Quaestio 3

ARTJCVLVS J. Vtrum indiuiduum sit formaliter indiuiduum positiuum pertinens intrinsece ad rationem speciei.

QVantum ad primam quaestionem arguo primo, quod sic: Quia indiuiduum non est indiuiduum per aliquid, quod pertinet per accidens ad rationem speciei: ergo per aliquid intrinsece. Antecedens patet, quia alias indiuiduum esset ens per accidens, non per se, & per consequens non esset in praedicamento, nec in genere, nec in specie. Consequentiam probo, quia illud, per quod est indiuiduum, vel est substantia speciei, vel accidentale. Si ergo non accidentale, esset substantiale, & si substantiale: ergo non accidentale: ergo pertinet ad rationem speciei.

In oppositum est, quia secundum Porphyrium innitentem auctoritati Platonis in specie specialissima oportet quiescere: sed si indiuiduum per aliquid intrinsece pertinens ad species non esset in statu, vel quiete, adhuc esset inuenire differentias intrinsecas, & essentiales praeter differentias constituentes species: ergo.

Respondeo: hic pono primo punctum quaestionis, secundo propositionem intentam. Quoad primum. Quaestio ista mota est propter vnam subtilem valde opinionem cuiusdam Doctoris: Dicunt enim quidam cum illo, sicut genus intrinsece diuiditur per differentias pertinentes ad rationem generis, sicut dicit Philosophus, quod pedale, si debet diuidi intrinsece, oportet, quod diuidatur per duas partes pertinentes per se ad rationem pedis, puta per bipedem, & quadripedem, non per duas extrinsecas, & accidentales, vt per alatum, & non alatum. Hoc ergo modo accipiendo pertinere ad rationem generis, dicit illa opinio, quod species suo modo diuiditur in indi uidua per duas aliquas pertinentes ad rationem speciei, quibus intrinsece, & formaliter constituuntur illa indiuidua, vt sic indiuidua constituantur in esse tali, & differant ab inuicem aliquibus constitutionibus intrinsecis, quae per se diuidunt rationem specificam, & aliqui illa talia intrinseca vocant gradus indiuiduales: eadem enim forma potest habere plures realitates, & in proposito indiuiduum habet in se tot realitates, quot sunt genera, a genere generalissimo vsque ad speciem, & vltra haec realitatem speciei, & propriam, per quam fit hoc indiuiduum. Alij talem differentiam vocant proprietatem hypostaticam, non quod sit proprietas accidentalis, & consequens indiuiduum: sed dicitur proprietas respectu naturae, quod particulariter determinat, & contrahit illam naturam. Sic ergo haec est opinio, & videtur esse probabilis propter duo, Primo, quia posterius non est causa prioris: sed indiuiduum substantiae est prius indiuiduo cuiuscunque accidentis: ergo non est sormaliter indiuiduum per aliud, quod sit accidens.

Antecedens patet, quia causa prior est effectu Minor probatur per Commentatorem 7. metaph.. tex. 4. expresse. Si ergo species contrahatur ad indiuiduum non potest esse per aliquid, quod sit alterius generis a substantia, vel accidens speciei, nisi accipiendo accidens large, vt accipit Auicen. pro omni eo, quod non includitur infra rationem quidditatiuam ipsius rei, eo modo, quo dicit Porphirius, quod differentia accidit generi.

Secunda ratio, quia ex hoc apparet, quomodo differunt ad inuicem: Ratio enim speciei est in potentia ad differentias indiuiduales, etiam infinitas, sicut sunt possibilia infinita indiuidua esse sub specie, & quodlibet indiuiduum constituitur intrinsece per aliquam talem differentiam & differt a quocunq. alio, ita quod per differentiam indiuidualem meam sit, quod humanitas mea non sit humanitas tua; sicut per rationale fit, quod animalitas, quae est in homine, non sit animalitas asini.

Secundo pono intentam Propositionem oppositam directe isti opinioni, quod indiuiduum non est formaliter indiuiduum per talem differentiam intrinsece constituentem ipsum, & per se ad speciem pertinentem.

Hanc Conclusionem probo tripliciter. Primo per motiuum principale oppositae opinionis, sic: Posterius sub ratione qua posterius nunquam est causa prioris in ratione, qua est prius: sed proprietas illa hypostatica est posterior natura specifica indiuiduata, & particulata: ergo. Maior est alterius opinionis. Minorem probo. Accipio illam proprietatem, quaero, cui aduenit primolaut naturae specificae, vt vniuersalis est, vel vt iam par ticulata est. Verbi gratia. Vtrum adueniat huma nitati simpliciter, vel isti humanitati; si aduenit naturae, vt particulari, puta huic humanitati, habeo propositum, quod proprietas erit posterior natura particulata: si vero aduenit naturae simpliciter, puta humanitati indifferenti.

Contra, Primo, quia qua ratione humanitas fit tibi propria per tuam differentiam, eadem ratione fiet mihi propria per meam differentiam, & tunc humanitatem tuam faciet Deus in me destructa differentia propria, quae est in te.

Dices: Verum est, quod humanitas mea accepta in generali potest fieri tua, sed non sub illa ratione, in quantum est mea: quia Deus non potest facere, quod humanitas, in quantum est mihi appropriata, sit tua.

Contra. Haec humanitas mea, aut est mea, & mihi propria per se nullo addito, & habeo propo situm; aut per aliquod additum, tunc remanet argumentum, quia per virtutem, qua proprietas mea auferetur, & tua poneretur, fiet humanitas mea tua.

Dices: argumentum concluderet bene: si humanitas mea, & differentia mea essent separa bilia, sed esto, quod separentur.

Contra. Non est contradictio, quod humanitas simpliciter fiat sub diuersis proprietatibus, quia non est contradictio, quod aliquid fiat sub diuersis, ad quae est indifferens: sed per te est contradictio, quod humanitas mea fiat sub proprietate tua: ergo humanitas mea non est humanitas simpliciter: ergo est haec humanitas: ergo indiuidua, priusquam proprietas adueniat.

Item, non est formale, quo constituitur indiuiduum, quo non est commune omni indiuiduo. Probo, quia constitutum non potest reperiri sine formali principio constitutiuo: sed non est commune omni indiuiduo constitui per gradum indiuidualem: ergo. Probo: Capio albedinem, & albedinem in eodem gradu, & tamen sunt duo indiuidua: ergo duae albedines non constituuntur inesse indiuiduo per gradum indiuidualem, & manente eodem gradu variantur in esse indiuiduali.

Item: capio duas lineas pedales, quid est ibi, in quo differant praeter rationem lineae? Certum est enim, quod conueniunt in eodem gradu lineae: ergo cum non differant in gradualitate, videtur quod differant intrinsece per rationem lineae, in quantum indiuidua sunt.

Item: Si gradus indiuidualis constituit indiuiduum, & distinguit eum ab omni alio, sequitur quod Deus non poterit facere duo indiuidua in eodem gradu, quod tamen falsum: quia Deus potest facere duas animas aequalis gradus, & perfectionis, quantum ad omnia; similiter eundem gradum gratiae potest Deus facere in anima mea & tua, & similiter duo de gradu gloriae.

Item Philosophus 10. Metaph. tex. 25. & 26. in fine, vbi inquirit ex intentione, quae differentiae faciunt contrarietatem, & diuersitatem specificam, & quae non, dicit, quod est vltima diuisio, & essentialis, & per se rationis ordinabilis; in genere est diuisio per duas specificas, & nulla per se est vlterior: sed si fiat diuisio extra illam, non potest esse nisi accidentalis, & per ea, quae sunt extra rationem specificam; sed si species diuiderentur per aliquid absolutum intrinsece, illa diuisio, quae est generis per species, non esset vltima, cum tu ponas aliam per se, videlicet per differentias indiuiduales: ergo, & c.

