Quaestio 2

ARTJCVLVS J. Vtrum vnitas specifica sit vnitas alicuius rei communis extra animam in indiuiduis.

QVantum ad primam arguo primo, quod vnitas specifica est vnitas rei alicuius existentis extra intellectum, sic: Quia im possibile est aliqua eadem realiter conuenire, & differre: sed si non detur vnitas alicuius realis extra intellectum, sequitur, quod aliqua eodem reali omnino conueniant realiter, & realiter differant: ergo. Probo minorem, quia haec albedo, & haec albedo differunt inter se realiter, & certum est, quod conueniunt realiter in albedine, circumscripto actu intellectus, magis enim ex na tura rei conuenit haec albedo cum hac albedine, quam cum hac nigredine, & haec conuenientia non est, nisi in vnitate specifica: ergo.

Contra. Si talis vnitas rei alicuius daretur, esset vnitas rei vniuersalis: sed vniuersalia non sunt extra animam: ergo. quia vniuersalia in solis, meris, purisque intellectibus secundum Aristot. vt tractat Porphyrius in prohemio praedicabilium

Respondeo. Haec fuit opinio Platonis, quae durauit vsque ad tempora Philosophi, in quam iudicio meo multi hodie realiter incidunt: Dicunt enim, quod alia est realitas, in qua conueniunt Sortes, & Plato, & aliae sunt realitates, per quas dif ferunt: sed dimissis multis opinionibus ponam propositionem intentam; deinde instabo.

Proposito est ista: quod vnitas specifica non potest esse vnitas alicus rei existentis extra animam realiter in indiuiduis. Hanc probo primo rationibus fundatis super intentione Phylosophi, deinde aliquibus alijs.

Prima ratio est adducens ad impossibile: quia si talis vnitas daretur, Deus non posset aliquod vnum indiuiduum sub vna specie annihilare, quin eo ipso annihilaret omnia indiuidua eiusdem speciei: Consequens est falsum: ergo. Probo consequentiam, quia si annihilaret totum indiuiduum, aut tollit totam suam realitatem, & tunc cum realitas illa specifica sit in alijs indiuiduis, quae est isa, qua annihilatur: ergo oportet eam in alijs annihilari, vel si non: ergo tota entitas ipsius indiuidui non est annihilata.

Consimile argumentum in consimili forma sit, quod Deus non poterit creare vnum indiuiduum, nisi creet omnia indiuidua ipsius speciei, quia creare est de nullo facere.

Tunc capio animam, quae creatur, quando creatur, quaero, aut realitas communis est in ani mas alia, quae prius fuit creata isti, quae nunc crea tur, vel non. si non, ergo nulla est communitas alicuius rei extra, si erat iam in alia anima: ergo cum in illa anima sit creata, quia anima illa crea tur secundum totam suam realitatem: ergo in alia anima creatur, & sic in omnibus istis indiuiduis.

Dices, quod ratio ista procedit, ac si illa vnitas esset vnitas numeralis, quod non est de mente opinionis alterius; sed est vnitas specifica, & communis, & tunc verum est, quod totum creatur in illo, quod creatur, quod est vnum vnitate numerali. similiter totum corrumpitur in illo, quod corrumpitur, quod est vnum vnitate nume rali, & tamen adhuc manet illa alia realitas com munis communitate specifica.

Haec responsio confirmat propositum, quia illa realitas, quando est vna existens, & eadem in multis, non tollit creationem vnius sine alio. Vnde non potest esse realitas existens extra animam. Da enim, quod esset extra animam, ex quo esset in alio iam posita, non posset creari de nouo in illo, alias idem bis crearetur. Creare enim est de nullo facere: Illa vero realitas per te iam prius est in alio.

Secunda ratio est Philosophi, quia si ponatur aliqua talis res communis in pluribus, sequeretur, quod in homine essent duae humanitates. Hoc est falsum, quia tunc vnus homo esset duo homines. Probo conse quentiam, quia homo ille datus particularis per te habet humanitatem, & veram rem, quae est communis alteri. Certum est autem, quod habet humanitatem propriam, quam nullus alius habet, quia substantia cuiuslibet rei est propria sibi, sicut substantia, qua Sortes est, Sortes est propria sibi: ergo cum Sorteitas sit quaedam humanitas, quia Sortes in existendo est quidam homo: ergo humanitas Sortis est subst antia Sortis: & sic dicam de Platone: ergo quilibet est homo per propriam humanitatem: sed secundum te est alia communis istis: ergo. Sequitur etiam ex hoc consequenter, quod sit dare tertium hominem a Sorte, & Platone: hoc est inconueniens, ad quod Aristoteles adducit.

