua, & passiua non sunt eadem potentia.

Quicquid sit de conclusione istius secundae opinionis, tamen motiuum non valet, supponit enim quod character sit naturalis potentia, ac per hoc sit de secunda specie qualitatis, quod superius improbatum est, non enim est potentia actiua nisi eo modo, quo potentia accipitur in moralibus, vt potestas Papae, quae nulla qualitas actiua est, vt alias dictum fuit.

Dico tamen, quod posset probabiliter teneri, quod alius & alius character infundatur in Baptismo, Confirmatione, & Ordine, vt suscipiens haec tria Sa cramenta suscipiat virtute eorum aliam & aliam similitudinem animae Christi. Nec est hic inconueniens ponere plures tales similitudines eiusdem rei, sicut dictum est, quod alia esc similitudo albedinis in medio, & in sensu, & in intellectu, & sic quanto species & similitudo albedinis est vlterior, tanto ese perfectior, & expressior. Vnde expressior est similitudo in sensu, quam in medio, & in inte llectu quam in sensu. Sic in proposito posset dici, quod alius cha racter, siue similitudo animae Chrisci, & expressior confertur in Sacramento Confirmationis, quam in Baptismo; & in Ordine, quam in Confirmatione.

De eo vero, quod dictum est. quod character est similitudo animae Christi, nescio aliter si ita est, nisi quia circumstantia Scripturae hoc videtur expresse ponere, sicut probatum est in materia decharactere.

Secundo principaliter est dubium de gratia gratum faciente, si eadem infunditur in Baptismo, & in alijs Sacramentis.

Dicunt aliij, quod non, quia gratia Baptismalis differt a gratia virtutum, quia gratia baptismalis est qualitas quaedam in anima, vt ab ipsa profluit reparatiuum quoddam humanorumBefectuum Nunc autem in allo, & alio Sacramento confertur aliud, & aliud reparatiuum, quia in Baptismo confertur quaedam illuminatio spiritualis, scilicet fides contra errorem.

In Confirmatione vero Fortitudo contra imbecillitatem: sed in Ordine scientia contra ignorantiam, & sic de alijs Sacramentis, in quibus infunditur aliud, & aliud reparatiuum, & per consequens gratia, inquantum dicitur sacramentalis, non est eadem in sacramentis. Sed istam conclusionem cum suo motiuo ego non capio, & eam improbaui supra Dist. 4. non enim gratia est qualitas quaedam, vt isti dicunt, a qua profluunt virtutes, siue reparatiua talia: sed magis e conuerso ipsa profluit a virtutibus; non enim aliud est quam ipsaemet virtutes, siue integritas virtutum, sicut Magister expresse dicit dist. 4. cap. vltimo, qui incipit, De paruulis vero, vbi dicit expresse, quod gratia, quae infunditur in Baptismo, est ipsamet charitas, & fides, quae voluntatem praeparat, & adiuuat. Propter quod quantum ad illud dubium.

Dico, quod eadem est gratia, quae datur in Baptismo, & quae datur in Confirmatione, nisi quod in Confirmatione augetur, datur enim in Confirmatione gratia septiformis, quae est donum Spiritus sancti. Hanc autem conclusionem ex hoc probo, quia gratia sacramentalis (vt dictum est) sunt ipsaemet virtutes: caedem autem virtutes infunduntur vtrobique: ergo.

Sciendum tamen est, quod non est inconueniens, quod licet eaedem virtutes infunduntur in omnibus Sa cramentis, aliquae tamen virtutes speciales directius infundantur in vno Sacramento, quam in alio. In Baptismo enim principalius & directius infunditur Fides, quam in Confirmatione, & ideo proprius effectus Baptismi dicitur illuminatio.

In Confirmatione vero directius infunditur fortitudo, quam in Baptismo, ideo effectus principalis Sacramenti Confirmationis est robur, quo susci piens fit pugil pro Christo: sic ergo eadem gratia infunditur in Baptismo, & in Confirmatione, sed in Confirmatione principalius infunditur fortitudo, & intenditur, ideo bene dicitur, quod gratia eadem est vtrobique, differens secundum magis & minus intensum. Et per hoc soluitur quaestio illa, an in Cō- firmatione intendatur gratia baptismalis. Dico enim quod sic, licet per prius & magis intendatur ibi virtus fortitudinis.