Et potest maior illa, que est Philosophi proba ri per rationem, sc impossibile est, quod aliqua ratio diuidatur per se, & primo, vltimate per infi nitas, rationes enim per se, & essentiales non procedunt in infifritum. Processus enim̃ in infinitum solum conceditur in ijs, quae insunt per accidens: sed differentiae indiuiduales iunt infinitae: ergo diuisio specici per duas indiuiduales non potest esse per se, & essentialis, & vstima in praedicamento; immo diceretur, quod genus poterit diuidi per duas infinitas, prima didisone. Non enim videtur, quod posssit fatio infinitatis ad hoc signari, nisi per hoc, quod diuifio generis est diuisio per se, & effentialis. Si ergo diuisso specici fit in duas specificas, illa non esset per se, & essentialis, sed per accidens, idest per aliquid, quod non pertinet per se ad speclem, néc ad genus, sed est extra rationem vtriusque. Confirmo, quia alias dictum Porphirij non ha beret colorem, qui dicit, quod Plato iubet quiescere in species.

Item species specialisima non esset ratio atoma. Ratio est, qula tunc ratio specici esset possibilis ratio respectu differentiarum. Item tunc species specialissima esset genus. Probo per Cō- mentatorem 7. Metaph. supra cap. a. Aristotelis, qui dicit, quod differentia, quae consttituit genus, est partim in actu, partim in potentia. Differentia vero speciei est totaliter in actu: sed si vltra differentiam specificam fit dare indiuidualem, tunc differentia specifica esset partim in potentia: expectabit enim determinationem differentiae specificae aliquid, quod ipsam haberet per se contrahere, & determinare. Sequeretur etiam, quod quodlibet indiuiduum esset vna species, & probo, quia Philosophus dicit 7. Metaph. tex. 42. & 43. quod natura differentiarum diuidentium aliquid per se, alia est a natura differentiarum diuidentium aliquid per accidens. Ratio est, quia differentia per accidens non facit diuisum esse alterius rationis: differentiae vero diuidentes per se faciunt diuisum alterius rationis. Exemplum. Masculinum, & faemininum non variant rationem animalis, sed si animal diuiditur per duas aliquas diffferentias pertinentes intrinsece ad ipsum sensum, tales differentiae variabunt vtique speciem animalis, & ideo differentiae diuidentes animal in hominem, & asinum sunt alterius rationis: sed per te hae differentiae diuidunt rationem speciei per se: ergo faciunt naturam speciei in indiuiduis esse alterius rationis ab alio indiuiduo: ergo quodlibet indiuiduum secundum hoc esset vna species.

Dices, sicut quidam imaginantur, quod nos possumus loqui de constituto ex natura specifiea, & differentia indiuiduali, vel de substrato ipsi differentiae indiuiduali. Ad propositum dices, quod verum est, quod constitutum ex differentia & specie indiuiduali est alterius rationis ab alio constituto, & hoc, ratione alterius, & alterius disferentiae indiuidualis hic, & ibi, sed tamen substratis, puta species illa non sit alterius rationis ex hoc. Non enim variatio fit inter rationem naturae specificae in se, sed in constituto ex vtrisque.

Contra: Idem dicam tibi de differentijs speci- ficis. Certum est enim, quod non variant substra tum, licet varient ipsum constitutum. Vnde ra⸗ tionale, & irrationale variant rationem hominis, & asmi, sed non variant rationem animalis, quod non est verum, vt patet per Philosophum, vbi supra, quod differentiae, quae non adueuiunt intrinsece, fieut masculinum, & femininum, non variaut rationem animalis: Differentiae ehim animalis per, se variat rationem eius: ergo fi disferentiae indiuiduales sint per se, Sortes, & Plato in ratione humanitatis erunt alterius rationis.

Confirmo hoc per Philosophum 1o. metaph. mle enim dicit ibi, quod omnis differentia, quae est in actuali, & formali, & differentia specifica: sed differentiae, quae essent indiuiduorum, in differentijs indiuidualibus, essent penes actuale, & for male, & conueniunt in aliquo possibili, quod expectat determinari per illas: ergo differentia indilidualis erit differentia formalis, cuius opposi tum dicit Philosophus 1o. metaph. vbi supra. Item sequeretur, vt dixi, quod Sortes, & Plato erunt duae species.

Dices, quia ratio propria, per quam Sortes est indiuiduum, est indiuiduale formaliter in plu ra talia, sed ratio speciei de se est indiuisibilis in aliqua plura huius.

Sed contra. Possibile est dare speciem aliquam cui repugnat habere amplius, quam vnum indiuiduum: ergo instantia non obstat: Praecipue cum secundum hoc sit dare infra naturam indi uidui differentiam possibilem, & actualem quod videtur contra Philosophum 1o. metaph. quia secundum eum diuisio in species est illa quae est alterius, & alterius in omni per se, sicut motio visus albedinis, & nigredinis sunt alij, & alij modi per se, ideo variant specifice rationem coloris sub albedine: ergo oportet, quod vel differentiae indiuiduales constituant aliam speciem, vel quod non diuidant per se rationem speciei, & sic diuisio speciei in indiuidua esset per duas accidentales.

Quarta ratio est ista. Jllud, quod est ex ratione sua aliquid communicabile, non potest esse ratio formalis, quo species contrahitur ad hoc indiuiduum; si enim fic est communis alteri indiuiduo, sicut isti non magis constituet illud indiuiduum, quam illud: sed quaecunq. differentia indiuidualis de se habet, quod possit esse communis, & communicabilis alteri, immo hoc habet quaecunque accidentalitas, quae est extra nihil, vt probabo: ergo. Maior probatur, quia differentia communi non abundat indiuiduum speciei.

Item: ex quo illa proprietas indiuidualis? est communis, aut indiuiduabitur se ipsa, aut aliquo alio. Si primo modo, ergo & natura speciei potest se ipsa esse indiuidua, si aliquo alio, de illo quaero; aut est actualitas se ipfa indiuidua, & sic dicam in proposito; aut per aliquid aliud, & procedetur in infinitum. Minorem probo, quia da, quod Deus producat hunc hominem in huma nitate contracta per gradum indiuidualem istius hominis, quaero, vtrum Deus possit facerealium hominum in isto gradu: & oportet dicere, quod sic; alias Deus non posset Petro annihilato facerae alium eiusdem gradus, quod est absurdum, cum nullus hoc facere possit. Corrupta enim vija albedine, potest aliam in eodem gradu constituere. Item nulla est contradictio, quod sint duae tales albedines in eodem gradu. Pone enim duas, tales erunt fimillimae, & ex hoc non erunt eaedem, immo vna non erit alia. Nec est contradictio, quod sint quo simillima. vltimate, & non eadem quinimmo ex hoc sequitur, quod non eadem, quia secundum Hilarium, Impossibile est, quod duo homines habeant eandem proprietatem, & tamen erunt proprietates eorum similes, immo simillimae. Tunc sic, quando duae rationes sunt ad inuicem simillimae, possibile est intellectum formare de eis aliquem vnum conceptum communem illis. Tuoc quaero. Ratio communis correspondens conceptui illi, per quod appropriatur, & determinatur ad indiuiduum ? si se ipsa; ergo pari ratione dicam de illa natura. speciei, si alio, quaeram de illo, & sic in iofinitum.