Dices, illa communis realitas non est humanitas distincta ab illa, sed fit propria, & determinata per proprietatem hypostaticam isti, quae quidem proprietas trahit eam ad esse indiuiduum, & ideo indiuiduum super illam non dicit aliam humanitatem, sed tantum dicit proprietatem il lam contrahentem, & ambo sunt vna propria substantia ipsius indiuidui. Haec solutio non valet, quia quaero post illam appropriationem factam, vtrum sit verum dicere, quod aliqua res sit communis Sorti, & Platoni, vel non: Si sic, cum illa humanitas appropriata per te sit communis, saequitur, quod Sortes, & Plato non diffe- rant substantialiter, sed solum hypostatice, quia per proprietatem hypostaticam, qualis distinctio ponitur inter personas in diuinis. Si dicis, quod facta appropriatione, & determinatione non remanet communis, sed haec, & illa est altera totaliter, tunc sequitur, quod vel nulla erat realitas com munis, vel si sit aliqua communis, alia ab illa propria humanitate, tunc vnus homo erit duo homines, vt prius.

Tertia ratio est, quia sicut ponitur secundum hoc vna natura communis extra intellectum, ita per eandem rationem oportet ponere de omnibus generibus, & sic erit animalitas communis extra intellectum, & similiter corporeitas, & sic de alijs. Consequentiam probo, quia Sortes, & Brunellus realiter conueniunt in animalitate, circumscripto omni intellectu, plus conuenit Sortes cum Brunello, quan. cum planta. Hoc non potest esse, uisi sit vnitas alicuius rei extra animam, in qua comeniunt Sortes, & Brunellus. Consequentia est falsa, quia sic essent multae substantiae discretae in vna substantia. Jmpossibile est au tem, quod vna substantia per se constituatur ex pluribus substantijs, sed homo est per se vna substantia: ergo.

Quarta ratio est ista. quaero de illa realitate communi, aut praedicatur identice, & formaliter de illa realitate propria, & de qualibet, cui est communis, aut non, Verbi gratia: Vtrum sic praedicetur homo de Sorte, & Platone, quod verum sit dicere, haec humanitas est Sorteitas, & e conuerso, aut non praedicatur identice de ipsis, vt non sit verum dicere, quod humanitas sit Sorteitas, & Platonitas, sed sit res quaedam in Sor te, & Platone: non potest dari primum, quia tunc vna res praedicaretur identice de pluribus differentibus realiter, & non male intelligimus etiam in diuinis; immo esset quasi vna res communis realiter pluribus, sicut est in diuinis: nec potest dari secundus modus, quia tunc cognoscendo humanitatem, nihil in toto mundo co gnoscerem de Sorte, quia aliud omnino est.

Confirmatur, quia si est communis, tunc quando Sortes generat Platonem, vel non generat totum Platonem, vel idem generaret se; nisi dicatur, quod generatio non est aliud, quam conmunicatio essentiae per transmutationem in alio, sicut dicimus de essentia in diuinis, & haec est ratio Arisotelis. Generans enim, non generat, sed generat tale, quale ipsum est.

Nunc pono instantias, & difficultates, quae occurrunt circa hoc, & Prima quidem est: quia om ni vni potentiae correspondet vnum obiectum formale sub vna ratione: sed visus est vna potentia circumscripto actu intellectus: ergo correspondet sibi vnum obiectum formale sub vna ratione. Jllud est color, & non hic color: ergo color, in quantum absrahit ab hoc colore, est aliud in rerum natura. Probatio minoris, quia si hic color sub ratione huius coloris esset obiectum visus, non posset visus cognoscere aliquid, nisi sub ratione huius coloris. Et confirmatur, quia sensus non decipitur circa proprium obiectum: sed visus decipitur circa vnitatem numeralem obiecti: ergo color sub vnitate numerali non est obiectum formale ipsius visus. Probo assumptum, quia visus tendit in radium solarem, qui continue est alius, & alius sicut in vnum radium: ergo non attingit visus radium, vt hic radius est, sed vt radius in communi.

Secundo sic: haec est vera. Sortes est homo, quaero tunc aut praedicatur pura ratio fabricata per intellectum, aut Sorteitas de sorteitate, siue Sortes de seipso; aut res realiter distincta, & separata, aut res communis non realiter distincta.

