Quaestio 4

ARTICVLVS VNJCVS. Vtrum institutio Baptismi euacuaueris Circumcisionem.

VLTIMO ad quartam quaestionem, arguo primo quod institutio baptismi non euacuauerit circumcisionem, sic: Mala. 3. Ego Dominus qui non mutor: ergo Deus non potest immutare statutum, maxime promissum in aeternum: sed pacum Dei cum Judaeis de legalibus fuit promissum in aeternum, vnde Genes. 17. data est Circumcisio Abraham in foedus sempiternum: ergo nunquam fuit mutatum.

In oppositum est auctoritas Scripturae, & Magistri, vnde ad Galat. 5. Si circuncidimini Christo, nihil vobis proderit. Respondeo in ista quaestione pono per ordinem quatuor propositiones.

Prima est, quod baptismus debuit immutareCircuncisionem. Hanc conclusionem probo aliquibus rationibus. Primo sic: Omne falsum signum pro instanti, in quo est falsum, debet immutari. Probo. Cum enim Deus verax sit, non potestt manutenere signum fallax: sed pro instanti passionis Christi exhibitae circumcisio fuit falsum signum: ergo pro illo debuit immutari: sed non per aliud Sacramentum, quam per Baptismum: ergo. Probatio minoris. Circumcisio (vt dictum est supra) significabat Chriscum nasciturum ex semine circumcisorum, & habebat pro significato Christum, vt futurum, puta, vt nasciturum, passurum, in virtute passionis peccata deleturum: omnia autem ista vt significant, futurum fuerunt falsa tempore passionis Christi exhibitae. ergo.

Dices, quod ratio concludit bene, quod Circũ- cisio immutari debuit, quantum ad id, quod formaliter importat inquantum est Sacramentum, scilicet quantum ad rationem signi, quia idem signum non est futuri, & praeteriti: tamen non probat de Circumcisione quantum ad materiale, quod subijcitur ipsi signo, puta quantum ad actum Circumcisionis: non enim videtur, quod sit inconueniens idem fundamentum fundare aliam, & aliam habitudinem signi pro alio, & alio instanti.

Contra hanc responsionem arguo primo, quod Circumcisio, ne dum debuit immutari non solum quo ad relationem signi, scilicet suum formale; sed etiam quo ad suum materiale, quod subijcitur iosisigono: eutit ams ut itsitn tiuthamte muu. Sacramenta debent esse vsu facillima, secundum Augustinum Jp. contra Faustum cap. 13. Tom. 6. tum secundo propter generalitatem, quia sacramentum Baptismi debuit esse generale ad omnem populum, tum tertio propter sexum. Sacramentum enim Baptisini propter eius perfectionem debuit esse commune vtrique sexui, actus vero incisionis tantum erat communis sexui virili. Tum quarto, quia sicut mutato sacerdotio mutatur lex, sic mutata lege debuit mutari sacrificium, & hoc non solum quo ad formale, sed quo ad fundamentum quod est signum sensibile.

Secunda Propositio est, quod necessitas legalium cessauit tempore praedicationis Christi: quod dico, quia videtur aliquibus, quod necessitas legalium cessauit tempore passionis, ita quod tempore praedicationis obligabatur populus ad suscipiendam Circumcisionem. Sed haec opinio videtur contraintentionem Augustini, ideo teneo oppositum, & hanc conclusionem probo per literam Euangelij: nam Christus ante passionem immutauit legalia qu dlam &e et iestsit sut sceule Berontione sabbati, quod maximum erat legale apud Judaeos, quam tamen Christus immutauit, vt patet cum dixit homini habenti 38. annos in infirmitate sua: Tollegrabatum tuum & ambula, erat autem Sabbatum in die illa. Similiter, quando permisit Apostolos euellere spicas in Sabbato.

Secundo, quia adorare in templo erat solemnissimum omnium legalium, de quo ait Jesus Samaritanae: Venit hora, quando non in monte, nec in-- Hierosolymis adorabitis Patrem.