Confirmo, quia omnis quidditas, & omnis ra tio, quae essentialiter est aliquod quid, est communicabile: De ratione enim quidditatis est communicabilitas: sed illa differentia, quam ponis esse indiuidualem, habet vere rationem quid: Omnis enim res habet rationem quid, quod probo, quia primum, quod quaeritur de quolibet est quid 7. metaph. De ratione autem eius, quod est quid, est quod ei non repugnet communicari, quia omne tale potest abstrahi, & concipi, vt commune. Ex hoc infero aliud inconueniens: sequitur enim, quod erunt duo quid, vnum indiuiduum, alterum speciei infra vnam rationem indiuidui, vnum proprium, aliud commune. Omne enim huius potest intelligi i vt commune, etiam situs, & hecceitas, nam Sortes est hic, & Plato est hic.

Item: haec differentia propria Petri est proprie tas, & similiter haec differentia Martini est proprietas. Similiter possunt esse duo, gradus similes duorum indiuiduorum, vt pluries dictum est: ergo.

Et confirmo, quia quaelibet realitas eo quod est extra intellectum est hoc aliquid: sed per te realitas naturae specificae per proprietatem indiuidualem non est formaliter primo extra intellectum: ergo per eum non est formaliter hoc aliquid.

Et iterum confirmo ex hoc secundo, quod nunquam aliqua realitas contrahens aliquid potest sibi dare, quod sit hoc aliquid, quia illud contrahens, ex quo inuenit proprietatem illam esse extra intellectum, inuenit eam singularem, & hoc aliquid.

Ad argumentum in oppositum cum arguitur de priori, & posteriori, quod posterius non dat priori, quod sit hoc, sed illud, argumentum non valet: concludit enim aeque de differentia indiui duali: quia posterior est, & supponit, & per consequens naturam esse hanc, quia pro quocunque stanti aliquis est in rerum natura, est aliquid hoc singulare.

Ad argumentum principale, cum arguitur, non contrahitur per aecidentale: ergo per essentiale. Dico, quod est fallaci a consequentis, quia nec per hoc, nec per illud́ per quid ergo difficile est videre, & ideo quaero secundo.

ARTJCVLVS II. Vtrum species contrahatur ad indiuiduum per aliquod positi uum, vel priuatiuum additum?

ARguo primo, quod sic: quia quando aliquid est commune pluribus differentibus, ita quod illa mediate conueniunt in aliquo necesse est, quod sint differentia, quod abundent aliquo super illud: sed indiuidua habent aliquod commune, & sunt ad inuicem differentia: ergo. Sed contta hoc, quia illud additum, aut pertineret per se ad rationem speciei, aut per accidens: non per accidens, quia omne indiuiduum accidentis supponit suum subiectum esse hoc, quia indiuiduum substantiae est prius omni indiuiduo accidentis per Commentatorem 7. metaph. tex. 4. Nec per se, quia illud esset aliquod quid: ergo aliquid commune, quia tunc quaereretur de illo, per quid est indiuiduum, sicut supra quaestione praecedenti.

Respondeo; hic sic procedo, primo enim ponam vnam distinctionem: Secundo ponam propo sitionem, tertio probabo eam.

Distinctio est ista. Aliud est quaerere, per quid formaliter vniuersale contrahitur, vt sit contractum, sit indiuisibile in partes subiectiuas; aliud est quaerere, per quid habet participem rationem infra eandem speciem. Exemplum. Diuina Essentia est indiuifibilis in partes subiectinas, & hoc vnde habet? dico quod habet se ipsa, quia omnis res, in quantum res, est extra intellectum se ipsa, vt sit indiuisibilis in partes subiectiuas, hoc modo. Haec albedo est indiuisibilis in huiusmodi partes, & causa est. Differentia enim est inter conceptum, & rem, quia conceptui non repugnat plurificari. Si autem vno omni plurificari repugnat: singulare auteu, cui repugnat habere comparticipem, non idem est, quod indiuiduum, secundum etiam illos, qui ponunt Angelos non esse plures eiusdem speciei, quilibet Angelus est indiuisibilis, cum sit quilibet vna species tota subsistens. Tunc quilibet Angelus ibi est singularis, & tamen nullum est ibi indiuiduum, quia non habet coindiuiduum, & comparticipem: & ratio est, quia nulla res habet comparticipem, nec est indiuidua, nisi quae potest esse pars etiam: & totum indiuiduum, aut indiuisibile primo modo, licet in se sit indiuisibile in plura talia, tamenei non repugnat habere comparticipem; & ratio est, quia indiuiduum non dicit totam rationem illam, sed est portio quaedam speciei. Vnde indiuiduum dicit duo, quia aliud in se indiuisum, & diuisum contra aliquid aliud infra illam speciem: Jllud autem, quod est singulare sic, quod ei repugnat habere comparticipem; sed in se sit indiuisum, cum nihil habeat commune cum eo, a quo sit diuisum. Breuiter ergo indiuiduum largo modo ponit dupliciter. Vno modo illud, quod est indiuisibile in plures partes subiectiuas, potest tamen habere similem sui comparticipem: alio modo cui repugnat dinidi in tales partes, nec tamen potest habere comparticipem. Exemplum de primo modo, ficut haec albedo; exemplum de secundo, sicut hic Augelus, si non sit, nisi vnus in vna specie. Nunc dico, quod indiuiduum primo modo est indiuiduum eo ipso, quo est in rerum natura (vt dictum est) indiuiduum secundo modo est indiniduum, quia est tota natura subsistens. Hoc modo repugnat, quod sint plures Dij zquia Deus est tota entitas eminenter subfistens, ita quod sua ratio adaequata est conceptui entis. Hoc etiam modo si vna rosa poneretur extra subsistens, quae esset rosa simpliciter, & cota natura speciei rosae subsistens, illa adaequaret totam multitudinem possibilem rosarum, nec posset alia rota esse. Haec est ratio potissima, quae probat, quod est impossibile plures Angelos esse in eadem specie.

Tunc ad propositum, per quid indiuiduum est indiuiduum. Non quaeritur de indiuiduo secundo modo, scilicet, per quid repugnat tali habere comparticipem in eadem specie: sed quaeritur de indiuiduo primo modo, quod est illud, per quod repugnat tali rationi diuidi in partes subiectinas. Rationi autem illi in conceptu non repugnat sic diuidi: & hanc distinctionem innuit Philosophus in praedicamen. substantiae, vbi diuidit substantiam in primam, & secundam, & primae repugnat plurificari, secunde vero non. Vnde dicit, quod prima substantio non dicitur de subiecto; secunda autem dicitur de subiecto.

Nunc pono secundo Propositionem quandam, & est ista, quod ratio specifica, quae consistit in conceptu, non potest contrahi ad indiuiduum, sic, quod conceptus communis contrahatur ad illud indiuiduum signatum per aliquod/ additum.

Hanc Propositionem probo per varios modos, quibus diuersi ponunt tale additum: Arguo ergo sic. Si indiuiduum contraheretur per postiuum, aut illud esset respectus ad agens, aut collectio accidentium, aut materia, aut quantitas. Isti autem sunt modi, quorum quilibet accepit iudicem suum. Probo ergo, quod non per esse existentiae, quod idem est, quod respectus ad agens, sic: Illud, quod potest concipi vt commune, & vt particulare, ita quod sibi non repugnat communicari illud additum conceptum specifice, non contrahit ipsum ad fingulare signatum: Commune enim cum commune facit commune: & ratio est, quia addito communi illo, adhuc restat, quaestio, quare, siue per quod sit signatum, sicut de primo: sed esse existentiae est quoddam commmme, quod praedicatur de me, & de te, & ficde alijs: vnde ego sum existens, tu, & ille, quare totum resultans ex re, & esse adhuc esset commune, & erit quaestio, por quid contrabitur.