Non potest dici primus modus, quia tune vna ratio fictiua praedicaretur de vera re: nec secundus modus videtur possibilis, quia tunc praedicaretur idem, & non esset aliud dicere: Sortes est homo, quam Sortes est Sortes: nec potest dari tertius modus, quia tunc propositio esset falsa, nam hoc modo res distincta praedicaretur de re distincta praedicatione, quae dicit, hoc est hoc: ergo oportet dare quartum, quod illud quod praedicatur ibi, sit res ipsa aliquo addito ei, quo est Sortes.

Tertio, quia diffinitio est vere alicuius diffinibilis rei verae, quia non diffinitur pura ratio. Tunc sic: Jllud habet veram entitatem realem, quod vere diffinitur, sed haec est vnitatis specificae, non indiuidui: ergo.

Quarta ratio est ista. Cuicunque reali passioni correspondet subiectum adaequatum ex pri mo Posteriorum; sed risibilitas est passio realis: ergo habet subiectum adaequatum. Primum reale, hoc non est aliquid indiuiduum, quia sibi non adaequatur: ergo est aliquod commune, puta natura speciei.

Quinta ratio est ista. Illud, a quo incipit diuisio realis, est vere entitas realis habens vnitatem realem: sed realis diuifio incipit a ratione generis, & sic per differentias reales: ergo in genere erit aliqua vnitas realis.

Sexto sic, quando aliqua comparantur in vna forma, oportet illa habere vnitatem realem. Vnde comparatio non est secundum genus propter aequiuocationem, sed indiuidua comparantur secundum vnitatem specificam: ergo illa esset realis.

Septimo sic: Cuilibet rationi mensuranti conuenit aliqua vnitas: sed ratio mensurae conuenit rei secundum rationem specificam, non secundum rationem indiuidui, nam vnum indiuiduum respectu alterius non habet rationem mensurae, cum inter indiuidua non sit magis, vel minus, prius, vel posterius: ergo ratio specifica habet propriam aliquam vnitatem: sed vnitas mensurae non est vnitas rationis: ergo.

Haec sunt rationes fundamentales eiusdem opinionis, quae fuit valde communis, & famosa, vsque ad tempora Aristotelis, & fuit opinio Platonis secundum rei veritatem: non enim fuit opinio Platonis, quod ideae essent separatae subiecto & loco, sed erant separatae separatione reali, quia erant realiter aliud ab indiuiduis, quibus erant communes, & erant omnino ingenerabiles, & incorruptibiles, per communitatem talis realitatis isti, & illi, & iste, & ille erant homines, & sic de alijs indiuiduis aliarum specierum, & hunc intellectum tangit Philosophus, qui dicit, quod apud illos generatio fiebat per ingressum, & egressum, ita quod mens eorum erat, quod idea erat realitas intra indiuiduum, sed tamen extra, non per separationem localem, sed entitatiuam, quia realiter distincta ab indiuiduo, & realitas istius ideae communis fiebat haec, & illa particularis per materiam contrahentem, & hoc modo Callias & Sortes non differunt nisi per materiam, & sic procedit Aristotelis contra illam opinionem ad istum intellectum.

Tunc ad difficultates, quae adducuntur, dico, quod omnes procedunt ex rationibus communibus, & logicis, & ideo sunt difficiles ad soluendum, tamen ex rationibus logicis non debet iudicari verum, posito quod appareat aliquod inconueniens secundum rationem logicam.

Tunc ad primum dico, quod ratio supponit falsum, quod actus sensationis terminetur ad aliam realitatem quam indiuidui: secundum enim Arist. Intellectus est vniuersalium, sensus vero particularium, & ideo radius, qui terminat visum, est hic radius numeraliter tantum.

Tunc ad formam, cum dicitur; Vni potentiae correspondet vnum formale obiectum, dico, quod potentia comparatur ad obiectum per actum suum, mediante quo attingit obiectum, sicut ergo est de actibus indiuiduis in ordine ad obiectum, sic de potentia ad actum: ergo actus numeraliter sunt distincti ad hanc vnitatem distinctã; sic a parte obiecti color, qui aspicit actus materialiter distinctos, est hic color, & hic color secundum vnitatem numeralem. Color vero, qui aspicit actus, vt sunt vnum specie, habet vnitatem communem speciei, siue generis: sic ergo vnitas obiecti correspondet vnitati potentiae mediante actu, & ideo mediante actu numerali respicit hunc colorem numeralem: mediante actu communi respicit colorem secundum rationem communem: secundum autem rationem specificam actus, obiectum, est color abstractus, quam quidem abstractionem non facit sensus, sed intellectus: & per consequens intellectus est, qui dat sibi illam vnitatem.