Similiter immutauit tempore praedicationis legalia, vt expresse habetur de muliere adultera, quam praecipiebat lex Moysis lapidari, ad quam dicit: Nec ego te condemnabo. Respondeo ergo pro ista conclusione, quod pro tempore praedicationis, vel fuerunt certi aliqui de eius diuinitate, & hi non tenebantur amplius ad legalia, & hoc quia exemplum capiebant a Criso non seruante legalia; per hoc innixi auctoritati eius, qui paris erat auctoritatis cum instituente ea, nunquam enim legalia illa licuit cuiquam dimittere, nisi auctoritate instituentis, vel auctoritatem consimilem obtinentis.

Sed qui tempore praedicationis eius certi non fuerunt de eius diuinitate, ac per consequens depari potestate, cum potestate instituentis legem tales non licuit legalia dimittere, vel immutarehi enim certi erant, quod Dei auctoritate erant legalia instituta, recta vero ratio dictabat, quod talia immutare non poterant auctoritate propria, nec Christi, quem non putabant esse paris cum Deo potestatis: ergo nullo modo tales licuit legalia non seruare. Discipuli ergo Christi ad legalia praedicationis tempore seruanda minime ligabantur, licet qui ignorantiam habebant de eius diuinitatead talia non tenerentur.

Tertiam propositionem pono de Circumcisionis vtilitate, quando scilicet primo debuit inefficax reputari. Ad quod dicunt quidam, quod tempore passionis Christi, & hoc probatur, tum quia tunc clamauit Jesus, Consummatum est, idest Sacramenta legis veteris terminata. Secundo, quia velum templi scissum est, idest lex vetus, quae velata erat, quia misteria Christi sub sensu litterae abscondebat, & datus fuit aditus liber, & ingressus in templum, ac Sancta Sanctorum, quod congruebat legi gratiae, ac maxime libertatis.

Alij vero dicunt, quod cessauit eius vtilitas, quando sanctum Euangeiium publica Apostolorum, ac discipulorum praedicatione primo ad hominum no titiam peruenit. Ratio vero pro hac conclusione est ista, quoniam nullus obseruator legis se habet ad legem aliter nunc, quam ante, nisi innotescat sibi, qui facta sit aliqua immutatio circa legem, non enim secundum recam rationem nunc non tenetur ad legem, ad quam ante tenebatur, nisi facta sit mutatio aliqua circa legem, vel circa ipsum inquantum aspicit legem: sed ante publicam praedicationem Euangelij nesciebant homines mutationem aliquam factam a Deo circa legem, vel circa seipsos, vt erant sub lege: ergo.

Secundo ad idem, quia nullo tempore dimisit Deus naturam humanam sine remedio contra mor bum peccati: tunc autem, si Circumcisio non ha buit efficaciam tempore praecedente publicationem Euangelij, ac Sacramentorum Legis nouae, fuissent homines communiter absque noto sibi remedio contra morbum: ergo.

Quantum ad istum articulum dico, quod secus est in naturalibus, secus in moralibus: nam licet in moralibus actus aliquis, & conditio pro eodem nunc, pro quo verificatur, insit, tamen possibile estt in moralibus, quod aliquid dicatur inesse in aliquo nunc, quod tamen verificatur inesse pro alio nunc: verbi gratia ex stipulatione nascitur obligatio, ita quod stipulans quando stipulatur, tunc vere est obligatus, sed non pro tunc est obligatus, imo si tunc actor agit, repelleret stipulans stipulationis actionem, quia licet tunc sit obligatus, non tamen pro tunc. Facta enim stipulatione nascitur obligatio, sed tamen non pro tunc, sed pro tempore alio ex pacto determinato: sic dico in proposito. Efficacia legalium omnium euacuata fuit, ac consummata finem accepit tempore passionis: cuius ratio est, quia pro tunc non amplius fuerunt signa vera, omnia enim legalia efficaciam capiebant a Christi passione, vt futura, propter quod passione exhibita facta sunt falsa: sed tamen licet tunc sint primo faca falsa, ac per consequens inefficacia, non tamen pro tunc: sed pro illo tunc, quo perueniret ad notitiam cuiuscumque: In toto vero intermedio circumcisio erat vtilis, quia licet illo tempore efficaciam perdidit, non tamen pro illo tempore sed pro alio, quo doctrina Euangelij vbique fuit praedicata.