Secundo, quia esse existentiae secundum Com men. 1o. metaph. contra Auic. signat veritatem rei, quia res per hoc, quod existit, habet verum esse distinctum ab omni esse metaphysico.

Secundo probo, quod non per respectum ad agens; quia si sic, impossibile esset plura indiuidua produci eadem actione, si productio esset causa indiuidui signati.

Secundo, quia respectus signatus supponit fundamentum suum esse in rerum naturar sed quicquid est in rerum natura, pro quocunque priori est in rerum natura signatum: ergo.

Item tertio, quia respectus ad agens potest esse quid commune: Potest enim dici de isto respectu, & de illo, & tune quaeram de isto respectu, ex quo ei non repugnat communitas, per quid contrahitur, aut a se ipso, & sic standum esset in primo; aut ab alio, & procedetur in infinitum.

Tertio probo, quod illud non est collectio accidentium; quia tota collectio aocidentium potest esse communis. Potest enim eadem reperiri in me, & in te: ergo de illa restat quaestio, per quid contrahitur.

Dices, per interemptionem, quia impossibile est, quod situs sit communis, quia ratio situs non est in me, & in te.

Contra dupliciter: quia situs variatur manente indiuiduo: sed effectus formalis variatur variata ratione formali: ergo.

Secundo, quia duo distincta indiuidua possunt esse diuina virtute in eodem loco: ergo situs non est illud, quo quodlibet eorum est indiuiduum ab alio distinctum. Nihil enim commune duobus distinguit illa.

Quarto, non potest esse appropriatio materiae cum forma, quia aut intelligit appropriationem illam materiae in indiuiduo, sed in specie, & sic formaliter in specie appropriat sibi materiam in specie.

Si vero accipis materiam indiuiduam, & appropriationem formae in indiuiduo, quaero, per quid materia esset indiuidua: non per aliam ma teriam, quia idem est, quod de prima; quaero enim de illa, per quid, & stabitur, quod se ipsa, vel erit processus in infinitum.

Item quinto, quod non potest illud esse quantitas, quia quantitas intelligitur in specie, vt abstrahit ab omni indiuiduo. Possum enim intelligere hominem abstractum ab isto, & illo indiuiduo, & tamen pro tunc intelligo eum organicum, & possum intelligere corpus organicum, non intelligendo hoc corpus. Tunc sic; Illud non est, quo formaliter sit indiuiduum, quod additum conceptui specifico non habetur eo ipso indiuiduum, sed manet adhuc species: sic est in proposito: ergo. Plato enim, & Sortes aspiciunt hominem quantum pro quodam commune.

Dices: Quantitas in genere non est principium in indiuiduis, sed haec quantitas contracta; per quid ergo contrahitur quantitas ad hanc quantitatem? si per subiectum, esset circulus in causis formalibus, quia per te subiectum est indiuiduum per quantitatem si se ipsa, habeo propositum; quia pari ratione standum erat in primo per easdem rationes.

Probo sexto, quod illud additum non est mate ria, quia materia addita concegtui communi speciei non aufert ab eo communitatem, eo quod materia est de ratione speciei. 7. & 8. metaph.

Dices, non materia in communi, sed materia haec.

Contra. Materia in commuui per quid fit haec ?Dices, per quantitatem. Contra hoc, arguo supra.

Septimo probo, quod illud additum non sit duplex negatio, quia duplex illa negatio addita conceptui, relinquit ipsum communem. Probo, quia negatio illa est communis pluribus; Sortes enim est indiuisus in se, & ab omni diuisus, & consimiliter Plato, & sic de alijs. Dices, non indiuisio absolute, sed haec indiuisio.

Contra: per quid indiuisio absolute contrahitur ad hanc indiuisionem? Sic ergo patet conclusio, quod per nihil absolutum, nec quodcunque additum potest communis conceptus speciei contrahi ad indiuiduum, & vna ratio communis, quod addito omni, quia omne tale, vel stat cum communitate conceptus specifici, vel est commune aliquid expectans eodem modo determinationem: si primum, Deus etiam potest duo cor pora facere in eodem situ aequalis ponderis, & breuiter similia, quoad omnia, & sic poterit abstrahi ab eis, quicquid additum posueris, vt quoddam commune.

Ad hoc etiam est ratio vna communis, quia species praedicatur per se de indiuiduo: si autem indiuiduum esset indiuiduum per additum; illud impediret praedicationem per le. Esset enim tunc indiuiduum quoddam ens per accidens; de ente autem per accidens nihil praedicatur per se. Dices, additum non est accidens, uisi sicut indiuiduum accidit speciei, & differentia; ex genere tamen & differentia non sit vnum per accidens.

Sed contra hoc, argumentum est supra: non cu ro replicare. Ad argumentum in oppositum bene procederet, si duo indiuidua realiter conuenirent, & realiter differrent, quod non concedo. conueniunt enim in communi conceptu tantum, & differunt realiter per rationes proprias. Quomodo autem hoc possit esse oportet nunc aliqualiter declarare, ideo moueo tertiam quaestio. nem.

ARTJCVLVS III. Vniuersaliter, quid est principium indiuiduationis, siue quid addit indiuiduum super speciem.

QVaero ergo, quid sit principium indiuiduationis? & sine argumentis. Respondeo. pono hic tres Propositiones. Prima est, quod realiter loquendo quaestio nulla est, cum quaeritur, quid addit indiuiduum ad rationem speciei, quoniam omnis res eo, quod est, singulariter est, & eo ipso, quod est indifferens, & communis ratio, est concepta. Jdeo quaerere aliquid, per quid res, quae extra intellectum est, est singularis, nihil est quaerere. Hoc enim quaerere est: An si res est extra intellectum vniuersalis, & adue niat sibi aliquid, quod faciat eam particularem, quod nihil est, quia omnis res eo ipso, quod est res, non includens conceptum, illa eo ipso est singularis. Tunc cum quaeritur, per quid est res singularis. Dico, quod omnis res est se ipsa singularis, & per nihil aliud, sed per illam. Tamen difficultas est, vtrum addit aliquid in conceptum. Verbi gratia concipio hominem, & postea hunc hominem, nec concipio hunc hominem, quod aliquid addat conceptui, quo contraham hominem ad hunc hominem, hoc est difficile; & ideo ad dissolutionem totius quaestionis pono duas propositiones.

Prima est, quod quando intelligo hominem, & secundo contraho ipsum per hunc hominem, concipiendo hunc hominem nihil addo in conceptu ad hominem, sed sunt duo conceptus omnino separati, nec vnus alterum includit, nec vnus se habet ad alterum per additionem. Haec propositio est quantum ad singulare, cui repugnat diuidi in plura, per quid ei repugnat. Secunda propositio est, quod loquendo de hoc singulari. Si quaeratur per quid ei conuenit, quod posssit habere comparticipem, & coindiuiduum infra speciem. Distiuguendum est, quia aut talia indiuidua, quae possunt continuari, & fieri vnum continuum, quod est; tunc dico, quod omne indiuiduum huiusmodi per quantitatem formaliter, quod possit cum alio continuari: sed si indiuidua fuerint indiuisibilia sine quantitate non potentia continuari, sicut loquimur de duabus animabus, sic dico; Omne tale indiuiduum; sicut per rationem propriam habet, quod sit in se indiuisum: sic per suam rationem, & realitatem habet, quod sit ab alio indiuisum. Sunt ergo in vniuerso tres Conclusiones.