Ad illud de radio, quod visus non decipitur in vnitate propria sui obiecti formalis, concedo, & ideo actus ille numeralis non decipitur circa hunc radium. Quot enim sunt radij, tot sunt visiones, & inde sicut annihilatur, & euanescit visio, quae erat respectu illius: & cum dicit, sensus indicat per totum decursum esse vnum radium, nego de sensu particulari, sed verum est de sensu communi. Ille enim indicat esse vnum, & ratio est, quia omnes sunt apti facere vnam impressionem, & sunt similia, & eiusdem rationis, & ideo ibi decipitur sensus communis, sed non sensus particularis, & sensus cuius hic radius est proprium obiectum, vt hic & hic.

Ad illud de praedicatione dico, quod non praedicatur alia res, quam Sorteitas, cum dicitur, Sortes est homo. Ad inconueniens quod adducitur, quod idem praedicaretur de se: dico quantum ad rem, ita est; vere enim secundum rem eadem est res, quae ponitur in subiecto, & quae ponitur in praedicato; sed loquendo de re in ordine ad intellectum, qui cognoscit eandem rem alio & alio conceptu, cum accipit Sortem, vt sortem, & vt hominem; quaelibet enim res sin- gularis nata est facere de se alium conceptum & vnum notiorem altero, per quem declarat illum, & sic eadem res sub conceptu noto praedicatur de se sub conceptu ignoto. Est enim res omnino vna sub vnoquoque conceptu, & intellectus ponit per eandem similitudinem confusam omnia indiuidua vnum conceptum specificum.

Dices, ergo pura ratio, & purus conceptus praedicabitur de vera re, & erit falsa praedicatio.

Respondeo, rationem praedicari de re potest intelligi dupliciter: vno modo quod pura ratio praedicetur sic, quod sit illud, quod praedicatur, & tunc curreret inconueniens, quod adducitur. Secundo modo, quod ratio non praedicetur, sed sit aliud inclusum necessario in praedicato, quia cum praedicatio sit actus intellectus, impossibile est rem praedicari, nifi sub concipi passiue, & tunc praedicatio est impossibilis, nisi praedicatum, & subiectum accipiantur sub alio, & alio conceptu, qui faciunt alium, & alium conceptum, & per consequens aliam & aliam rationem, & sic res est, quae potest concipi: aut est illud, quod subijcitur, & quod praedicatur, & sic totum praedicatur de toto; nec propter hoc est praedicatio entis per accidens, quia non potest intellectus praescindere intelligi rem, & suum concipi sine contradictione. De hoc quaeritur plenius cum agebatur de genere, & differentia, de ratione ge neris, & differentiae.

Dico, quod quando praedicatur homo de Sorte, & Platone, homo non est res alia a Sorte, & Platone, nec tamen est vna res in ipsis, nisi vnitate rationis, quae consistit in vno concipi, quia omnes illae res, puta Sortes, & Plato, & sic de alijs, conueniunt in vno concipi passiue, & ideo sub illa ratione attinguntur vnica intellectione, & vno intelligi, & ideo est vna ratio, quae non est aliud, quam vnitas conceptus: nec illud concipi, vt dictum est alias, respicit rem vt substratum, sed per indiuisionem, quia intellectus rem concipi non potest solui in duo, sed quantumcunque accipiat rem praescire, semper ibi includit concipi.

Ad aliud de diffinitione, dico, quod diffinitio negatiua est singularium vt Commentator dicit 2. de anim. com. S. exponens mentem Aristotelis fuisse illam.

Sciendum ergo, quod circa rem, circa quam intellectus negotiatur, est duo considerare, scilicet rem illam, & operationem intellectus. Diffinitio autem, cum sit actus intellectus, oportet esse in diffinitione, & rem illam, & operationem intellectus. Res ergo, quae ibi est, est singularis, & particularis: sed quia ibi concurrit operatio intellectus, ideo diffinitio est rei, secundum communem conceptum, quem res illa facit. Sic ergo diffinitio est rei particularis secundum explicationem vnitatis, quam facit intellectus, diffinitio est rei sub concipi.

Ad illud de passione, quod habet subiectum adaequatum. Respondeo, sic est de passionibus, sicut de subiectis, quia sicut hic homo, & hic homo faciunt vnum communem conceptum, quia quodlibet illorum est res cum tali concipi: sic etiam haec risibilitas adaequatur humanitati simpliciter, ita quod quaelibet realitas sit sub vno com- muni concipi passiue, & sic adaequantur passiones substantijs proportionaliter hinc inde.