Quarta Propositio est de licentia circumcisionis & legalium, quo scilicet tempore fuit primo illicitum seruare eam, vtrum. statim post Pentecosten. & videtur quod non, primo quia Actuum 6. scribitur de Jacobo, quod erat aemulator legis. Similiter Actuum 16. dicitur de Paulo, quod circumcidit Timothaeum: similiter Paulus purificatus est secundum legem, & tota multitudo conuersa obseruabat legem, Act. 21. Et de Petro legitur, quod separabat se a gentibus.

Respondeo, hic fuit pugna magna inter Hieronymum, & Augustinum, & hoc in duobus punctis.

Primus punctus erat quo ad licentiam legalium, Vtrum fuerit statim post Pentecosten prohibita, & dicebat Hieronymus, quod sic, scilicet, quia cir. cumcisio, & omnia legalia statim post Pentecosten fuerunt illicita. & respondet ad argumentum de Apostolis, quod obseruarunt legem, dicens, quod hoc fecerunt ad vitandum scandalum Iudaeorum, qui erant conuersi ad fidem.

Sed Augustinus arguit contra eum, quod non debuerunt propter scandalum vitandum facereillicita, quia vtilius scandalum nasci permittitur, quam vt veritas relinquatur, vt Gregorius dicit extra de regulis Juris. Item expresse dicit Paulus, quod Petrus reprehensibilis erat: hic ergo tenetur sententia Augustini qui dicit, quod non statim cessauerunt legalia, & ideo dicunt aliqui, quod licitum fuerit vti remedio eis non ponentibus in eis, tanquam in vtilibus, & necessarijs. Sed hoc non videtur verum, quia iam fieret scandalum actiuum, si fieret quocunque modo.

Dico ergo aliter, quod apud Gentiles cessauerunt in Concilio facto in Hierusalem sub Iacobo Episcopo ibidem, qui determinauit, quod onus legis non imponeretur eis, & ideo definitum suit, vt abstinerent ab eis.

Sed quid de Thimotheo, qui erat filius mulieris gentilis, quem post illud Concil. Paulus circuncidit, respondeo quamdiu maneret aliquod dubium potest tenere vtraque pars indisferenter: haec autem quomodo fuit multum dubia apud Apostolos, nec Spiritus sanctus adhuc voluerat reuelare, sed postea reuelauit, inter quos fuit principaliter Paulus, cui reuelatum fuit. Et ideo postquam Paulus praedicauit, quod legalia erant euacuata, tunc fuerunt inutilia. Sed quando fuerunt illicita? creditur, quod tunc, quando clamauit ad Galat. Si circuncidimini, Cristus nihil vobis prodest.

Alius punctus, in quo discordabantHieronymus & Auguscinus est, quod Hieronymus dicit, quod Petrus non erat reprehensibilis. Augustinus dicit, quod imo, quia textus dicit hoc expresse, cui nihil falsum debet subesse.

Sed quid dicemus, quod Paulus circuncidit Thimothaeum? Dicendum, quod aliud ese obseruare legalia simpliciter, aliud obseruare, vt alij trahantur ad obseruantiam. Paulus autem quando crcumcidit Thimothaeum, nondum erat quaestio determinata de cesatione: sed Petrus obseruando trahebat gentiles ad obseruantiam legalium, & ideo dicit sibi Paulus: Quomodo tu Judaeus cum sis, cogis gentes iudaizare, & c.

Ad argumentum patet quid dicendum; in foedus sempiternum, quousque veniret signatum.