Secunda Propositio est, quod materia istius Sacramenti est congrue instituta. Vbi sciendum est, q Sacramenti istius materia est Chrisma, ex oleo oliuarum, balsamoq. confectum, ab Episcopo consecratum. Ratio autem, quare materiam istius Sacramenti specialiter oportet essse consecratam ab Episcopo magis, quam materiam Baptismi, est, quia materiam Baptismi, puta aquas, Christus tactu suae carnis mundissimae consecrauit, ideo non congrue bat eam vlterius ab Apostolis, vel alijs consecrari: sed materiam Sacramenti Confirmationis, non spe cialiter consecrauit, ideo oportebat eam ab alijs vicem Christi gerentibus consecrari, puta ab Apostolis, vel eorum successoribus.

Conuenienter autem Chrisma confectum est ex duobus liquoribus, oleo scilicet & balsamo, propter scilicet conuenientiam signi ad signatum. Significant enim vnctionem gratiae per donum Spiritus sancti.

Ista autem vnctio per gratiam, quae est descensus Spiritus sancti in suis donis, in primitiua Ecclesia, scilicet tempore Apostolum, communiter fiebat in duobus signis, scilicet in apparitione ignis descendentis, & dono linguarum. Ecclesia ergo, quia non semper potuit talia habere signa, idcirco congrue instituit signa communia pro omni tempore illis signis correspondentia, talia sunt oleum & balsamum: nam oleum correspondet igni, cuius est fomentum natura le; balsamum vero cum ratione odoris sit summe diffusiuum, & per hoc significat donum linguarum, & loquacitatis diffusionem.

Est tamen hic dubium, Vtrum talis materia, puea Chrisma, sit de essentia Sacramenti Confirma- tionis, sicut aqua est de Baptisini essentia. Et videtur quod non, quia cum Sacramentum formaliter sit signum, variato signo, variatur ratio Sacramenti: ver bi gratia, si Apostoli baptizent in aqua rosacea, & nos in aqua elementari non fuisset sacramentum Baptismi Apostolorum & nostrum vnum sacramen tum: & ratio huius est, quia variata formali ratione rei, vel hoc quod est de formali ratione rei, variatur res ipsa: sed Apostoli confirmabant in alio signo quam hodierna Ecclesia, puta in impositione manuum sine Chrimate, nos in Chrismate: ergo fi Chrisma sit de essentia Sacramenti Confirmationis, Sacramentum collatum per Apostolos, & quod hodie confertur, non est idem & vnum Sacramentum

Dices, quod Sacramentum est idem ratione effe ctus, vnde signum videtur esse idem, si signatum est idem; sicut si vinum significetur per circulum ligneum, vel per ramum hederae, licet ramus & circulus sint aliud materialiter, tamen idem sunt inratione signi propter signatum idem.

Sed solutio ista non valet, quia secundum hoc Baptismus, & Circumcisio essent idem signum, ac per consequens idem Sacramentum, pro eo quod est idem signatum, scilicet gratia eadem vtrobique.

Aliter respondebitur, quod Apostoli baptizabant Chrismnate, pro quo facit illud Dionys. de Eccles. Hierar. cap. 4. qui dicit: Communiter Apostoli in principio clarum est, quod non confirmabant nisi per impositionem manuum, licet postea confirmauerint aliquando cum Chrismate.

Item secundo ad idem, quando aliquid, quod est de essentia Sacramenti omittitur, non habetur ratio Sacramenti perfecte, imo Sacramentum est pro casu huiusmodi iterandum, & hoc non tantum quo ad illud omissum fuerit, sed quoad totum quod exi gitur ad huiusmodi Sacramentum; sicut qui baptizaret in aqua rosacea, Baptismus esset iterandus, non solum quo ad ablutionem, quae est cum aqua natur ali omissa, sed quo ad omnia quae exiguntur in Baptismo. Sed si Episcopus aliquis in confirmandoomitteret culpa sua Chrisma, non esset Sacramentum Confirmationis totaliter iterandum, sed tantum quo ad omissum, sicut patet expresse in principio Decreti, & extra de sacris non iterandis lib. 1. cap. Pastoralis, vbi proponitur casus Papae, quod quidam Episcopus omisit Chrisma in Confirmatione, cuidam quaerenti, Vtrum talis sit iterum confirmandus, & tunc respondet Papa, illud, quod in charitateomissum est, supplendum est, & non reiterandum. haec est intentio Glosatoris extra de Baptismo, & eius effectu. Item ad hoc facit illud Brucardi, Glosator. in 3. lib. cap. Satis, vbi dicit, quod illa vnctio non est de essentia Sacramenti, licet eius auctoritas non sit in talibus multum ponderanda.