Ad aliud de diuisione reali, concedo, & minorem nego. Illa enim non est realis diuisio per dis ferentias, nec incipit ab vnitate rei absolute, sed vt cadit sub concipi.

Ad illud de comparatione dico, quod comparatio fit per vnitatem conceptus, non rei.

Ad probationem de Philosopho dico, quod si illa esset intentio Philosophi, ita diceret, quod comparatio sit secundum genus, sicut secundum speciem: nam generi secundum istos correspon det propria realitas, quam non importat differentia, & rationes suae aliquae potissimae, ita probant de genere, sicut de specie, & tamen Philosophus negat comparationem secundum genus, & concedit secundum speciem,

Dico ergo quod ad comparationem sufficit vnitas in concipi, sub qua intellectus ponens om nia potest comparare illa in illa ratione conceptus. Potest enim intellectus habere vnam speciem omnium indiuiduorum, & ideo potest habere actum vnum, & per consequens potest habere concipi, & vnum compositum, & secundum illum esset comparatio. Sed quare non sit compa ratio indiuiduorum secundum vnum conceptum generis, sicut speciei?

Respondeo: Vnitas conceptus generis prouenit a quodam concipi diminuto & imperfecto, qui sequitur speeiem actum imperfectum, quatenus est a specie quadam diminuta proueniente ab imperfecta impressione, quam nata sunt facere indiuidua in intellectu; & hinc est, quod conceptus generis expectat semper differentiam contrahentem, quia non est secundum concipi simpliciter, sed imperfectum: & hinc est, quod genus est aliquod medium inter potentiam, & actum, & quia comparatio est inter habentia vnum concipi simpliciter, ideo inter indiuidua non est comparatio secundum genus.

Ad illud de mensura dico, quod mensura non accipitur secundum vnitatem alicuius rei communis, sed tantum in intellectu, & in concipi, & ideo intellectus facit illam mensurationem, quae metitur plura secundum vnitatem aliquam, quae est tantum in intellectu, licet proueniat a re mediante vno concipi, quae est per vnum actum, qui prouenit ab vna specie, quam causant plura indiuidua ratione vnius impressionis, quam apta nata sunt facere in intellectu.

Ad argumentum in oppofitum, quod per idem re non potest aliud conuenire cum alio, & differre.

Respondeo, aut loqueris de conuenientia, & differentia formaliter, & tunc concedo maiorem; per idem formaliter non possunt aliqua conuenire, & differre, quae etiam conueniunt formaliter per relationem conuenientiae, & quae differunt, differunt formaliter per relationem mutuam differentiae, quia ergo non est eadem relatio conuenientia, & differentia, ideo non eodem formali, quo aliqua conueniunt differunt.

Si vero loqueris non formaliter, sed fundamen taliter, tunc maior non est vera, quia per eandem realita tem albedinis, haec albedo conuenit magis cum hac albedine, & minus conuenit cum hac nigredine. Vnde realitas eadem huius albedinis est illud, quo haec albedo fundat conuenien tiam ad albedinem illam, & illud quo caret haec albedo tali gradu conuenientiae ad nigredinem; ita quod ex parte fundamenti non est aliquis gra dus distincttionis rei, & rei, nec formalitatis, & formalitatis, sed per idem omnino conuenit cum isto tantum, & cam isto non tantum: gradus autum distinctionis est tantum penes relationes conreniintiae, & disconueniontiae formaliter.

ARTICVLVS II. Verum vnitas specifica sit vnitas alicuius rei differentis

QVoad secundam quaestionem arguo primo, quod vnitas specifica sit vnitas rei alicuius diferentis, quia quando aliqua realitas talis est, quod ei non repugnat vniuersalitas, nec particularitas, illa necessario est realitas indifferens, nec eadem cum illa, cui repugnat vniuersalitas: sed albedioi conuenit, quod possit concipi vniuersa liter, quod repugnat huic albedini: ergo albedo importat realitatem aliquam vnam vnitate difserentiae, aliam a propria realitate huius albedinis, vt est haec albedo: sed vnitas albedinis, vt difinguitur ab vnitate huius albedinis est, vnitas specifica: ergo.

