Quaestio 3

ARTICVLVS VNJCVS. De Transubstantiatione in ordine a termino a quo, ad terminum ad quem.

Transubstantiatione in ordine ad terminum a quo. qui est substantia panis, quaero vnam quaestionem. Vtrum in ista transubscanM tiatione panis vere dicatur adnihilari. probo quod sic: Illud vere dicitur adnihilari in aliqua actione, cuius nihil manet, nec materia, nec forma in illa actione: sed post transubstantiationem nihil ipsius pa- nis manet, quod pertinet ad eius essentiam, nec materia, nec forma: ergo. In oppositum est Augustinus 83. Quaestionum q. 21.

Deus, inquit, non est causa tendentiae alicuius in nihil, similiter Hugo lib. 2. de Sacramentis par. 8. cap. 9. Panis non est adnihilatus, sed mutatus in melius. Respondeo, pono hic aliquas Proposi. tiones.

Prima est, quod non est verum, quod panis non sit adnihilatus propter hoc, quod remanet aliqua eius pars, puta materia, vt dicunt quidam, quod materia panis denudatur simpliciter a forma panis, & fit sub forma corporis Christi, eo modo quo alimentum expoliatur forma propria, & induit formam aliti.

Hanc positionem non puto sanam, & ideo pono propositionem propositam, & contra eam arguo pri mo sic: Illud non est ponendum, quod repugnat dignitati ipsius, tum quia continue esset sub mutatione, tum quia tanta esset materia corporis Christi iam, quod forma eius non esset apta ipsam informare; forma enim determinat sibi aliquam quantitatem materiae, vltra quam non posset aliam informare: pone autem, quod dicantur mille millia Misarum, tota materia illius panis transibit in corpus Christi per te, quomodo poterit tunc totam quantitatem materiae informare: tum quia continue corpus Domini densaretur, quia sub eadem forma fieret continue plus de partibus materiae; tum quia corpori Domini accresceret continue noua substantia.

Secundo: Quia positio repugnat veritati Sacramenti, ex vi enim Sacramenti non haberetur nisi sorma corporis, & nihil plus: non enim materia, & sic ex vi Sacramenti non esset hic saltem per concomitantiam tota essentia carnis corporis Christi.

Item tertio: Non video, quod vna forma sic migret de materia in materiam, vtdesinat nunc informare, nunc autem informet; hoc enim plus est contra ipsam philosophiam, quam ponere, quod panis sit adnihilatus, vt apparet expresse primo de anima a tex. 50. ad 53. vbi Philosophus arguit circa circulationem animarum. Et contra istam po sitionem est opinio Innocentij, qui dicit de officio Missae particula Mis. cap. 8. Panis continue in corpus Christi mutatur, & corpus non crescit. & Magister in litera, Panis non transit in corpus Cristi, vt sit eius materia: idem etiam dicit de vino.

Secunda Propositio est, quod annihilatio panis non tollitur, eo quod panis maneat in materia corporis Christi in potentia, vt quidam dicunt, quod ideo non annihilatur, quia transit in corpus Domini, cuius materia est in potentia ad formam panis; si enim dos impassibilitatis auferatur a corpore Christi, posset forma corporis corrumpi, & induci in materia eius forma panis.

Sed contra istum modum probo propositionem propositam, tum quia si ratio sit bona, sequitur quod Deus non posset annihilare istud lignum, nisi annihilaret omne ens materiale. Tum quia materia corporis Domini non videtur (vt sic)esse in potentia, vt educatur inde forma panis.

Tertia Propositio est, quod annihilatio non saluatur propter hoc, quod potest esse reciprocatio conuersionis, & ideo manet corpus Domini in potentia: hoc(inquam)dictum non euadit, nec saluat, quod panis non annihiletur, nam per hoc panis non remanet nisi in potentia Dei actiua: non enim pa- nis ibi remanet in potentia subiectiua; similiter nec in potentia obiectiua, potentia enim obiectiua non est nisi ens possibile, & illud potest esse formaliter nihil.

Quarta Propositio est, quod annihilatio panis non tollitur propter communem aliquitatem, quae & praedicatur de vtroque, & manet per hoc, quod manet corpus Domini, vt dicit opinio quaedam; & addit, quod haec es mens Sanctorum, quod nonannihilatur, sed mutatur in melius, quia videlicet aliquitas transit de pane in corpus Christi. Hanc propositionem probo, quia aut ex hoc dicitur remanere panis, quia remanet aliquid quod fuit panis; vel quia remanet corpus Christi; vel aliquid aliud: non primo modo patet: nec secundo modo, quia propositio ista est falsa, panis est corpus Chri sti: ergo panis non remanet, quia manet ibi corpus: nec tertio modo, quia totaliter desineret esse. Vltimo pono quintam Propositionem, quae est secundum communem opinionem Doctorum, & est specialiter modus Moderni Doctoris Sutilis, quod panis non est annihilatus, quia aliquid eius maneat quocumque modo praedicto, sed quia non desinit esse per actionem adnihilatiuam.

Potest autem sic argui. Res non dicitur annihilata ex hoc solum, quia nihil eius manet, sed ex hoc quod desinit per annihilatiuam actionem; alias chimera posset dici esse annih: ilata: sed haaec est falsa, quod panis desinit esse simpliciter per annihilationem: annihilatio enim non est conuersio aliqua, sed subtractio influxus manutenentiae communis: panis autem non desinit esse hoc modo per annihilationem, sed desinit esse sicut terminus a quo ipsius transitus ad potentiam termini ad quem: quod autem annihilatur, non desinit esse sicut terminus a quo, ad potentiam termini ad quem, sed per solam subtractionem: ergo.

Secundo sic: Annihilatio non est mutatio, quae sit sequela alterius mutationis, sed est praecise sola subtractio manutenentiae Dei: sed desitio panis est sequela alterius mutationis: quod enim illudquod importatur per hoc demonstratum, desinat esse panis, vt hoc quod demonstro iam non sit panis, sequitur ad illud, scilicet quod accipit, quod sit corpus Christi: per hoc enim, quod vi transubstantiationis capit, quod sit corpus Christi, de sinit per modum sequelae esse panis: ergo.

Ad argumentum in oppositum patet, quid dicendum, etsi enim nihil panis maneat, non tamen annihilatur propter causam dictam.

Sed dubium est hic, quia Sancti non tam negant, quod panis annihilatur, sed negant quod cedat in nihil; quomodocumque autem desinat esse, siue vt sequela, siue aliter, verum est, quod rendit in nihil; Deus autem non est causa, quod aliquid tendat in nihilum, vt argumentatum est ad oppositum. Ad principale responsionem quaere.