Hic ergo est controuersia duarum opinionum, scilicet Theologorum, & Canonistarum, tenent enim Theologi, quod Chrisina est de essentia Sacramenti, sicut aqua est de essentia Baptismi, & tunc dicunt consequenter, quod Papa non posset immutare, faciendo quod hoc sacramentum fieret in alia materia. Brucardus autem, & alij Doctores Canonici tenent oppositum, & quod Papa similiter posset dispensare, & eorum motiuum est, quia quod in tali mate ria fieret Sacramentum Confirmationis, non fuit tra ditum a Chriso, nec ab Aposolis praeceptum obseruari, sed fuit statutum in antiquis Concilijs; talia autem immutari possunt auctoritate Papae.

Videtur mihi, quod istae duae opiniones possent fa ciliter reduci ad concordiam, propter quod distinguo de hoc, quod est esse de essentia. Aliquid enim potest esse dupliciter de substantia alterius, vno mo do de necessitate intrinsece, quo corrupto aliud necesse est corrumpi. Alio modo quo ad bene esse, quo corrupto non necesse est totum corrumpi, licet remoueat imperfectum. Primo modo: Cor est de essentia, & substantia hominis; secundo modo manus. Tunc dico ad propositum, quod de essentia Sa cramenti Confirmationis primo modo sunt tactus, & prolatio aliqua verborum: est enim necessaria verborum prolatio, quia secundum Dionys. cap. 4de Eccles. Hierar. Apostoli, quando confirmabant, certis verbis vtebantur: & necessarius est tactus, qui antiquitus dicebatur manuum impositio ratione significationis, significat enim effecum, quod efficit Sacrumentum, scilicet robur ad defendendum fidem Christi, sed Chrisina est de substantia huius Sacramem ti tantum secundo modo, sicut manus est de substantia hominis, nam sicut homo carens manu est quidam homo, tamen non integer, sic in Confirmatione, si non adhibeatur Chrisma, est quidem Sacramentum non tamen integrum, ideo ad integritatem Sacramenti oportet, quod suppleatur Chrisma. Quod be ne videtur Innocentius sentire in illa Decretali, Ve niet, vbi ponitur casus de Episcopo, super cuius caput non erat positum Chrisma, & dicit ibi Innocentius Papa, quod erat reungendus. Et tunc restat du bium de institutione Crismatis, quis scilicet instituerit, vtrum Christus, an Apostoli, an Concilia Respondeo ad hoc, quod magis est verisimile, quod fuerit institutum a Cristo, vel Aposolis, quam a posterioribus Concilijs, sicut expresse haberi potest a Dionysio cap. 4. de Ecclesiast. Hierar. vbi dicit: Duces nostri hoc docuerunt nos, & tradiderunt verbis, & certum est, quod Concilia post per multa tempora fuerunt.

Quod si videatur non esse rationabile, quod Christus instituerit, videtur tamen probabile, quod illud instituerint Apostoli Spiritu sancto suggerente

Sed nunquid potest Deus dispensare, quod nonconfirmetur cum Chrismate? Respondeo, dicunt quidam quod sic. Sed non determino pro nunc, credo tamen magis quod non, eo quod Sacramenta nostra debent immutabilia esse.

Tertia Propositio principalis est, quod forma huius Sacramenti est congrue instituta, & est ista: Signo te signo Crucis, confirmo te Chrismate salutis. Sed quare non ponitur in forma verborum persona ministri, dicendo, Ego, sicut in Baptismi Sacramento? Respondeo, dicunt Doctores, quod hoc Sacramentum ministretur a ministris peritis, qui sciunt quod in verbo illo, quod ibi exprimitur, primae personae, intelligitur Ego. In praedicta ergo forma verborum ponuntur duae clausulae correspondentes duobus signis, & prima quidem cum dicitur, Signo te, &c. correspondet signo tactus, qui debet fieri per modum Crucis, & hoc rationabiliter institutum est, vt notetur quod confirmatus debet portare opprobria, & vituperia Christi in fronte. vt fortius animetur ad pugnam, isle tamen tactus in modum Crucis non est de essentia Sacramenti, est tamenmodus Ecclesiae, & ideo peccaret grauiter, qui modum illum scienter immutaret.

Secunda vero clausula cum dicitur, Confirmo te, & c. corre spondet secundo signo sensibili, puta Chrisinati, quod quidem significat salutarem effee cum gratiae septiformis.

Ad argumentum in oppositum respondeo, quod hoc Sacramentum non fuit necessarium in lege veteri, tamen figuratum fuit in Moyse, quando Deus abstulit de spiritu suo, & dedit septuaginta viris in deserto, &c.