In oppositum est, quia quaero, quid intelligitur per illam differentiam, aut quod res vna, vt sit in pluribus partibus, & tunc reddit in opinionem improbatam in praecedenti quaestione, aut illa est vua res particularis, & tunc distinguitur ab omni alia: ergo non est indifferens:

Respondeo, haec quaestio introducta est, quia quidam Doctores moderni distinguunt de triplici vnitate. Quaedam. n. vnitas singularis, cui repugnat contradictorie plurificari, & concipi vniuersaliter. Alia est vnitas vniuersalis, qua dicitur, quod vniuersale est vnum in multis, & haec vnitas non est alicuius rei, quia secundum Damascenum Nulla res est, quae sit eadem in pluribus praeter es sentiam diuinam, rediret opinio etiam Platonis, & ideo illa vnitas non est prima, nec fundatur immediate super vnitatem singularitatis, quia illi repugnat concipi vniuersaliter: ergo requirit aliam vnitatem in re, quam singularis, & illa est vnitas, quae dicitur vnitas cuiusdam indifferentiae, quia extra intellectum est accipere rem existentem in isto indiuiduo, vt in Sorte, accipio humanitatem, quae non habet vnitatem singularitatis, alias non posset concipi plurificabilis: ergu oportet, quod habeat vnitatem indifferentiae alicuius ad hanc vnitatem numeralem, & illam, & super illam fundat intellectus vnitatem vniuer salitatis, quando concipit vnum in multis, & pro tanto vnitas istius dicitur vnitas indifferentiae, quia potest esse vniuersalis in conceptu, & potest esse haec fignata extra intellectum: sed neutrum horum habet per naturam propriam, sed vniuer lalitatem habet per actum intellectus. Quod autem sit haec signata, hoc habet per differentiam indiuidualem, quae facit eam hanc. & haec est secundum illos vnitas quae est minor vnitate numerali, & maior vnitate rationis: Rationes au- tem factas in praecedenti quaestione euadunt isti; quia omnes procedunt, ac si vna res in pluribus, sed non concedunt, quando vna res possit esse indifferens ad plures res. Tunc ad propositum vnitas specifica non est prima vnitas, quae est vnitas singularitatis, quia nec specificae repugnaret concipi vniuerialiter; nec est vnitas vniuersalis, quae tantum est in intellectu: ergo est vnitas indifferentiae extra intellectum, tertio modo dictae. Licet illa opinio sit valde pulchra, & subtilis; & rationes factae in praecedenti quaestione non videantur esse contra eam, tamen videtur mihi, quod non sit rationabilis vllo modo. Ideo pono vnam Conclusionem contra eam propositionem primam, & est ista. Quod vnitas specifica non est vnitas rei indifferentis extra intellectum cum extraillum sit indifferens, immo quaelibet res sita extra intellectum est determinata ad particularitatem, hoc tamen non absolute potest concipi vniuersaliter.

Probo autem Conclusionem illam sic. Res differens, & res indifferens non sunt eaedem res: sed res Sortis est indifferens, qui sibi propria est res humanitatis; per te est indifferens; ergo, & Sorteitas est quaedam humanitas: ergo extra intellectum est inSorteitate duplex humanitas. Vna propria sibi, alia vero indifferens. Ex quo sequitur, quod est dare tertium hominem communem Sorti, & Platoni, & alia inconuenientia similia, quae adducebantur supra.

Dices, Volo quod humanitas, & illud per quod Sortes est homo signatus non sint eadem res, quia humanitas ista, quae est indifferens indiuiduatur per additum, scilicet indiuidualem differentiam. Argumentum ergo non probat, quod in Sorte sit duplex humanitas, sed vna, quae, quantum est de se, est indifferens. Jlla autem sit humanitas Sortis per illud additum, & sic humanitas Sortis, & Sorteitas, licet includant duas res, non tamen duas humanitates, sed vnam tantum cum aliquo addito, quod non est humanitas, nec haec humanitas, sed illud, quo humanitas formaliter est haec humanitas Sortis.

Contra. Secundum hoc tu vis habere in Sorte humanitatem, vt quandam rem indifferentē, & proprietatem hypostaticam, qua sit haec huma nitas Sortis propria. Tunc sic, aut Sortes & Platodifferunt humanitate sua, aut humanitate communi, & differunt tantum penes differentias indiuiduales, & proprietates hypostaticas. Si secun do modo, ergo Sortes, & Plato non differunt quidditatiue, & subsantialiter, sed proprietate extrinseca, & quasi sicut in diuinis: ergo necesse est dicere, quod differant homanitatibus proprijs, vt sic non sit in isto tantum humanitas indifferens, & proprietas hypostatica, sed sit humanitas propria, quae fundet immediate differen tiam a Platone ita, quod humanitas Sortis, quae est Sorti propria, est alia in se ab humanitate propria Platonis. Non autem, quia proprietas est alia; ideo humanitas est alia. Tu autem ponis humanitatem indifferentem: ergo argumentum stat, quod in Sorte est duplex humanitas.