Prima, quod indiuiduum nihil omnino in conceptu addit ad conceptum speciei, sed sunt conceptus disparati, & alterius ordinis. Secunda est, quod indiuiduum in quontis habet, quod possit cohabere secum aliud indiuiduum, & quod sit indiuisum ab omni alio indiuiduo in specie ista per rationem quantitatis. Et tertia propositio, quod in non quantis, puta in Angelis; & huiusmodi, indiuiduum habet per propriam entitatem, quod sit distinctum ab omni indiuiduo.

Has Conclusiones probo primo sic primam. Cum enim quaeritur, quid addit conceptus designatus ad vniuersale. Dico quod nihil, sed sunt conceptus disparati non se habentes per additionem.

Ad euidentiam huius quaestionis primo noto aliquid, secundo probo intentum. Propter primum sciendum est, quod dico: conceptus differunt quandoque per additionem, vt conceptus animalis & rationalis, & hic vnus conceptus includit alium cum alio addito: quandoque duo conceptus differunt, quia sunt de eadem re concepta secundum alium, & alium ordinem, & vnus alium non includit aliquo addito, sed ambo sunt alterius ordinis ad inuicem disparati: & sic intelligo in proposito.

Secundo noto, quod eadem res potest concipi sub duplici conceptu, vno quidem rei, vt res est absolute, & alio similitudinario, & qualitatiuo; & hi sunt duo conceptus duplicis ordinis, & om- nino disparati, nec vnus alium includit.

Tunc praenotatis ego probo conclusionem sic. lli, dico, conceptus, quorum vnus est de re, vt fimillima alteri; alius vero est de re, nec vt similis est alteri rei, nec tamen differunt, sed est rei in se absolute, vnus corum non se habet per additionem ad alterum, sed sunt omnino disparati, & alterius ordinis. Sed conceptus specificus est de re, vt simillima alteri rei; conceptus autem indiuidui est de re absolute in se: ergo.

Maiorem probo, quia solus conceptus dissi milis est, qui appropriat conceptum similitudinarium. Contractio enim fit per dissimilitudinē. Ille autum non est dissimilis, & propterea in cō- ceptibus per additionem & contractionem vnus constituit, siue est de donstitutione contrahentis. Hic autem non sic, quia conceptus similitudinarius non constituitur per conceptum rei, vt res est, nee e conuerso, quia ergo illud solum contrahit, & apprupriat conceptum similitudinarium, quia est conceptus dissimilitudinis: Conceptus autem simillimus neo conceptus rei absolute est conceptus dissimilitudinis: ergo duorum conceptuum, quorum vnus est similis alteri rei absolute, vnus alium non contrahit, nec appropriat. Vnde si conceptus animalis, qui est conceptus similitudinarius, debeat contrahi, non contrahitur nisi per conceptum dissimilitudinarium, puta conceptum rationalis; quia etiam in conceptibus, qui se habent per additionem, mus componitur ex alio: conceptus autem rei absolute non componitur ex conceptu suo similimdinario, nec e conuerso, ideo tales, dico, cō- erptus non se habent per additionem sic: ergo smaior est vera. Minorem probo per Comment 7. Metaph. vbi dicit quod cōceptus vniuersalis est conceptus qualitatiuus, & similitudinarims, nec rei vt res est. Omnis enim res est conceptus eius, est conceptus singularitatis. Vnde dicit comm. 48. forte intelligit, quod substantiae, quia substinentes per se, &c. sequitur ( Vniuersale autem est de genere relationis) nec intelligit de vniuersali, vt est intentio secunda: sed intelligit de vniuersali, quod Plato dixit per se subsistere: illud autem, quod significat per substantiam primam. Nec intelligit Commentator, quod vniuersale hoc modo sit de praedicamento relationis, sed innelligit Commentator, quod omnis res, eo quod existit. est particularis: Eo autem ipso, quo potest habere secum comparticipem, fundat quendam conceptum similitudinar ium illis. Solum enim illud habet conceptum consimilitudinarium, quod potest plurificari. Hoc autem repugnat existenti, & hinc est, quod vniuersale est communicabile, quo est res concepta, & simillima: & hinc est quod conceptus vniuersalis est qualitatinus. dne quale quid est Sortes, responderetur, quod homo, & ideo Philosophus, vbi arguit contra Jdeam, dicit, quod communitas Sortis ad Plato nem non est penes quid, sed penes quale, quod protanto est, quia nihil est in me, quod sit in te: & tamen nihil in me, cui simillimum non possit esse in te. ideo ego, & tu non sumus idem, sed tamen ego possum esse talis, qualis es, ideo dicit Philosophus, quod Callias generando Sortem, generat tale quale: ergo vult dicere Philosophus quod vniuersale est de capitulo ad aliquid, quia est conceptus rei in quantum est similis: Ideo subdit eodem commento, vniuersale non demon strat naturam, & rem, vt res est, sed naturam similem naturae.

Item in septimo commento ibi Philosophus arguit, quod quantitas non ingreditur conceptum substantiae: Ex hoc probo, quod vniuersale, sicut homo, non ingreditur intrinsece quidditatem tuam, vel alterius singularis hominis: Turpe est enim quod substantia componatur ex quali: sed homo, & animal videntur dicere quaedam, qualia: Dicit enim tunc Commentator, quod cum declaratum fuerit &c. dicit, res ergo vt simillima non habet, vnde ponat intellectus differentiam: Jlla similitudo non potest componere cum re, & ideo conceptus rei non est additus ei, sed disparatus omnino: Si enim esset additus componeretur substantia ex illo: Minorem probo, quia quando aliqua habent similitudinem, possunt po ni in vnum in esse obiectiuo mediante intrinseco: sed omnia indiuidua habent similitudinem: ergo possunt poni vt vna intentio, & vnum in vno esse indiuiduato. Ex hoc tamen vnum non est aliud. Est enim vnum esse aliud, & vnum esse simillimum alteri, quando ergo intellectus considerat rem, vt res est absoluta, inuenit eam indiuisibilem, quando vero considerat, eam, vt similem, tunc habet eam, quod diuisibilem, & vt sic concipiendo eam, vt res est, non addit ad conceptum eius, vt simillima est tunc e conuerso; sed transfert de ordine concipiendi ad ordinem alium concipiendi: Alius enim est ordo conceptus rerum conceptarum absolute in se, & conceptarum, vt simillimae sunt.

Secundam Propositionem probo, quod scilicet, indiuiduum quantum habet, quod differat, & sit aliud ab alio indiuiduo conparticipe eiusdem speciei formaliter per quantitatem, sic illo differunt, duo lapides actu distincti, quo differrent in potentia, si essent continuati; sed si duo lapides essent continuati differrent ad inuicem praecise per quantitatem; & haec differentia in poten tia, qualis est inter continua. Maior patet, quia quando fiant actu duo indiuidua, quae ante erant continua, non acquiritur eis realitas noua, quae ibi non est, generatio alicuius formae, sed tantum est ibi diuisio, quaedam, immo quicquid est modo actu in eis post diuisionem, erat ante: ergo illud, quod erat eius prius ratio differentiae, cum erat in continua, est nunc eis post diuisionem ratio differendi in actu. Minor est de intentione Commentatoris expresse. Vnde ratio potissima sua, quare quantitas interminata praecedit inmateria formam substantialem, est quia alias ma teria non haberet partem extra partem. Item 7. metaph. quantum est illud, quod diuiditur in ea, quod insunt, est per quantitatem.