Dicitur, quod multum refert dicere, nec est idem, quod est aliud, & quo est aliud, quia inhuiusmodi effectibus formalibus non est idem quod, & quo; sicut non est idem, quod est album, & quo est album. Ad propositum bene verum est, quod humanitas Sortis est illud, quod est aliud ab humanitate Platonis, & e conuerso. Sed tamen humanitas Sortis non est illud, quo inest haec alietas, nec humanitas Platonis e conuerso, sed illud est indiuidualis differentia. Hinc inde non est ergo inconueniens, quod aliqua realitas sit scipsa differens ab illa tanquam quod differt, & cum hoc, quo illud differt, non sit illa, sed ali. quod additum: & per hoc saluatur, quod Sortes, & Plato differunt substantialiter, quia ad hoc suf ficit, quod humanitas Sortis se ipsa differat ab humanitate Platonis tanquam quod: non requiritur autem, quod se ipsa differat taoquam quo,

Contra. Quando forma aliqua adueuit alicui substrato indifferenti, ita quod inuenit ipsumindifferens, totam differentiam intrinsecam eiresinquit, quia non tollit ab eo aliquid, quod ei inesset intrinsece, & praecise ponit effectum. suum formalem circa eam. Ideo si facit differre, tantum facit diffferre penes suum effectum formalem, & ratio huius est, quia non causat distinctionem, nisi per hoc, quod communicat suum effectum formalem, & ideo in substrato priori nullam facit differentiam, sed tantum in suo effectu formali, quem communicat: sed effectus formalis illius differentiae indiuidualis, non est esse hominem, sed aliud extrinsecum: ergo Sorres, & Plato non distinguuntur, ex hoc, quod est essehominem, & sic non distinguuntur in humanitate, sed in aliquo alio extrinseco actuali, quod est esse hypostaticum: ergo sequitur, vt prius. Maior istius rationis potest probari exemplo. Albedo enim adueniens superficiei non aufert sibi indifferentiam, quam habet ad alios colores, sed tantum ponit distinctionem, quantum ad effectum suum formalem, qui est esse album, & hoc modo distinguit a non albis.

Item secundo ad idem: secundum Phylos. 9. me taph. eodem formaliter aliud est homo, & hic ho mo, & vnus homo: Sed Sortes est humanitate homo: ergo, & hic humanitate; non ergo per ta lem proprietatem, quam ponis.

Tertio sic. Omnem realitatem indifferentem ad plura aliqua potest Deus transferre ab vno eorum in aliud. Hoc patet exemplo isto: quia enim materia est indifferens ad plures formas, non repugnat ei transferri ab vna in aliam; sed humanitas est res extra intellectum indifferens ad proprietatem meam, & tuam, per te: ergo Deus potest transferre humanitatem, quae est sub proprietate mea ad tuam proprietatem, & per consequens potest fieri tua: & per consequens, humanitas mea potest esse humanitas tua, quod videtur absurdum.

Dices, quod ratio non valet, quia humanitas in me pro tanto est indifferens, quia non claudit infra rationem suam formalem aliquam proprie tatem, tamen illa in secundo modo determinat sibi proprietatem meam, cum qua est realiter idem, licet non formaliter: ex hoc autem habetur hoc indiuiduum, quod nullo modo potest fie me, appropriat sibi meam proprietatem, aut per ri aliud, nec humanitas sub alio indiuiduo. Contra: quaero per quid humanitas, quae est in rationem humanitatis simpliciter, & hoc non, quia ponitur, quod est indifferens. Indifferens autem sibi ad plura non appropriat sibi alterum eorum per rationem propriam, quia iam non esset indifferens: ergo per aliquod additum, quod tollit ab ea indifferentiam: sed ablata ab ea differentia est indiuidua: ergo humanitas ante aduentum illius proprietatis est indiuidua. Item arguo aliter remouendo rationem eorum, per quam probant indifferentiam illam. Ratio enim eorum est, quod humanitas est indifferens ad proprietates indiuiduales, quia non claudit eas in actu suo, & potest concipi sine eis.

Contra. In eodem genere sunt actus, & poten tia: ergo in eodem. genere debet poni vnitas po tentialis ad recipiendum actum, in quo est potentia ad illum actum: sed porentia ad plurificari, qua humanitas dicitur possibilis concipi, vniuersalis non est in re; sed tantum in intellectu. Non enim potest actu esse humanitas vniuersalis, nisi in intellectu: ergo potentia ad illam plurificari est tantum in intellectu: ergo humanitas vt indifferens est, hoc est, vt posibilis est plurificari, non est in re, sed tantum in intellectu. Si ergo agens aliquod posset ponere humanitatem nunc sub ista proprietate, nunc sub illa, tunc in differentia humanitatis ad illam, & istam esset utique realis: sed quia hoc habet facere tantum intellectus; ideo indifferentia illa nullo modo est in re, sed in conceptu.

Confirmo conclusionem illam, quia omnequod est, vnum numero est, secundum Boetium: ergo videtur, quod omnis entitas eo ipso, quod est extra intellectum, sit singularis de se, nec debeo nec quaerere aliam causam.

Ad argumentum in oppositum patet, quia non repugnat particulari concipi vniuersaliter: quomodo autem hoc sit verum, patuit supra, & apparebit infra.

ARTJCVLVS JJJ. Vtrum vnitas specifica sit tantum vnitas similitudinaria, & qualitatiua.

AD tertiam quaestionem. Respondeo dico, quod sic; & ad hoc est auctoritas expressa Arist. in praedicament. substantiae, vbi dicit, quod prima substantia significat hoc aliquid, secunda vero substatia, cuiusuodi sunt omnia vniuersalia, significat quale quid.

Item dicit, quod vniuersalia sunt qualitates, & Commentator 7. metaph. tex. 44. ibi com. 44. ibi dicit, quod genus & species non significant rem, prout est res, sed significant naturam, prout est similis naturae.

Item: ibidem dicit, quod vniuersalia sunt de capitulo ad aliquid, & loquitur ibi de intentionibus primis.

Item primo de anima. Vniuersale autem non est, aut posterius est. Quomodo autem intelligendum sit, quod vnitas specifica sit vnitas similitudinaria, & qualitatiua, in sequentibus apparebit.

ARTJCVLVSJJJJ. Vtrum vnitas specifica sit in actu extra intellectum

AD quartam quaestionem respondeo, dico quod partim est in re, partim in specie; par tim in actu, partim in conceptu. Vbi consideran dum est, quod i lle est ordo, quia res illa particularis, est apta nata facere in intellectu similes impressiones, & eiusdem rationis, ideo causant in intellectu speciem eiusdem rationis. Ad species autem eiusdem rationis sequitur in intellectu actus vnus eiusdem rationis; siue species sit actus ille, siue non, non curo modo. Ideo indiuidua, quae possunt communicare in vna specie, communicant in vno actu: Ad vnum autem actum sequitur in intellectu vnus conceptus, ita quod si actus sit perfectus, & terminatus, conceptus obiectiuus erit perfectus, & terminatus, & ideo quae possunt communicare in vno actu, communicant ex consequenti in vno conceptu obiectiuo: Conceptus antem obiectiuus non est aliud, quam res apparens obiectiue per actum intellectus, qui dicitur conceptus, quia intrinsece includit ipsum concipi passiuum, & ideo secundum aliud, & aliud concipi est alius, & alius conce- ptus cum identitate rei.

Tunc ad propositum dico, quod vnitas specifica habitudinem aliquam habet ad conceptum obiectiuum in intellectu, & aliam ad actum intellectus, aliam autem ad speciem, & aliam ad rem extra. Est ergo vnitas specifica in conce ptu obiectiuo formaliter, & hoc est in re, in quantum obijcitur intellectui, & includit intrinsececoncipi. Ideo si quaeras, vnitas specifica huma nitatis, in quo est formaliter? Dico, quod in humanitate, non in animalitate, sed vt concepta est, & hoc modo idē est, quod conceptus obiectiuus hominis: sed illa vnitas est in re extra in potentia, & inchoatiue, in quantum nata est causare in intellectu impressionem perfectam consimilem alterius rei, ex qua sequitur vnitas actus, & ex consequenti vnitas vnius conceptus obiectiui: sed in specie si ponatur alia ab actu, & causa actus, dico, quod talis vnitas esset vnitas, sicut in causa: nam eo modo, quo species est causa actus, est causa conceptus obiectiui; est formaliter talis vnitas. Sed ad alterum, quam habitudinem habet talis vnitas, dico, quod habitudo ista reducitur ad habitudinem, quam habet actus ad ipsum conceptum obiectiuum, siue ad rem positam in esse apparenti, & intellectu, de quo dictum est in primo, & alias.