Item per rationem aliqui putant, quod substantia sub quantitate habet partes, & non sit illa par ticularitas partium substantiae in abstracto: sed quod substantia habeat partes suas; cuius oppositum probo, quia abstracta quantitate aut manent partes subsantiae distinctae, aut non: si distinctae: ergo erunt vel continuae, vel discontinuae: si continuae, sequitur, quod habeo continuum sine quantitate; si discontinuae, erunt infinitae, quia in vno quanto sunt infinitae partes in poten tia, quae sunt in potentia pro tanto, quia eis non correspondet actus proprius, sed actualitas continui.

Secundo: quia quando lignum transfertur de maiori partibilitate ad minorem partibilitatē, & e conuerso, nulla fit mutatio in substantia, sed tantum in quantitate: ergo quantitas est partibi litas illarum partium substantiae; ita quod cum dico, pars resoluitur in duo, in illud, quod est pars, illa est substantia: & in illam partibilitatem, & illa est quantitas. Haec est intentio Arist. 7. metaph. tex. 31. & 32. quod generans generat aliud propter materiam, hoc est propter dimensionem interminatam, quae est passio materiae. Nec intelligo, quod singulare est indiuiduum de praedicamento substantiae, & sit tale per quan titatem, sed hoc habet quaelibet forma singularis ie ipsa. Vnde quando capio illam aquam; illa est haec aqua, & quoddam singulare, & haec se ipsa, in quantum est res extra animam: sed vt comparo eam ad aliam aquam, vt ad comparticipem, sic est singulare diuisum; & hoc, quod sit singulare diuisum, habet formaliter a quantitate.

Sed hic sunt aliqua dubia. Primum, quia eo formaliter aqua est haec aqua singularis, quo est ab alia distincta; quia vnumquodque eodem for maliter est tale, & distinguitur ab omni alio, quod non est tale: sed per te haec aqua distinguitur ab hac aqua per quantitatem: ergo illa est haec aqua simpliciter per quantitatem: cuius op positum dictum est statim.

Secundum est, quia quando aliqua praecise distinguuntur aliquo formali, illa sunt vnum in omnibus alijs praeter illud; quia da oppositum; iam non distinguebantur praecise illo formaliter, sed haec aqua, & illa differunt in substantia aquae non solum in quantitate, quia verum est dicere, quod haec aqua non est illa substantialiter: ergo haec aqua est diuisa, & illa, non distinguuntur per quantitatem. Et confirmo: quia nihil posterius causat diuisionem in priori; sed haec aqua in substantia est diuisa ab alia aqua; sunt enim duae aquae substantialiter: ergo illa dualitas non est a quantitate, cum sit posterior.

Tertio: quia licet potentia haberet vnitatem de continuis, siue continuantibus, non tamen omnia sunt continuatiua, sicut bos, & ferrum.

Quarto: quia abstracta quantitate ab hoc pane, & ab illo, quaeram, aut remanent distincti, aut sunt vnus, & idem panis numero: si primo modo, habeo propositum; si secundo modo: ergo Deus non posset istum panem eundem numero destruere sine alio, siue repetere sine alio in solis suis substantijs sine quantitate.

Ad euidentiam solutionis horum dubiorum sciendum est, quod, vt supra dixi, quantitas non est forma, quae de se habeat partem, sed est quaedam partibilitas habentis partes. Tunc noto hic vnum, quod omnis forma denominat suum subiectum, & ponit suum effectum formalem circa ipsum: quando aduenit ei, sicut patet de albedine, quando aduenit subiecto, dat ei esse album; quantitas autem est quaedam partibilitas for- maliter: ergo adueniens substantiae partitur eam, & diuidit, & tunc ibi est considerare illud, quod diuiditur, & partitur, & illa partibilitas, & diuisibilitas in abstracto. Cum ergo aliqualis albe do partitur, illud, quod partitur, & diuiditur, est substantia illa aquae, siue albedinis: Jllud autem, quo substantia aquae est partita, formaliter est illa quantitas aquae, est illa partibilitas in abstracto: & haec ratio aquae, vel albedinis est aliud a partibilitate, quia albedo est qualitas aquae, similiter est substantia, si illa partibilitas pertinet ad aliud praedicatum, puta ad quantitatem i eum autem aqua mutatur a maiori partibilitate ad minorem, vel e conuerso, nulla fit mutatio in substantia aquae, sed in sola partibilitate, ac per consequens in sola quantitate.

Hoc viso respondeo ad dubia per ordinem. Ad primum dico, quod maior est falsa, quia quantitas aduenit aquae existenti particulari, & ideo eam non facit singularem, & tamen eam multiplicat, & cum sit in se partibilitas quaedam, non est ergo verum, quod eodem formaliter res sit in se singularis, & partita, fiue multiplicata. & ad confirmationem cum dicis, quod posterius non multiplicat prius, neo partit ipsam, haec est salsa, quia si prius non habet de se, quod sit multiplicata, tunc non posset Deus facere, quin aqua stante aqua, semper esset multiplicata, & ideo oportet quod habeat hoc per additum, & ideo aqua particulata capit, quod sit particulata per illam partibilitatem, licet partibilitas sit posterior aqua, quia non repugnat posteriori po nere effectum formalem circa prius. Ad formam autem concedo, quod posterius nihil dat priori, quod insit priori, in quantum prius est, sic non est de partibilitate. non enim est conditio subiecti quantitatis, vt est prius quantitate, immo in quantum partibilitatum, est posterius quantitate, quia recipit partitionem ab ea.

Ad secundum dico, quod argumentum non probat, quin duae aquae substantialiter differant, licet probet, quod substantia earum non est eis ratio differendi: Aliud enim est esse illud, quod differt; aliud illud, quo d ffert substantia Substantia ergo huius aquae differt vtiquea substantia huius aquae; sed illud, quo differt haec aqua ab aqua, illa est formaliter quantitas illa ad formam: ergo ad maiorem dico, quod esse distinctum aliquo est dupliciter, vel tanquam eo, in quo distinguitur, vel tanquam eo, quo distinguitur: Haec enim aqua in aqueitate sua distinguitur ab alia aqua: aqueitas in illa aqua est illud, in quo differunt ab aqueitate alterius aquae: sed hac aqua distinguente illa distinguitur ab alia, tanquam illud, quo formaliter haec aqueitas, & illa distinguuntur: Tunc concedo maiorem proportionaliter; quod si aliqua distinguuntur precise per aliqua, tanquam illis, quibus differunt, quod nihil est aliud ab illis, in quo non conueniant. Si vero aliqua per aliqua praecise distinguuntur, non tanquam ab illa in quibus distinguuntur, sed quibus formaliter distinguuntur, non tanquam per illa: Tunc ad maiorem, cum dicitur, haec aqua & illa aqua praecise distinguuntur per quantitatem, concedo, tanquam per illud, quo formaliter distin- guuntur, etsi formaliter: ergo ln omni alio: ergo in alio communi non sequitur, nisi ille sit sepsus in omui alio conueniunt; id est, nihil est in cis, quod sit ratio differendi, & distinguendi; sed quia quantitas, licet sit illud, quo formaliter duae aquae distinguuntur, non tamen est illud in quo distinguuntur, quia in suis substantijs distinguuntur, licet per quantitatem, ideo nonsequitur, quantitas praecise est illud, quo duae aquae formaliter distinguuntur, ergo in quantitate praecise distinguuntur. Aliud est enim esse, quo aliqua distinguuntur, & esse, in quo distinguuntur, ideo fit fallacia, figurae dictionis arguen do a quali ad quid.

Ad aliud dico, quod non est repugnantia ex terminis, quod omnia quanta sint continuabi, lia. Vnde posset Deus continuare bouem, & fer, rum, quantum est ex parte quantitatis, licet repugnet ratione nutritionis, & aliarum qualitatum

Ad quartum probo tibi per similem argumentum, quod duo frusta illius ligni, & duae par tes non distinguantur per quantitatem, quod tamen falsum est, quia non sunt partes nisi per quantitatem: Arguo enim sic. Subtracta quantitate illae duae partes ligni aut sunt caedem, aut differunt. Si remanent eaedem: ergo Deus non poterit annihilare vnam sine alia: si remane rent distincta: ergo distinctitas, & partibilitas non erat per quantitatem. Dico tunc ad formam quod licet Commentator diceret, quod contradictio est separari quantitatem a quanto, puta a ferro, quia tunc non maneret distinguibilitas partium, & ideo corpus eslet non corpus, & totum esset quasi vnum indiuisibile: sed apud nos, qui tenemus, quod Deus potest separare quantitatem a duobus panibus, essent illi duo panes vnum in actu, & duo in potentia: Essent enim idem indiuiduum de illis, tunc, quod modo est de duobus partibus vnius panis sub vna quantitate.

Secundam propositionem probo videlicet quod in abstractis a materia, & quantitate res non habet vt sit diuisa ab alio, vt a comparticipe per quantitatem, licet Commentator 2. de cael. & mund. dicat contra Auicen. quod intelligentiae motrices orbium non sint eaedem specie, licet sint eaedem genere, nec tamen secundum eum sunt omnino alterius rationis: Vnde sciendum, quod ille imaginatur, quod motores orbium non habent omnimodam vniuocationem, nec aequiuocationem, sed habent se sicut prius, & posterius, & sunt quasi media inter illa, quae sunt eius dem speciei, & quae differunt specie: Tamen secundum fidem oportet, quod talia indiuidua ponantur infra vnam speciem, quae sicut abstracta a quantitate aliqua, oporteret dicere, quod esset vna anima, & per consequens idem intellectus in omnibus: talia ergo sunt sine quantitate, & tamen vnum diuisum est ab altero, sicut a suo compartic ipe. Per quid ergo talia sunt diuisa, dico, quod per illud, quod sunt, in quantum sunt talis naturae, quod sunt apta nata fundare negationē, quae est diuisa ab omni alia, sic, quod non est aliqua alia: & ideo quaelibet res creata non continuabilis, nec continuatur eo ipso, quod est extra animam, & formaliter indiuisa in se, & a quacunque alia. Sed quare si non sit res altera, poterit se ipsa esse diuisa a quacun alia? Respondeo. Ideo est, quia alia est ratio partium subiectiuarum absolute, & partium quantitatiuarum, licet cum ratione partis quantitatiuae possit concurrere ratio partis subiectiuae: Haec tamen partibilitas non est illa secunda: ergo partibilitas attribuitur quantitati, prima non, immo conuenit rei, & formae per se, vt supra.

ARTJCVLVS IV. Vtrum plures Angeli possint esse in eadem specie

REspondeo. Dicunt quidam, quod omnes Angaeli necessario sunt eiusdem speciei: Ra tio eorum fundamentalis est, quia quae participant eandem differentiam nobilissimam, cui non potest addi nobilior, sunt eiusdem speciei: sed huiusmodi suut omnes Angeli: Omnes enim par ticipant intellectionem. Nuila autem differentia est nobilior intellectione: ergo. Minor de senota est: sed maiorem probant, quia differentia contrahens, & posterior semper est nobilior: ergo si aliqua comimunicant in nobilisssima differentia, illa oportet, quod sit vltima, ac per consequens esset, differentia speciei specialissimae: ergo quae conueniunt in illa, sunt eiusdem speciei special. issimae.

Contra motiuum istius opinionis arguo, quis tu oc omnia bruta erunt eiusdem speciei, quiaconueniunt in sentire, quod videtur esse nobilius quocunque illo, quod est in eis: nihil enim videtur esse in eis aliud, quod habeat rationem vnitatis.

Ad istam instantiam respondetur tripliciter, primo quia sentire est vnum in omnibus brutis genere, differunt tamen in eis specificé; nonoportet autem, quod aliqua sint eiusdem speciei, quibus differentia aliqua nobilissima secundum conceptum generis est communis.

Contra: ita dicam quod intelligere est quoddam commune genere, & differt specie in diuersis Angelis. Aliter dicitur, quod aliqua est differentia in bruto nobilior sensualitate, puta ruditas in asino, vel aliquid aliud simile.

Contra. Non est comparatio aliqua in bruto, quae transcendunt operationem sensualitatis, nec videtur esse in bruto actus nobilior actu potentiae sensitiuae: si autem ineis esset differentia nobilior, necessario inesset eis operatio aliqua, sequens differentiam illam, quae quidem operatio est nobilior. Sic ergo ratio illa non videtur, quod multum concludat. Ideo ad rationem illorum respondet quidam Doctor iin summa sua per interemptionem minoris: Dicit enim, quod sensitiuum aliquando contrahitur per disferentias, aliquando per gradus, primo modo contrahitur in homine per rationale: secundo modo contrahitur in brutis, non per differentiam: sed per solum gradum nobiliorem, & ignobiliorem: alium enim gradum & nobiliorem obtinet sensitiuum in boue, alium in musca.

Sed hoc dictum videtur esse irrationabile: quae- ro enim; aut illi gradus sunt rationes aliquae superadditae sensitiuo pontrahentes eum, aut non: si sic: ergo sunt differentiae specificae: vel enim aliud capio, vel differentiam specificam, quasi rationem formaliter contrahentem rationem generis: si non sint rationes differentes superadditae: ergo non diuersificant sensitiuum: ergo ernnt eiusdem speciei. Secundo, quia aut isti gradus sunt eiusdem rationis, aut alterius: si eiusdem, ergo bruta omnia sunt eiusdem rationis; si alterius, ergo bruta differunt ab inuicem proprijs differentijs, quaecunque sint illae, illis autem differentijs imponetur nomen aliquod, & hoc modo sensitiuum vbique contrahitur per differentias. Dico ergo, quod in brutis in quolibet est differentia aliqua addita ipsi sensualitati. similiter in quolibet Angelo differentia addita ipsi intelligenti. Et ad illud quod obijcitur, quod tunc operatio aliqua appareret nobilior secundum il lam differentiam.

Respondeo dico, quod differentia specifica non tantum sumitur ab exteriori puta ab operatione? sed sumitur ab intrinseco, & ideo in Angelis, etiam si non esset nobilior operatio, quam sit intelligere in aliqua alia differentia specifica, potest in eis accipi ab intrinseca natura, & ei nomen imponi, & diffinitio, & secundum tales differentias sunt Angeli intrinsece alterius, & alterius speciei, & operationem habent nobilissimam communem, quae est intelligere. Nec est inconueniens, quod operatio eiusdem rationis sit a principijs distinctarum operationum: Sentire enim in homino, & e couuerso, videtur esse operatio eiusdem rationis, & tamen principia illius in homine, & equo sunt alterius rationis, maxime si principium sentiendi in homine, sit sola anima intellectiua, secundum istos, qui ponunt in homine tantummodo vnam formam.

Alia est opinio opposita, quod impossibile est plures Angelos esse eiusdem speciei; Motiua eorum sunt, primum, quia distinctio formalis est specifica, patet, vbi dicit Phylosophus 10. metaph. tex. 25. quod diuisio materialis non variat speciem principium masculinum, & femininum: sed distinctio formalis secundum eum, habet spe ciem variare; sed si in Angelis est distinctio infra eandem speciem, esset materialis, quia in Angelis non est materia: ergo esset formalis, ergo specifica, ergo infra eandem speciem esset distinctio specifica.

Item: impossibile est esse effectum formalem, sine forma, sicut album sine albedine; distinctio personalis est effectus formalis materiae, quod probant per Phylosophum 7. metaph. tex. 31. & 32. vbi dicit, quod generans generat alium propter materiam. Similiter Callias, & Sortes differunt per materiam secundum eum: sed in Angelis nulla est materia: ergo.

Item, quia omnis distinctio materialis est per aliam partem materiae. Vnde Commentator, de substantia orbis per hoc probat dimensiones interminatas necessario praecedere formam in materia, quia alias materia esset quanta, haberet partes, non posset esse distinctio generantis, & geniti: sed materia non habet partem, & partem sine quantitate. In Angelis autem non est materia, & dato quod esset, illa non est quanta: ergo.

Contra illam opinionem arguo primo, quod illa non sit phylophica: hoc specialiter dico, quod secundum illos, opinio illorum est opinio Phylosophi & Commentatoris: oppositum huius opinionionis puto posse probari per mentem Aristot. & Commentatoris, videlicet, quod in formis separatis non repugnat multiplicatio ex cepta sola prima, quod est Deus, nec intendo hic multum insistere pro nunc, Vtrum de intentione Aristotelis fuerit, quod plures substantiae immateriales sint solo numero differentes; sed vado ad hoc contra opinionem, quod non ideo repugnat substantijs abstractis plurificari, quia carent materia, quae secundum Phylosophum cō trahit quidditatē fimpliciter, for mo ergo ratio nem sic. Sola prima substantia, quae est Deus, est simpliciter abstracta a materia, & nulla alia: ergo ratione carentiae materiae soli Deo repugnat plurificari in plura numero. Antecedens probo, & primo praemitto notabile, secundo adduco ad hoc auctoritates. Propter primum sciendum est, quod de intentione Phylosophi, & Commentatoris est, quod nulla quidditas fit plurificabilis, nisi cui potest addi ratio materiae contrahentis. Vnde dicit, quod Sortes & Callias differant per materiam de caelo & mund. Cum dico caelum, dico formam; cum dico hoc caelum, dico materiam: sed non est putandum, quod hic Aristoreles capiat materiam alteram partē compositi condiuisam contra formam, quia caeli sunt plures, & tamen secundum intentionem Phylosophi non habent materiam, quae est altera pars, vt videbitur infra: sed per materiam intelligit omne additum quidditati, quicquid sit illud. Tunc ergo dico, quod forma simplex, abstracta ab omni materia, est conceptus & ratio speciei ab omni addito denudati eo modo, quo est compositus rosae, cum eam intelligo simpliciter propter omnem rosam. Nunc autem particulatio quidditatis est quoddam additum ipsi quidditati; quod enim rosa non est totalis quidditas rosae subsistens, hoc accidit ei, quia est quaedam portio quidditatis, est aliquid, quod accidit, & per consequens est additum quidditatati: si ergo esset rosa subsistens, & non esset portio aliqua entitatis rosae: sed adaequaret conceptum totalem rosae, tunc rosa fic subsistens esset denudata ab omni eo, quod accidit quidditati, & ideo ista quidditas esset omnino eadem ei, cuius est quidditas, & existentia includeret inconceptu quidditatiuo eius, & tunc ex terminis talis quidditas esset impossibilis. Sidergo carentia materiae, quae facit quidditatē impossibilem, est denudatio quidditatis ab omni eo, quod acci dit quidditati, ita quod si sit aliqua quidditas, quae excludit formaliter omne illud, quod accidit quidditati, talis quidditas omnino est impossibilis. Hoc praemisso probo antecedens rationis, scilicet, quod sola quidditas primae formae fit hoc modo denudata ab omni addita ratione. Haec est intentio Phylosophi & Commentatoris 3. de anim. com. 18. Probo hoc primo per Commentatorem, vbi dicit quod sola forma prima est libera simpliciter ab omni materialitate, & po- tentia; quoniam omnes aliae formae diuersificantur aliquo modo in quidditate, & esse. In prima autem forma esse est quidditas eius. Haec ille.

Item Comment. 5. dicit quod illud, quod est liberatum simpliciter ab omni materia intel lectus, & intellectum sunt idem in eo: secundum autem mentem eius, vt patet ibi, hoc reperitur simpliciter in prima substantia tantum, quia Comm. 22. dicit, quod entia sensibilia diuiduntur in duplex ens, in hoc singulare, & formam, scilicet in singularitatem additam formae, & formam illam, & prius. Hae autem differentiae intentionis non reperiuntur in rebus absractis, in quibus est idem quidditas, & existentia. Jlle autem in Comment. 18. dicit, quod in prima forma tantum est idem quidditas, & existentia: ergo. Sic ergo patet Antecedens rationis: Consequentia patet de se, quia remota ratione formali remouetur effectus, & posita ponitur: sed quod quidditas sit plurificabilis: hoc ei accidit, quia ei non repugnat recipere additum aliquod, & accidens quidditati: quidditati autem omni praeter quidditatem primi secundum physicam veritatem conuenit recipere additum quidditati: ergo. Sic ergo patet, quod haec opinio non est physica, sed nec etiam Theologica. Primo, quia est contra articulum excommunnicatum Parisijs, qui dicit, quod, quia Angelus non habet materiam, Deus non potest plures facere An gelos eiusdem speciei; error.

Ad hoc adduco rationem, quia aut est possibile Michaelem plurificari in plura supposita, sine plura indiuidua, aut non. Si sic, habeo propositum: ergo Deus potest facere plures Angelos sub eadem specie: si non, ergo Michael erit singularitas quaedam, sicut Deus, & de se hic.

Item, eadem ratione qua Angelus, esset multiplicabilis anima: ergo separata anima non est nisi vna. Dices: Non est simile: Anima enim multiplicatur penes corpus; quia indiuiduatur per habitudinem ad corpus, quae aptitudine inest animae separatae, licet non acu.

Contra: Effectus formalis in actu requirit rationem eius formalem in actu, ficut album in actu requirit albedinem in actu, & non sufficit sola habitudo ad albedinem: Vnde puto, quod qui dicit, quod impossibile est esse nifi vnicum indiuiduum Angeli in vna specie, quia in Angelis non est quantitas, nec materia; quod eadem ratione habet ponere, quod sit vnus intellectus numero in omnibus, & hoc, quia per eos indiuiduatio fit per quantitatem. Dico ergo ad quaestionem, quod plures Angeli possunt esse in eadem specie; plures etiam species sub eodem genere, non enim est magis contracta natura intellectualis, quam natura sensibilis: sed natura sensibilis plurificatur in species, & indiuidua: ergo.

Ad argumenta alterius opinionis respondeo, quod aliud est difforre forma, & aliud differre in forma: & ideo differentia formalis potest dupliciter intelligi, vel quia est differentia per formam, eo modo homo differt ab asino per humanitatem, vel quia differentia est in forma, sicut Sortes in humanitate differt a Platone: differentia ergo formalis secundo modo non oportet, quod sit specifica, alias Sortes, & Plato cum diffferant in humanitate, differrent specifice; sed differentia formalis intelligendo primo modo, sic est spe cifica. sic non est in proposito: Duo enim Angeli eiusdem speciei, etsi differrent in specie tantum, non differrent per speciem.

Ad secundum patet, quid dicendum ex corpore quaestionis. Ad tertium similiter patet ibidem& ex quaestione praecedenti.